تحلیل سعید حجاریان: کرونا مستبد است، نه دموکرات / پزشکیان: نیرو‌های نظامی و قوه قضاییه هم به میدان بیایند / چرا زنان در مقابل کرونا ایمن‌ترند؟ ‏

به گزارش «تابناک» روزنامه‌های امروز دوشنبه ۲۶ اسفندماه در حالی چاپ و منتشر شد که بسته اقتصادی ضد کرونایی شامل ‏تصمیمات مهم ستاد اقتصادی دولت به ریاست روحانی برای حمایت از کسب و کار‌ها در کنار عدم قرنطینه در روز‌های آخر سال ‏و تعطیلات نوروز که روحانی بر آن تاکید کرد در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است. ‏

ارسال نامه‌های ظریف خطاب به همتایان خود از یک سو و گزینه نظامی عراق مقابل لشکرکشی امریکا از سوی دیگر نیز از ‏دیگر عناوینی است که در صفحات نخست روزنامه‌ها مورد توجه قرار گرفته است. ‏

در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها و سرمقاله‌های منتشره در روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم؛

پزشکیان: نیرو‌های نظامی و قوه قضاییه هم به میدان بیایند

مسعود پزشکیان، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی و وزیر اسبق بهداشت در سرمقاله امروز روزنامه اعتماد با عنوان مدیریت ‏قاطع علیه کرونا نوشت: روز‌های آخر سال با مشکل و معضلی به نام کرونا دست به گریبان هستیم؛ مشکلی که امروز همه جهان و ‏جهانیان را درگیر خود ساخته، اما از همان روز نخست که نخستین موارد اثبات شده ابتلای شهروندان ایرانی به ویروس کرونا اعلام ‏شد، صحبت بر سر قاطعیت در مسیر مقابله با این ویروس ناخوانده بود. ‏

همان روز‌های اول در جلساتی که داشتیم و حتی در جلسه هیات رییسه مجلس صحبت و تاکید کردم که اگر جای حاکمیت بودم، قم ‏را قرنطینه کرده و حتی با استفاده از قدرت قهریه و نظامی منطقه را قرق و فرمان منع رفت صادر می‌کردم، اما به هر دلیلی این ‏اتفاق نیفتاد. لازم بود از همان روز‌های نخست، تمامی شهروندان ایرانی خانه به خانه و نفر به نفر مورد ارزیابی و رصد قرار ‏گرفته و اگر مورد مشکوکی شناسایی شد، تحت نظر و تحت درمان در شرایط قرنطینه قرار بگیرند. یکی از موضوعات دیگری ‏که بحث زیادی در مورد آن مطرح شد، مساله ستاد مقابله با کرونا، نحوه فعالیت این ستاد و البته مدیریت و ریاست بر آن بود. چنان ‏که مطرح شد رییس دولت باید هر روز در جلسات این ستاد حضور داشته باشد و اوضاع را شخصا کنترل و برای مقابله با آن ‏دستورات لازم را صادر کند؛ چرا که طبیعتا اینکه وزیر بهداشت مسوولیت ستاد را برعهده داشته باشد که برای هر تصمیمی ‏مجبور شود، نامه‌نگاری کند آن هم اگر کسی به نامه او توجهی کند، خود از ضرباهنگ مقابله با این ویروس مسری و سریع ‏می‌کاهد.

هر چند در این میان صحبت از اختیارات به میان آمد و اینکه برخی نهاد‌ها و سازمان‌ها زیر نظر ریاست جمهوری نیستند ‏اما نمی‌توان نادیده گرفت که در درجه نخست، اختیارات رییس‌جمهوری در مقایسه با وزیر به مراتب بیشتر است و مضاف بر آنکه ‏این مقابله با «کووید ۱۹» تنها نباید به دولت ختم شود؛ بلکه نیاز است نیرو‌های نظامی و قوه قضاییه هم به میدان بیایند؛ وگرنه ‏مملکت با مشکل بزرگی مواجه خواهد شد که به این سادگی‌ها قابل حل و رفع و رجوع نخواهد بود. در این میان واقعیت آن است که ‏اگر امروز در کمال تاسف اخبار ضد و نقیض و بعضا دروغ، امکان مانور پیدا می‌کنند، به این دلیل است که همه ارکان کشور با ‏قدرت به میدان نیامده‌اند. چه اگر آن‌ها با قدرت وارد میدان شوند، این حواشی هم از بین خواهد رفت. نکته مهم دیگر آن است که به ‏هر تفسیر انتخاب و اتخاذ سیاست نادرست ممکن نیست ما را به نقطه مطلوبی برساند و حتی اگر این سیاست غلط را به نحو ‏صحیح و دقیق انجام دهیم، تغییری در وضعیت موجود ایجاد نمی‌شود. امروز نوبت آن است که همه ارکان سیاسی با تمام توان و ‏تحت یک فرماندهی وارد میدان شوند؛ در غیر این صورت نمی‌توان انتظار داشت اتفاق خوبی رخ دهد. در این میان مساله اعتماد ‏عمومی و موضوع جدی گرفتن توصیه‌ها و پرهیز از اخبار نادرست نیز بسیار حائز اهمیت است، اما واقع امر آن است که امروز ‏وقت پرداختن به این موضوعات نیست. شرایط به گونه‌ای نیست که کار با توصیه پیش رود، بلکه بیش از هر چیز به قاطعیت نیاز ‏داریم. امروز باید رصد را خانه به خانه انجام دهیم و با تمام توان فعال شویم. باید مردم را در این روند از بین بردن کرونا مشارکت ‏دهیم تا در صحنه باشند. چه بسا شرایط امروز حساس‌تر از شرایط کشور در دوران جنگ تحمیلی باشد. بنابراین شاید امروز ‏مهم‌ترین پیام به مردم و کشور این است که توصیه‌ها را جدی بگیریم و در خانه بمانیم؛ اگر این اتفاق رخ بدهد، عید ما عید خواهد ‏بود؛ و گرنه این ویروسی که با میکروسکوپ هم مشکل می‌توان آن را دید، عید ما را به عزا تبدیل خواهد کرد. ‏

تحلیل سعید حجاریان: کرونا مستبد است، نه دموکرات

سعید حجاریان طی یادداشتی با عنوان کرونا مستبد است، نه دموکرات که روزنامه همدلی در شماره امروز خود منتشر کرده به ‏تحلیل ویروس کرونا در ایران پرداخت و نوشت: من نمی‌دانم چرا کرونا را ویروسی دموکرات نامیده‌اند. لابد، چون «غنی و فقیر» ‏و «وضیع و شریف» نمی‌شناسد و همه را به یکسان درگیر می‌کند. اگر فقط این‌ها ملاک باشد من معتقدم می‌توان ده‌ها شاخص ‏دیگر به کرونا نسبت داد تا جباریت آن اثبات شود. ذیلاً به مواردی اشاره می‌کنم. ‏

‏۱-کرونا، کشتار دسته‌جمعی می‌کند. سابقه کشتار دسته‌جمعی و کیفر آن مشخص است و باید در محاکم بین‌المللی به آن رسیدگی ‏شود! چنانچه فرض کنیم این ویروس دست‌ساز بشر باشد کسانی که آن را ساخته و نشر داده‌اند و در برابر شیوع آن دست به اقدام ‏عاجل نزده‌اند، جزو جنایت‌کاران تاریخ خواهند بود. ‏

‏۲- کرونا، به «گسست اجتماعی» می‌انجامد. هم‌اکنون عده زیادی از مردم در قرنطینه به سر می‌برند؛ گویی کرونا اعلام حکومت ‏نظامی کرده و اجتماع بیش از چند نفر را ممنوع خوانده است. این رویه به اتمیزه شدن جامعه منجر شده و نهاد‌های اجتماعی را ‏بالمره منهدم کرده است. در این وضعیت علاوه بر تعطیلی سینما و تئاتر، دانشگاه و مدرسه و دیگر اماکن عمومی، احزاب و ‏نهاد‌های مدنی هم به‌سختی گردهم می‌آیند. اساساً در وضعیتی به‌سر می‌بریم که به قول اخوان: اگر دست محبت سوی کس یازی/به ‏اکراه آورد دست از بغل بیرون؛ لذا می‌توان گفت: کرونای دموکرات، جامعه مدنی را هدف گرفته است! ‏

‏۳- کرونا، آسیب‌پذیرترین قشر‌ها را هدف می‌گیرد. این ویروس به‌طور خاص به کسانی‌که از مشکلات زمینه‌ای از قبیل: بیماری ‏ریوی، قلبی، کلیوی در رنج هستند، حمله می‌کند؛ از این جهت ضدعدالت هم رفتار می‌کند؛ گویی همچون فاشیست‌ها که معلولان ‏را قتل عام می‌کردند، به «داروینیسم اجتماعی» معتقد است. ‏
‏۴- کرونا، به‌سراغ کسب‌و‌کار‌های کوچک رفته است. این ویروس، اثر چندانی بر ابر بنگاه‌ها نخواهد نداشت، اما در مقابل، به ‏مصاف درآمد‌های «بخور و نمیر» کسب‌و‌کار‌های کوچک رفته و «مسأله بقاء» را از نو گشوده است؛ به‌ویژه در شرایطی که تورم ‏و ناکارآمدی، قشر‌های ضعیف را به قعر جدول حیات دلالت می‌کرد. ‏
‏۵- کرونا، ساخت قدرت را منهدم کرده است. این ویروس ساخت قدرت معیوب کشور را از منظری جدید به پرسش گرفته و ‏تصویری جدید از -مسئولیت‌ناپذیری و هرج‌و‌مرج بوروکراتیک به‌دست داده و مع‌الاسف وضعیت ملوک‌الطوایفی را احیا کرده ‏است. ‏
‏۶- کرونا، خرافات را احیا کرده است. این ویروس بعضی خرافات و گزاره‌های ته‌نشین‌شده را به سطح آورده و در منظر عموم ‏قرار داده و شوربختانه، مردم مستأصل را نیز به این وادی کشانده است؛ چه آنانکه روغن بنفشه استعمال کردند و چه آنانکه که به ‏اطبای دوره‌گرد و حرز و تعویذ روی آوردند و کمر به هدم خود بستند. ۷- کرونا، همراه با انسداد است. نحوه عملکرد این ویروس ‏عجیب است؛ با سرفه‌های خشک آغاز می‌شود و با درگیری ریه‌ها و انسداد مجاری تنفسی به حیات افراد پایان می‌دهد؛ یعنی آزادی ‏گفتار را مختل و ایجاد خفقان می‌کند. کارویژه این ویروس ایجاد اختناق است، چون چند برابر قوی‌تر از ذات‌الریه و ذات‌الجَنب است ‏و از این منظر به کار فرد مستبد و رژیم‌های استبدادی می‌آید. ‏

مضاف بر این موارد به جست‌و‌جو حول ریشه لغوی کرونا پرداختم و آن را هم‌ریشه لغت (‏crown‏) به‌معنای تاج یافتم. ‏
چنانکه مشاهده می‌کنیم در اشکال ترسیمی از این ویروس، نقاطی شبیه به لبه‌های تاج وجود دارد که به سلول‌های بدن انسان ‏می‌چسبند و درگیری ایجاد می‌کنند. از این منظر، می‌توان خصلت شاهانه و جبارگونه کرونا را برجسته کرد. این خصلت علاوه بر ‏پزشکی، در سیاست هم مسبوق به سابقه است. به‌عنوان نمونه دکتر سعید امیرارجمند در کتاب (‏The Turban for the Crown‏) ‏خصلت‌های شاهانه و تاج‌دارانه معطوف به انباشت قدرت را برشمرده و سپس، از چگونگی احیای آن‌ها سخن گفته است

چرا زنان در مقابل کرونا ایمن‌ترند؟ ‏

عباس عبدی روزنامه‌نگار طی یادداشتی در شماره امروز روزنامه شهروند با عنوان چرا زنان ایمن‌ترند؟ ‏نوشت: متأسفانه اطلاعات ‏دقیق و جزیی مبتلایان به کرونا در ایران منتشر نمی‌شود تا نتایج کاربردی‌تری از آن گرفته شود؛ ولی براساس داده‌های مقدماتی ‏موجود، تعداد مبتلایان زن در ایران به کرونا حدود ٤٠درصد کمتر از مردان است. در حالی که این نسبت در چین تقریبا مشابه ‏است. ‏
همچنین اطلاعات موجود در چین نشان می‌دهد که نسبت فوتی‌ها در میان مردان خیلی بیشتر از زنان است. در حالی که ۴.۷ ‏درصد مردان مبتلا به کرونا در آنجا فوت کرده‌اند این نسبت برای زنان ۲.۸ درصد است. البته این آمار برای کسانی است که ‏کرونای آنان تأیید شده است، ولی همه افراد مشکوک به کرونا اعم از تأییدنشده و تأییدشده‌ها را اگر حساب کنیم، درصد مرگ‌ومیر ‏برای مردان ۲.۸ درصد و برای زنان ۱.۷ درصد بوده است؛ به عبارت دیگر در مرحله تلفات زنان چینی وضعیت بهتری ‏داشته‌اند. ‏
پرسش این است که این تفاوت‌ها را چگونه می‌توان تحلیل کرد؟ چرا نسبت مبتلایان در چین برحسب جنسیت با هم فرق ندارد، ولی ‏در ایران زنان ۴۰درصد کمتر هستند؟

برای فهم این مطلب شاید بتوان دو عامل میزان و فراوانی ارتباط با دیگران و رعایت بهداشت فردی را ذکر کرد. در ایران و ‏برخلاف چین میزان ارتباط اجتماعی زنان کمتر است. در چین میزان اشتغال و حضور آنان در عرصه عمومی بالاست؛ بنابراین ‏اگر فراوانی ارتباط با دیگران در سطح شهر یا محل کار یا سایر اماکن را ملاک بگیریم، در چین تفاوت چندانی میان زن و مرد از ‏این جهت وجود ندارد، در نتیجه شانس هر دو به یک اندازه است که مبتلا به کرونا شوند. ‏

عامل دیگر بهداشت است. در ایران و شاید چین زنان بیش از مردان بهداشت فردی را رعایت می‌کنند و نسبت به مردان برای ‏سلامتی خود اهمیت بیشتری قایل هستند؛ از این رو احتمال کمتری وجود دارد که مبتلا به این ویروس شوند. ‏
شاید علت کمتربودن مرگ‌ومیر زنان در این بیماری نیز همین نکته باشد؛ البته علل فیزیولوژیک هم ممکن است باشد که تأیید و رد ‏آن در صلاحیت کارشناسان پزشکی است، ولی درمجموع می‌توان با احتمال فراوان اعلام کرد که کاهش ارتباط با دیگر افراد و نیز ‏رعایت بهداشت پیام روشنی در کاهش احتمال ابتلا به کرونا دارد که در تفاوت آمار مبتلایان زن و مرد و نیز مرگ و میر دیده ‏می‌شود. ‏