کلیات
استان چهارمحال و بختیاری یکی از استانهای کشور ایران است. مرکز این استان شهرکرد است. این استان با گسترهای برابر با ۱۶٬۴۲۱ کیلومتر مربّع یک درصد از کل وسعت ایران، بیست و دومین استان کشور از نظر پهناوری است.
جغرافیا
استان چهارمحال و بختیاری از جمله بخشهای کوهستانی فلات مرکزی ایران محسوب میشود و ۳۱ درجه و ۹ دقیقه تا ۳۲درجه و ۳۸ دقیقه عرض شمالی و ۴۹ درجه و ۳۰ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۲۶ دقیقه طول شرقی گرینویچ قرار دارد. این استان از شمال و مشرق به استان اصفهان، از مغرب به استان خوزستان، از جنوب به استان کهگیلویه و بویراحمد و از سوی شمال غربی به استان لرستان محدود میشود. زبانهای لری بختیاری، فارسی و ترکی در میان ساکنان این استان رایج است. در مرکز استان، هفشجان، بروجن، فرخ شهر و برخی دیگر از شهرهای استان به زبان فارسی با لهجه خاص خود صحبت میکنند. مرکز این استان شهرکرد است و با ۲۰۶۶ متر ارتفاع از سطح دریا، بلندترین مرکز استان کشور ایران است. میانگین ارتفاع در استان چهارمحال و بختیاری حدود ۲۱۵۳ متر است و به همین خاطر استان چهارمحال و بختیاری را بام ایران میدانند.
تقسیمات کشوری
بر پایه آخرین بخشبندی سیاسی کشور، استان چهار محال و بختیاری دارای ۱۰ شهرستان، ۴۳ شهر، ۲۶ بخش و ۵۱ دهستان است. شهرستانهای این استان عبارتند از: شهرکرد، بروجن، لردگان، فارسان، اردل، کوهرنگ، کیار، بن، سامان و شهرستان جدید خانمیرزا.
پیشینه در بخشبندی کشوری
پیشتر منطقه چهارمحال همواره از بلوکات اصفهان بهشمار میرفته است. مسعود میرزا ظل السلطان، در دوسفر پی در پی خود به چهارمحال، آن را بلوکی سرد، بسیار آباد، پر نعمت و پرجمعیت، با چراگاههای سبز و خرم و چمنهای زیاد و آب فراوان وصف کرده و افزوده چهارمحال مشهور به هند کوچک است و بهترین بلوک اصفهان پس از لنجان است.
چهارمحال و بختیاری تا پیش از سال ۱۳۳۲ خورشیدی در قالب شهرستان شهرکرد و بختیاری از شهرستانهای استان اصفهان بهشمار میآمد. در این سال، شهرستان شهرکرد از استان اصفهان جدا و به عنوان فرمانداری مستقل بختیاری و چهارمحال در تقسیمات سیاسی کشور قرار گرفت.
در دهه ۳۰ با تغییر رویکردهای حکومت در سال ۱۳۳۷ شمسی فرمانداری مستقل بختیاری و چهارمحال به فرمانداری کل ارتقاء مییابد و در گستره آن فرمانداریهای تازه بروجن و نیز بخشهای نو شوراب و گندمان ایجاد میگردند. در مصوبه سال ۱۳۵۲ هیئت وزیران، فرمانداری کل چهارمحال و بختیاری به استانداری چهارمحال و بختیاری ارتقاء یافت.
وجه تسمیه
نام چهارمحال و بختیاری اشاره به دو بخش منطقه چهارمحال و منطقه بختیاری دارد. چهارمحال بخشی روستانشین میان اصفهان و منطقه ایلنشین بختیاری بود. محال جمع مکسر واژه محل به معنی جا و مکان است و چهار محال یعنی چهار ناحیه که عبارت بودند از: لار، کیار، میزدج و گندمان. در بخشبندی کنونی استان، لار در شهرستان شهرکرد، شهرستان سامان و شهرستان بن، میزدج در شهرستان فارسان، کیار در شهرستان کیار و گندمان در شهرستان بروجن قرار میگیرد. منطقه بختیاری نیز که از دیر باز کوچ گاه ایل بزرگ یختیاری بوده و هست، هماکنون دربردارنده شهرستانهای کوهرنگ، اردل و لردگان و بخش ناغان شهرستان کیار میباشد.
هفشجان مرکز پیشین چهارمحال تا پایان عصر صفوی، کیان مرکز چهارمحال در دوره افشاریه، چالشتر مرکز چهارمحال در دوره زندیه و در میانه قاجاریه و شهرکرد یا دهکرد پیشین مرکز استان از دوره پهلوی و بهطور رسمی از سال ۱۳۵۲ مرکز استان بختیاری و چهارمحال میباشد. منطقه بختیاری استان چهارمحال و بختیاری نیز در واقع بخش گرمسیری ایل بختیاری است که بیشتر کوچ رو هستند.
تغییر نام استان
برخی از مردم استان و مسئولین استانی و کشوری معتقد به تغییر نام این استان هستند. دلیل اصلی این گروه طولانی بودن نام استان است. طولانی بودن نام استان سبب حذف یکی از بخشهای نام استان میشود، گاه چهار محال خوانده میشود و گاه بختیاری و در هر صورت باعث میشود که مقصود اصلی از آن بدست نیاید. در برخی موارد هم در نامه نگاریها نام کوتاه شده چ. و ب. به کار میبرند که چوب خوانده میشود. برخی دیگر بر این باور اند که نام استان باعث ایجاد شکاف بین مردم استان میشود و با وجود کوچکی استان، آن را به دو بخش تقسیم میکند. این توده معتقدند هویت یک استان باید همانند هویت یک کشور از همبستگی کامل برخوردار باشد و مردم آن بر پایه نژاد بخشبندی نشوند.
تغییر نام استان به دلیل نگرانی از واکنش بختیاریها استان هنوز عملی نشدهاست.
زبان
مردم استان چهار محال و بختیاری به دو قسمت چهارمحالیها و بختیاریها تقسیم میشوند. چهار محالیها عموماً به زبان فارسی و ترکی و با لهجه خاص خودشان صحبت میکنند و بختیاریها هم به گویش بختیاری که شاخهای از زبان لری است صحبت میکنند. در ۵ شهرستان از ۹ شهرستان این استان زبان گویش بختیاری رایج است که این شهرستانها عبارتند از: اردل، کوهرنگ، فارسان، لردگان و کیار. در شهرستانهای شهرکرد، بروجن، سامان وبن لهجههای محلی فارسی و ترکی رایج است. بهطور خاص مردم شهرهای شهرکرد، هفشجان، بروجن و فرخشهر و برخی دیگر مناطق به زبان فارسی صحبت میکنند، لهجههای دهکردی، هوشگانی، اورجنی و قهفرخی مخصوص شهروندان این استان میباشد که از ریشه فارسی پهلوی است و در آن لغات ترکی و عربی زیادی وجود ندارد. زبان ترکی قشقایی نیز بیش از ۱۲ درصد جمعیت ساکنین استان را شامل میشود. بهطور خاص مردم شهرهای کیان، بلداجی، سامان، بن، فرادنبه و جونقان به زبان ترکی صحبت میکنند.
بر پایه تحقیقات پروفسور گرهارد دوئرفر گویشهای ترکی رایج در چهارمحال در گروه زبانی اوغوزی میانه و جنوبی قراردارد، همچنین زبان ترکی رایج در فرادنبه و شهرکیان، از بکرترین لهجههای زبان ترکی در ایران میباشد. دانشنامه ایرانیکا در مقاله زبان لری زبان مردم این استان را از نظر جغرافیایی نیمی فارسی و نیمی لری معرفی میکند. وبگاه میراث فرهنگی و گردشگری استان چهارمحال و بختیاری زبان لری بختیاری را به عنوان زبان عمومی در این استان معرفی میکند. دانشنامه جهان اسلام گویش مردم این استان را فارسی با گویش بختیاری معرفی میکند.
در برخی شهرستانهای این استان مانند شهرکرد و بروجن لری جای خود را به فارسی دادهاست. برخی منابع نیز گویش ساکنان این استان را فارسی، ترکی قشقائی و گویش بختیاری معرفی میکنند. ارامنه: نواحی شرقی استان چهار محال و بختیاری شامل شهرستانهای شهرکرد و بروجن از دیرباز سکونت گاه گروههایی از ارامنه بودهاست. هر چند در دهههای اخیر تعداد بسیاری از ارامنه چهار محال و بختیاری به اصفهان مهاجرت کردند. روستاها ارامنهنشین چهار محال عبارت بودند از تشنیز، واستیگان، گیشنیگان، احمدآباد، شلمزار، قلعه کشیش، لیواسیان، ده ارمنی، سیرک و غیره.در جدول زیر نام شهر و روستایهای مختلف استان و زبان گفتاری مردم آن مشخص شدهاست.
شهر سامان در استان چهارمحال و بختیاری به طبیعت و باغات فراوانش شهرت دارد. این شهر به دلیل همجواری با رودخانه زایندهرود از آب و هوای معتدل و مرطوب برخوردار است. شغل اصلی مردم این شهر باغداری و فعالیتهای کشاورزی است. این روزها گیلاس و زردآلوی مرغوبی از باغات سامان برداشت میشود که عمده آن در استان مصرف میشود و مازاد آن در استانهای همجوار توزیع میگردد. /مهر
کد خبر: ۹۸۶۲۲۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۰۳
کد خبر: ۹۸۲۵۰۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۱۶
مدیرکل مدیریت بحران چهارمحال و بختیاری از وقوع حریق در جنگلهای حوالی سد کارون چهار موسوم به بلیط بلند در استان خبر داد و گفت: با همکاری دستگاههای امدادرسان و مردم محلی حریق مهار شد.
کد خبر: ۹۸۲۴۵۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۱۵
گل محمدی، از روزگار قدیم مورد توجه و استفاده ایرانیان بوده است. این گل علاوه بر عطر و طعم خوش، کاربرد دارویی هم دارد و شناخته شده ترین محصول آن گلاب میباشد. بالغ بر ۴۰۰ هکتار از زمینهای استان چهارمحال و بختیاری به کشت این گیاه تخصیص داده شده است. این گیاه نیاز آبی کمی داشته و در زمینهای شیب دار هم قابل کشت است و علاوه بر اشتغالزایی موثر، از سودهی بالایی هم برخوردار است. این روزها زمان برداشت گل محمدی در مزارع استان میباشد./پانته آ نیکزاد چالش تری
کد خبر: ۹۸۲۴۱۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۱۵
فرماندار سامان گفت: ۲۳ نفر در رودخانه زاینده رود در سال گذشته غرق شدند.
کد خبر: ۹۸۱۹۰۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۱۲
گل محمدی یا گل سرخ نام نوعی گل رز است که از برخی نمونههای آن گلاب میگیرند، این گل از دیرباز در ایران کشت میشده است ولی از آنجایی که عصاره و گلاب آن از دمشق به اروپا میرفته اروپاییان آن را رز دمشقی مینامیدند، این گل هماکنون در چهارمحال و بختیاری کشت میشود./ایسنا
کد خبر: ۹۸۰۸۸۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۰۷
چهارمحال و بختیاری جمعی از مردم چهارمحالوبختیاری و چرمهین استان اصفهان در اعتراض به انتقال آب بهشتآباد در فرخشهر تجمع کردند.
کد خبر: ۹۸۰۸۰۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۰۷
اردیبهشت به راستی که دروازه ورود به بهشت است، طبیعت در این ماه به اوج سرسبزی و زیبایی خود میرسد. در فصل بهار و به ویژه در اردیبهشت ماه، منطقه بازفت در استان چهارمحال و بختیاری به نگین سبز استان مبدل میشود. پوشش اصلی این منطقه جنگلهای بلوط است.
کد خبر: ۹۸۰۱۵۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۰۳
منطقه زیبای سردشت در ۵۰ کیلومتری منطقه کوهستانی شمال دزفول قرار دارد. وجود کوههای سربه فلک کشیده، دره های سرسبز، مزارع، چشمه سارها و جویبارها در ایام زمستان و بهار موقعیتی ممتاز و ویژه فراهم کرده. این بخش در شمال شرق با استان چهارمحال و بختیاری و در شمال با استان لرستان و در شرق با شهرستانهای اندیکا و لالی، در جنوب شرقی با شهرستان گتوند، و در جنوب غربی با شهرستان اندیمشک هممرز است.
کد خبر: ۹۷۶۳۷۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۲/۱۶
سرپرست اورژانس و مدیر حوادث دانشگاه چهارمحال و بختیاری گفت: در ۲۴ ساعت گذشته دو مادر باردار کوهرنگی و لردگانی نوزادان دختر خود را به کمک کارشناسان فوریتهای پزشکی اورژانس استان در آمبولانس بدنیا آوردند.
کد خبر: ۹۷۳۲۰۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۱/۳۱
مدیرعامل آب منطقهای چهارمحال و بختیاری گفت: با وجود بارش برف و باران در سال آبی جاری، اما منابع آب زیرمینی استان همچنان در وضعیت نامناسبی قرار دارد.
کد خبر: ۹۷۰۶۷۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۱/۱۹
کشت بهاره پیاز در مزارع استان چهارمحال و بختیاری آغاز شد. کارگران روز مزد اغلب به صورت خانوادگی در مزارع، کشت نهال پیاز را انجام میدهند. پیاز کشت شده تا پایان فصل بهار برداشت شده و روانه بازار میشود.تصاویر مربوط به مزارع شهر چلیچه در استان چهارمحال و بختیاری است./پانته آ نیکزاد
کد خبر: ۹۷۰۵۷۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۱/۱۸
مدیر کل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری گفت: مدارس برخی مناطق چهارمحال و بختیاری روز یکشنبه تعطیل است.
کد خبر: ۹۵۲۷۴۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۲۹
کد خبر: ۹۴۶۳۵۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۰۳
مدیر کل هواشناسی چهارمحال و بختیاری گفت: ارتفاع برف در شهر چلگرد مرکز شهرستان کوهرنگ به ۱۲۵ سانتی متر رسیده است.
کد خبر: ۹۴۴۶۷۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۶
بهعلت بارش شدید برف و لغزندگی معابر و جادههای مواصلاتی چهارمحال و بختیاری کلیه مدارس استان به جز شهرستان لردگان در تمامی مقاطع تحصیلی در نوبت صبح تعطیل است.
کد خبر: ۹۴۴۶۶۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۶
رئیس مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی چهارمحال و بختیاری گفت: تصادف زنجیرهای در محور شهرکرد- اصفهان ۱۹ مصدوم برجای گذاشت.
کد خبر: ۹۴۳۸۴۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۳
رییس پلیس راه چهارمحال وبختیاری گفت: در تصادف رانندگی در محور شهرکرد به بهرام آباد ۳ نفر از اعضای خانواده فوت کردند.
کد خبر: ۹۴۳۸۳۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۳
مدیر کل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری گفت: مدارس شهرستانهای کوهرنگ و فارسان از توابع استان چهارمحال و بختیاری روز یکشنبه تعطیل است.
کد خبر: ۹۴۲۳۰۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۱۷
تمامی مدارس استان در روز شنبه ۱۶ آذرماه در تمامی مقاطع تحصیلی نوبت صبح تعطیل هستند.
کد خبر: ۹۴۲۰۸۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۱۶