بازدید 15755

سیصد نباید برای تدریس موفق

رفیع الله ثرایی*
کد خبر: ۹۱۲۲۷۹
تاریخ انتشار: ۲۶ تير ۱۳۹۸ - ۱۵:۲۱ 17 July 2019

تعطیلات تابستانه که بسیاری از استادان و معلمان از تدریس فارغ شده اند، فرصت مناسبی است که با ارزیابی تدریس خود در سال و ترم گذشته، برای آینده هم برنامه ریزی و دانش اندوزی کنند.
آنچه در پی می‌اید نبایدهایی است که دانستن آن‌ها برای هر معلم و استادی ضروری و لازم است.

*سیصد نباید برای تدریس موفق*

1- آغاز کلاس بدون بسم الله
2- بدون سلام وارد کلاس شدن
3- آغاز کلاس با بداخلاقی
4- آغاز کلاس بدون کمی احوال‌پرسی
5- آغاز کلاس بدون ابرقراری نظم
6- ترسیم نکردن اهداف درس در ابتدای ترم یا سال تحصیلی
7- ترسیم رویایی و غیر قابل دستیابی اهداف درس
8- نگاه چشمی و توجه، فقط به به بخشی از کلاس
9- نگاه به شخص خاص
10- نگاه نکردن و وانمود حال ناخوشایند از شخصی خاص
11- نگاه به در و دیوار
12- نگاه مکرر به بیرون از پنجره
13- دیر آمدن و سر وقت رفتن
14- سر وقت آمدن و زود رفتن
15- دیر آمدن و زود رفتن
16- دیر آمدن و بدون رضایت همه دیر رفتن
17- تعطیلی کلاس به بهانه‌های مختلف
18- بی توجهی به وضع ظاهری خود
19- بی نظمی و وقت ناشناسی
20- معرفی نکردن و نگفتن مختصری از رزومۀ کاری در ابتدای سال
21- اغراق و غلو در معرفی خود و رزومهٔ کاری بافت
22- از معلمان و استادان پیشین بدگویی نمودن
23- تعریف بیش از حد از خود
24- بی مطالعه به کلاس رفتن
25- سرسری گرفتن درس
26- عدم مدیریت کلاس
27- عدم ارتباط منطقی با فراگیران
28- توقع و انتظار یک‌سان از همه
29- مسئولیت ناپذیری
30- بی صبری و از کوره به در رفتن
31- بی عدالتی
32- عدم شناخت کافی از روحیات، طبیعت‌ها، نیازها و تفاوت‌ها
33- تحقیر متعلمان
34- غرور بی جا
35- خوب گوش ندادن به پرسش‌ها
36- انتقاد نپذیرفتن
37- ارزیابی نکردن مستمرِ خود
38- ارزیابی نکردن مستمرِ پیشرفت تحصیلی فراگیران
39- عدم مطالعة مستمر
40- بی اطلاعی از اوضاع فرهنگی، سیاسی و اقتصادی جامعه
41- شوخی‌های بی جا
42- بد دهانی
43- عدم بهره گیری از وسایل جدید کمک آموزشی
44- عدم آشنایی با فناوری‌های نو و فضای مجازی
45- عدم پیوند محبت‌آمیز و عاطفی
46- برقراری ارتباط عاطفی بیش از حد با فراگیران به نحوی که درس را تحت‌الشعاع قرار دهد
47- ایجاد یاس و نا امیدی
48- گلایه از وضعیت جامعه
49- بیان مشکلات شخصی
50- یک‌نواختی کلاس
51- عدم بهره گیری از طنز، لطیفه و...
52- استفاده از حربة زور و تهدید
53- استفاده از حربۀ نمره برای اولین گام در تشویق یا تنبیه
54- استفاده از نمره به عنوان یک حربة ثابت
55- گروکشی در نمره دادن
56- تبعیض در نمره دادن
57- بی‌میلی و بی‌رغبتی به درس یا تدریس
58- انعطاف‌ناپذیری
59- برخورد کینه‌ای با فراگیران
60- عدم یادگیری فنون نوین تدریس
61- عدم تعامل با دیگر همکاران خود
62- قبول هدایا از فراگیران
63- تحمیل هزینه‌های سنگین خرید کتاب و لوازمی که در وسع اکثریت نیست
64- توجه نداشتن به فراگیران بی‌بضاعت
65- عدم برخورداریٍ حداقلی از جنبه‌های عمومی علم روانشناسی
66- با شکم گرسنه به کلاس رفتن
67- با اعصاب خراب به کلاس رفتن
68- برجسته کردن جیب از خودکار، کیف پول، موبایل و... به نحوی که ظاهر را خراب کند
69- متهم کردن فراگیران به دروغ در صورتی که به دلیلی عذر بیاورند
70- بی‌توجهی به مشکلات شخصی و خانوادگی دانش آموزان و دانشجویان
71-همراه نداشتن خودکار
72- عدم معرفی منابع مرتبط
73- به روز نبودن منابع
74- انگشت‌نما شدن
75- انگشت‌نما کردن یک یا چند فراگیر
76- درگیری لفظی
77- درگیری یا تنبیه فیزیکی
78- عبوس و گرفته بودن
79- مسواک نزده به کلاس رفتن
80- بوی نامطبوع کفش یا بدن
81- تدریس با عینک آفتابی یا دودی(به نحوی که چشم دیده نشود (اگر مجبورید هر از گاهی آن را از چشم بردارید حتی برای چند ثانیه)
82- تا پایان کلاس، یک جا نشستن یا ایستادن
83- گیر دادنِ بی خودی و دنبال بهانه گشتن
84- از کاه، کوه ساختن
85- سوء ظن بی جهت به خود یا کلاس
86- به همراه نداشتن یک آینۀ کوچک
87- ترس و وادادگی در کلاس
88- اهمیت بیشتر به پولدارها و آقازاده‌ها
89- تحقیر پولدارها و آقازاده‌ها
90- بی‌توجهی و تحقیر‌ بی‌بضاعت‌ها
91- آمد و شد به دانشگاه یا مدرسه با ماشین دانشجویان و دانش آموزان
92- درگیری و مجادله با مدیران آموزشگاه
93- بازی با خودکار، ریش، دکمه، ماژیک و...
94- یکسره‌ درس دادن بدون استراحت و تنفس
95- نداشتن طرح درس(دستکم طرح درس ذهنی)
96- تعجیل در رسیدن به اهداف
97- عدم تقسیم بندی بالسویۀ مطالب درسی در طول سال تحصیلی
98- خواستن تمرین‌های دشوار
99- رفاقت غیرمتعارف و معمول با فراگیران خصوصا تبعیض‌آمیز
100- اکتفا کردن به حرف و سخنرانی
101- پوشیدن لباس نامناسب، جلف و جلب توجه کننده
102- تحت‌الشعاع قرار گرفتن تدریس ذیل موارد جانبی همچون رنگ لباس، نوع پوشش و آرایش، نوع حرکت و رفتار و...
103- حضور در کلاس با لباس غیر رسمی
104- پوشیدن کفش تنگ، جوراب تنگ، لباس خشن و هرآنچه در روان شما تاثیر منفی دارد
105- فرستادن دانش‌آموز به دفتر و ناتوانی از حل مشکل در کلاس
106- ایجاد حالت پادگانی
107- ایجاد توقع غیرقابل دسترسی(مثلاً کاری کنید که از شما انتظار جوک‌گویی و خنداندن در هر کلاس داشته باشند)
108- پراکنده‌گویی یا پراکنده نویسی تابلو
109- عدم تطبیق درس با تیتر تابلو
110- نامنطم‌ نویسی روی تابلو
111- استفاده ناصحیح از تابلو مثلاً کل درس را روی تابلو نوشتن
112- پاک کردن تابلو با دست، آستین و ...
113- عدم تقسیم بندی تابلو در صورت تنوع موضوعات
114- پشت به کلاس هنگام کار با تابلو خصوصا طولانی مدت
115- وادار کردن دانش‌آموز خلافکار به عذرخواهی
116- عذرخواهی مکرر از کلاس
117- بی توجهی به رفع تیک‌های رفتاری خود
118- کیفیت را فدای کمیت کردن
119- دست انداختن کسانی که احتمالا تیک رفتاری دارند
120- زوم‌ کردن روی تیک‌های عصبی یا شخصیتی فراگیران
121- عدم رفع شبهۀ مشهود در ظاهر و سعی در مخفی کردن آن(مثلاً اگر یک انگشت ندارید، خیلی راحت بگویید مادرزاد است یا در تصادف قطع شده)
122- خواب آلوده درس دادن
123- سستیِ بدن و ورزیده نبودن
124- نگرش و توجه سیاسی به فراگیران
125- خواستن چیزی از فراگیران اگر خود به آن پایبند نیستید
126- پیوند ندادن آموزش‌های قبلی به درس فعلی
127- عدم اغماض وتغافل
128- پرتاپ کردن اشیا(گچ، ماژیک، عینک، صندلی و به طرف فراگیران)
129- عدم ضبط صوتی یا تصویری تدریس و مرور و ارزیابی دقیق و مستمر
130- خوردن بعضی غذاهایی که به آن حساسیت دارید و در تدریس شما اخلال ایجاد می کند(ترشی، نمک زیاد و... )
131- بردن بچه خردسال خود سر کلاس(یکی دوبار اشکال ندارد گاهی اوقات مفید هم هست)
132- خاموش نکردن گوشی یا پاسخ دادن آن وسط تدریس
133- یاد نکردن از مناسبت‌های خاص که با درس مصادف شده است
134- عدم بررسی و شناخت کافی و حضوری از محل تدریس(در اولین تدریس)
135- غیبت‌ و بدگویی کردن از بچه‌ها در دفتر آموزشگاه یا دانشگاه
136- مشاوره دادن در اموری که تخصص ندارید
137- مشورت نگرفتن‌از همکاران (مستقیم یا غیرمستقیم)‌در بهبود کلاس‌داری
138- خوردن سیر یا غذاهای بودار و رفتن به کلاس
139- اجبار به خریدن بستنی و ... برای کسانی که در کلاس شلوغ می کنند و قادر به کنترل آن‌ها نیستید
140- استفاده از برخی شیوه‌های نوین پیشنهاد شده در کارگاه‌ها، بدون تمرین قبلی
141- فقدان روح تعامل و همکاری بین استاد و دانشجو و بین دانشجویان باهم
142- عدم پیوند مطالب درسی با واقعیت‌های بیرونی
143- لحاظ نکردن روحیه فراگیران با برخی از کارهای عملی؛ مثل تشریح ناگهانی جسد برای کسی که از دیدن خون غش می‌کند!
144- فراموشیِ افرادِ ضعیف، تنبل, خجالتی، مشکل دار، پرخاشگر، بیش‌فعال
145- عدم توجه با بازخورد روش‌ها، طرح‌ها، دست‌ورزی‌ها ‌و اعلامی از بالا
146- نداشتن روحیه انتقادی و مبتکرانه نسبت به طرح‌ها و درس‌های مصوب و وحی‌مُنزل پنداشتن آن‌ها
147- رقابت با دیگر همکاران و رفاقت با خود به جای رفاقت با آن‌ها و رقابت با خود
148- شوخی با عقاید، قومیت، آداب و رسوم و ...
149- گلایه از دانش‌آموزان نزد والدین به‌جای تعامل و همفکری برای حل مشکلات
150- ممانعت بی‌دلیل از خروج دانش‌آموزان در مواقع ضروری همچون رفع حاجت و...
151- ورود به حریم خصوصی ایشان همچون جیب و کیف و موبایل و ...
152- سرزنش‌های زیاد
153- فراموشی اصل تشویق یا استفاده بیش از حد و بی‌جا از آن
154- قهرکردن مکرر با فراگیران
155- مدیریت نکردن کلاس و اکتفا کردن به تدریس
156- استمدادِ مکرر از دفتر آموزشگاه برای کنترل کلاس
157- بدگویی از همکار نزد مدیر به امید ارتقای خود
158- اصرار به سکوت محض فراگیران در کلاس
159- درگیری زبانی یا ذهنیِ مدام با افراد شلوغ کننده
160- نداشتن جاذبه
161- نداشتن جذبه
162- نداشتن دافعه در مواقع لزوم
163- توقع کمک مالی و معنوی از فراگیران
164- ساده و کاربردی نکردن فرمول‌ها و موضوعات درسی
165- اخراج از کلاس(مگر در موارد حاد آن‌هم بدون توهین و ارعاب و البته نه با لفظ اخراج )
166- فراموش کردن جایگاه معلم و استادی
167- توجه به تعلیم و تدریس محض و فراموشی جنبه‌های تربیتی و اخلاقی
168- فراموش کردن بردنِ کتاب، جزوه، کیف، یادداشت و...
169- استفاده از یک رنگ ماژیک
170- عدم تناسب اندازه ماژیک برای آخرین صندلی کلاس
171- عدم توجه به جنسیت مخاطب(پسر، دختر، مختلط)
172- عدم شناخت کافی از تفاوت‌های جنسیتی در امر آموزش
173- اعمال تبعیض ملیت‌ها
174- بی توجهی به تهویۀ مناسب کلاس
175- اجرای درس فقط در کلاس و بی توجهی به فضاهای مناسب دیگر
176- مسلط نبودن به بخشنامه‌‌ها، دستورالعمل‌ها و قوانین آموزشگاه مرتبط با تدریس(بازه زمانی، منابع، حضور و غیاب، آزمون و...)
177- عدم بومی سازی و ایجاد انعطاف در موارد بند بالا با توجه به فرهنگ منطقه و وحی منزل پنداشتن عین آن‌ها
178- عدم توجه به زبان بدن موقع تدریس
179- آهسته بودن تن صدا و فقط توجه به ردیف‌های اول
180- خیلی بلند بودن صدا اگر گوش خراج باشد
181- نرفتن هر ازگاهی به میان و انتهای کلاس
182- نداشتن رویه ای ثابت در چگونگی برخورد با تاخیرها
183- نداشتن رویه ای ثابت در دادن یا ندادن نمره کمکی
184- نداشتن رویه ای ثابت در برخورد با غیبت‌ها
185- نداشتن رویه ای ثابت برای آزمون‌ها
186- نداشتن رویه ای ثابت در پرسش یا عدم پرسش درس قبل
187- نداشتن رویة ثابت در امور انضباطی کلاس
188- نداشتن رویه ای ثابت در تدریس و تغییر مرتب روش های ناقص(روش مناسب باخودت را پیدا کن)
189- کوچک انگاری تاثیر تربیت یک فرد در جامعه
190- کوچک انگاری تاثیر تعلیم یک شخص در جامعه
191- عدم ایجاد انگیزه در تدریس
192- عدم سیر صعودی ساده به سخت در تدریس
193- عدم استفاده از تمثیل و ساده سازی
194- عدم سخنوری و تقویت آن
195- عدم شناسایی استعدادها
196- عدم تعامل منطقی با اولیا
197- عدم ارتقای علمی مستمر خود
198- عدم بهره‌گیری از کانال روش تدریس
199- عدم مهارت در طراحی سوال
200- حاشیه روی و فراموشی مطالب اصلی
201- به دنبال رضایت مدیران و همکاران بودن
202- صمیمی نبودن با متعلمان
203- ریسک پذیر نبودن
204- نداشتن معلومات عمومی و دینی
205- بیش از حد «کج‌دار و مریز» تا کردن
206- ندادن جرئت و جسارت اظهار نظر مخالف به متعلمین
207- اجازۀ بدگویی از دیگر استادان و معلمان
208- عدم قدردانی از معلمان پیشین کلاس
209- عدم درک شرایط فعلی و مقایسه با دوران تحصیل خود
210- بی توجهی به پیشرفت یا پسرفت تحصیلی و برخورد تدریس
211- دادن لقمۀ جویده علم به متعلم به جای قدرت اندیشه ورزی
212- تدریس چیزی که علاقه دارد اما تخصص ندارد
213- تدریس چیزی که تخصص دارد اما علاقه ندارد
214- تدریس‌چیزی‌که‌نه‌تخصص‌دارد‌نه‌‌علاقه
215- رازدار نبودن و در نتیجه ‌ترس متعلمان از بازگویی مشکلات خود به او
216- بی‌توجهی به احساسات و عواطف فراگیران
217- به دنبال نتیجه تدریس نبودن
218- بدبینی زیاد به کنش‌ها و واکنش‌های کلاس
219- نداشتن وقار
220- حب و بغض در تشویق و تنبیه
221- تدریس برای خوشایند دیگران
222- درنظر نگرفتن تاثیر رفتار
223- بیان سست و سرد
224- بیان خشن
225- بیان غیر اخلاقی
226- بیان بسیار احساسی و عاطفی
227- بیان بی احساس و کلیشه ای
228- بیان و لطیفه های خارج از نزاکت و عدم تطابق با جنسیت مخاطبین
229- یکی از اساتید نوشته است: «در اختیار گذاشتن شماره تلفن» ( البته من در این باره نگاه سیاه یا سفید ندارم با مدیریت و کنترل اشکال ندارد)
230- نجوشیدن کلام از عمق باور
231- تناسب نداشتن لحن بیان با موضوع درس
232- مشارکت ندادن فراگیران در بحث‌ و کار گروهی
233- ایجاد نا امنی روحی، روانی در کلاس
234- عدم ایجاد رغبت و شوق به درس در بین فراگیران
235- عدم تعیین مقصد نهایی از درس
236- مغلق و پیچیده گویی
237- ترس از بیان جملۀ «نمی‌دانم»
238- گذشتن از موضوعات مهم و ایستایی بر نکات فرعی(به دلیل آسانتر بودن)
239- تاکید بر «به چه فکر کن» به جای «چگونه فکر کن»
240- ترس از پرسیدن سؤالات اساسی به دلیل ترس از مورد سوال واقع شدن از سؤالات اساسی تر
241- برای اقناع، با همه به یک شیوه پاسخ دادن
242- اعتقاد اینکه حتما باید شیوه ای منحصر به فرد در تدریس پیدا کنم
243- شیوه ای انتخاب کنی که فکر کنی فقط قرار است دانشجوی شما باشند و دیگران نیز تابع شیوه تدریس شما خواهند بود!
244- بی توجهی به هشدارهای ناشی از تدریس شما(چه منفی چه مثبت)
245- نهادینه کردن این تفکر که «آموزش فقط در آموزشگاه وکلاس درس است»
246- تغییر محل کلاس بدون اطلاع قبلی
247- باز بودن در کلاس؛ اگر محل رفت و آمد دیگران است
248- ندادن منبع اصلی تدریس (کتاب یا جزوه یا خلاصه درس ...)
249- تعداد زیاد افراد در کلاس
250- نداشتن رویه ای مشخص برای پاسخ به سوالات(هر سوالی را هر وقت پاسخ دادن؛ بدون درنظر گرفتن اهمیت آن و مدت زمان لازم برای پاسخ و )
251- بی توجهی به قول و وعده های داده شده در درس‌های پیشین
252- هماهنگ نشدن با درس‌ها و تدریس استادان دیگر
253- به کار بردن کلمات بیگانه؛ اگر کاملا به آن زبان مسلط نیستید
254- تکیه کلام‌های خسته کننده و عدم حذف آن‌
255- تنبیه دسته جمعی
256- آشنا نبودن به شیوه‌های نوین و مؤثر تدریس
257- بی توجهی به اثر بیشتر یاددهی بصری نسبت به شنیداری
258- به هم زدن سیر منطقی مراحل تدریس
259- نپذیرفتن عواقب رفتار و گفتار خود
260- ابراز نارضایت کامل از شغل معلمی و مدرسی در کلاس
261- ابراز ناخشنودی از تدریس برای فراگیران خود
262- مچ‌گیری در کلاس
263- فقط تدریس؛ بدون مدیریت کلاس
264- عدم خلاقیت در تدریس
265- پایین تر یا همسطح بودن سواد با فراگیران
266- فراموشی ابزارهای تدریس مثلا گاهی نبودن یک ماژیک، تدریس را خراب می‌کند
267- عدم پیش بینی اتفاق غیرمترقبه مثلا در نظر نگرفتن امکان نبود «دیتاشو» اگر پاورپوینتی آماده دارید
268- مشخص نکردن تاثیر درس در زندگی و آینده دانش‌آموز
269- معرفی نکردن خود در اولین جلسه
270- سخنرانی محور بودن
271- بی توجهی به چینش صندلی‌ها و جای دانش آموزان
272- بی انصافی در قضاوت
273- لجبازی با دانش آموزان
274- نصیحت در جمع
275- سرزنش زیاد
276- واگذاری امور شخصی
277- شرطی کردن متعلم در درس خواندن
278- انتظار معجزه از خانواده دانش آموز برای رفع مشکل
279- گزارش مرتب مشکلات به خانواده ها بدون در نظر گرفتن وضعیت آن‌ها
280- گزارش مشکلات برای رفع تکلیف
281- تهدید به گزارش مشکل به خانوادة فراگیر
282- گزارش به جای تعامل و جاره جویی
283- تعامل بدون دلسوزی
284- انتظار قدردانی از رفع مشکل و حل مسئله
285- دلسوزی و اقدام بدون پشتوانه علمی و تجربیِ حل مسئله
286- تعجیل و بی تابی در نتیجۀ حل مسئله
287- ایجاد حس رقابت منفی بین متعلمین
288- عدم توانایی ایجاد الفت و رفاقت بین آن‌ها
289- متکلم وحده بودن
290- اتمام کلاس بدون در نظر گرفتن زمان‌بندی
291- گفتن حرف نادرست هرچند همه بپذیرند
292- گفتن مطلب حق و درست اگر نتوانیم قانع کنیم و کلاس به هم بریزد
293- اتمام کلاس با خاطره ناخوش
294- اتمام کلاس با تزریق خستگی مفرط
295- اتمام کلاس با پرسش‌های فراوانِ بی پاسخ
296- اتمام کلاس با ایجاد ترس
297- اتمام کلاس با دلخوری و ناراحتی
298- اتمام کلاس به دلیل عدم کنترل نظم
299- اتمام کلاس بدون جمع‌بندی
300- پایایان ندادن کلاس با ذکر صلوات بر محمد و آل محمد(ص)
والسلام

* مدرس معارف دانشگاه آزاد واحد خمینی شهر

سلام پرواز
خیرات نان
بلیط اتوبوس
تبلیغات تابناک
اشتراک گذاری
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۱۲
زنده باد . جالب بود
ممنون مطلب جالب و کاملی بود.
خیلی جالب بود دم شما گرم معلومه خیلی تجربه داشته
احسنت.یک مدرس در جامعه اسلامی باید تمام نکات یاد شده رو مو به مو اجرا کند تا هم رضایت خدا و هم خلق خدا رو بدست بیاورد
خود نویسنده قطعا معلم نیستند، زیرا 300 نباید را چگونه باید به خاطر سپرد؟
مورد اول اگر بسم الله نباشد و به نام خدا باشد اشکال دارد؟ مورد 2 و 4 یکی است. خود سلام به معنای سلامت پرسیدن و احوال پرسی است. مورد 300 هم کلاس درس است. اگر با نسل جدید این کار را کنیم که حسابی ما را مسخره میکنند.
نکات خوبی است دستتان درد نکند.
نکات خوب و قابل توجهی هستند
اما بسیاری از این نظرات با هم همپوشانی دارند
خیلی جالب بود ولی تعدادش این قدر زیاد بود که نتونستم همشو بخونم. اگه دسته بندی می کردید و یا مهم ترین هاش رو می گذاشتید. شاید بهتر و مفیدتر می شد.
به نظرم اگه باید ها رو می نوشتید بهتر بود. الان آدم قاطی می کنه که کدومش درسته.
احسنت، برای یک استاد معماری چه مواردی ویژه تر است
ممنون از تابناک بابت مقالات خوب و قابل استفاده
سلام
بسیار زیبا و کاربردی
برخی مطالب برای من که 13 سال سابقه تدریس دارم جالب توجه بود و حتما می خواهم رعایت کنم
سپاس از استاد بزرگوار
برچسب منتخب
# ماه رمضان # عید نوروز # جهش تولید با مشارکت مردم # دعای روز هفدهم رمضان