کلیات
سینما در اصل واژ‌های است یونانی به معنای حرکت، اما در اصطلاح، سینما، هنر و فنی است که به کمک یک سری تصاویر متحرک، پیامی را به مخاطب خود که همان تماشا گر است منتقل میکند.
سینما آخرین هنر و به عبارت دیگر هفتمین هنر است. در این میان سینما تنها هنری است که نه تنها شش هنر دیگر را به خدمت گرفته بلکه به گون‌های توانسته آن‌ها را اعتلا نیز ببخشد. همچنین سینما صنعت، فن و تکنیک را نیز به خدمت گرفته و در متن خود دارد.
تاریخچه
برادران لومیر در سال ۱۸۹۵ سینماتوگراف (اولین دوربین فیلم برداری) را اختراع کردند. هرچند نمیتوان این دو برادر فرانسوی را یگانه افرادی دانست که به پیدایش هنر سینما کمک کردند. پیدایش سینما و فن فیلمبرداری خود مرهون پیشرفت‌های بسیار زیادی هم در عرصهُ تکامل نگاتیو بود و هم تکامل دستگاه‌های اولیه عکاسی. به طوریکه نمیتوان قاطعانه از یک نفر بهعنوان مخترع سینما نام برد. دستگاه‌هایی همچون کینتوسکوپ (ساخته توماس ادیسون)، ویتاسکوپ و بایوسکوپ همگی در پیدایش دستگاه سینماتوگراف مؤثر بودهاند. برادران لومیر خود ده‌ها فیلم کوتاه ساختند که همهُ آن‌ها صرفاً از یک نما تشکیل میشد و قطع و وصل و تدوین در آن‌ها وجود نداشت. از جمله این فیلم‌ها میتوانیم به ورود قطار به ایستگاه که به عنوان اولین فیلم ساخته شده به دست بشر محسوب میشود، خروج قایق از لنگرگاه، غذا خوردن کودک و خروج کارگران از کارخانه اشاره کرد.
پس از لومیرها، ژرژ مهلیس باعث تکامل فن سینما شد. دیدگاه مهلیس نسبت به سینما یک دیدگاه تئاتری بود. او پرده‌های گوناگونی از نمایش را فیلمبرداری میکرد و سپس این پرده‌ها را به یکدیگر متصل میکرد. ژرژ مهلیس همچنین پدیدآورنده فن تروکاژ در سینماست.
پس از مهلیس، ادوین اس پورتر باعث تکامل بنیادین و ساختاری سینما شد. او با ساختن فیلم‌های زندگی آتشنشان آمریکایی و سرقت بزرگ قطار سینما را به عنوان پدید‌های که امروزه میشناسیم معرفی کرد.
سینمای پورتر دیگر ارتباطی به تئاتر نداشت، بلکه به هنری مستقل و جدید تبدیل شده بود. پورتر، پیشگام فن تدوین فیلم نیز میباشد. راهی که او در سینما آغاز کرد در نهایت به سینمای داستانگوی هالیوود منجر شد.
ساختار سینما
در آغاز سینما را بیشتر یک پدیده علمی صنعتی میدانستند. در سال‌های جنگ جهانی اول سینما، به عنوان یک وسیله نمایشی و سرگرمی، رونق تجاری یافت. سپس قابلیت‌های هنری آن توسط فیلم سازان اروپایی و آمریکایی کشف شد. در همین سال‌ها ریچیوتو کانودو منتقد و نظریهپرداز ایتالیایی، سینما را «هنر هفتم» معرفی کرد. زیرا به عقیده او سینما هنری ترکیبی است که در آن همه هنر‌ها حضور دارند.
سینما به معنی ثبت حرکات است و همانطور که در مباحث قبل گفتیم، پیدایش تصویر متحرک در نتیجه تکامل تکنولوژی ابزار‌های عکاسی بود. به همین سبب شیوه ضبط تصویر (فیلمبرداری) آن، عکسبرداری پشت سر هم، البته با فواصل زمانی ثابت و متوالی است. هیچ هنری به استثنای رسانه تلویزیون، نتوانسته از لحاظ محبوبیت، فراگیری و نیروی تأثیر بر عواطف و افکار مخاطب، با سینما رقابت کند. به همین دلایل و همچنین به آن علت که سینما به صنعت فن و ابزار‌های فنی اتکای زیادی دارد، آن را «هنر قرن بیستم» نامیده اند. منشأ اصطلاح سینماتوگرافی واژ‌های یونانی (کینه ما) به معنای حرکت است. سینماتوگرافی به معنای «حرکت نگاری» یا فن ضبط حرکت است. تاریخ تکامل و تحول سینما را به طور کلی می توان به سه دوره عمده (با تأکید بر فنون و تکنیک‌های سینمایی) تقسیم بندی کرد:
دوره سینمای صامت: در سال ۱۸۹۵ دوره سینمای صامت آغاز شد. این دوره به زمان سینمایی بدون صدا و ساخت فیلم سیاه و سفید مربوط می شود.
دوره سینمای ناطق: در سال ۱۹۲۷ عصر فیلم صدادار آغاز شد و عامل صدا، عملاً سینما را به صورت یک هنر سمعی-بصری درآورد.
دوره سینمای رنگی: از اواخر دههٔ ۱۹۳۰ میلادی با اختراع فیلم رنگی آغاز شد.
اهمیت سینما
هنوز سینما دوره‌های آغازین خود را طی میکرد که لنین (از جمله پایه گذاران و سردمداران نظام کمونیست شوروی) درباره سینما گفت: «سینما با ما، همه ارتش‌های دنیا بر علیه ما، سرانجام پیروز خواهیم شد.»
همین یک جمله که از زبان یک سیاستمدار نقل شده، به خوبی نشانگر اهمیت و قدرت سینماست. سینما وسیله خوبی برای تبلیغ و ارائه دیدگاه‌ها و اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی و حتی اقتصادی است و از همین رهگذر گاه مخاطبش را به بی راهه برده و او را در چمبره تبلیغات گسترده اسیر کرده، اما با این وجود سینما به علوم مختلف از پزشکی، الکترونیک و جغرافیا گرفته تا فیزیک، شیمی و تاریخ خدمات شایانی نموده است. سینما، این وسیله سمعی و بصری جذاب، بزرگترین کارکردش در خلق رویا، خلق ماجرا، خلق شخصیت‌های دوست داشتنی، نفرت انگیز، ترحم بر انگیز و... و در نهایت ایجاد احساسات عمیق انسانی از عشق و محبت گرفته تا ترس و نفرت است.
دیگر سینما یک وسیله ساده سرگرمی ساز نیست، سینما پا را بسیار فراتر گذاشته و تجربه نشان داده، نادیده گرفتن آن امری غیر عاقلانه است، چه از سوی تماشاگران معمولی و چه از سوی سیاست گذاران اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جوامع مختلف.
فضای سینمایی
فضای سینمایی همان فضا و حیط‌های است که در فیلم خلق میشود و به جهان عینی ربطی ندارد. فضای سینمایی را میتوان به شیوه‌های زیر از فضای واقعی جدا کرد:
۱ – فضای سینمایی، دو بعدی است و تصاویری خلق میکند که به اصطلا ح. عمق ندارند. این فضا بر درک ما از اندازهها، فواصل و روابط اشیا تاثیر میگذارد، به همین خاطر، فیلم سازان از ترکیب بندی قاب، استفاده از عدسی‌های مخصوص، حرکت دوربین‌های مختلف و تدوین استفاده میکنند، تا به نحوی این واپیچیدگی‌ها را جبران کنند و فضایی مشابه فضای واقعی و قابل قبول برای تماشاگر بسازند.
۲ – تدوین نما‌ها از زوایای مختلف میتواند فضایی تازه و یگانه خلق کند، و تجرب‌های جدید برای تماشاگر باشد.
۳- فضای واقعی و عینی، برای ما پیوسته و فاقد قطع و پارگی است. اما تدوین میتواند در فضای سینمایی ما را به عقب و جلو پرت کند. ما میتوانیم در این فضا بدون هیچ حرکتی صحن‌های را از زوایا و فاصله‌های مختلف ببینیم. چنین تدوینی پرسپکتیو فضایی را از بین میبرد، و یا دگرگون میکند.
۴ - در سینما میتوان با دکور‌های مختلف، استفاده از طراحی صحنه‌های پیچیده و، امروز با گرافیک‌های کامپیو تری فضا‌هایی عجیب و غریب خلق کرد و تماشاگر را چنان در آن جذب کرد که همه چیز برایش طبیعی و قابل قبول جلوه کند در حالی که هرگز چنین تجربه ایی در دنیای واقعی نداشته است و شاید هم هرگز نخواهد داشت.
زمان سینمایی
توالی زمانی و رویدادهای تاریخی در فیلم به گذر زمان در دنیای واقعی ربطی ندارد. در حالی که تماشاگر در زندگی روزمره خود با سیر بی رحم ثانیهها، ساعت‌ها و روز‌ها سرو کار دارد، سینما این توانایی را دارد که به شیوه‌های زیر این سیر منطقی را به هم بزند و یا حتی توالی زمانی تاز‌های را خلق کند:
۱ – نشان دادن هم زمان رویدادهای مختلف که در زمان‌های گوناگون اتفاق افتاده اند، به نحوی که هم زمان به نظر برسند.
۲- حذف زمان‌های غیر مهم در صحنه‌ها و سکانس ها. در این لحظه‌ها هیچ حادث‌های که به درد سینما بخورد رخ نمی دهد. مثلا در صحنه ای، ما شروع حرکت اتومبیلی را به مقصدی مشخص می بینیم و در صحنه بعد بدون این که شاهد حرکت آن اتومبیل در مسیرش باشیم آن را در مقصد میبینیم.
۳ – بر عکس آنچه در مورد ۲ گفته شد، گاهی هم، زمان واقعی بسط داده میشود. این کار در مورد نما‌های مهم و حساس انجام میشود. برای این کار نما‌هایی را که از چند زاویه و فاصله مختلف از یک رویداد واحد گرفته شده در کنار هم نشان میدهند و به این ترتیب زمان واقعی رویداد را افزایش میدهند.
۴ – بسط دادن و یا کوتاه کردن حس زمانی تماشاگر از طریق قطع سریع و حرکت دوربین.
۵ – پیش رفتن و یا عقب نشستن در زمان از طریق فلاش بک
۶- بر هم نمایی دو رویداد مختلف در دو زمان متفاوت برای خلق حس تضاد
باید در نظر داشت همه این قوانین به صورت نا خودآگاه در طول تاریخ سینما در ذهن تماشاگر جای گرفته و به نوعی سینما، تماشاگرش را برای ایجاد ارتباط با خودش، تربیت کرده و آموزش داده. در حالی که اولین تماشاگران سینما قادر به درک کوچکترین پیچیده گی زمانی و مکانی در فیلم‌ها نبودند، تماشاگر امروزی قادر به درک و قبول پیچیدهترین تمهیدات سینمایی است.
در مورد سینما در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
نبض خبر
محمد خزاعی رئیس سازمان سینما یی در گفت و گویی با فریدون جیرانی درباره برخورد با سینما گران در جریان حوادث 1401 توضیحات جالبی داده است. او درباره اتفاقات رخ داده برای سعید روستایی، جعفر پناهی، محمد رسول اف، محسن مخملباف، فیلم‌های زیرزمینی، فیلمسازان فیلم اولی و... صحبت‌های غیرمنتظره‌ای کرده و به بیان ناگفته‌هایش پرداخته است. گزیده این مصاحبه را در تابناک می‌بینید.
کد خبر: ۱۱۹۴۵۰۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۰۱
فیلم سینما یی «اوپنهایمر» با عبور از مرز فروش ۹۰۰ میلیون دلار، به پرفروش‌ترین فیلم زندگی‌نامه جهان تبدیل شد.
کد خبر: ۱۱۹۳۸۷۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۸
علی نصیریان بازیگر پیشکسوت سینما و تلویزیون عنوان کرد که تمام عمر خود را برای بازیگری گذاشته است.
کد خبر: ۱۱۹۳۷۷۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۸
ایندی وایر در مقاله‌ای به معرفی و بررسی فیلم های مورد علاقه نولان رفته است. این فیلم ها به نوعی الهام بخش نولان در ساخت آثارش نیز بوده است. ۳۷ فیلمی که در ادامه معرفی می شود فیلم های محبوب و الهام بخش این کارگردان برجسته است.
کد خبر: ۱۱۹۳۴۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۶
مهدی امامی کارگردان سینما ی مستند در سانحه تصادف در مسیر بازگشت از سفر پیاده‌روی اربعین حسینی درگذشت.
کد خبر: ۱۱۹۲۱۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۸
زمان تشییع پیکر مرتضی پورصمدی فیلمبردار سینما که روز شنبه دار فانی را وداع گفت، اعلام شد.
کد خبر: ۱۱۹۱۰۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۲
در پی انتشار دفترچه انتخاب رشته کنکور از سوی سازمان سنجش آموزش کشور، داوطلبانی که برای آزمون عملی رشته‌های هنر شرکت کرده بودند، با حذف دو رشته «مجسمه سازی» و « سینما » دانشگاه هنر در دفترچه مواجه شدند که این اتفاق موجب نگرانی متقاضیان این دو رشته پرمخاطب گروه آزمایشی هنر شد. در این راستا معاون آموزشی دانشگاه هنر با تاکید بر اشتباه بودن حذف دو رشته «مجسمه سازی» و « سینما » از دفترچه انتخاب رشته داوطلبان، گفت: این اشتباه سیستمی از سوی سازمان سنجش اتفاق افتاده است به زودی در اصلاحیه دفترچه رفع خواهد شد.
کد خبر: ۱۱۸۸۸۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۳۰
اجرای این مراسم برعهده عباس غفاری کارگردان تئاتر بود. حیدر رضایی، پری ملکی، احترام برومند و مهدی آشنا به بازگویی خاطراتی از بابک برزویه پرداختند. در این برنامه علاوه بر سخنرانی سه کلیپ از زنده‌یاد بابک برزویه نیز پخش شد.
کد خبر: ۱۱۸۸۴۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۲۷
برزویه سال ۱۳۷۵ برنده دیپلم و سیمرغ بلورین بهترین عکاس فیلم برای عکاسی فیلم «سفر به چزابه» ساخته رسول ملاقلی پور شد. وی با عکاسی بیش از ۱۰ مجموعه تلویزیونی، ۳۵ فیلم سینما یی بلند و کوتاه و بیش از ۲۰۰ تئاتر داخلی یکی از فعال‌ترین عکاسان هنری ایران محسوب میشود.
کد خبر: ۱۱۸۸۲۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۲۶
«فردکین» سینما گر مطرح آمریکایی فیلم‌هایی، چون «ارتباط فرانسوی» و «جن‌گیر» در سن ۸۷ سالگی، واکنش اهالی سینما ی را برانگیخت.
کد خبر: ۱۱۸۶۹۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۱۷
امیرصادقی در بیش از ۳۰ فیلم و سریال بازی کرد و چندین فیلم نیز به عنوان تهیه کننده در کارنامه داشت.
کد خبر: ۱۱۸۳۳۲۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۲۴
منابع متعددی از تغییر جوادی خبر میدهند و پیگیری‌های «تابناک» از مقامات مختلف نیز منجر به تکذیب این خبر نشد. به نظر می‌رسد اگر قرار باشد اتفاقی رخ دهد، در آینده نزدیک خواهد بود؛ چرا که فارابی در ماه‌های آینده درگیر تولیداتش برای جشنواره فجر چهل و دوم خواهد شد و تغییرات در آن دشوار خواهد شد.
کد خبر: ۱۱۸۲۰۵۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۱۵
سینما ماندانا به دستور دادسرای ناحیه ۸ و به دلیل عدم رعایت حجاب پلمب سد
کد خبر: ۱۱۷۹۹۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۳۱
سامانه‌های فروش اینترنتی بلیت سینما -سمفا و زیرمجموعه‌های آن از دسترس خارج شده است.
کد خبر: ۱۱۷۸۹۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۲۳
کارگردان ۷۷ ساله و شناخته‌شده آلمانی به عنوان دریافت‌کننده جایزه سالانه و معتبر لومیر فرانسه انتخاب شد.
کد خبر: ۱۱۷۸۹۵۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۲۳
شفیعی:
تهیه‌کننده سینما و تلویزیون گفت: رفتار قانونی و ضابطه‌مند ساترا باعث شده است رفتار سلیقه‌ای کنار برود و مرجعیت ساترا حفظ شود و حتی ارتقاء پیدا کند.
کد خبر: ۱۱۷۸۶۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۲۱
جشن مدیران تولید از رویدادهای معتبر صنفی است که در دوره های گذشته با حضور پرشمار سینما گران، هنرمندان و مسئولین برگزار گردیده است.
کد خبر: ۱۱۷۸۳۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۱۸
سخنگوی انجمن سینما داران روزهای تعطیلی سینما ها را در هفته آینده اعلام کرد.
کد خبر: ۱۱۷۷۳۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۱۰
اگر جامعه حزب اللهی قصد دارد وضعیت فرهنگ به ویژه سینما به شکل مطلوبش نزدیک شود، باید به مصرف کننده عمده محصولات فرهنگی همسو با نگاهش تبدیل شود. در غیر این، صورت سرمایه گذاری‌های دولتی مطابق با سنت تاریخی، بی‌فرجام است.
کد خبر: ۱۱۷۵۲۴۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۲۴
سپس محمد مهدی عسگرپور رییس هیات مدیره خانه سینما خطاب به داریوش فرهنگ گفت که سوال سختی کردید و ادامه داد: ما با یک اتفاق مواجه شدیم (نحوه مرگ کیومرث پوراحمد ) که به نظر می آید تلخ ترین اتفاقی است که در چند دهه گذشته در سینما افتاده است و نقطه عطف از جهت فیلم نامه است، کما اینکه حاشیه های مختلفی وجود دارد، مثلا دلایل فوت روشن نیست و امیدواریم هر چه زودتر روشن بشود. سخت است، صحبت کردن درباره آثار کیومرث پوراحمد و در ادامه درباره مرگش به یک جمع بندی رسیدن، نمی توان به نقطه مشترکی رسید.
کد خبر: ۱۱۷۳۳۳۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۱۰
