کلیات
استان چهارمحال و بختیاری یکی از استانهای کشور ایران است. مرکز این استان شهرکرد است. این استان با گسترهای برابر با ۱۶٬۴۲۱ کیلومتر مربّع یک درصد از کل وسعت ایران، بیست و دومین استان کشور از نظر پهناوری است.
جغرافیا
استان چهارمحال و بختیاری از جمله بخشهای کوهستانی فلات مرکزی ایران محسوب میشود و ۳۱ درجه و ۹ دقیقه تا ۳۲درجه و ۳۸ دقیقه عرض شمالی و ۴۹ درجه و ۳۰ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۲۶ دقیقه طول شرقی گرینویچ قرار دارد. این استان از شمال و مشرق به استان اصفهان، از مغرب به استان خوزستان، از جنوب به استان کهگیلویه و بویراحمد و از سوی شمال غربی به استان لرستان محدود میشود. زبانهای لری بختیاری، فارسی و ترکی در میان ساکنان این استان رایج است. در مرکز استان، هفشجان، بروجن، فرخ شهر و برخی دیگر از شهرهای استان به زبان فارسی با لهجه خاص خود صحبت میکنند. مرکز این استان شهرکرد است و با ۲۰۶۶ متر ارتفاع از سطح دریا، بلندترین مرکز استان کشور ایران است. میانگین ارتفاع در استان چهارمحال و بختیاری حدود ۲۱۵۳ متر است و به همین خاطر استان چهارمحال و بختیاری را بام ایران میدانند.
تقسیمات کشوری
بر پایه آخرین بخشبندی سیاسی کشور، استان چهار محال و بختیاری دارای ۱۰ شهرستان، ۴۳ شهر، ۲۶ بخش و ۵۱ دهستان است. شهرستانهای این استان عبارتند از: شهرکرد، بروجن، لردگان، فارسان، اردل، کوهرنگ، کیار، بن، سامان و شهرستان جدید خانمیرزا.
پیشینه در بخشبندی کشوری
پیشتر منطقه چهارمحال همواره از بلوکات اصفهان بهشمار میرفته است. مسعود میرزا ظل السلطان، در دوسفر پی در پی خود به چهارمحال، آن را بلوکی سرد، بسیار آباد، پر نعمت و پرجمعیت، با چراگاههای سبز و خرم و چمنهای زیاد و آب فراوان وصف کرده و افزوده چهارمحال مشهور به هند کوچک است و بهترین بلوک اصفهان پس از لنجان است.
چهارمحال و بختیاری تا پیش از سال ۱۳۳۲ خورشیدی در قالب شهرستان شهرکرد و بختیاری از شهرستانهای استان اصفهان بهشمار میآمد. در این سال، شهرستان شهرکرد از استان اصفهان جدا و به عنوان فرمانداری مستقل بختیاری و چهارمحال در تقسیمات سیاسی کشور قرار گرفت.
در دهه ۳۰ با تغییر رویکردهای حکومت در سال ۱۳۳۷ شمسی فرمانداری مستقل بختیاری و چهارمحال به فرمانداری کل ارتقاء مییابد و در گستره آن فرمانداریهای تازه بروجن و نیز بخشهای نو شوراب و گندمان ایجاد میگردند. در مصوبه سال ۱۳۵۲ هیئت وزیران، فرمانداری کل چهارمحال و بختیاری به استانداری چهارمحال و بختیاری ارتقاء یافت.
وجه تسمیه
نام چهارمحال و بختیاری اشاره به دو بخش منطقه چهارمحال و منطقه بختیاری دارد. چهارمحال بخشی روستانشین میان اصفهان و منطقه ایلنشین بختیاری بود. محال جمع مکسر واژه محل به معنی جا و مکان است و چهار محال یعنی چهار ناحیه که عبارت بودند از: لار، کیار، میزدج و گندمان. در بخشبندی کنونی استان، لار در شهرستان شهرکرد، شهرستان سامان و شهرستان بن، میزدج در شهرستان فارسان، کیار در شهرستان کیار و گندمان در شهرستان بروجن قرار میگیرد. منطقه بختیاری نیز که از دیر باز کوچ گاه ایل بزرگ یختیاری بوده و هست، هماکنون دربردارنده شهرستانهای کوهرنگ، اردل و لردگان و بخش ناغان شهرستان کیار میباشد.
هفشجان مرکز پیشین چهارمحال تا پایان عصر صفوی، کیان مرکز چهارمحال در دوره افشاریه، چالشتر مرکز چهارمحال در دوره زندیه و در میانه قاجاریه و شهرکرد یا دهکرد پیشین مرکز استان از دوره پهلوی و بهطور رسمی از سال ۱۳۵۲ مرکز استان بختیاری و چهارمحال میباشد. منطقه بختیاری استان چهارمحال و بختیاری نیز در واقع بخش گرمسیری ایل بختیاری است که بیشتر کوچ رو هستند.
تغییر نام استان
برخی از مردم استان و مسئولین استانی و کشوری معتقد به تغییر نام این استان هستند. دلیل اصلی این گروه طولانی بودن نام استان است. طولانی بودن نام استان سبب حذف یکی از بخشهای نام استان میشود، گاه چهار محال خوانده میشود و گاه بختیاری و در هر صورت باعث میشود که مقصود اصلی از آن بدست نیاید. در برخی موارد هم در نامه نگاریها نام کوتاه شده چ. و ب. به کار میبرند که چوب خوانده میشود. برخی دیگر بر این باور اند که نام استان باعث ایجاد شکاف بین مردم استان میشود و با وجود کوچکی استان، آن را به دو بخش تقسیم میکند. این توده معتقدند هویت یک استان باید همانند هویت یک کشور از همبستگی کامل برخوردار باشد و مردم آن بر پایه نژاد بخشبندی نشوند.
تغییر نام استان به دلیل نگرانی از واکنش بختیاریها استان هنوز عملی نشدهاست.
زبان
مردم استان چهار محال و بختیاری به دو قسمت چهارمحالیها و بختیاریها تقسیم میشوند. چهار محالیها عموماً به زبان فارسی و ترکی و با لهجه خاص خودشان صحبت میکنند و بختیاریها هم به گویش بختیاری که شاخهای از زبان لری است صحبت میکنند. در ۵ شهرستان از ۹ شهرستان این استان زبان گویش بختیاری رایج است که این شهرستانها عبارتند از: اردل، کوهرنگ، فارسان، لردگان و کیار. در شهرستانهای شهرکرد، بروجن، سامان وبن لهجههای محلی فارسی و ترکی رایج است. بهطور خاص مردم شهرهای شهرکرد، هفشجان، بروجن و فرخشهر و برخی دیگر مناطق به زبان فارسی صحبت میکنند، لهجههای دهکردی، هوشگانی، اورجنی و قهفرخی مخصوص شهروندان این استان میباشد که از ریشه فارسی پهلوی است و در آن لغات ترکی و عربی زیادی وجود ندارد. زبان ترکی قشقایی نیز بیش از ۱۲ درصد جمعیت ساکنین استان را شامل میشود. بهطور خاص مردم شهرهای کیان، بلداجی، سامان، بن، فرادنبه و جونقان به زبان ترکی صحبت میکنند.
بر پایه تحقیقات پروفسور گرهارد دوئرفر گویشهای ترکی رایج در چهارمحال در گروه زبانی اوغوزی میانه و جنوبی قراردارد، همچنین زبان ترکی رایج در فرادنبه و شهرکیان، از بکرترین لهجههای زبان ترکی در ایران میباشد. دانشنامه ایرانیکا در مقاله زبان لری زبان مردم این استان را از نظر جغرافیایی نیمی فارسی و نیمی لری معرفی میکند. وبگاه میراث فرهنگی و گردشگری استان چهارمحال و بختیاری زبان لری بختیاری را به عنوان زبان عمومی در این استان معرفی میکند. دانشنامه جهان اسلام گویش مردم این استان را فارسی با گویش بختیاری معرفی میکند.
در برخی شهرستانهای این استان مانند شهرکرد و بروجن لری جای خود را به فارسی دادهاست. برخی منابع نیز گویش ساکنان این استان را فارسی، ترکی قشقائی و گویش بختیاری معرفی میکنند. ارامنه: نواحی شرقی استان چهار محال و بختیاری شامل شهرستانهای شهرکرد و بروجن از دیرباز سکونت گاه گروههایی از ارامنه بودهاست. هر چند در دهههای اخیر تعداد بسیاری از ارامنه چهار محال و بختیاری به اصفهان مهاجرت کردند. روستاها ارامنهنشین چهار محال عبارت بودند از تشنیز، واستیگان، گیشنیگان، احمدآباد، شلمزار، قلعه کشیش، لیواسیان، ده ارمنی، سیرک و غیره.در جدول زیر نام شهر و روستایهای مختلف استان و زبان گفتاری مردم آن مشخص شدهاست.
تا زمستان ۱۴۰۰ کمتر از یک ماه مانده است اما همچنان تانکرهای آبرسان در بام ایران فعال هستند و بر روی زخم کمآبی مرهم میگذارند.
بهرغم قرارگیری در روزهای پایانی فصل پاییز و آغاز زمستان همچنان برخی روستاهای چهارمحال و بختیاری با عطش تابستانی درگیر هستند و کار آبرسانی به تعداد زیادی از روستاها با تانکر انجام میشود.
چهارمحال و بختیاری که به بام ایران شهرت دارد سالهاست به دلیل تغییر اقلیم و خشکسالی با بحران آب مواجه شده است بهگونهای که ۳۵۰ شهر و روستا در این استان با چالش آب مواجه هستند.
هماکنون ۱۸ هزار و ۴۹۳ نفر در ۶۸ روستای استان با تانکر، آبرسانی سیار میشوند. این روستاها در تمامی نقاط استان بهویژه در شهرستانهای لردگان، خانمیرزا و اردل پراکندهشدهاند و از این تعداد بیشترین روستاها در شهرستان لردگان قرار دارد.
به گفته مسئولان در فصل تابستان تعداد این روستاها به بیش از ۲۰۰ روستا میرسد که آبرسانی آنها با تانکر انجام میشود. تانکرهای آبرسانی ماهانه در قالب ۲ هزار و ۲۸۴ سرویس به مناطق روستایی استان آب منتقل میکنند.
هماکنون ۹۶.۱ درصد مساحت چهارمحال و بختیاری درگیر خشکسالی است و این موضوع بر کاهش حجم ذخایر آب زیرزمینی این استان بهشدت تأثیر گذاشته است./مهرداد صفرپور دهکردی
کد خبر: ۱۰۹۰۰۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۶
جمعی از مردم، کشاورزان و فعالان زیستمحیطی چهارمحال و بختیاری چهارشنبه ۳ آذرماه، با تجمع در میدان امامزادگان دو خاتون شهرکرد خواستار توقف پروژههای انتقال آب از این استان، به استانهای کویری برای مصارف غیرشرب شدند، آنها معتقدند اجرای این پروژهها تبعات زیستمحیطی فراوانی دارد و زندگی و معیشت مردم را تحت تاثیر قرار میدهد.
کد خبر: ۱۰۸۹۷۰۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۴
احمد وحیدی، وزیر کشور دقایقی قبل برای شرکت در مراسم تودیع و معارفه استاندار چهارمحال و بختیاری وارد این استان شد.
کد خبر: ۱۰۸۹۶۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۴
جمعی از مردم چهارمحال و بختیاری با برگزاری تجمع در مقابل استانداری در شهرکرد، به "کمبود آب" و "خشک شدن چشمهها بر اثر احداث تونل های انتقال آب" اعتراض کردند.
کد خبر: ۱۰۸۹۰۶۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۳۰
رییس دانشگاه علوم پزشکی، خدمات درمانی و بهداشتی چهارمحال و بختیاری گفت: از هفته جاری افرادی بالای ۶۰ سال سن برای دریافت دُز سوم واکسن یا دُز یادآور از سوی مرکز بهداشت استان فراخوان میشوند.
کد خبر: ۱۰۸۶۲۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۱۶
نیمههای مهرماه یعنی حدود یک ماه قبل زمینلرزهای نسبتا شدید مرز استانهای خوزستان و چهارمحال و بختیاری را لرزاند. حالا نجار رییس سازمان مدیریت بحران کشور از این مناطق بازدید کرده و چگونگی پرداخت خسارات به زلزلهزدگان را تشریح کرد.
کد خبر: ۱۰۸۴۶۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۰۷
استان چهارمحال و بختیاری یکی از استانهای جنوب غربی کشور است که در ارتفاعات زاگرس قرار دارد.
شرایط آب و هوایی در مناطق مختلف آن بسیار متفاوت است و یک منطقه بسیار سرد، منطقه دیگر معتدل و قسمت دیگر نیز جزء مناطق گرمسیر به شمار میرود که این امر زمینه را برای کشت انواع محصولات کشاورزی و توسعه باغات مختلف میوه فراهم کرده است.
منطقه دورک اناری در شهرستان کیار چهارمحال و بختیاری مهمترین منطقه تولید کننده انار و محصولات فرآوری خانگی انار در این استان به شمار میرود.
اهالی این روستا با بهرهمندی از نعمت آب رودخانه ارمند، توسعه باغات انار را مورد توجه قرار دادهاند و این نقطه تنها منطقه تولید انار استان چهارمحال و بختیاری است. تولید میوه انار و محصولات حاصل از فرآوری آن مانند رب انار، ناردون، ترشی انار و لواشک در این منطقه موجب ایجاد اشتغال شده است.
شرایط آب و هوایی مناسب از طرفی و درآمد خوب از تولید انار موجب شده است که زمینهای محدود این منطقه به توسعه باغات انار اختصاص یابد و هم اکنون اشتغال مردم منطقه به باغات انار وابسته است و درآمد مردم منطقه از این طریق تأمین میشود.
تولید و فرآوری محصول انار موجب شده است که مسافران بسیاری راهی این منطقه شوند و در زمان فصل برداشت انار تورهای مختلف گردشگری از استانهای مختلف کشور به این منطقه سفر میکنند./مهرداد صفرپور دهکردی
کد خبر: ۱۰۸۴۰۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۰۳
گز بلداجی از محصولات و سوغات اصلی چهارمحال و بختیاری ثبت جهانی شد.
کد خبر: ۱۰۸۲۸۲۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۲۶
مدیرکل مدیریت بحران چهارمحال و بختیاری با اشاره به وقوع زلزله ۵ ریشتری در کوهرنگ، گفت: تاکنون گزارشی مبنی بر خسارت و تلفات زلزله گزارش نشده است، اما قطعا این زلزله خسارات زلزله قبلی را تشدید میکند.
کد خبر: ۱۰۸۰۸۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۱۷
بر اثر حادثه انفجار و وقوع حریق در یک منزل مسکونی در شهر فرخشهر پنج نفر دچار مصدومیت شدند.
کد خبر: ۱۰۸۰۱۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۱۳
رئیس دانشگاه علوم پزشکی با اشاره به آمادهباش تمام پایگاههای اورژانس، گفت: ۶۰ نفر از نیروهای اورژانس خارج از شیفت فراخوان شدند، همچنین همه بیمارستانهای استان فراخوان و به بیمارستان چلگرد تیم تخصصی درمانی اعزام شد و تا عصر امروز حضور داشتند.
کد خبر: ۱۰۸۰۱۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۱۲
زلزله ۵.۷ ریشتری چهارمحال و بختیاری را لرزاند. این زلزله ساعت ۶ و ۹ دقیقه و ۲۸ ثانیه امروز دوشنبه چلگرد در استان چهارمحال و بختیاری را تکان داد.
کد خبر: ۱۰۸۰۰۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۱۲
رییس سازمان مدیریت بحران کشور آخرین وضعیت مناطق تحت تاثیر زلزله ۵.۷ ریشتری در مرز میان دو استان چهارمحال و بختیاری و خوزستان را تشریح کرد.
کد خبر: ۱۰۷۹۹۷۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۱۲
زمین لرزه ۵.۷ ریشتری ساعت ۶ و ۹ دقیقه صبح دوشنبه مرز استانهای چهارمحال و بختیاری و خوزستان حوالی شهر چلگرد را لزراند.
کد خبر: ۱۰۷۹۹۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۱۲
باتوجه به ادامه روند خشکسالیها، کاهش چشمگیر نزولات آسمانی در سال آبی جاری و برداشت بیرویه آب از سفرههای آب زیرزمینی بسیاری از منابع آبی بهویژه در مناطق روستایی خشک شده است و آب شرب مورد نیاز از طریق تانکر به مردم روستا میرسد.
کد خبر: ۱۰۷۵۶۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۱
معاون توسعه و پیشبینی هواشناسی چهارمحال و بختیاری گفت: میانگین دمای هوای استان در سالجاری در مقایسه با میانگین بلندمدت دوره مشابه ۱.۷ درجه سانتیگراد گرمتر شد.
کد خبر: ۱۰۷۳۸۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۱۲
پرونده قتل هفت ساله به صلح و سازش منجر و قاتل که به قصاص نفس محکوم شده بود، بدون پرداخت دیه از طناب دار رهایی یافت.
کد خبر: ۱۰۷۲۹۸۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۰۸
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، در اطلاعیهای جزئیات و شرایط اعمال محدودیتها در شهرستانهای با وضعیت قرمز را اعلام کرد.
کد خبر: ۱۰۶۸۴۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۱۶
استان چهارمحال و بختیاری را بهعنوان سرزمین چشمههای جوشان و رودهای خروشان میشناسند و به آن لقب «هزارچشمه» دادهاند؛ اما این روزها بیآبی در این استان بیداد میکند.
استان چهارمحال و بختیاری بهعنوان دیار چشمههای جوشان و رودهای خروشان معروف است و به آن لقب سرزمین آب و آیینه و آفتاب دادهاند، اما این روزها حال سرچشمه خوب نیست و از سرزمین آب و آیینه و آفتاب فقط تابش بیرحمانه آفتابش باقیمانده است. از یکسو اثرات ناشی از گرمایش جهانی و از طرف دیگر انتقال مطالعه نشده آب، تغییر اقلیم متأثر از احداث سدها، برداشت بیرویه از منابع آب زیرزمینی در قالب طرحهای توسعه کشاورزی و در یککلام مدیریت نکردن منابع آب موجب شده است که بسیاری از رودها و چشمهها در استان چهارمحال و بختیاری خشک شوند.
در حال حاضر بسیاری از شهرها و روستاهای استان چهارمحال و بختیاری ، حتی برای تأمین آب شرب نیز با چالشهای بسیاری دستوپنجه نرم میکنند و کشاورزی و دامداری مردمان این مناطق از بین رفته است. تنها در شهرستان لردگان استان چهارمحال و بختیاری ۳۳ روستا با تنش آبی جدی روبرو هستند و بنا بر آمار اداره آب و فاضلاب این شهرستان، روزانه ۳۱۲ هزار لیتر آب از طریق تانکر برای مصرف شرب سکنه این روستاها با انتقال پیدا میکند. کاهش قابلتوجه نزولات جوی و خشکسالی سبب شده که هرچند روز یکبار خبر خشک شدن یکی دیگر از چاههای تأمین آب شرب به گوش برسد و بحران آب را در این منطقه جدیتر از قبل کند. اداره آب و فاضلاب شهرستان لردگان برای تأمین آب شرب مناطقی که دچار تنش آبی شدهاند مجبور به حفر چاههای جدید، خرید آب از چاههای بالادست و… شده است اما با توجه به ادامه روند خشکسالیها و توصیه به استفاده حداکثری از منابع آب سطحی و پرهیز از برداشت بیرویه منابع آب زیرزمینی، این اداره اجرایی شدن هرچه سریعتر طرحهای انتقال آب دارای مجوز از منابع سطحی منطقه را خواستار شده است. شهرستان لردگان ۱۷۰ هزار نفر از جمعیت استان را در خود جایداده است که بخش عمده این جمعیت در ۲۸۵ روستای این شهرستان ساکن هستند. این شهرستان با استان خوزستان هممرز بوده و به لحاظ آب و هوایی گرمترین شهرستان استان چهارمحال و بختیاری نیز محسوب میشود. تصاویر این گزارش از روند آبرسانی و بررسی اثرات سوء ناشی از خشکسالی در شهرستان لردگان، خانمیرزا و بروجن تهیهشده است./پانته آ نیکزاد چالش تری
کد خبر: ۱۰۶۷۳۱۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۱۰
فرمانده انتظامی چهارمحال و بختیاری از دستگیری سه سارق و کشف ۳۰ فقره سرقت منزل در شهرستان شهرکرد خبر داد.
کد خبر: ۱۰۶۶۷۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۰۷