کلیات
استان چهارمحال و بختیاری یکی از استانهای کشور ایران است. مرکز این استان شهرکرد است. این استان با گسترهای برابر با ۱۶٬۴۲۱ کیلومتر مربّع یک درصد از کل وسعت ایران، بیست و دومین استان کشور از نظر پهناوری است.
جغرافیا
استان چهارمحال و بختیاری از جمله بخشهای کوهستانی فلات مرکزی ایران محسوب میشود و ۳۱ درجه و ۹ دقیقه تا ۳۲درجه و ۳۸ دقیقه عرض شمالی و ۴۹ درجه و ۳۰ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۲۶ دقیقه طول شرقی گرینویچ قرار دارد. این استان از شمال و مشرق به استان اصفهان، از مغرب به استان خوزستان، از جنوب به استان کهگیلویه و بویراحمد و از سوی شمال غربی به استان لرستان محدود میشود. زبانهای لری بختیاری، فارسی و ترکی در میان ساکنان این استان رایج است. در مرکز استان، هفشجان، بروجن، فرخ شهر و برخی دیگر از شهرهای استان به زبان فارسی با لهجه خاص خود صحبت میکنند. مرکز این استان شهرکرد است و با ۲۰۶۶ متر ارتفاع از سطح دریا، بلندترین مرکز استان کشور ایران است. میانگین ارتفاع در استان چهارمحال و بختیاری حدود ۲۱۵۳ متر است و به همین خاطر استان چهارمحال و بختیاری را بام ایران میدانند.
تقسیمات کشوری
بر پایه آخرین بخشبندی سیاسی کشور، استان چهار محال و بختیاری دارای ۱۰ شهرستان، ۴۳ شهر، ۲۶ بخش و ۵۱ دهستان است. شهرستانهای این استان عبارتند از: شهرکرد، بروجن، لردگان، فارسان، اردل، کوهرنگ، کیار، بن، سامان و شهرستان جدید خانمیرزا.
پیشینه در بخشبندی کشوری
پیشتر منطقه چهارمحال همواره از بلوکات اصفهان بهشمار میرفته است. مسعود میرزا ظل السلطان، در دوسفر پی در پی خود به چهارمحال، آن را بلوکی سرد، بسیار آباد، پر نعمت و پرجمعیت، با چراگاههای سبز و خرم و چمنهای زیاد و آب فراوان وصف کرده و افزوده چهارمحال مشهور به هند کوچک است و بهترین بلوک اصفهان پس از لنجان است.
چهارمحال و بختیاری تا پیش از سال ۱۳۳۲ خورشیدی در قالب شهرستان شهرکرد و بختیاری از شهرستانهای استان اصفهان بهشمار میآمد. در این سال، شهرستان شهرکرد از استان اصفهان جدا و به عنوان فرمانداری مستقل بختیاری و چهارمحال در تقسیمات سیاسی کشور قرار گرفت.
در دهه ۳۰ با تغییر رویکردهای حکومت در سال ۱۳۳۷ شمسی فرمانداری مستقل بختیاری و چهارمحال به فرمانداری کل ارتقاء مییابد و در گستره آن فرمانداریهای تازه بروجن و نیز بخشهای نو شوراب و گندمان ایجاد میگردند. در مصوبه سال ۱۳۵۲ هیئت وزیران، فرمانداری کل چهارمحال و بختیاری به استانداری چهارمحال و بختیاری ارتقاء یافت.
وجه تسمیه
نام چهارمحال و بختیاری اشاره به دو بخش منطقه چهارمحال و منطقه بختیاری دارد. چهارمحال بخشی روستانشین میان اصفهان و منطقه ایلنشین بختیاری بود. محال جمع مکسر واژه محل به معنی جا و مکان است و چهار محال یعنی چهار ناحیه که عبارت بودند از: لار، کیار، میزدج و گندمان. در بخشبندی کنونی استان، لار در شهرستان شهرکرد، شهرستان سامان و شهرستان بن، میزدج در شهرستان فارسان، کیار در شهرستان کیار و گندمان در شهرستان بروجن قرار میگیرد. منطقه بختیاری نیز که از دیر باز کوچ گاه ایل بزرگ یختیاری بوده و هست، هماکنون دربردارنده شهرستانهای کوهرنگ، اردل و لردگان و بخش ناغان شهرستان کیار میباشد.
هفشجان مرکز پیشین چهارمحال تا پایان عصر صفوی، کیان مرکز چهارمحال در دوره افشاریه، چالشتر مرکز چهارمحال در دوره زندیه و در میانه قاجاریه و شهرکرد یا دهکرد پیشین مرکز استان از دوره پهلوی و بهطور رسمی از سال ۱۳۵۲ مرکز استان بختیاری و چهارمحال میباشد. منطقه بختیاری استان چهارمحال و بختیاری نیز در واقع بخش گرمسیری ایل بختیاری است که بیشتر کوچ رو هستند.
تغییر نام استان
برخی از مردم استان و مسئولین استانی و کشوری معتقد به تغییر نام این استان هستند. دلیل اصلی این گروه طولانی بودن نام استان است. طولانی بودن نام استان سبب حذف یکی از بخشهای نام استان میشود، گاه چهار محال خوانده میشود و گاه بختیاری و در هر صورت باعث میشود که مقصود اصلی از آن بدست نیاید. در برخی موارد هم در نامه نگاریها نام کوتاه شده چ. و ب. به کار میبرند که چوب خوانده میشود. برخی دیگر بر این باور اند که نام استان باعث ایجاد شکاف بین مردم استان میشود و با وجود کوچکی استان، آن را به دو بخش تقسیم میکند. این توده معتقدند هویت یک استان باید همانند هویت یک کشور از همبستگی کامل برخوردار باشد و مردم آن بر پایه نژاد بخشبندی نشوند.
تغییر نام استان به دلیل نگرانی از واکنش بختیاریها استان هنوز عملی نشدهاست.
زبان
مردم استان چهار محال و بختیاری به دو قسمت چهارمحالیها و بختیاریها تقسیم میشوند. چهار محالیها عموماً به زبان فارسی و ترکی و با لهجه خاص خودشان صحبت میکنند و بختیاریها هم به گویش بختیاری که شاخهای از زبان لری است صحبت میکنند. در ۵ شهرستان از ۹ شهرستان این استان زبان گویش بختیاری رایج است که این شهرستانها عبارتند از: اردل، کوهرنگ، فارسان، لردگان و کیار. در شهرستانهای شهرکرد، بروجن، سامان وبن لهجههای محلی فارسی و ترکی رایج است. بهطور خاص مردم شهرهای شهرکرد، هفشجان، بروجن و فرخشهر و برخی دیگر مناطق به زبان فارسی صحبت میکنند، لهجههای دهکردی، هوشگانی، اورجنی و قهفرخی مخصوص شهروندان این استان میباشد که از ریشه فارسی پهلوی است و در آن لغات ترکی و عربی زیادی وجود ندارد. زبان ترکی قشقایی نیز بیش از ۱۲ درصد جمعیت ساکنین استان را شامل میشود. بهطور خاص مردم شهرهای کیان، بلداجی، سامان، بن، فرادنبه و جونقان به زبان ترکی صحبت میکنند.
بر پایه تحقیقات پروفسور گرهارد دوئرفر گویشهای ترکی رایج در چهارمحال در گروه زبانی اوغوزی میانه و جنوبی قراردارد، همچنین زبان ترکی رایج در فرادنبه و شهرکیان، از بکرترین لهجههای زبان ترکی در ایران میباشد. دانشنامه ایرانیکا در مقاله زبان لری زبان مردم این استان را از نظر جغرافیایی نیمی فارسی و نیمی لری معرفی میکند. وبگاه میراث فرهنگی و گردشگری استان چهارمحال و بختیاری زبان لری بختیاری را به عنوان زبان عمومی در این استان معرفی میکند. دانشنامه جهان اسلام گویش مردم این استان را فارسی با گویش بختیاری معرفی میکند.
در برخی شهرستانهای این استان مانند شهرکرد و بروجن لری جای خود را به فارسی دادهاست. برخی منابع نیز گویش ساکنان این استان را فارسی، ترکی قشقائی و گویش بختیاری معرفی میکنند. ارامنه: نواحی شرقی استان چهار محال و بختیاری شامل شهرستانهای شهرکرد و بروجن از دیرباز سکونت گاه گروههایی از ارامنه بودهاست. هر چند در دهههای اخیر تعداد بسیاری از ارامنه چهار محال و بختیاری به اصفهان مهاجرت کردند. روستاها ارامنهنشین چهار محال عبارت بودند از تشنیز، واستیگان، گیشنیگان، احمدآباد، شلمزار، قلعه کشیش، لیواسیان، ده ارمنی، سیرک و غیره.در جدول زیر نام شهر و روستایهای مختلف استان و زبان گفتاری مردم آن مشخص شدهاست.
یکی از نیازهای حیاتی برای چهارمحال و بختیاری در فصل زمستان، بارش مطلوب برف است که باعث میشود این استان از خشکسالی نجات یابد. چهارمحال و بختیاری سرچشمه رودخانههای زایندهرود، کارون و بخشی از دز است و افزایش یا کاهش بارشها در این استان، استانهای خوزستان، اصفهان و فلات مرکزی را تحت تاثیر قرار میدهد. بارش برف در چهارمحال و بختیاری از آن جهت دارای اهمیت است که این نعمت از بروز خشکسالی و فرسایش خاک در استان جلوگیری میکند، چه اینکه نباریدن برف مطلوب در سالیان اخیر باعث فرونشست زمین در بخشهایی از استان نیز شده بود./عکاس : احمد بلباسی
کد خبر: ۱۱۵۹۴۲۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۴
بارش برف در استان چهارمحال و بختیاری موجب سپید پوش شدن کوه ها و احیای مجدد پیست های اسکی و تفریحات زمستانی پس از سال ها شده است. کوه های اطراف پیست اسکی بارده در شهرکرد پس از سالها جمعه ( ۲۳ دی ۱۴۰۱ )میزبان حضور خانواده ها و علاقمندان به تفریحات زمستانی بود.
کد خبر: ۱۱۵۹۳۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۴
مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری از بارش ۶۷ سانتیمتر برف در این شهرستان طی دو شبانه روز گذشته خبر داد و گفت: با احتساب بارش جدید، ارتفاع برف در این شهرستان به ۱۰۷ سانتیمتر رسید.
کد خبر: ۱۱۵۸۹۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۱
سرپرست ادارهکل مدیریت بحران استانداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به بارش برف گفت: تمامی دستگاههای اجرایی این استان روز سهشنبه ۲۰ دیماه تعطیل شده است.
کد خبر: ۱۱۵۸۷۵۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۰
رقص نور خورشید بر کوهرنگ، چهارمحال و بختیاری .
کد خبر: ۱۱۵۸۱۹۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۶
عکسی از بدرقه شهدا در روستای پردنجان استان چهارمحال و بختیاری که مورد توجه کاربران فضای مجازی قرار گرفت.
کد خبر: ۱۱۵۶۸۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۰۷
همزمان با ورود به فصل زمستان طبیعت شهرستان کوهرنگ سفید پوش شد. شهرستان کوهرنگ پهناورترین شهرستان استان چهارمحال و بختیاری است. مرکز این شهرستان، شهر چلگرد است. شهرستان کوهرنگ به دلیل وجود زردکوه (دومین قله مرتفع زاگرس)، سرچشمه زاینده رود، کارون و دز میباشد. منطقه کوهرنگ از سردترین مناطق ایران است که به پایتخت برفی ایران شهرت دارد. بارش برف که از شامگاه پنجشنبه ۱ دی در این شهرستان آغاز شده است با ورود به فصل زمستان طبیعت این منطقه را سفید پوش کرده است.
کد خبر: ۱۱۵۶۲۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۰۳
رقص طلوع خورشید بر کوهرنگِ چهارمحال و بختیاری / فلات ایران
کد خبر: ۱۱۵۳۷۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۹/۱۶
پاسداران گمنام امام زمان(عج) در سازمان اطلاعات سپاه حضرت قمربنی هاشم(ع)، تیم خرابکار در یکی از شهرستانهای چهارمحال و بختیاری را دستگیر کردند.
کد خبر: ۱۱۴۷۸۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۸/۰۸
این رودخانه که به دلیل دبی بالای آب، روزگاری کوچ عشایر و گذر از آن را به شدت دشوار کرده بود هماکنون با بستری خشک مواجه است که محل عبور خودروها شده است. خشکسالیهای اخیر چهارمحال و بختیاری که از سال آبی ۸۵-۸۶ آغاز شده، در طول سالها پیامدهای ناگواری بر منابع آب، محیطزیست و فعالیتهای اقتصادی این استان برجا گذاشته است.
کد خبر: ۱۱۴۵۷۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۲۶
ابتدای مرداد ماه با ورود سامانه بارشی ناشی از جریانات مانسون به چهارمحال و بختیاری در برخی نقاط استان سیلاب ایجاد شد که بیشترین میزان بارش ۵۰ میلیمتر در روستای بارده از شهرستان بن بود که موجب وارد شدن خساراتی به منازل مسکونی و زیر ساختهای این روستا شد، هم اکنون با پیگیری استاندار استان و نماینده مردم شهرستانهای شهرکرد، iسامان و بن در مجلس شورای اسلامی بازسازی منازل و زیر ساختهای روستا و پرداخت سریعتر تسهیلات به خانوادههای آسیب دیده در حال پیگیری است تا قبل از شروع فصل سرما بتوان قسمتی از آسیبهای وارده به منازل را تکمیل نمود.
کد خبر: ۱۱۴۲۷۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۰۸
پدیده فرونشت زمین در سالهای اخیر به یکی از مخاطرات طبیعی در چهارمحال و بختیاری تبدیل شده است،
کد خبر: ۱۱۳۹۷۶۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۱۹
برداشت بادام از باغات و بادامستانهای استان چهارمحال و بختیاری آغاز شده است و تا پایان شهریور ماه ادامه خواهد داشت. شهرستان سامان با توجه در اختیار داشتن ایستگاه تحقیقات بادام از نظر رتبه تولید بادام آبی در کشور رتبه اول را داراست که این مهم باعث شده که ساخت اولین شهرک تخصصی بادام در این شهرستان آغاز و سال آینده به بهره برداری برسد.
کد خبر: ۱۱۳۷۴۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۰۶
استاندار چهارمحال و بختیاری گفت: کدورت آب چشمه کوهرنگ به زیر ۲۰ NTU رسیده است و در تلاش هستیم مقدار بیشتری آب از چشمه وارد مدار آبرسانی شهرکرد شود، آب شرب شهرکرد به حالت پایدار رسیده است.
کد خبر: ۱۱۳۶۴۱۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۳۱
قدیمیترین شیوه فراهمسازی زیرانداز که تاکنون شناخته شده نمدمالی است.
نمد نوعی بافته سنتی زیراندازی است که با پشم تولید میشود. نمد را نمیبافند بلکه با ایجاد فشار و رطوبت و حرارت، موجب درهمرفتن الیاف پشمی میشوند. دو خاصیت جعدیابی و پوستهای شدن پشم امکان تولید نمد را میسر میسازد. نمد یکی از مهمترین محصولات بخش صنایع دستی استان چهارمحال و بختیاری است و یکی از شغلهای قدیم مردم این استان به ویژه در شهرستانهای بروجن و شهرکرد به شمار می رفته است. چهارمحال و بختیاری یکی از مهمترین مراکز دامپروری کشور به شمار میرود و پشم گوسفند که ماده اولیه نمد است به وفور در این استان تولید میشود.
نمد مالی و تولید محصولات نمدی شغلی طاقتفرسا و سخت در استان چهارمحال و بختیاری به شمار می رفته است چرا که نمد مالی هنر و شغلی است که به تاریخ استان چهارمحال و بختیاری گره خورده و منبع درآمد بسیاری از مردمان این استان در سالهای نه چندان دور به شمار میآمده است. این در حالی است که هم اکنون آخرین کارگاههای تولید سنتی و مغازههای فروش محصولات این هنر در حال جمع شدن است و کمتر کسی دیگر به سمت تولید و یا خرید این محصول دستی پیش میرود و هم اکنون اکثر کارگاههای فعال نمد مالی با مشکلات گرانی مواد اولیه و نبود بازار خرید محصولات نمدی مواجه هستند. محصولاتی که سابقه صادرات به سایر کشورها را داشته ولی اکنون در انبارهای کارگاههای نمد مالی خاک میخورد و با وجود معرفی شدن شهرکرد به عنوان شهر ملی نمد و اختصاص دبیرخانه به این محصول همچنان مشکلات نمدمالان حل نشده است./مهرداد صفرپور دهکردی
کد خبر: ۱۱۳۵۵۸۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۲۶
مدیرکل مدیریت بحران استانداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به بارندگی شدید و وقوع سیلاب در ۶ شهرستان استان چهارمحال و بختیاری ، گفت: خسارات سیلاب هفته گذشته تشدید شدند.
کد خبر: ۱۱۳۳۸۶۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۷
خسارت نهایی سیل اخیر در چهارمحال و بختیاری ۳۰ تا ۴۰ هزار میلیارد ریال برآورد شد
کد خبر: ۱۱۳۳۴۷۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۵
با ورود سامانه بارشی ناشی از جریانات مانسون به چهارمحال و بختیاری و آغاز بارشها در برخی نقاط استان سیلاب ایجاد شد که بیشترین میزان بارش ۵۰ میلیمتر در روستای بارده از شهرستان بن بوده است و موجب وارد شدن خساراتی به منازل مسکونی و زیر ساختهای این روستا شده است.
بارده، روستایی تاریخی از توابع شهرستان بن در استان چهارمحال و بختیاری است./مهرداد صفرپور دهکردی
کد خبر: ۱۱۳۲۲۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۷
مسئول روابط عمومی اورژانس ۱۱۵ چهارمحال و بختیاری گفت: یک فرد ۷۰ ساله بعدازظهر جمعه در رودخانه زاینده رود شهرستان سامان غرق شد.
کد خبر: ۱۱۲۷۵۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۱۰
رودخانه اَرمند یا کارون علیا یکی از رودخانههای مهم استان چهارمحال و بختیاری و از بهترین جاهای دیدنی ایران است. این رودخانه در بخشهای کوهستانی فلات مرکزی ایران واقع هست و یکی از بهترین گزینه ها برای کسانی است که علاقمند به تفریحات هیجان انگیز نظیر رفتینگ در رودخانه ای خروشان هستند، به شمار می رود.
کد خبر: ۱۱۲۷۳۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۰۹