کلیات
وارونگی هوا به شرایطی گفته می‌شود که طی آن و به واسطه سرمای هوا امکان گردش هوا وجود نداشته باشد و هوای آلوده سطح زمین که در فصل گرم سال به جو منتقل می‌شود، در نزدیکی سطح زمین باقی بماند. (از وارونگی هوا با نام هایی چون اینورژن و وارونگی دما نیز یاد می شود که صحیح تر است)
در حالت عادی و از لحاظ فیزیکی، هوای گرم به سمت بالا و هوای سرد به دلیل سنگینی به سمت پایین حرکت می‌کند. در اوایل روز و هنگام طلوع خورشید لایه‌های زمین به دلیل برخورد اشعه‌های نور خورشید گرمتر از لایه‌های زیرین می‌شود. با شروع روز و آغاز فعالیت‌های انسانی و مصرف سوخت دمای هوای سطح زمین زیاد می‌شود. این هوای گرم هنگام صعود و حرکت به سمت بالا یا هنگام جا به جایی به وسیله باد با لایه‌ای هم دما از هوا که توسط تابش خورشید در طبقات فوقانی جو تشکیل شده برخورد کرده و این مانع صعود و تبادل هوا می‌شود. نتیجه آن تشکیل یک سطح پوششی بالای شهر است که با گذشت زمان و افزایش فعالیت‌های انسانی و به دلیل حبس هوا در زیر این لایه مواد آلاینده تولیدشده در سطح زمین باقی مانده و بالا نمی‌روند.
هیچ کدام از آلاینده‌ها در به وجود آمدن چنین پدیده‌ای دخیل نیستند و فقط وضعیت جوی است که آن را بوجود می‌آورد. بعبارتی دمای هوای محیط در لایه تروپسفر معمولا با ارتفاع کاهش می‌یابد.
با وجود این گاهی اوقات درلایه مزبوردرجه حرارت با ارتفاع افزایش نشان می‌دهد که به این وضعیت اینورژن یا وارونگی دما گفته می‌شود.
انواع
وارونگی دما گاهی از سطح زمین به طرف بالا دیده می‌شود که آن را اینورژن سطح زمین می‌گویند و گاهی در لایه‌ای بالاتر از سطح زمین دیده می‌شود که آن را وارونگی سطوح فوقانی می‌خوانند. هرچند نقش انسان در آلوده کردن جو موثر است، اما طبیعت نیز گاهی اوقات با پدیده اینورژن در تشدید موضوع دخالت دارد. زیرا هنگامی که این پدیده اتفاق می‌افتد هوای سرد و آلوده به دلیل سنگینی بیشتر در سطح پایین و هوای گرم در ارتفاع بالا قرارمی گیرد و لذا جو حالت پایدار به خود گرفته و امکان مخلوط شدن و تهویه هوا میسر نمی‌شود.
عوامل وقوع
کارشناسان عواملی، چون سمت و سرعت باد، وجود رشته کوه‌ها و جهت آن‌ها نسبت به باد غالب، وجود شارش‌های ناپایدار جوی و میزان بارندگی مربوط به آن و حرکت قائم لایه‌های جو (ادوکشن و کنوکشن) را در وقوع وارونگی دما موثر می‌دانند.
از جمله عواقب وارونگی دما می‌توان به تیرگی هوا، تراکم ذرات معلق و مه، شکست در زاویه انتشار امواج الکترومغناطیس و باقی ماندن بیشتر امواج صوتی در جو اشاره کرد.
اقدامات ایمنی
کارشناسان شهری، بهداشتی راهکار‌هایی مثل کاهش تردد با خودرو، جلوگیری از تردد خودرو‌ها با آلایندگی بالا، باقی ماندن کودکان و سالمندان و کسانی که دچار مشکلات قلبی و عروقی در منزل، استفاده از گلدان‌های متعدد در خانه برای ایجاد یک سیستم تهویه طبیعی و حفظ اکسیژن مورد نیاز. نوشیدن مایعات زیاد و شیر، ورزش نکردن، استفاده از سبزیجات و میوه‌های فراوان، استفاده نکردن از غذا‌های سنگین، پرحجم و چرب و افزایش مصرف ماهی، تخم مرغ و روغن زیتون را برای کاهش آسیب‌های جسمی در این شرایط توصیه می‌کنند.
در مورد وارونگی هوا در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
آلودگی هوای مشهد در ۶ روز پیاپی رخداد بی سابقه‌ای نیست و البته عوامل و دلایل متعددی در بروز آن نقش دارد که به معنای واقعی هیچ کدام جدید نیستند و به زبانی تکراری و فقط نیازمند مدیریت و کنترلند.
کد خبر: ۱۰۲۵۷۱۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۱۵
مدیر کل محیط زیست البرز گفت: وارونگی هوا سبب شده تا هوای ایناستان هم اکنون در شرایط اضطرار قرار بگیرد.
کد خبر: ۱۰۲۱۶۳۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۲۵
رئیس دانشکده علوم پزشکی آبادان با توجه به هشدارهای سازمان هواشناسی در خصوص وارونگی هوا ، توصیه‌هایی برای مردم به منظور مقابله با این شرایط ارائه کرد.
کد خبر: ۱۰۱۱۶۲۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۰۷
عضو کمیسیون بهداشت مجلس با بیان اینکه ۱۸ دستگاه متولی مقابله با آلودگی هوا هستند، گفت: در سال جاری به‌دلیل همزمانی آلودگی هوا و شیوع بیماری کرونا، صدمات بیشتری از ناحیه وارونگی هوا به شهروندان وارد خواهد شد.
کد خبر: ۱۰۰۴۰۱۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۳۱
کد خبر: ۹۴۶۱۲۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۰۲
کارشناس سازمان هواشناسی از تداوم آلودگی هوا تا روز پنج شنبه در تهران خبر داد و گفت: در شهرهای صنعتی و پرجمعیت افزایش غلظت آلاینده‌های جوی و غبار صبحگاهی پیش بینی می‌شود.
کد خبر: ۹۴۵۵۱۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۳۰
مدارس کدام استان‌ها فردا تعطیل است؟
در پی اعلام کمیته اضطرار آلودگی هوا، مدارس ابتدایی مشهد فردا صبح و عصر تعطیل اعلام شد.
کد خبر: ۹۴۰۹۶۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۱۰
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خوزستان گفت: مدارس سه پایه تحصیلی در ۹ شهر این استان روز شنبه ۲۵ آبان ماه به دلیل آلودگی و وارونگی هوا تعطیل است.
کد خبر: ۹۳۷۴۹۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۲۴
کد خبر: ۹۳۷۰۴۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۵
امروز شاخص آلودگی هوا بر روی عدد ۱۲۰ قرار دارد و در آستانه هشدار هستیم که البته این فقط به تهران محدود نمی‌شود و در شهرهای اطراف هم وضعیت حادتر است
کد خبر: ۹۳۶۷۶۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۲۱
کد خبر: ۹۳۳۶۱۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۰۸
رییس کمیسیون انرژی سازمان نظام مهندسی کشور:
کد خبر: ۸۶۷۳۱۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۱۶
کد خبر: ۷۵۸۶۹۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۰/۰۵
دهلی نو پایتخت هند همزمان با برودت دما، با پدیده وارونگی هوا و آلودگی شدید مواجه شده است.
کد خبر: ۷۴۶۱۹۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۸/۱۹
کد خبر: ۷۴۲۰۱۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۸/۰۵
کد خبر: ۶۵۹۴۸۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۱/۰۵
