کلیات
استان چهارمحال و بختیاری یکی از استانهای کشور ایران است. مرکز این استان شهرکرد است. این استان با گسترهای برابر با ۱۶٬۴۲۱ کیلومتر مربّع یک درصد از کل وسعت ایران، بیست و دومین استان کشور از نظر پهناوری است.
جغرافیا
استان چهارمحال و بختیاری از جمله بخشهای کوهستانی فلات مرکزی ایران محسوب میشود و ۳۱ درجه و ۹ دقیقه تا ۳۲درجه و ۳۸ دقیقه عرض شمالی و ۴۹ درجه و ۳۰ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۲۶ دقیقه طول شرقی گرینویچ قرار دارد. این استان از شمال و مشرق به استان اصفهان، از مغرب به استان خوزستان، از جنوب به استان کهگیلویه و بویراحمد و از سوی شمال غربی به استان لرستان محدود میشود. زبانهای لری بختیاری، فارسی و ترکی در میان ساکنان این استان رایج است. در مرکز استان، هفشجان، بروجن، فرخ شهر و برخی دیگر از شهرهای استان به زبان فارسی با لهجه خاص خود صحبت میکنند. مرکز این استان شهرکرد است و با ۲۰۶۶ متر ارتفاع از سطح دریا، بلندترین مرکز استان کشور ایران است. میانگین ارتفاع در استان چهارمحال و بختیاری حدود ۲۱۵۳ متر است و به همین خاطر استان چهارمحال و بختیاری را بام ایران میدانند.
تقسیمات کشوری
بر پایه آخرین بخشبندی سیاسی کشور، استان چهار محال و بختیاری دارای ۱۰ شهرستان، ۴۳ شهر، ۲۶ بخش و ۵۱ دهستان است. شهرستانهای این استان عبارتند از: شهرکرد، بروجن، لردگان، فارسان، اردل، کوهرنگ، کیار، بن، سامان و شهرستان جدید خانمیرزا.
پیشینه در بخشبندی کشوری
پیشتر منطقه چهارمحال همواره از بلوکات اصفهان بهشمار میرفته است. مسعود میرزا ظل السلطان، در دوسفر پی در پی خود به چهارمحال، آن را بلوکی سرد، بسیار آباد، پر نعمت و پرجمعیت، با چراگاههای سبز و خرم و چمنهای زیاد و آب فراوان وصف کرده و افزوده چهارمحال مشهور به هند کوچک است و بهترین بلوک اصفهان پس از لنجان است.
چهارمحال و بختیاری تا پیش از سال ۱۳۳۲ خورشیدی در قالب شهرستان شهرکرد و بختیاری از شهرستانهای استان اصفهان بهشمار میآمد. در این سال، شهرستان شهرکرد از استان اصفهان جدا و به عنوان فرمانداری مستقل بختیاری و چهارمحال در تقسیمات سیاسی کشور قرار گرفت.
در دهه ۳۰ با تغییر رویکردهای حکومت در سال ۱۳۳۷ شمسی فرمانداری مستقل بختیاری و چهارمحال به فرمانداری کل ارتقاء مییابد و در گستره آن فرمانداریهای تازه بروجن و نیز بخشهای نو شوراب و گندمان ایجاد میگردند. در مصوبه سال ۱۳۵۲ هیئت وزیران، فرمانداری کل چهارمحال و بختیاری به استانداری چهارمحال و بختیاری ارتقاء یافت.
وجه تسمیه
نام چهارمحال و بختیاری اشاره به دو بخش منطقه چهارمحال و منطقه بختیاری دارد. چهارمحال بخشی روستانشین میان اصفهان و منطقه ایلنشین بختیاری بود. محال جمع مکسر واژه محل به معنی جا و مکان است و چهار محال یعنی چهار ناحیه که عبارت بودند از: لار، کیار، میزدج و گندمان. در بخشبندی کنونی استان، لار در شهرستان شهرکرد، شهرستان سامان و شهرستان بن، میزدج در شهرستان فارسان، کیار در شهرستان کیار و گندمان در شهرستان بروجن قرار میگیرد. منطقه بختیاری نیز که از دیر باز کوچ گاه ایل بزرگ یختیاری بوده و هست، هماکنون دربردارنده شهرستانهای کوهرنگ، اردل و لردگان و بخش ناغان شهرستان کیار میباشد.
هفشجان مرکز پیشین چهارمحال تا پایان عصر صفوی، کیان مرکز چهارمحال در دوره افشاریه، چالشتر مرکز چهارمحال در دوره زندیه و در میانه قاجاریه و شهرکرد یا دهکرد پیشین مرکز استان از دوره پهلوی و بهطور رسمی از سال ۱۳۵۲ مرکز استان بختیاری و چهارمحال میباشد. منطقه بختیاری استان چهارمحال و بختیاری نیز در واقع بخش گرمسیری ایل بختیاری است که بیشتر کوچ رو هستند.
تغییر نام استان
برخی از مردم استان و مسئولین استانی و کشوری معتقد به تغییر نام این استان هستند. دلیل اصلی این گروه طولانی بودن نام استان است. طولانی بودن نام استان سبب حذف یکی از بخشهای نام استان میشود، گاه چهار محال خوانده میشود و گاه بختیاری و در هر صورت باعث میشود که مقصود اصلی از آن بدست نیاید. در برخی موارد هم در نامه نگاریها نام کوتاه شده چ. و ب. به کار میبرند که چوب خوانده میشود. برخی دیگر بر این باور اند که نام استان باعث ایجاد شکاف بین مردم استان میشود و با وجود کوچکی استان، آن را به دو بخش تقسیم میکند. این توده معتقدند هویت یک استان باید همانند هویت یک کشور از همبستگی کامل برخوردار باشد و مردم آن بر پایه نژاد بخشبندی نشوند.
تغییر نام استان به دلیل نگرانی از واکنش بختیاریها استان هنوز عملی نشدهاست.
زبان
مردم استان چهار محال و بختیاری به دو قسمت چهارمحالیها و بختیاریها تقسیم میشوند. چهار محالیها عموماً به زبان فارسی و ترکی و با لهجه خاص خودشان صحبت میکنند و بختیاریها هم به گویش بختیاری که شاخهای از زبان لری است صحبت میکنند. در ۵ شهرستان از ۹ شهرستان این استان زبان گویش بختیاری رایج است که این شهرستانها عبارتند از: اردل، کوهرنگ، فارسان، لردگان و کیار. در شهرستانهای شهرکرد، بروجن، سامان وبن لهجههای محلی فارسی و ترکی رایج است. بهطور خاص مردم شهرهای شهرکرد، هفشجان، بروجن و فرخشهر و برخی دیگر مناطق به زبان فارسی صحبت میکنند، لهجههای دهکردی، هوشگانی، اورجنی و قهفرخی مخصوص شهروندان این استان میباشد که از ریشه فارسی پهلوی است و در آن لغات ترکی و عربی زیادی وجود ندارد. زبان ترکی قشقایی نیز بیش از ۱۲ درصد جمعیت ساکنین استان را شامل میشود. بهطور خاص مردم شهرهای کیان، بلداجی، سامان، بن، فرادنبه و جونقان به زبان ترکی صحبت میکنند.
بر پایه تحقیقات پروفسور گرهارد دوئرفر گویشهای ترکی رایج در چهارمحال در گروه زبانی اوغوزی میانه و جنوبی قراردارد، همچنین زبان ترکی رایج در فرادنبه و شهرکیان، از بکرترین لهجههای زبان ترکی در ایران میباشد. دانشنامه ایرانیکا در مقاله زبان لری زبان مردم این استان را از نظر جغرافیایی نیمی فارسی و نیمی لری معرفی میکند. وبگاه میراث فرهنگی و گردشگری استان چهارمحال و بختیاری زبان لری بختیاری را به عنوان زبان عمومی در این استان معرفی میکند. دانشنامه جهان اسلام گویش مردم این استان را فارسی با گویش بختیاری معرفی میکند.
در برخی شهرستانهای این استان مانند شهرکرد و بروجن لری جای خود را به فارسی دادهاست. برخی منابع نیز گویش ساکنان این استان را فارسی، ترکی قشقائی و گویش بختیاری معرفی میکنند. ارامنه: نواحی شرقی استان چهار محال و بختیاری شامل شهرستانهای شهرکرد و بروجن از دیرباز سکونت گاه گروههایی از ارامنه بودهاست. هر چند در دهههای اخیر تعداد بسیاری از ارامنه چهار محال و بختیاری به اصفهان مهاجرت کردند. روستاها ارامنهنشین چهار محال عبارت بودند از تشنیز، واستیگان، گیشنیگان، احمدآباد، شلمزار، قلعه کشیش، لیواسیان، ده ارمنی، سیرک و غیره.در جدول زیر نام شهر و روستایهای مختلف استان و زبان گفتاری مردم آن مشخص شدهاست.
بخشی از خیابان مسجد امام حسین (ع) در روستای مرغملک چهارمحال و بختیاری فرو نشست.
کد خبر: ۱۱۰۲۹۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۶
بارش برف در چلگرد چهارمحال بعنوان سرچشمه های زاینده رود و کارون آغاز شد.
کد خبر: ۱۱۰۲۸۴۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۵
مدیر کل هواشناسی چهارمحال و بختیاری گفت: طی ۲۴ ساعت گذشته دمای هوا در شهرکرد به منفی ۲۲.۸ درجه رسید.
کد خبر: ۱۱۰۲۵۲۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۳
با توجه به بارش سنگین برف و شرایط جوی و اقلیمی در سطح چهارمحال و بختیاری ، نحوه فعالیت مدارس و ادارات استان در روز ۱۲ بهمن تغییر کرد.
کد خبر: ۱۱۰۲۲۶۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۲
مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری از فعالیت یک سامانه بارشی در استان از اواسط روز دوشنبه خبر داد و گفت: این سامانه تا روز سهشنبه در استان فعال است و منجر به کولاک برف، مهگرفتگی، سقوط بهمن و ریزش کوه میشود.
کد خبر: ۱۱۰۱۹۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۰
نمایی دلچسب از فصل زمستان در طبیعت شهرستان کوهرنگ استان چهارمحال و بختیاری را نگاه میکنید.
کد خبر: ۱۱۰۱۷۳۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۰۹
این روزها در جای جای کشورمان ایران شاهد فداکاری عدهای از افراد در مشاغل مختلف اعم از معلمی، مرزبانی، آتشنشانی، کادر بهداشت و درمان و ... هستیم که جای خالی نام این افراد همچون دهقان فداکار و پتروس در کتابهای درسی خالی است، افرادی که آرامش و آسایش خود را در گمنامی فدای خدمت به مردم این مرز و بوم میکنند و هیچ جا نیز نامی از آنها برده نمیشود، تعداد این افراد کم نیست، اما قصه هر کدامشان شنیدنیتر از دیگریست.
کد خبر: ۱۱۰۱۴۴۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۰۷
راهزنان جاده بروجن به خوزستان دستگیر شدند.
کد خبر: ۱۱۰۰۶۲۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۰۳
برف، بوران و سرما مانع تدریس معلم فداکار و وظیفه شناس بازفت نیست
کد خبر: ۱۱۰۰۳۰۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۰۱
با هوشیاری مأموران پلیس آگاهی شهرستان بروجن سارق دستگیر شد
کد خبر: ۱۱۰۰۳۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۰۱
امدادرسانی به خودروهای گرفتار
چهارمحال و بختیاری فرماندار کوهرنگ از وزش باد شدید به سرعت ۱۵۰ کیلومتر بر ساعت در این شهرستان خبر داد و گفت: در پی بارش برف و کولاک گردنههای چری، تاراز، شاهمنصوری و دیگر محورهای کوهستانی در این شهرستان مسدود شد.
کد خبر: ۱۱۰۰۲۹۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۰۱
مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری با اشاره به بارشهای سامانه فعال در استان، گفت: این سامانه ۲۳ سانتیمتر برف در شهرستان کوهرنگ به همراه داشت و مجموع ارتفاع برف در این ایستگاه را به ۶۸ سانتیمتر افزایش داد.
کد خبر: ۱۰۹۹۷۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۸
کاهش ذخیره پشت سد بیدکان و استقرار توده هوای سرد در چند روز گذشته در این منطقه و استان موجب یخزدگی ذخیره پشت این سد شده است.
کد خبر: ۱۰۹۸۹۴۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۴
در شهرکرد
رئیسکل دادگستری چهارمحال و بختیاری از دستگیری فرد هتاک به تندیس سردار سلیمانی در شهرکرد خبر داد.
کد خبر: ۱۰۹۸۵۳۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۲
ظاهرا داستان عبور از رودخانه با «گرگر» یا «جره» تمامی ندارد و تنها هم مخصوص روستای «گاودانه» و «بیر انجیر» نیست و نخواهد بود زیرا به لطف و کمک رسانههای مجازی روز به روز از ماهیت این روستاها و کمبودها و سختیهای مردمانش پردهبرداری میشود.
کد خبر: ۱۰۹۷۷۳۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۱۸
با توجه به بارشهای اخیر و برودت هوا، نحوه فعالیت مدارس چهارمحال و بختیاری در روز ۱۴ دی تغییر کرد.
کد خبر: ۱۰۹۶۹۶۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۱۴
قابی زیبا از طلوع خورشید در بین کوههای برفی در شهرستان کوهرنگ چهارمحال و بختیاری را مشاهده میکنید.
کد خبر: ۱۰۹۵۶۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۰۷
کهکشان راه شیری بر آسمان روستای سرآقا سید، چهارمحال و بختیاری را ببینید.
کد خبر: ۱۰۹۴۸۷۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۰۳
برخی از مردم محلی و فعالان شبکههای اجتماعی از سقوط یک فروند پهپاد در شهرستان کوهرنگ خبر دادند.
کد خبر: ۱۰۹۱۴۲۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۱۴
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری گفت: پویش مردمی احیای جنگلهای زاگرس در ۲۹۰هکتار وسعت استان همزمان با سراسر کشور از ۱۰ آذرماه اجرا میشود.
کد خبر: ۱۰۹۰۴۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۹