کلیات
استان چهارمحال و بختیاری یکی از استانهای کشور ایران است. مرکز این استان شهرکرد است. این استان با گسترهای برابر با ۱۶٬۴۲۱ کیلومتر مربّع یک درصد از کل وسعت ایران، بیست و دومین استان کشور از نظر پهناوری است.
جغرافیا
استان چهارمحال و بختیاری از جمله بخشهای کوهستانی فلات مرکزی ایران محسوب میشود و ۳۱ درجه و ۹ دقیقه تا ۳۲درجه و ۳۸ دقیقه عرض شمالی و ۴۹ درجه و ۳۰ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۲۶ دقیقه طول شرقی گرینویچ قرار دارد. این استان از شمال و مشرق به استان اصفهان، از مغرب به استان خوزستان، از جنوب به استان کهگیلویه و بویراحمد و از سوی شمال غربی به استان لرستان محدود میشود. زبانهای لری بختیاری، فارسی و ترکی در میان ساکنان این استان رایج است. در مرکز استان، هفشجان، بروجن، فرخ شهر و برخی دیگر از شهرهای استان به زبان فارسی با لهجه خاص خود صحبت میکنند. مرکز این استان شهرکرد است و با ۲۰۶۶ متر ارتفاع از سطح دریا، بلندترین مرکز استان کشور ایران است. میانگین ارتفاع در استان چهارمحال و بختیاری حدود ۲۱۵۳ متر است و به همین خاطر استان چهارمحال و بختیاری را بام ایران میدانند.
تقسیمات کشوری
بر پایه آخرین بخشبندی سیاسی کشور، استان چهار محال و بختیاری دارای ۱۰ شهرستان، ۴۳ شهر، ۲۶ بخش و ۵۱ دهستان است. شهرستانهای این استان عبارتند از: شهرکرد، بروجن، لردگان، فارسان، اردل، کوهرنگ، کیار، بن، سامان و شهرستان جدید خانمیرزا.
پیشینه در بخشبندی کشوری
پیشتر منطقه چهارمحال همواره از بلوکات اصفهان بهشمار میرفته است. مسعود میرزا ظل السلطان، در دوسفر پی در پی خود به چهارمحال، آن را بلوکی سرد، بسیار آباد، پر نعمت و پرجمعیت، با چراگاههای سبز و خرم و چمنهای زیاد و آب فراوان وصف کرده و افزوده چهارمحال مشهور به هند کوچک است و بهترین بلوک اصفهان پس از لنجان است.
چهارمحال و بختیاری تا پیش از سال ۱۳۳۲ خورشیدی در قالب شهرستان شهرکرد و بختیاری از شهرستانهای استان اصفهان بهشمار میآمد. در این سال، شهرستان شهرکرد از استان اصفهان جدا و به عنوان فرمانداری مستقل بختیاری و چهارمحال در تقسیمات سیاسی کشور قرار گرفت.
در دهه ۳۰ با تغییر رویکردهای حکومت در سال ۱۳۳۷ شمسی فرمانداری مستقل بختیاری و چهارمحال به فرمانداری کل ارتقاء مییابد و در گستره آن فرمانداریهای تازه بروجن و نیز بخشهای نو شوراب و گندمان ایجاد میگردند. در مصوبه سال ۱۳۵۲ هیئت وزیران، فرمانداری کل چهارمحال و بختیاری به استانداری چهارمحال و بختیاری ارتقاء یافت.
وجه تسمیه
نام چهارمحال و بختیاری اشاره به دو بخش منطقه چهارمحال و منطقه بختیاری دارد. چهارمحال بخشی روستانشین میان اصفهان و منطقه ایلنشین بختیاری بود. محال جمع مکسر واژه محل به معنی جا و مکان است و چهار محال یعنی چهار ناحیه که عبارت بودند از: لار، کیار، میزدج و گندمان. در بخشبندی کنونی استان، لار در شهرستان شهرکرد، شهرستان سامان و شهرستان بن، میزدج در شهرستان فارسان، کیار در شهرستان کیار و گندمان در شهرستان بروجن قرار میگیرد. منطقه بختیاری نیز که از دیر باز کوچ گاه ایل بزرگ یختیاری بوده و هست، هماکنون دربردارنده شهرستانهای کوهرنگ، اردل و لردگان و بخش ناغان شهرستان کیار میباشد.
هفشجان مرکز پیشین چهارمحال تا پایان عصر صفوی، کیان مرکز چهارمحال در دوره افشاریه، چالشتر مرکز چهارمحال در دوره زندیه و در میانه قاجاریه و شهرکرد یا دهکرد پیشین مرکز استان از دوره پهلوی و بهطور رسمی از سال ۱۳۵۲ مرکز استان بختیاری و چهارمحال میباشد. منطقه بختیاری استان چهارمحال و بختیاری نیز در واقع بخش گرمسیری ایل بختیاری است که بیشتر کوچ رو هستند.
تغییر نام استان
برخی از مردم استان و مسئولین استانی و کشوری معتقد به تغییر نام این استان هستند. دلیل اصلی این گروه طولانی بودن نام استان است. طولانی بودن نام استان سبب حذف یکی از بخشهای نام استان میشود، گاه چهار محال خوانده میشود و گاه بختیاری و در هر صورت باعث میشود که مقصود اصلی از آن بدست نیاید. در برخی موارد هم در نامه نگاریها نام کوتاه شده چ. و ب. به کار میبرند که چوب خوانده میشود. برخی دیگر بر این باور اند که نام استان باعث ایجاد شکاف بین مردم استان میشود و با وجود کوچکی استان، آن را به دو بخش تقسیم میکند. این توده معتقدند هویت یک استان باید همانند هویت یک کشور از همبستگی کامل برخوردار باشد و مردم آن بر پایه نژاد بخشبندی نشوند.
تغییر نام استان به دلیل نگرانی از واکنش بختیاریها استان هنوز عملی نشدهاست.
زبان
مردم استان چهار محال و بختیاری به دو قسمت چهارمحالیها و بختیاریها تقسیم میشوند. چهار محالیها عموماً به زبان فارسی و ترکی و با لهجه خاص خودشان صحبت میکنند و بختیاریها هم به گویش بختیاری که شاخهای از زبان لری است صحبت میکنند. در ۵ شهرستان از ۹ شهرستان این استان زبان گویش بختیاری رایج است که این شهرستانها عبارتند از: اردل، کوهرنگ، فارسان، لردگان و کیار. در شهرستانهای شهرکرد، بروجن، سامان وبن لهجههای محلی فارسی و ترکی رایج است. بهطور خاص مردم شهرهای شهرکرد، هفشجان، بروجن و فرخشهر و برخی دیگر مناطق به زبان فارسی صحبت میکنند، لهجههای دهکردی، هوشگانی، اورجنی و قهفرخی مخصوص شهروندان این استان میباشد که از ریشه فارسی پهلوی است و در آن لغات ترکی و عربی زیادی وجود ندارد. زبان ترکی قشقایی نیز بیش از ۱۲ درصد جمعیت ساکنین استان را شامل میشود. بهطور خاص مردم شهرهای کیان، بلداجی، سامان، بن، فرادنبه و جونقان به زبان ترکی صحبت میکنند.
بر پایه تحقیقات پروفسور گرهارد دوئرفر گویشهای ترکی رایج در چهارمحال در گروه زبانی اوغوزی میانه و جنوبی قراردارد، همچنین زبان ترکی رایج در فرادنبه و شهرکیان، از بکرترین لهجههای زبان ترکی در ایران میباشد. دانشنامه ایرانیکا در مقاله زبان لری زبان مردم این استان را از نظر جغرافیایی نیمی فارسی و نیمی لری معرفی میکند. وبگاه میراث فرهنگی و گردشگری استان چهارمحال و بختیاری زبان لری بختیاری را به عنوان زبان عمومی در این استان معرفی میکند. دانشنامه جهان اسلام گویش مردم این استان را فارسی با گویش بختیاری معرفی میکند.
در برخی شهرستانهای این استان مانند شهرکرد و بروجن لری جای خود را به فارسی دادهاست. برخی منابع نیز گویش ساکنان این استان را فارسی، ترکی قشقائی و گویش بختیاری معرفی میکنند. ارامنه: نواحی شرقی استان چهار محال و بختیاری شامل شهرستانهای شهرکرد و بروجن از دیرباز سکونت گاه گروههایی از ارامنه بودهاست. هر چند در دهههای اخیر تعداد بسیاری از ارامنه چهار محال و بختیاری به اصفهان مهاجرت کردند. روستاها ارامنهنشین چهار محال عبارت بودند از تشنیز، واستیگان، گیشنیگان، احمدآباد، شلمزار، قلعه کشیش، لیواسیان، ده ارمنی، سیرک و غیره.در جدول زیر نام شهر و روستایهای مختلف استان و زبان گفتاری مردم آن مشخص شدهاست.
فرمانده انتظامی چهارمحال و بختیاری از دستگیری کلاهبردار حرفهای در استان خبر داد و گفت: این متهم حدود هشت میلیارد ریال کلاهبرداری در قالب فالگیری انجام داده است.
کد خبر: ۱۰۵۱۴۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۲
این روزها جادهها و ایلراه های کوهستانی و پرپیچ و خم استان چهارمحال و بختیاری میزبان عشایری است که از گرمای سوزان قشلاق بی تاب شده و به خنکای سرزمینهای ییلاقی خود پناه آورده اند.
بهار، موسم کوچ ایل بزرگ بختیاری یکی از بزرگترین طوایف عشایر کشور است. بختیاریها از پاییز به سمت سرزمینهای قشلاقی خود در استان خوزستان کوچ میکنند و در بهار هر سال به ییلاق خود در استان چهارمحال و بختیاری باز میگردند. هریک از این طوایف از ایل راههایی استفاده میکنند که از نیاکان خود یاد گرفتهاند. تا دهههای پیش عشایر به همراه اعضای خانواده و احشام و دامهای خود از مسیرهای صعبالعبور کوهستانی و رودهای خروشان عبور میکردند که این سفر ممکن بود بیش از یک ماه طول بکشد، اما امروزه تعداد قابل توجهی از عشایر کوچ ماشینی را انتخاب کردهاند. هرچند هنوز هم برخی رنج کوچ را به جان خریده و با پای پیاده این مسیرهای دشوار را طی میکنند.
بارش کم و گرمای زود رس در بهار امسال موجب کوچ زودهنگام عشایر شده است و با توجه به شرایط قشلاقی از جمله کمبود علف، استان چهارمحال و بختیاری تقویم کوچ عشایر را قریب به دو هفته تغییر داده و از دهم اردیبهشت مجوز ورود آنها به مراتع صادر شده است.
«بنگ کردن» در زبان بختیاری به معنای «به آوای بلند صدا زدن و فراخوان کردن» و معادل «بانگ» در زبان فارسی است./پانته آ نیکزاد چالش تری
کد خبر: ۱۰۴۹۲۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۱۱
لالههای واژگون را مظهر استقامت مینامند، زیرا کمتر گلی توان رویش در شرایط سخت و ارتفاع یک هزار و ۵۰۰ متر از سطح دریا را دارد. لالههای واژگون در رشته کوه زاگرس و در استانهای کهگیلویه و بویراحمد، کرمانشاه و ایلام میروید. مدت زمان رویش این گل تنها یک ماه است. این گزارش نگاهی دارد به لالههای واژگون استان چهارمحال و بختیاری .
کد خبر: ۱۰۴۷۹۳۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۴
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد گفت: شش هزار و ۴۴٢ نفر در استان چهارمحال و بختیاری در مقابل بیماری کرونا واکسینه شدند.
کد خبر: ۱۰۴۶۴۸۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۲۸
بهار فصل رویش و نوزایی طبیعت و فرصتی برای رویش گیاهان خودرو است. با توجه به زمستانهای طولانی و پربارش در استان چهارمحال و بختیاری ، عادات غذایی مردم این خطه، پیوند ناگسستنی با گردش فصول دارد. در فصل بهار مردم سبزیهای پرخاصیت خودرو را از دشت و کوهها میچیدند و غذاهای متنوعی با آن درست میکردند و حتی برخی از آنها را با روشهای مختلف از جمله خشکاندن برای فصل زمستان ذخیره میکردند. اگرچه نسلهای جدید کمتر شناختی از این گیاهان دارند اما همچنان افراد مسنتر با جمع آوری این گیاهان غذاهای محلی لذیذی درست میکنند. شاخصترین این گیاهان شنگ، مچه، پا کلاغ (در گویش محلی به آنها پاقلاق یا پنجهای نیز گفته میشود)، کرفس، کنگر و ترشک هستند. خواص متعدد این گیاهان نیز در طب سنتی مورد تأیید قرار گرفته است. انواع آش، تیلیکه ماست و خوراک های حاضری از جمله غذاهایی هستند که با این گیاهان تهیه میشوند. برای تهیه این آش ها انواع خاصی از رشته خانگی نیز تهیه میشود. بازار فروش این گیاهان در بازار اصلی شهر و به ویژه دست فروشان نیز در فصل بهار رونق ویژه ای دارد. تشخیص صحیح این گیاهان (به علت تشابه با موارد سمی و خطرناک) چینش صحیح (پرهیز از ریشه کنی) آنها بسیار حائز اهمیت است.
کد خبر: ۱۰۴۵۳۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۲۲
رییس مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری گفت: وضعیت رنگبندی شیوع ویروس کرونا در شهرستان بروجن از نارنجی به قرمز تبدیل شده است.
کد خبر: ۱۰۴۳۶۴۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۱۴
بهار چهارمحال و بختیاری همچون فصل های دیگر این استان زیبا و خیره کننده است. طبیعت و مناظری که با آمدن بهار زیبایی وصف ناشدنی پیدا می کند؛ تصاویری از برف و شکوفه در یک قاب.
چهارمحال و بختیاری منطقهای کوهستانی است و قسمت عمدهای از وسعت آن را کوهها و تپهها در بر گرفتهاند. زرد کوه از مرتفعترین نقاط منطقه، همیشه برف پوش است که با ۴۵۳۶ متر ارتفاع محصور در برفهای دائمی و سرچشمه اصلی دو رودخانه بزرگ ایران یعنی زاینده رود و کارون میباشد.
منطقه چهارمحال و بختیاری به دلیل تنوع آب و هوایی نواحی هم جوار، وسعت ناهمواریها و تغییرات بسیار شدید ارتفاع، از شرایط اقلیمی گوناگون و متنوعی برخوردار است. قسمتهایی از استان دارای اقلیمی بسیار مرطوب، خنک با زمستانهای نیمه سرد و قسمتهایی از اقلیم نیمه مرطوب با زمستانهای نیمه سرد تا معتدل برخوردار است.
کد خبر: ۱۰۴۳۴۷۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۱۲
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد با اشاره به شیوع کرونا در این استان، گفت: پنج شهرستان چهارمحال و بختیاری در وضعیت نارنجی کرونا قرار گرفتند.
کد خبر: ۱۰۴۳۴۰۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۱۲
شهرستان«سامان» چهارمحال و بختیاری در وضعیت نارنجی کرونایی به سر میبرد و این در حالی است که مسافرتهای نوروزی گسترده به این شهرستان زنگ خطر قرمز شدن وضیعت این شهرستان را به صدا در آورده است.
شهرستان سامان به دلیل مجاورت با رودخانه زاینده رود خوش آب و هوا بوده و دهکدههای توریستی و ویلایی متعدد در این منطقه همواره پذیرای گردشگران بودهاند از زمان شیوع ویروس کرونا به ندرت وضعیت این شهرستان آبی میشود زیرا عمدتاً حضور گردشگران و اقامت آنها در این منطقه موجب انتشار ویروس میشود.
در حال حاضر نیز وضعیت این شهرستان نارنجی است و به گفته مسئولان خطر قرمز شدن آن محتمل است. بنا بر تصمیم ستاد مقابله با کرونا سفر به شهرستان و شهرهای نارنجی و قرمز ممنوع است و تنها خودروهایی با پلاک بومی حق تردد در این مناطق را دارند که در شهرستان سامان تنها پلاک ایران -۷۱ بومی محسوب میشود. اما چنانچه این روزها در شهر سامان و دیگر نقاط این شهرستان تردد کنید، انبوه پلاکهای غیر بومی به چشم میخورند.
علی رغم همکاری اکثر هموطنان و تلاش راهنمایی و رانندگی و نیروهای داوطلب بسیجی که در شرایط نامساعد جوی این روزها سعی در کنترل مبادی ورودی این شهرستان را دارند برخی از افراد از مسیرهای فرعی خود را به منطقه میرسانند.
با توجه به وضعیت نارنجی سامان، از ورود و حضور خودروهای دارای پلاک غیربومی در این شهرستان جلوگیری و مسافران به برگشت توصیه میشوند./پانته آ نیکزاد چالش تری
کد خبر: ۱۰۴۲۴۱۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۰۵
مدیر روابط عمومی فوریتهای پزشکی چهارمحال و بختیاری از وقوع یک فقره تصادف و مجروحیت ۹ نفر در محور شهرکرد به اردل خبر داد.
کد خبر: ۱۰۴۲۰۳۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۰۲
فرمانده انتظامی چهارمحال و بختیاری از دستگیری کلاهبردار حرفهای با ۲۰ فقره حکم جلب ویژه به اتهام کلاهبرداری و محکومیت مالی به ارزش 20 میلیارد تومان خبر داد.
کد خبر: ۱۰۴۱۰۷۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۶
مدیرکل راهداری و حمل و نقل جادهای چهارمحال و بختیاری از امداد رسانی به ۷۴ خودروی گرفتار در برف در چهارمحال و بختیاری طی ۲۴ ساعت گذشته در این استان خبر داد.
کد خبر: ۱۰۴۰۵۵۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۳
مدیر کل هواشناسی چهارمحال و بختیاری از بارش ۸۳ میلیمتری باران در شهرستان کوهرنگ چهارمحال و بختیاری طی ۲۴ ساعت گذشته خبرداد.
کد خبر: ۱۰۴۰۳۵۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۳
️معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار چهارمحال و بختیاری گفت: با توجه به شیوع ویروس کرونای انگلیسی، این استان در نوروز امسال پذیرای مسافران نوروزی نیست و ارائه هرگونه خدمات به مسافران ممنوع است.
کد خبر: ۱۰۳۸۷۳۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۵
مردم در شرایطی امروز با حضور در پیست اسکی «بارده» به بازی و تفریح مشغول شدند که شناسایی مواردی از ابتلا به کرونای انگلیسی و همسایگی با استان خوزستان با وضعیت ویژه موجی از نگرانی را در چهارمحال و بختیاری ایجاد کرده و محدودیتها با تصمیم ستاد استانی مقابله با کرونا تشدید شده است.
کد خبر: ۱۰۳۸۷۰۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۵
مدیرکل راهداری و حمل و نقل جادهای چهارمحال و بختیاری از بارش سنگین برف در ۵ محور مواصلاتی استان و آماده باش پرسنل راهداری خبر داد.
کد خبر: ۱۰۳۵۳۶۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۳۰
استان چهارمحال و بختیاری ، با توجه به شرایط جغرافیایی و واقع شدن در قلب رشته کوه زاگرس و شرایط توپوگرافی خاص، به گفته متخصصان بهشت رشته ورزشی پاراگلایدر (مسافت) میباشد. با توجه به شرایط جغرافیایی و سایتهای پروازی متعدد قابلیت و پتانسیل برگزاری دورههای آموزشی پرواز با پاراگلایدر در سطوح مختلف پروازی را دارد و همچنین وجود شرایط و زیرساختهای مطلوب در زمینه گردشگری و تفریحی امکان تبدیل شدن به اردو بام کشور را در این زمینه دارد؛ علاوه بر این استان را بهشت بوم گردی ایران لقب دادهاند که خود قابلیت جذب توریسم ورزشی قابل توجهی در زمینه پاراگلایدر و ایجاد اشتغال مرتبط با آن را دارا میباشد
کد خبر: ۱۰۳۰۵۹۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۰۸
برای دومین بار؛
مدیرکل محیط زیست چهارمحال و بختیاری گفت: امروز یک قلاده پلنگ ایرانی در ارتفاعات مشرف به سد کارون چهار در استان چهارمحال و بختیاری مشاهده و از آن تصویربرداری شد.
کد خبر: ۱۰۲۹۵۰۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۰۳
رئیس مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری از زرد شدن وضعیت ۲ شهرستان فارسان و بروجن خبر داد و گفت: این کاهش میزان ابتلا به ویروس کرونا در استان شکننده و ناپایدار است.
کد خبر: ۱۰۲۴۸۳۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۱۱
مدیر کل محیط زیست چهارمحال و بختیاری گفت: مواد نفتی با اولین بارش وارد منابع سطحی و زیرزمینی در منطقه سرخون شهرستان اردل میشود اما آلودگی هوای ناشی از حریق در منطقه میانکوه پس از بارش تا حد زیادی رفع شد.
کد خبر: ۱۰۲۲۲۸۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۲۹