کلیات
استان چهارمحال و بختیاری یکی از استانهای کشور ایران است. مرکز این استان شهرکرد است. این استان با گسترهای برابر با ۱۶٬۴۲۱ کیلومتر مربّع یک درصد از کل وسعت ایران، بیست و دومین استان کشور از نظر پهناوری است.
جغرافیا
استان چهارمحال و بختیاری از جمله بخشهای کوهستانی فلات مرکزی ایران محسوب میشود و ۳۱ درجه و ۹ دقیقه تا ۳۲درجه و ۳۸ دقیقه عرض شمالی و ۴۹ درجه و ۳۰ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۲۶ دقیقه طول شرقی گرینویچ قرار دارد. این استان از شمال و مشرق به استان اصفهان، از مغرب به استان خوزستان، از جنوب به استان کهگیلویه و بویراحمد و از سوی شمال غربی به استان لرستان محدود میشود. زبانهای لری بختیاری، فارسی و ترکی در میان ساکنان این استان رایج است. در مرکز استان، هفشجان، بروجن، فرخ شهر و برخی دیگر از شهرهای استان به زبان فارسی با لهجه خاص خود صحبت میکنند. مرکز این استان شهرکرد است و با ۲۰۶۶ متر ارتفاع از سطح دریا، بلندترین مرکز استان کشور ایران است. میانگین ارتفاع در استان چهارمحال و بختیاری حدود ۲۱۵۳ متر است و به همین خاطر استان چهارمحال و بختیاری را بام ایران میدانند.
تقسیمات کشوری
بر پایه آخرین بخشبندی سیاسی کشور، استان چهار محال و بختیاری دارای ۱۰ شهرستان، ۴۳ شهر، ۲۶ بخش و ۵۱ دهستان است. شهرستانهای این استان عبارتند از: شهرکرد، بروجن، لردگان، فارسان، اردل، کوهرنگ، کیار، بن، سامان و شهرستان جدید خانمیرزا.
پیشینه در بخشبندی کشوری
پیشتر منطقه چهارمحال همواره از بلوکات اصفهان بهشمار میرفته است. مسعود میرزا ظل السلطان، در دوسفر پی در پی خود به چهارمحال، آن را بلوکی سرد، بسیار آباد، پر نعمت و پرجمعیت، با چراگاههای سبز و خرم و چمنهای زیاد و آب فراوان وصف کرده و افزوده چهارمحال مشهور به هند کوچک است و بهترین بلوک اصفهان پس از لنجان است.
چهارمحال و بختیاری تا پیش از سال ۱۳۳۲ خورشیدی در قالب شهرستان شهرکرد و بختیاری از شهرستانهای استان اصفهان بهشمار میآمد. در این سال، شهرستان شهرکرد از استان اصفهان جدا و به عنوان فرمانداری مستقل بختیاری و چهارمحال در تقسیمات سیاسی کشور قرار گرفت.
در دهه ۳۰ با تغییر رویکردهای حکومت در سال ۱۳۳۷ شمسی فرمانداری مستقل بختیاری و چهارمحال به فرمانداری کل ارتقاء مییابد و در گستره آن فرمانداریهای تازه بروجن و نیز بخشهای نو شوراب و گندمان ایجاد میگردند. در مصوبه سال ۱۳۵۲ هیئت وزیران، فرمانداری کل چهارمحال و بختیاری به استانداری چهارمحال و بختیاری ارتقاء یافت.
وجه تسمیه
نام چهارمحال و بختیاری اشاره به دو بخش منطقه چهارمحال و منطقه بختیاری دارد. چهارمحال بخشی روستانشین میان اصفهان و منطقه ایلنشین بختیاری بود. محال جمع مکسر واژه محل به معنی جا و مکان است و چهار محال یعنی چهار ناحیه که عبارت بودند از: لار، کیار، میزدج و گندمان. در بخشبندی کنونی استان، لار در شهرستان شهرکرد، شهرستان سامان و شهرستان بن، میزدج در شهرستان فارسان، کیار در شهرستان کیار و گندمان در شهرستان بروجن قرار میگیرد. منطقه بختیاری نیز که از دیر باز کوچ گاه ایل بزرگ یختیاری بوده و هست، هماکنون دربردارنده شهرستانهای کوهرنگ، اردل و لردگان و بخش ناغان شهرستان کیار میباشد.
هفشجان مرکز پیشین چهارمحال تا پایان عصر صفوی، کیان مرکز چهارمحال در دوره افشاریه، چالشتر مرکز چهارمحال در دوره زندیه و در میانه قاجاریه و شهرکرد یا دهکرد پیشین مرکز استان از دوره پهلوی و بهطور رسمی از سال ۱۳۵۲ مرکز استان بختیاری و چهارمحال میباشد. منطقه بختیاری استان چهارمحال و بختیاری نیز در واقع بخش گرمسیری ایل بختیاری است که بیشتر کوچ رو هستند.
تغییر نام استان
برخی از مردم استان و مسئولین استانی و کشوری معتقد به تغییر نام این استان هستند. دلیل اصلی این گروه طولانی بودن نام استان است. طولانی بودن نام استان سبب حذف یکی از بخشهای نام استان میشود، گاه چهار محال خوانده میشود و گاه بختیاری و در هر صورت باعث میشود که مقصود اصلی از آن بدست نیاید. در برخی موارد هم در نامه نگاریها نام کوتاه شده چ. و ب. به کار میبرند که چوب خوانده میشود. برخی دیگر بر این باور اند که نام استان باعث ایجاد شکاف بین مردم استان میشود و با وجود کوچکی استان، آن را به دو بخش تقسیم میکند. این توده معتقدند هویت یک استان باید همانند هویت یک کشور از همبستگی کامل برخوردار باشد و مردم آن بر پایه نژاد بخشبندی نشوند.
تغییر نام استان به دلیل نگرانی از واکنش بختیاریها استان هنوز عملی نشدهاست.
زبان
مردم استان چهار محال و بختیاری به دو قسمت چهارمحالیها و بختیاریها تقسیم میشوند. چهار محالیها عموماً به زبان فارسی و ترکی و با لهجه خاص خودشان صحبت میکنند و بختیاریها هم به گویش بختیاری که شاخهای از زبان لری است صحبت میکنند. در ۵ شهرستان از ۹ شهرستان این استان زبان گویش بختیاری رایج است که این شهرستانها عبارتند از: اردل، کوهرنگ، فارسان، لردگان و کیار. در شهرستانهای شهرکرد، بروجن، سامان وبن لهجههای محلی فارسی و ترکی رایج است. بهطور خاص مردم شهرهای شهرکرد، هفشجان، بروجن و فرخشهر و برخی دیگر مناطق به زبان فارسی صحبت میکنند، لهجههای دهکردی، هوشگانی، اورجنی و قهفرخی مخصوص شهروندان این استان میباشد که از ریشه فارسی پهلوی است و در آن لغات ترکی و عربی زیادی وجود ندارد. زبان ترکی قشقایی نیز بیش از ۱۲ درصد جمعیت ساکنین استان را شامل میشود. بهطور خاص مردم شهرهای کیان، بلداجی، سامان، بن، فرادنبه و جونقان به زبان ترکی صحبت میکنند.
بر پایه تحقیقات پروفسور گرهارد دوئرفر گویشهای ترکی رایج در چهارمحال در گروه زبانی اوغوزی میانه و جنوبی قراردارد، همچنین زبان ترکی رایج در فرادنبه و شهرکیان، از بکرترین لهجههای زبان ترکی در ایران میباشد. دانشنامه ایرانیکا در مقاله زبان لری زبان مردم این استان را از نظر جغرافیایی نیمی فارسی و نیمی لری معرفی میکند. وبگاه میراث فرهنگی و گردشگری استان چهارمحال و بختیاری زبان لری بختیاری را به عنوان زبان عمومی در این استان معرفی میکند. دانشنامه جهان اسلام گویش مردم این استان را فارسی با گویش بختیاری معرفی میکند.
در برخی شهرستانهای این استان مانند شهرکرد و بروجن لری جای خود را به فارسی دادهاست. برخی منابع نیز گویش ساکنان این استان را فارسی، ترکی قشقائی و گویش بختیاری معرفی میکنند. ارامنه: نواحی شرقی استان چهار محال و بختیاری شامل شهرستانهای شهرکرد و بروجن از دیرباز سکونت گاه گروههایی از ارامنه بودهاست. هر چند در دهههای اخیر تعداد بسیاری از ارامنه چهار محال و بختیاری به اصفهان مهاجرت کردند. روستاها ارامنهنشین چهار محال عبارت بودند از تشنیز، واستیگان، گیشنیگان، احمدآباد، شلمزار، قلعه کشیش، لیواسیان، ده ارمنی، سیرک و غیره.در جدول زیر نام شهر و روستایهای مختلف استان و زبان گفتاری مردم آن مشخص شدهاست.
فرماندار خانمیرزا چهارمحال و بختیاری گفت: بهدنبال بارش باران و رگبار شدید در این شهرستان، خسارتهایی به عشایر و روستاییان وارد شده است.
کد خبر: ۱۰۶۴۸۰۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۸
این کودک چهارساله دچار ایست قلبی تنفسی کامل شده بود که متاسفانه تلاشهای تکنسینهای اورژانس برای احیای این کودک نتیجهبخش نبود و کودک جان خود را از دست داد.
کد خبر: ۱۰۶۴۳۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۵
سرپرست ادارهکل مدیریت بحران استانداری چهارمحال و بختیاری از مهار آتشسوزی گسترده در جنگلهای منطقه حفاظت شده هلن کیار خبر داد.
کد خبر: ۱۰۶۴۱۳۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۴
مراسم عروسی در روستای سرآقاسید استان چهارمحال و بختیاری با آداب خاصی برگزار میشود. این مراسم چندین روز به طول میانجامد.
از آنجایی که اهالی این روستا با هم خویشاوند محسوب میشوند، تقریباً همه آنها در مراسمهای عروسی دعوت میشوند. روزهای نخست این مراسم با رقص و پایکوبی و آئین چوب بازی مردان و بر روی پشت بام خانه داماد اجرا میشود.
این گزارش مربوط به روز نخست عروسی در این روستا و پیش از شیوع کرونا تهیه شده است./پانته آ نیکزاد
کد خبر: ۱۰۶۳۵۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۱
طبیعت سرسبز اطراف سد قوسی کارون ۴ یکی از ظرفیتهای گردشگری در شهرستان اردل استان چهارمحال و بختیاری است.
کد خبر: ۱۰۶۲۸۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۸
شهرستانهای لردگان و فارسان در وضعیت قرمز قرار گرفتند.
کد خبر: ۱۰۶۲۴۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۶
مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری گفت: بارشهای بهار امسال در مقایسه با بارشهای بلندمدت فصل بهار این استان با کاهش ۸۴.۳ درصدی روبرو شده است.
کد خبر: ۱۰۶۱۳۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۱
مرکز آموزش سربازی در استان چهار محال و بختیاری برای نخستین بار فعال شد.همزمان با فراخوان به خدمت سربازی، در استان چهارمحال و بختیاری طرح جدیدی برای اعزام به خدمت مشمولان غایب سربازی در نظر گرفته شده است. به گفته معاون وظیفه عمومی فرماندهی انتظامی استان چهارمحال و بختیاری ، مشمولانی که بنا به دلایلی اعم از مشکلات خانوادگی و… بیش از یک سال غیبت داشتهاند، در صورت مراجعه و تعیین تکلیف خدمتی خود و اعزام آنان به خدمت مقدس سربازی، پس از طی کردن دوره آموزشی در یگانهای انتظامی استان، برابر با نوع تخصص آنها بکارگیری خواهند شد. بهمنی افزود: در این طرح سعی میشود از مهارت خاص افراد در طول دوران خدمت استفاده شود و همچنین کارگاههای آموزشی و مهارت آموزی برای آمادگی ورود به بازار کار پس از خدمت مقدس سربازی در نظر گرفته شده است. گزارش زیر گوشهای از فعالیتهای آموزشی سربازان شامل طرح ذکر شده در مرکز آموزش فرعی سربازان وظیفه در استان چهارمحال و بختیاری میباشد./مهرداد صفرپور دهکردی
کد خبر: ۱۰۶۰۳۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۰۵
پرورش ماهیان سردآبی در چهارمحال و بختیاری بهعلت وجود چشمهسارها، رودخانههای دائمی، منابع آبی طبیعی و ... یکی از ظرفیتهای بالقوه محسوب میشود، این استان جزو استانهای ساحلی در کشور نیست، اما جزو تولیدکنندگان برتر در حوزه ماهیان سردآبی بهشمار میرود.
کد خبر: ۱۰۵۹۶۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۰۲
کد خبر: ۱۰۵۸۹۵۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۲۹
خشکسالی مربوط به استان خاصی نبوده و استانهای مختلف کشور درگیر این معضل هستند، اما وقوع طوفان گرد و غبار در چهارمحال و بختیاری نشان از تبدیل شدن این استان به منطقهای بیابانی دارد، گرچه استانهای کویری به دنبال انتقال منابع آب از این استان هستند، این امر خشک شدن استان را به دنبال دارد، یعنی قلب زاگرس در حال خشک شدن بوده و توسعه در استانهای کویری اتفاق میافتد.
کد خبر: ۱۰۵۷۶۰۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۲۳
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد گفت: هفت شهرستان چهارمحال و بختیاری در وضعیت نارنجی کرونا قرار دارند.
کد خبر: ۱۰۵۶۷۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۱۸
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری گفت: این معدن در منطقه دوپلان از توابع شهرستان اردل واقع شده است، و هماکنون نیروهای امدادی در محل وقوع حادثه حضور دارند.
کد خبر: ۱۰۵۴۰۲۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۳
در سال جاری حدود ۶۰۰ هکتار از مزارع چهارمحال و بختیاری به زیر کشت گل محمدی رفته است که با گرم شدن هوا در فصل بهار در بازه بیست تا سی روزه برداشت آن انجام میشود. گل محمدی از جمله گیاهان دارویی مقاوم به خشکی است که در مناطق کم بارش به صورت دیم کاشت میشود. در چهارمحال و بختیاری به دلیل کوهستانی و مرتفع بودن آن گل محمدی از عیار بالایی برخوردار است.
کد خبر: ۱۰۵۳۲۳۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۳۰
استاندار چهارمحال و بختیاری از برگزاری انتخابات شورای اسلامی شهر و روستا در شهرکرد و لردگان بهصورت کاملا الکترونیکی خبر داد و گفت: این مسئله باعث کاهش جرایم و تخلفات انتخاباتی خواهد شد.
کد خبر: ۱۰۵۳۱۴۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۹
فرمانده انتظامی چهارمحال و بختیاری از وقوع یک فقره نزاع منجر به قتل سه نفر در شهرستان کوهرنگ خبر داد و گفت: درحال حاضر یک نفر دستگیر شده و تحقیقات برای دستگیری دیگر عوامل نزاع و درگیری ادامه دارد.
کد خبر: ۱۰۵۲۷۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۸
مانور چندمنظوره امداد و نجات در چهارمحال و بختیاری با حضور رییس سازمان مدیریت بحران کشور با محوریت امداد کوهستان، اسکان اضطراری، گشت شبانه غواصی، سیلاب و نجات غریق با رمز «یا زهرا» در شهرستان کیار برگزار شد.
کد خبر: ۱۰۵۲۷۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۸
فرمانده انتظامی چهارمحال و بختیاری از وقوع یک فقره نزاع منجر به قتل سه نفر در شهرستان کوهرنگ خبر داد و گفت: درحال حاضر یک نفر دستگیر شده و تحقیقات برای دستگیری دیگر عوامل نزاع و درگیری ادامه دارد.
کد خبر: ۱۰۵۲۷۱۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۸
دادستان عمومی و انقلاب شهرستان شهرکرد از دستگیری چند مظنون به دریافت رشوه و اختلاس در رابطه با پروژه آبرسانی بن- بروجن در چهارمحال و بختیاری خبر داد و گفت: یکی از مظنونان همچنان تحت تعقیب قضایی است.
کد خبر: ۱۰۵۲۲۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۶
دادستان عمومی و انقلاب چهارمحال و بختیاری از دستگیری سه نفر از مدیران شرکت آب منطقهای چهارمحال و بختیاری به اتهام اخذ رشوه و فساد مالی در پروژههای انتقال آب خبر داد.
کد خبر: ۱۰۵۲۱۵۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۶