کلیات

علیرضا افشار متولد ۱۳۳۰،  نظامی اهل ایران و از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در جنگ ایران و عراق است. او یکی از دانشجویان مسلمان پیرو خط امام بود که در ماجرای اشغال لانه جاسوسی آمریکا مشارکت داشت.

اوایل زندگی

علیرضا افشار زادهٔ سال ۱۳۳۰ در مشهد است. پس از اتمام تحصیلات متوسطه در زادگاه خود، برای گذراندن تحصیلات تکمیلی وارد دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی شریف شد. افشار در دوران پیش از انقلاب، به واسطه فعالیت‌های سیاسی، توسط ساواک دستگیر شد و مدتی را در زندان بود.

 افشار همچنین از دانشجویان مسلمان پیرو خط امام بود و در ماجرای گروگان‌گیری سفارت ایالات متحده آمریکا حضور داشت. علاوه بر آن، او از اعضای سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی بود. این تشکل، نقش کلیدی در مقابله با اقدامات مسلحانه سازمان مجاهدین خلق ایران علیه نظام جمهوری اسلامی در تابستان ۱۳۶۰ داشت. بسیاری از اعضای سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، پایه‌گذاران رده‌های فرماندهی در سپاه پاسداران شدند.

پس از انقلاب اسلامی

پس از وقوع انقلاب، با تأسیس جهاد سازندگی در بهار ۱۳۵۸ به عضویت در نخستین شورای مرکزی جهاد سازندگی درآمد و تا سال ۱۳۶۱ در آنجا بود. سردار فیروزآبادی که در آن سال، علاوه بر ریاست جمعیت هلال احمر، در شورای مرکزی جهاد سازندگی نیز منصوب شده بود معتقد است خروج افشار از جهاد سازندگی، به دلیل اختلاف با دیدگاه‌های عبدالله نوری (نماینده، ولی فقیه در جهاد سازندگی) بود. افشار پس از خروج از جهاد سازندگی، به سپاه رفته و سخنگوی رسمی سپاه شد.

دوران نظامی‌گری

یک دگرگونی خاص در ساختار فرماندهی سپاه پاسداران در سال ۱۳۶۳ موجب شد تا ستاد مرکزی سپاه تحت نظر فرمانده کل سپاه درآمده و به ستاد کل سپاه تبدیل شود. علیرضا افشار که سخنگوی سپاه بود، در اواسط آبان ۱۳۶۳ به ریاست ستاد کل نیز منصوب شد و تا اواخر جنگ، ریاست ستاد کل سپاه را دراختیار داشت.

وی در سال ۱۳۶۶ جای خود را به محمد فروزنده داد.  

بعد از دفاع مقدس

پس از پایان جنگ، دوران جدیدی در بسیج آغاز می‌شود. در این دوره، تغییری در ساختار بسیج ایجاد و نیروی مقاومت بسیج تشکیل شده و علیرضا افشار به‌عنوان اولین فرمانده نیروی مقاومت بسیج در ۱۲ دی ۱۳۶۸ منصوب می‌شود.

شرح وظایف کلی این نیرو از سوی فرمانده کل قوا در آذر ۱۳۶۹ به سپاه ابلاغ شد. از سال ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۰ جداسازی و تفکیک بین نیروی زمینی و نیروی مقاومت انجام گرفت و تغییرات در ساختار بسیج تا سال ۱۳۷۰ ادامه یافت.

 افشار پس از ۸ سال فرماندهی نیروی مقاومت، در ۲۰ اسفند ۱۳۷۶ جای خود را به سید محمد حجازی داد. او سپس به دانشگاه امام حسین ع رفت و ریاست دانشگاه را به مدت ۳ سال برعهده گرفت.

 پس از اتمام مأموریت در دانشگاه امام حسین، به ستاد کل نیرو‌های مسلح منتقل شده و جایگزین مهدی چمران در ستاد کل شد. بدین ترتیب به‌طور همزمان، به معاونت فرهنگی و تبلیغات دفاعی ستاد کل نیرو‌های مسلح و نیز ریاست بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس منصوب شد.

 وی تا سال ۱۳۸۶ که وارد قوه مجریه شد، همچنان در سمت معاونت فرهنگی ستاد کل باقی بود، اما در فروردین ۱۳۸۳ از ریاست بنیاد حفظ آثار استعفا داد تا محمد باقرزاده به جای او منصوب شود. او عدم امکان ادامه همزمان دو مسئولیت را دلیل استعفای خود یاد کرده بود.
 ۲۸ تیر همان سال، افشار به عنوان نماینده امور مجلس ستاد کل نیرو‌های مسلح، مسئول راه‌اندازی دفتر امور مجلس ستاد کل در ساختمان مجلس شورای اسلامی گردید. در آن هنگام هنوز معاونت حقوقی و امور مجلس در ستاد کل ایجاد نشده بود و ارتباطات با مجلس شورای اسلامی، از طریق معاونت حقوقی و امور مجلس وزارت دفاع انجام می‌شد.

حضور در دولت

از جمله سوابق افشار در دولت نهم و دهم می توان به معاون سیاسی وزیر کشور معاون وزیر کشور در امور اجتماعی، فرهنگی و شورا‌ها، قائم‌مقام وزیر کشور در امور اجتماعی و فرهنگی و رئیس مرکز امور اجتماعی وزارت کشور اشاره کرد. او همچنین افشار در هنگام تشکیل دولت نهم، یکی از گزینه‌های مطرح برای تصدی وزارت دفاع بود.

نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰

افشار در تاریخ 24 اردیبهشت ۱۴۰۰ با حضور در وزارت کشور نامزد انتخابات ریاست جمهوری دوره سیزدهم شد.

• در مورد انتخابات 1400 در ویکی تابناک بیشتر بخوانید