کلیات
هر گونه تلاش قانونی یا غیرقانونی یک شرکت به منظور طفره رفتن و گریختن از پرداخت مالیات یا کمتر پرداخت نمودن آن، به هر شیوه که انجام شود، فرار مالیاتی گفته میشود. اصطلاح فرار مالیاتی در رابطه با ترتیبات غیرقانونی اتخاذ شده جهت اختفا درآمد یا نادیده گرفتن بدهی مالیاتی به کار میرود و به این معنی است که مؤدی کمتر از میزانی که قانوناً موظف است پرداخت کند.
عمدهترین زمینه پیدایش فرار مالیاتی در بسیاری از کشورها یکسان و مشترک بوده و معمولاً مالیاتهایی که با هدف توزیع درآمد وضع میگردند دارای پایههای کمتر و نرخهای بالاتری هستند اینگونه مالیاتها قابلیت فرار فراوانی در خود نهفته دارند. افزایش نرخهای مالیاتی ضمن آنکه انگیزههای سرمایهگذاری را کاهش میدهد، زمینه لازم برای اجتناب از پرداخت مالیات و فرار مالیاتی را نیز فراهم میآورد.
اجتناب از مالیات
استفاده مؤدی از راههای مختلف قانونی مانند محاسبه مالیات نرخهای گوناگون به منظور کاستن از میزان مالیات را اجتناب از مالیات میگویند. این اصطلاح به فعالیتهایی نیز نسبت داده میشود که شخص بخواهد از اشتغال به یک کار یا استفاده از امتیاز که مشمول مالیات است صرفنظر کند تا مالیات ندهد مانند جلوگیری از واردکردن یک شغل، برای فرار از عوارض. فرار مالیاتی و اجتناب از پرداخت مالیات هر دو بهمنظور گریز از ادای مالیات صورت میگیرد، اما تفاوت اساسی این دو آن است که اجتناب از پرداخت مالیات رفتاری قانونی است، درحالیکه فرار مالیاتی رفتاری غیرقانونی است، درواقع عاملان اقتصادی با استفاده از روزنههای قانون مالیات و بازبینی در تصمیمات اقتصادی خود تلاش میکند تا بدهی مالیاتی خود را کاهش دهند. ازآنجاکه اجتناب از مالیات فعالیتی قانونی است لذا بیشتر از فرار مالیاتی در معرض دید است. مصادیق متعددی برای اجتناب از مالیات قابلذکر است. سرمایهگذاران خارجی معمولاً سرمایههای خود را از کشوری با نرخ مالیات بالاتر خارج و به کشور دارای نرخ پایینتر مالیات وارد میکنند. با این اقدام آنها از پرداخت بالاتر از کشور اول اجتناب میکنند. اگر نرخ مالیات مربوط به یک کالای وارداتی در مقایسه با کالای مشابه داخلی بالاتر باشد؛ چنانچه مصرفکنندگان داخلی کالای خود را به دلیل ارزانتر بودن ترجیح دهند بهنوعی رفتار اجتناب از مالیات را در پیش گرفتهاند، زیرا با این رفتار مالیات کمتری میپردازند.
جرم فرار مالیاتی
قانونگذار ایران پس از اصلاحات مکرر قوانین مالیاتی، در ماده ۲۰۱ قانون مالیاتهای مستقیم ۱۳۸۰ و در ماده ۲۷۴ اصلاحیه قانون مزبور مصوب ۱۳۹۴ این پدیده اقتصادی را جرمانگاری و کیفر حبس برای آن پیشبینی نمودهاست. قانونگذار سعی نمودهاست تعریفی از فرار مالیاتی در قانون مالیاتهای مستقیم ارائه نماید. بر این اساس در ماده ۲۰۱ همین قانون مقرر داشته: «هرگاه مؤدی به قصد فرار از مالیات از روی علم و عمد به ترازنامه و حساب سود و زیان یا به دفاتر و اسناد و مدارکی که برای تشخیص مالیات ملاک عمل میباشد و برخلاف حقیقت تهیه و تنظیم شدهاست استناد نماید یا برای سه سال متوالی از تسلیم اظهارنامه مالیاتی و ترازنامه و حساب سود و زیان خودداری کند…»
تعریف مذکور تعریف جامعی از جرم فرار مالیاتی نیست و برخی از افعال منجر به عدم پرداخت مالیات را پوشش نمیدهد. مثلاً هرگاه مؤدیان با جعل اسناد و مدارکی که ملاک تشخیص مالیات نیست، فعالیتهای شغلی خود را از موارد معافیت مالیاتی قلمداد نماید؛ مشمول ماده ۲۰۱ نخواهد بود. در تعریف فرار مالیاتی مناسب آن است که بیان شود «ارتکاب هر فعل یا ترک فعلی مؤدی که به قصد فرار مالیاتی صورت گیرد و منجر به پرداخت ناقص یا نپرداختن مالیات شود»
قانونگذار ایران پس از اصلاحات مکرر قوانین مالیاتی، در ماده ۲۰۱ قانون مالیاتهای مستقیم ۱۳۸۰ و در ماده ۲۷۴ اصلاحیه قانون مزبور مصوب ۱۳۹۴ این پدیده اقتصادی را جرمانگاری و کیفر حبس برای آن پیشبینی نمودهاست. لیکن از منظر عناصر متشکله جرم و مجازات، ابهامات بسیاری در ماده مزبور وجود دارد. فرار مالیاتی، جرمی عمدی است که رفتار فیزیکی آن میتواند از نوع فعل مثبت یا منفی باشد. از حیث اوضاع و احوال برای تحقق فرار مالیاتی، لزومی به مباشرت مرتکب در تنظیم مدارکِ خلاف واقع نیست بلکه صرف استناد به مدارک تنظیمی توسط ثالث در تحقق جرم کفایت میکند. از طرف دیگر در مصداق ترک فعل باید مدت زمان سه سال متوالی سپری شود. از جهت عنصر نتیجه نیز نسبت به مطلق یا مقید بودن این جرم احتمال متعددی مطرح میشود که به نظر میرسد مقید دانستن آن با اصول حقوقی و تفسیر به نفع متهم انطباق بیشتری دارد.
فرار مالیاتی بانک
مطابق قانون اساسی ایران، اگر بانکها بیشتر از نرخ مقرر بهره بانکی، سودی به سپرده گزاران پرداخت نمایند تا با این کار بتوانند مشتریان و سپرده گزاران بیشتری دریافت کنند، باید مالیات بدهند و در غیر این صورت مشمول فرار مالیاتی میشوند.
علیرغم الزام قانونی بانک مرکزی و سازمان مالیاتی برای شناسایی وگسترانیدن چتر مالیاتی بر سر دستگاههای کارتخوان، نحوه اقدام به گونه ای بوده که بازار اجاره کارتخوان های قدیمی را داغ کرده است.
کد خبر: ۱۰۴۶۹۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۳۰
رییس سازمان امور مالیاتی، گفت: برای جلوگیری از فرار مالیاتی حسابهای ۴۰ هزار مودی که گردش مالی سالانه بیش از ۵ میلیارد تومان دارند به صورت حرفهای و فنی بررسی میشود.
کد خبر: ۱۰۴۰۰۵۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۱
پایانههای فروشگاهی در شفافیتهای فعالیت اقتصادی و جلوگیری از فرار مالیاتی موثر است.
کد خبر: ۱۰۳۹۸۲۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۰
کد خبر: ۱۰۳۴۴۴۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۲۶
به تازگی سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۰ اعلام کرد که سقف معافیت مالیاتی برای حقوق کارمندان برای سال آینده ۴ میلیون تومان است و میزان مالیات پرداختی برای سایر سطوح حقوق را نیز اعلام کرد. بهترین مالیاتی که دولت در حال حاضر دریافت میکند دریافت مالیات از حقوق کارمندان است، در حالی که به گفته نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس دولت نمیخواهد به گروههای مشخصی از طریق مالیات فشار بیاورد.
کد خبر: ۱۰۳۱۱۳۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۱۱
معاون سازمان امور مالیاتی کشور:
معاون سازمان امور مالیاتی کشور گفت: فرار مالیاتی بهویژه از طریق شرکتهای سوری و کاغذی کارتهای بازرگانی اجارهای حسابهای بانکی اجارهای صورت میگیرد.
کد خبر: ۱۰۳۰۱۳۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۰۶
۱۴ استان کشور هر روز فقیرتر می شوند
نایب رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار میلیارد تومان در کشور فرار مالیاتی داریم که دولت به جای اینکه دنبال دعوا باشد دنبال بستن راه فرار مالیاتی باشد.
کد خبر: ۱۰۲۹۵۱۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۰۳
پس از متلاشی شدن و دستگیری اعضای شبکه فرار مالیاتی در ابتدای آذرماه جاری در شیراز، رئیس کل دادگستری استان فارس از دستگیری یکی دیگر از اعضای این باند با صدور دستور قضایی و شناسایی ۱۶ نفر دیگر از متهمان این پرونده خبر داد.
کد خبر: ۱۰۲۱۸۱۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۲۶
دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان فارس ضمن اعلام متلاشی شدن باند بزرگ فرار مالیاتی در شیراز ، از بازداشت ۴ عضو این شبکه خبر داد.
کد خبر: ۱۰۱۷۴۱۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۰۶
بانک مرکزی تا آخر آبانماه موظف به احراز هویت ۳.۸ میلیون کارتخوان بوده است؛ این کارتخوانها مسیری برای فرار مالیاتی ، پولشویی و عامل مهمی در نوسانات بازارهای مختلف است.
کد خبر: ۱۰۱۶۹۶۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۰۴
مالیات از مهمترین منابع تأمین بودجه کشور بوده و مبلغی است که رایگان و بلاعوض و نیز به صورت الزامی توسط شهروندان پرداخت میشود. با توجه به اهمیت پرداخت مالیات، قانونگذار نیز برای فرار مالیاتی ، مجازات تعیین کرده است.
کد خبر: ۱۰۰۶۳۸۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۱۱
روزنامه نیویورک تایمز فاش کرد که «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا در نخستین سال حضورش در کاخ سفید (۲۰۱۷) تنها ۷۵۰ دلار مالیات بر درآمد پرداخت کرده بود.
کد خبر: ۱۰۰۵۵۳۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۰۷
به تازگی رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد: در دو سال گذشته، ۲۷ میلیارد دلار بازنگشته بود که دلایل مختلفی دارد؛ مثلاً برخی از همین ۲۵۰ نفر اسمی که به قوه قضاییه ارائه شده، افراد ضعیف و حتی کارتنخوابی هستند که کارت یکبار مصرف بازرگانی گرفتهاند و افراد دیگری از کارت ملی و کارت بازرگانی آنها استفاده کردند. این نوع کارتها طی چه فرآیندی صادر میشوند و چه نهادهایی در صدور آن نقش دارند؟
کد خبر: ۹۹۸۸۴۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۰۴
اقتصاد در گذر زمان
موضوع "اقتصاد ایران و جهان در گذر زمان" در این نوشتار به وقایع تاریخی بیست و پنجمین روز تیر ماه اختصاص دارد که به طور مستقیم و غیر مستقیم اقتصاد ایران و جهان را متاثر کرده است.
کد خبر: ۹۹۰۵۸۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۲۵
سرجمع با کتمان در آمدها بیش از ۳۰ تا ۳۵ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی داریم.
کد خبر: ۹۸۹۹۸۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۲۲
مرد شیاد که با سوءاستفاده از مدارک هویتی یک زن بیسواد شرکتی بازرگانی راهاندازی کرده بود با ۱۱۰ میلیارد تومان بدهی مالیاتی از سوی مأموران اداره مبارزه با جرایم اقتصادی هرمزگان، دستگیر شد.
کد خبر: ۹۸۹۴۱۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۱۹
دادستان کل کشور:
دادستان کل کشور گفت:برای حقوق عامه در عمل تعریف جامعی نشده است و حیطه اجرای آن مشخص نیست.
کد خبر: ۹۸۵۸۶۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۴/۰۲
به تازگی با اوج گرفتن بحث مالیات ستانی از خانههای خالی، برخی مالکان این واحدها در قبال تنظیم قراردادهای اجاره صوری به مشاوران املاک پیشنهاد ارقام عجیب و غریب ارائه میدهند.
کد خبر: ۹۸۴۸۷۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۲۷
کد خبر: ۹۸۴۰۲۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۱۴
رییس سازمان امور مالیاتی کشور گفت: حجم فرار مالیاتی کشور ۴۰ تا ۴۵ هزار میلیارد تومان تخمین زده میشود.
کد خبر: ۹۸۲۰۵۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۱۳