مدعی‌العموم و مرگ خبرنگاران و سربازمعلمان / وین در انتظار تصمیم‌های دشوار / بهشتی هرگز مجذوب قدرت نشد

به گزارش «تابناک» روزنامه‌های امروز سه شنبه هشتم تیرماه در حالی چاپ و منتشر شد که بیانات رهبر انقلاب در دیدار با مسئولان قضایی درباره انتخابات ریاست جمهوری از یک سو و آخرین وضعیت طرح مربوط به فیلترینگ در مجلس و جدل‌های پساانتخاباتی چهره‌های اصلاحات از سوی دیگر در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.

در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها و سرمقاله‌های منتشره در روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم:

مدعی‌العموم و مرگ خبرنگاران و سربازمعلمان

هوشنگ مقبولی وکیل دادگستری طی یادداشتی در شماره امروز همدلی نوشت: سوانح غیر طبیعی یعنی حوادثی که در رخداد آن انسان نقشی دارد، یکی از اثرگذارترین عوامل منفی در جامعه محسوب می‌شود؛ به صورتی که همیشه احساسات افکار عمومی و جامعه را جریحه‌دار می‌کند و شدت و ضعف آن نیز بستگی به وضعیت اتفاق و شرایط حادثه‌دیدگان داشته است. چندی پیش نیز جامعه شاهد حادثه واژگونی اتوبوس حامل خبرنگاران و سربازمعلمانی بود که به شدت از این موضوع متأثر شده است.

به جهت اثرگذاری روانی و اجتماعی این گونه حوادث در جامعه و جریحه‌دار شدن افکار عمومی، دادستان به عنوان مدعی‌العموم و بر اساس وظیفه ذاتی قانونی در سانحه حاضر شده و اقدامات قانونی و قضایی را انجام می‌دهد. حداکثر اقدامات قانونی مدعی‌العموم «پیگیری و مجازات مرتکب یا مقصر» و نهایتاً «جبران خسارات وارده» بر اساس قانون توسط مسبب است. بررسی و تجربه چندین ساله پیگیری این گونه سوانح نشان داده است که غالباً از حداکثر این ظرفیت قانونی توسط دادستان استفاده می‌شود که به نظر کافی برای التیام آلام خانواده‌های داغدیده و افراد جامعه نیست. آنچه که حائز اهمیت است، “زمینه” بروز چنین سوانحی است که معمولاً در گذر زمان به فراموشی سپرده می‌شود. با توجه به این‌که پیشگیری و جلوگیری از بروز جرائم عمومی احتمالی در جامعه بر عهده دادستان یا مدعی‌العموم است، لذا به نظر می‌رسد رفع زمینه‌های بروز سوانح برعهده مدعی‌العموم بوده و همزمان با پیگیری سانحه می‌تواند مورد بررسی و رفع قرار گیرد. سوانح رانندگی بر اساس سه عامل خطای انسانی (راننده)، جاده و خودرو مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ بنابراین ورود دادستان به عنوان مدعی‌العموم برای پیشگیری و جلوگیری از ایجاد سوانح رانندگی در این سه بخش می‌تواند ملموس و نمود عینی داشته باشد که قطعا در کاهش این گونه سوانح نقش به‌سزایی خواهد داشت. ورود در تعیین و تشخیص صلاحیت رانندگان خودرو‌های عمومی، نظارت بر اجرای صحیح اصلاح و احداث جاده‌های بین شهری، نظارت بر واردات و ساخت خودرو‌های عمومی و... از جمله مواردی است که می‌تواند مورد توجه دادستان برای پیگیری و پیش‌گیری از چنین سوانحی باشد تا انشاالله در آینده وقوع سانحه جاده‌ای به صفر نزدیک‌تر شود و دیگر جامعه و خانواده‌ای داغدار از دست دادن عزیزانش نشود.

بهشتی هرگز مجذوب قدرت نشد

مسیح مهاجری، مدیرمسئول روزنامه جمهوری اسلامی در سرمقاله امروز این روزنامه نوشت: برای آیت‌الله سیدمحمد حسینی بهشتی بعد از آنکه در هفتم تیرماه ۱۳۶۰ در فاجعه انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی به شهادت رسید، عناوین متعددی نوشته و گفته شد که «شهید مظلوم»، «معمار نظام جمهوری اسلامی» و «نخل بلند استقامت» ازجمله آن‌ها هستند. امروز که سالروز شهادت این متفکر بزرگ، مدیر توانمند و مصلح زمان‌شناس عصر حاضر و ۷۲ یار دیرین انقلاب و نظام جمهوری اسلامی و خادمان مخلص مردم است، زمان مناسبی برای بازخوانی افکار و اندیشه‌های اوست.
از میان عناوینی که برای آیت‌الله بهشتی گفته شده «معمار نظام جمهوری اسلامی» جامع‌تر، گویاتر و رساتر است و می‌تواند ابعاد شخصیت او را بازگو کند. مدیریت مجلس خبرگان قانون اساسی، کار بزرگ آیت‌الله بهشتی بود که میثاق ملی گرانبهائی را برای کشور و ملت برجای گذاشت.

بهشتی، چون گفتار بدون پشتوانه نداشت و به هرچه می‌گفت عمل می‌کرد، واقعاً «نخل بلند استقامت» هم بود. او در برابر کژی‌ها استقامت می‌کرد و بی‌عدالتی‌ها را در هیچ زمینه‌ای و از هیچکس برنمی‌تابید. زمانی که رئیس قوه قضائیه بود، در اولین گام به سراغ بی‌عدالتی‌های موجود در دستگاه قضا رفت و این دستگاه را به سرعت سروسامان داد. با اینکه بالاترین مقام قضائی کشور بود، برای خودش هیچ مصونیتی قائل نبود بطوری که وقتی به مسافرت می‌رفت و در بعضی شهر‌ها با شعار‌های «مرگ بر بهشتی» و اهانت‌های افراد منافق و یا ناآگاه و فریب‌خورده مواجه می‌شد، علاوه بر آنکه با آن‌ها برخورد نمی‌کرد، حتی به آن‌ها مجال و فرصت می‌داد حرف خود را بزنند و شعارهایشان را بدهند و از اهانت کردن به شخص اول دستگاه قضائی به خود نلرزند. تبسم بسیار معنادار بهشتی در لحظات مواجهه با اهانت‌ها و جسارت‌هائی که به او می‌شد، حاوی بزرگ‌ترین درس‌های اخلاقی و نشان‌دهنده قامت بلند استقامت او بود. اگر بعد از این وقایع تلخ می‌شنید مقامات دادگستری محل افراد اهانت‌کننده را تحت تعقیب قرار داده‌اند، شخصاً گوشی تلفن را برمی‌داشت و به قاضی اقدام‌کننده دستور می‌داد بلافاصله آن افراد را آزاد کنند و از تعقیب آن‌ها خودداری نمایند. من خودم شاهد مواردی از چنین صحنه‌هائی بودم که یکی از آن‌ها مربوط به روز‌های آخر خرداد ۱۳۶۰ است، هنگامی که منافقین در تهران جنگ خیابانی به راه انداخته بودند و همسر و دختر بنی‌صدر هم در میان آن‌ها بودند و از آن‌ها حمایت می‌کردند، به بهشتی خبر رسید همسر و دختر بنی‌صدر بازداشت شده‌اند و او بی‌درنگ با آیت‌الله موسوی‌اردبیلی تماس تلفنی گرفت و گفت اعضاء خانواده بنی‌صدر را آزاد کنید. بنی‌صدر کسی بود که بیشترین دشمنی‌ها و اهانت‌ها را به آقای بهشتی روا داشته بود و آن روز‌ها نیز یکی از عوامل اصلی برپاکننده جنگ خیابانی در تهران بود. به همین دلیل آقای موسوی‌اردبیلی در برابر خواسته آقای بهشتی مقاومت کرد، ولی آقای بهشتی با قاطعیت به او که دادستان کل کشور بود گفت من به شما دستور می‌دهم همسر و دختر بنی‌صدر را آزاد کنید.

این روش اعتدالی بهشتی بود که توده مردم را هر روز بیشتر به انقلاب و نظام جذب می‌کرد و حتی هواداران فریب‌خورده منافقین را نیز با واقعیت‌ها آشنا می‌ساخت و فضای جامعه را از غبار‌های جهالت و خدعه و فریب می‌سترد. بهشتی هرگز مجذوب قدرت نشد و در زمانی که دستگاه قضائی نظام جمهوری اسلامی را در اختیار داشت، هرگز خود را اختیاردار مردم ندانست و نهایت تلاش خود را بکار برد تا طعم شیرین عدالت اسلامی را به مردم ایران که در دوران سلطه ستم‌شاهی، عدالت گمشده‌شان بود، بچشاند. او علاوه بر اینکه در عمل چنین می‌کرد، اصول، معیار‌ها و روش دست‌یابی به عدالت را نیز برای مردم تشریح می‌کرد تا مجموعه‌ای از میراث گران‌سنگ نظریه‌پردازی عدالتخواهانه را همراه با عدالت عملی برای نسل‌های آینده برجای بگذارد.

همین اصالت و عمق تفکر همراه با عمل آیت‌الله بهشتی بود که دشمنان عدالت را علیه او برانگیخت بطوری که کمر به قتل او بستند و فاجعه هفتم تیر را به وجود آوردند و بهشتی را با ۷۲ بهشتی‌صفت به شهادت رساندند. آن‌ها قبل از به شهادت رساندن بهشتی او را ترور شخصیتی کردند و با تبلیغات وسیع خود، افکار بخش وسیعی از جوانان را علیه او شکل دادند بطوری که بهشتی در اوج مظلومیت به شهادت رسید و قدر او بعد از شهادتش تا حدودی دانسته شد و عنوان شهید مظلوم را امام خمینی به همین جهت به او دادند.

در چهلمین سالروز شهادت معمار نظام جمهوی اسلامی و نخل بلند استقامت، اگر این درس بزرگ را بیاموزیم که فریب شعار‌ها و تبلیغات مسموم فریبکاران را نخوریم و از اصحاب بداخلاقی‌های سیاسی و فرصت‌طلبان مدعی انقلابی‌گری فاصله بگیریم تا میراث‌خواران نتوانند انقلاب را مصادره کند و اجازه ندهیم پیروان واقعی خط امام و انقلابیون اصیل را از صحنه خارج نمایند، می‌توانیم خود را در زمره پیروان راه بهشتی بدانیم.

وین در انتظار تصمیم‌های دشوار

حسن هانی‌زاده سفیر پیشین ایران در لبنان طی یادداشتی با عنوان وین در انتظار تصمیم‌های دشوار  در آرمان ملی نوشت: برآیند گزارش‌ها نشان می‌دهد که پس از سه ماه مذاکرات، نتایج مطلوب بوده است و امروز دیگر بحث درخصوص مسائل فنی و جزئی نیست و باید تصمیمات سخت و کلان گرفته شود. زمان فعلی از اهمیت زیادی برخوردار است و شاید در روز‌های آینده اتفاق مهمی رقم بخورد و شاید وزیرخارجه بزودی عازم وین شود تا تفاهم نهایی را به امضا رساند. ایران خواستار این است که تفاهم پایدار و مورد احترام جامعه جهانی باشد و به همین علت سخت گیری را در دستور کار قرار داده است. خروج ناگهانی آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ و سختی‌هایی که ایران در سه سال گذشته تحمل کرده است دیگر این تجربه را به‌وجود آورده که باید مراقب تمامی جوانب بود و به همه موارد توجه لازم را داشت. این احتمال وجود دارد که تیم جو بایدن تصمیم نهایی را اتخاذ کنند و بخش قابل توجهی از تحریم‌ها را لغو کرده و برجام احیا شود. شاید این امر نزدیک به یک ماه طول بکشد و پس از انتقال دولت در ایران نهایی شود. از سوی دیگر باید توجه داشت که تعامل بسیار خوبی در وین صورت گرفت، البته این مراودات به پایتخت‌ها نیز از قبل هم وجود داشت و با نمایندگان تبادل نظر‌های پی در پی صورت گرفته است. آنچه که امروز حساسیت‌ها را بیش ازگذشته کرده این است که تاکنون ۶ دور مذاکرات با ۱+۴ انجام گرفته است و تقریبا به مراحل پایانی نزدیک شده‌ایم، یکسری مسائل باقی مانده که مذاکره درباره آن‌ها به اندازه کافی صورت گرفته است و زمان تصمیم گیری کشور‌ها فرا رسیده است.

این نکته را معاون سیاسی وزارت خارجه ایران نیز مورد تاکید قرار داده است. مشخصا ایران در گذشته تصمیمات سخت خود را اتخاذ کرده که یکی از نمونه‌های آن به درستی زمانی بود که ایالات متحده آمریکا از برجام خارج شد و ایران تصمیم گرفت در برجام بماند، تصمیم بزرگ و سخت ایران بود که منجر به حفظ برجام تا الان شده است. در حال حاضر نوبت طرف‌های مقابل است و با توجه به مذاکراتی که صورت گرفته است باید تصمیم بگیرند و در مورد احیا مجدد برجام به جمع بندی برسند تا توافق حاصل شود. زمان تصمیم گیری برای همه طرف‌های برجام است و کشور‌های مقابل باید تصمیمات سخت خود را بگیرند. مشخصا اگر طرف‌های دیگر برجام به دنبال باج گیری باشند، هیچ اتفاقی در دولت دوازدهم رخ نخواهد داد و مشخصا گفتگو‌ها شکست می‌خورد که شاید تبعات منفی نیز برای غربی‌ها در پی داشته باشد. مذاکرات نفسگیر نباید بدون خروجی به پایان برسد و اروپا به خوبی این مساله را متوجه شده است. پایان بی‌نتیجه مذاکرات در وین چیزی است که اروپا از آن وحشت دارد و شاید حتی منافع کشور‌هایی همچون چین و روسیه را نیز به خطر اندازد. با توجه به وجود همین منافع احتمال شکل‌گیری توافق امروز را می‌توان پیش‌بینی کرد.