برای اطلاع از اوقات شرعی و اطلاعات تقویمی اینجا کیلیک کنید
تعریف کلی
تاریخ مفهومی انتزاعی است که حداقل دو معنا از آن برداشت می شود. گاه ناظر به وقایع گذشته و گاه معطوف به مطالعه و بررسی وقایع است؛ بنابراین، هم به علم تاریخ و هم به موضوع آن، تاریخ گفته میشود. برای تفکیک این دو مقوله، اصطلاحاً تاریخ را تاریخ (۱) و علم تاریخ را تاریخ (۲) مینامند.
موضوع علم تاریخ
موضوع علم تاریخ عبارت است از: «مجموعه پدیدهها و واقعهها و روابط و فعل و انفعالات و زاد و مرگ حوادث و تکوین طبقات و طلوع و رشد و افول تمدنها و جامعهها و مجموعه همه رویدادها و پدیدههای ویژه انسان در رابطهاش با «طبیعت» و در رابطهاش با «دیگری» در زمان «گذشته»، از بینهایت دور تا حال.»
منظور از تاریخ (۱)
مجموعه حوادث فرهنگی، طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و رویدادهایی است که در گذشته و در زمان و مکان زندگی انسانها و در رابطه با آنها رخ داده است. این رویدادها شامل اموری میشود از قبیل: کردارها و دستاوردهای مادی و معنوی بشر و هرآنچه که گفته، اندیشیده و عمل کردهاست.
تاریخ (۲)
معرفتی ناظر به وقایع جزئی و درک پدیدههای ذکرشده است که در ذهن تاریخنگار شکل میگیرد و از نوع معرفت درجه یک است. به عبارت دیگر، رویداد (تاریخ)، موقعیتی هستیشناختی دارد و تأویل و فهم از رویداد (علم تاریخ) دارای موقعیتی شناختشناختی است.
ویلیام هنری والش تاریخ (۲) را بازگو کردن کلیه اعمال گذشته انسان میداند، بهگونهای که نه تنها در جریان وقایع قرار میگیریم، بلکه علت وقوع آن حوادث را نیز بازمیشناسیم.
به عبارت دیگر، هدف تاریخ علاوه بر اینکه معرفت به افراد انسان است، آگاهی به روابط اجتماعی او در گذشت روزگار را نیز هست. منظور از «اجتماعی» در واقع کل اموری است که در حیات آدمی مؤثر است، نظیر امور اقتصادی، مذهبی، سیاسی، هنری، حقوقی، نظامی و علمی.
تعریف علی شریعتی از تاریخ
علی شریعتی در خصوص تعریف تاریخ میگوید: «در موضوع «تاریخ» تناقضی در لفظ است، هم در لفظ تاریخ در ادبیات فارسی و عربی و هم در همین لفظ در معادل انگلیسی، فرانسه و آلمانیاش. در هر دو فرهنگ، دو مفهوم مختلف تحت یک کلمه به کار میرود. میدانیم که یک «علم» وجود دارد و یک «موضوع علم»؛ مثلاً زمین، آسمان، عناصر و روان، موضوعهای علم است و زمینشناسی، هیئت، شیمی، جامعهشناسی و روانشناسی، «خود علم». کلمهای طب داریم که نام علم است و موضوعش بدن انسان و بیماریهای بدن انسان است؛ بنابراین موضوع این علم، لفظی به نام «بیماریهای بدن» دارد و خود علم لفظ دیگری به نام «طب»، اما در تاریخ، هر دو مفهوم، یعنی «موضوع تاریخ» و «خود علم تاریخ» در یک لفظ مشترک «تاریخ» بیان میشود»
تعریفی دیگر از تاریخ
به تعریفی دیگر تاریخ دانش واکاوی پیشامدهای گذشتهاست، علمی که بر مبنای آن بشر این امکان را مییابد که بگوید حوادث تاریخی در یک سلسله زمانی رخ دادهاند. بحث تعریف تاریخ و علم تاریخ در نزد گذشتگان و معاصران ابداعی نیست و در نگاه اجمالی به مفهوم زمان تأکید ویژهای دارد. هر تعریفی که ارائه میشود بر منظری است که از آن زاویه مطرح میشود، مفهوم تاریخ از مفاهیمی مانند گذشته، طبیعت و هستی متفاوت است. تاریخ مربوط به گذشتهاست، ولی فایده تاریخ برای گذشته نیست بلکه برای زمان حال و آینده تأثیر بسیاری دارد. تاریخ بازسازی گذشته بر اساس مدارک و اسناد است و اینکه مدرک و سند چیست و چه چیزی را سند و مدرک تلقی کنیم بحث مهمی در علم تاریخ بهشمار میآید. نظریهای که یک مورخ دارد بایستی به تأیید مورخان برسد و مورخان دیگر نیز با آن نظریه موافقت کنند، اگر مورخان بر نظریهای که مبتنی بر واقعیتهایی که از اسناد و مدارک ذکر میشود، توافق کنند آن نظریه باعث میشود حقایق به واقعیتهای تاریخی بدل شوند.
تاریخنگاری
تاریخنگاری، به عنوان اصطلاحی خاص، به معنی وصف و ثبت وجوه گوناگون حیات و احوال انسان در عرصه سیاست و اجتماع است. بنا به تعریفی دیگر، تاریخِ تاریخ و نمود تاریخ و نشانهشناسی است که چگونگی بدست آمدن یا انتقال دانش گذشته را در نظر میگیرد.
فلسفه تاریخ
اصطلاح فلسفه تاریخ، در قرن هیجدهم میلادی، توسط ولتر وضع شد. منظور وی از این اصطلاح، چیزی بیش از تاریخ انتقادی و علمی نبود؛ یعنی نوعی از تفکر تاریخی که در آن، مورخ به جای تکرار داستانهایی که در کتب کهن مییابد، خود به بازسازی آنچه واقع شده میپردازد. این نام توسط هگل و نویسندگانی دیگر، در پایان قرن هیجدهم به کار رفت، ولی آنها معنای کاملاً متفاوتی از این اصطلاح اراده کردند و آن را به معنای تاریخ کلی یا جهانی به کار بردند. سوّمین کاربرد این اصطلاح را در نوشتههای برخی از پوزیتیویستهای قرن نوزدهم مییابیم. از نظر آنها وظیفه فلسفه تاریخ، کشف قوانین عامی بود که بر روند رویدادهایی که مورخ به شرح و نقل آنها میپردازد، حاکم است.
به عبارت دیگر فلسفه تاریخ یعنی علم به تحولات و تطورات جامعهها از مرحلهای به مرحله دیگر و قوانین حاکم بر این تطورات و تحولات؛ به مفهوم دیگر، علم به «شدن» جامعهها نه «بودن» آنها.
تقسیمبندی شهید مطهری از تاریخ
از نظر شهید مطهری تاریخ را می توان به سه دسته تقسیم کرد.
۱- تاریخ نقلی: تاریخ نقلی، علم به وقایع و حوادث و اوضاع و احوال انسانها در گذشته است، در مقابل اوضاع و احوالی که در زمان حال وجود دارد.
تاریخ نقلی، اولاً، جزئی است؛ یعنی علم به یک سلسله امور شخصی و فردی است، نه علم به کلیات و یک سلسله قواعد، ضوابط و روابط؛ ثانیاً، یک علم نقلی است، نه عقلی؛ ثالثاً، علم به بودنهاست، نه علم به شدنها؛ و رابعاً، به گذشته تعلق دارد نه به زمان حاضر.
۲- تعریف و ویژگیهای تاریخ علمی: تاریخ علمی، علم به قواعد و سنن حاکم بر زندگیهای گذشته است که از مطالعه و بررسی و تحلیل حوادث و وقایع گذشته به دست میآید.
تاریخ علمی مانند نقلی به گذشته تعلق دارد، نه به حال؛ و علم به بودنهاست نه علم به شدنها؛ اما، کلی است نه جزئی، عقلی است، نه نقلیِ محض.
۳- تعریف و ویژگیهای فلسفه تاریخ: فلسفهی تاریخ، علم به تحوّلات و تطوّرات جامعهها از مرحلهای به مرحلهی دیگر و شناخت قوانین حاکم بر آن تطوّرات و تحوّلات است.
فلسفه تاریخ مانند تاریخ علمی، کلی است نه جزئی؛ و عقلی است، نه نقلی؛ اما برخلاف تاریخ علمی، علم به «شدنِ» جامعههاست، نه علم به «بودن» آنها و نیز برخلاف تاریخ علمی، مقوّم تاریخی بودن فلسفهی تاریخ، این نیست که به زمان گذشته تعلق دارد، بلکه این است که علم به جریانی است که از گذشته آغاز شده و ادامه دارد و تا آینده کشیده میشود. زمان «ظرف» این گونه مسائل نیست، بلکه بعدی از ابعاد آنهاست.
تقسیمبندی شلینگ از تاریخ
شلینگ یکی از اندیشمندان بزرگ جهان در مورد تاریخ معتقد است که تاریخ را از سه دیدگاه میتوان مورد مطالعه و بررسی قرار داد:
۱. دیدگاه منطبق با واقع،
۲. دیدگاه منطبق با ایده،
۳. تلفیقی از این دو دیدگاه.
دیدگاه اول به واقعیتهای عینی توجه دارد؛ دیدگاه دوم به فاعل شناخت، سوژه و ذهن توجه دارد؛ و دیدگاه برتر، از وحدت و ترکیب این دو دیدگاه است. پس دیدگاه رئال یا واقع بر حوادث و وقایع به عنوان متعلّق اعیان توجه دارد و دیدگاه ایدهآل بر فاعل شناخت و بر ارزیابی «سوبژکتیو» و ذهنی حوادث نظر دارد؛ امام هنگامی که تاریخنگاری به کمال میرسد، این دو دیدگاه با هم به کار گرفته میشوند. شلینگ تلفیق این دو با هم را «هنر تاریخ» میداند.
اقتصاد در گذر زمان
موضوع "اقتصاد ایران و جهان در گذر زمان" در این نوشتار به وقایع تاریخ ی دهمین روز آبان ماه اختصاص دارد که به طور مستقیم و غیر مستقیم اقتصاد ایران و جهان را متاثر کرده است.
کد خبر: ۸۴۷۷۸۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۸/۱۰
وقایع اتفاقیه؛
نبرد وردن یکی از بزرگترین و طولانیترین نبردهای جنگ جهانی اول بود و یکی از پر هزینهترین نبردهای تاریخ بشر به شمار میرود. این نبرد که به مدت 303 روز بین نیروهای آلمانی و فرانسوی در گرفت بیش از 700 هزار نفر تلفات داشت. در این نبرد آلمانیها قصد داشتند که با تصرف مواضع وردن و استفاده از موقعیت استراتژیک آن در برابر حمله فرانسویها که گمان میکردند برای باز پسگیری آن رخ خواهد داد به آنها ضربه سختی بزنند. اما فرانسه با تغییر سیاست حمله به هر قیمتی به یک استراتژی دفاعی موفق شد در این نبرد مقاومت کند و نهایتا آلمانها را مجبور به عقبنشینی کند. هرچند هزینه این کار بسیار بالا بود. تصاویری از این نبرد که کیفیت آنها اصلاح شده است در ویدیو تابناک با زیرنویس فارسی ببینید.
کد خبر: ۸۴۲۴۶۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۷/۲۲
وقایع اتفاقیه؛
محرم در سال 1357 به فاصله کمی از تاریخ پیروزی انقلاب بود و ماه خونینی به شمار میرفت. در نخستین روز محرم، تظاهرات به شدت سرکوب شد اما با توجه به تداوم تظاهرات، عوامل حکومت پهلوی عقب نشینی کردند و در نهایت بزرگترین تظاهرات تا آن زمان روز 19 و 20 آذر 1357 مصادف با روزهای تاسوعا و عاشورا برگزار شد. اکنون تصاویر ویژهای از این تظاهرات را با توضیحات سران حکومت پهلوی و واکنش امام خمینی به این اتفاقات را در تابناک میبینید.
کد خبر: ۸۴۱۲۰۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۷/۱۸
وقایع اتفاقیه؛
در دهه 40 و 50 به دلیل آشکار شدن جاسوسی برخی کمونیستهای آمریکایی برای شووری در جریان جنگ جهانی دوم و تشدید جنگ سرد، بازار اتهام زنی داغ شد و کمیته فعالیتهای ضدآمریکایی مجلس شکل گرفت. وظیفه این کمیته رسیدگی به افرادی بود که مظنون به کمونیسم بودند. یکی از سیاستمدارانی که در این دوره با وارد کردن اتهامات بی اساس بدنام شد مککارتی بود. او با مطرح کردن اتهامات بسیاری به کارکنان وزارت خارجه آمریکا سعی کرد از این شرایط برای حرکات حزبی استفاده کند و دموکراتها را متهم به مسامحه با شوروی کرد. این اتهامات باعث شد زندگی و حرفه صدها اگر نه هزاران نفر در آمریکا نابود شود. دامنه این پاکسازیها به هالیود هم کشیده شد و مانند سازمانهای خصوصی و دولتی بسیاری آنجا نیز تعداد بسیاری به خاطر ظن به کمونیست بودن اخراج و وارد لیست سیاه شدندو به این ترتیب مککارتیسم در آمریکا به وجود آمد. توضیحات بیشتر در مورد این جریان تاریخ ی را در ویدیو تابناک ببینید.
کد خبر: ۸۳۹۴۹۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۷/۱۲
وقایع اتفاقیه؛
پس از استقلال مصر بریتانیا برای اینکه کنترل خود روی کانال سوئز را حفظ کند پیمانی با مصر امضا کرد که اجازه میداد نیروهای نظامی بریتانیا در محدوده کانال سوئز باقی بمانند. اما پس از رسیدن عبدالناصر به قدرت او به نیروهای نظامی دستور داد تا کنترل کانال را به دست بگیرند و سپس آن را ملیکرد.در واکنش به این تصمیم بریتانیا، فرانسه و رژیم اشغالگر قدس به مصر حمله کردند ولی شوروی که به عبدالناصر نزدیک بود تهدید کرد که اگر نیروهای دشمن از مصر عقبنشینی نکنند اروپای غربی را بمباران هستهای خواهد کرد. برای اجتناب از یک جنگ هستهای آمریکا نیز تهدید کرد که اگر عقبنشینی انجام نشود تحریمهای اقتصادی بر سه نیروی مهاجم اعمال خواهد کرد. نهایتا با تهدید آمریکا و عقبنشینی نیروهای مهاجم بحران کانال سوئز به پایان رسید. اما آنچه این درگیری را اتفاقی مهم در تاریخ قرن بیستم میکند این حقیقت است که نشان داد بریتانیا و فرانسه دیگر جایگاه خود به عنوان قدرت جهانی را از دست دادهاند و ابرقدرتهای واقعی شوروی و آمریکا هستند. توضیحات بیشتر را همراه با تصاویری از این دوره در ویدیو تابناک ببینید.
کد خبر: ۸۳۶۹۷۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۷/۰۴
وقایع اتفاقیه؛
با شنیدن نام نیکسون اولین چیزی که به خاطر میآید رسوایی واترگیت است. در جریان انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا تعدادی از ماموران سابق افبیآی وارد ساختمان هتل واترگیت محل استقرار ستاد انتخاباتی حزب دموکرات ایالات متحده آمریکا شدند و دستگاههای شنود کار گذاشتند و سپس اسناد و مدارکی را برای اهداف مختلف به سرقت بردند. اما آنچه واترگیت را تبدیل به یکی از بزرگترین رسواییهای سیاسی تاریخ کرد انکار شدید نیکسون و تلاش او برای سرپوش گذاشتن روی این اقدام بود که نهاتا با افشای نوارهای ضبط شدهای از کاخ سفید ثابت شد که او از این اقدام اطلاع داشته است. نیکسون پس از چند سال دروغ، انکار و خیانت به اعتماد حامیان خود مجبور به استعفا و خداحافظی از کاخ سفید شد. این ویدیو بخشی از سخنرانی خداحافظی نیکسون برای کارکنان کاخ سفید است که در آن با پذیرفتن اشتباهات خود در حالی که اشک در چشم دارد سعی میکند از کارکنان کاخ سفید به دلیل وفاداری و خدمتشان تشکر و قدردانی کند.
کد خبر: ۸۳۴۴۸۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۲۶
وقایع اتفاقیه؛
«نبرد دریای فیلیپین / Battle of the Philippine Sea» بزرگترین نبرد دریایی بین دو نیروی دریایی و ناوهای هواپیمابر در تاریخ است. در این نبرد که در 19 و 20 ژوئن 1944 بین ژاپن و آمریکا صورت گرفت ناوگان قدرتمند دریایی این دو کشور و صدها هواپیما روی دریا باهم درگیر شدند و بعد از شکست سنگین ژاپن این کشور ناوهای هواپیمابر خود را از دست داد و هیچگاه به قدرت سابق بازنگشت. در این نبرد هواپیماها، کشتیها و زیردریاییها شرکت داشتند و آمریکاییها از بالا و پایین به ناوگان ژاپنی حمله کردند. تصاویر واقعی و رنگی شده این نبرد را در ویدیو تابناک با زیرنویس فارسی ببینید.
کد خبر: ۸۲۹۲۹۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۰
وقایع اتفاقیه؛
هیتلر در دوران جنگ جهانی دوم مدت زیادی را در اقامتگاه «برگهوف/ Berghof» در دامنه کوههای آلپ سپری کرد. این خانه مجلل با سی اتاق و اسباب و اثاثیه گران محل امنی بود که دیکتاتوری نازی در آن مهمانی شام برگزار کند و علاقه خود به هنر را با اطرافیان نزدیک خود به اشتراک بگذارد. هرچند علاقه هیتلر به هنر در تضاد با رویه خشن او در جنگ بود. اما این جنبه از شخصیت هیتلر نیز قسمتی از حقیقت تاریخ سیاه آلمان نازی است.تصاویری از اسباب و اثاثیه این اقامتگاه همراه با تصاویر خانگی آن دوران را در ویدیو تابناک با زیرنویس فارسی ببینید.
کد خبر: ۸۱۴۶۲۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۹
وقایع اتفاقیه؛
ناو آمریکایی وینسنس در روز 12 تیرماه 1367، یک فروند هواپیمای مسافربری ایران را در خلیج فارس هدف قرار داد و همه 290 سرنشین آن را به شهادت رساند. ساعت 10 صبح هواپیمای جمهوری اسلامی ایران پرواز655 با 15دقیقه تأخیر در ساعت 10:05 از برج مراقبت فرودگاه بندرعباس تقاضای پرواز کرد، مدت پرواز تا دوبی 30 دقیقه و حداکثر ۱۴ هزارپا تعیین شد. در ساعت 10:17 دقیقه، هواپیمای ایرباس 300 به پرواز درآمد. دقایق نخستین پرواز و مراحل اوجگیری تا ارتفاع 12 هزارپایی مطابق طرح پرواز انجام شد و خلبان به طور پیوسته با برج مراقبت فرودگاه بندرعباس و مرکز کنترل راههای هوایی ایران و امارات تماس داشت. در خلیج فارس ناوجنگی آمریکایی وینسنس که در تاریخ هفتم خرداد از بندر سان دیه گو وارد خلیج فارس شده بود، به قصد یک ماجراجویی هوایی به آبهای مرزی ایران نزدیک شد. ایچنرمارک قلب این رزمناو به شمار میرفت. وظیفه اصلی آن، کشف هدفهای پرنده،اعم از موشک، هواپیما و پردازش اطلاعات، تعقیب صدها هدف به طور همزمان و کنترل آتش آنها بود، همچنین این رزمناو به موشکهای زمین به هوا با برد 408 کیلومتر نیز مجهز بود. چند لحظه پیش از ورود هواپیمای ایرباس 300 به منطقه کنترل هوایی امارات، در محلی به نام مولبیت، خلبان به مرکز کنترل هوایی کشور اطلاع داد که قصد دارد به 14هزارپایی بالا برود. ساعت 10:22دقیقه ناو وینسنس که خود را به بهترین و نزدیکترین موقعیت رسانده بود، به دستور ناخدا ویلیام راجرز، فرمانده ناو، موشک استاندارد 2 به سوی پرواز 655 شلیک کرد. ناگهان هواپیما از صفحه رادارهای زمینی محو شده و در طوفانی از دود و آتش به پهنه آبهای نیلگون خلیج فارس فرو رفت. با عدم اطلاع از سرنوشت هواپیما، برج مراقبت فرودگاه بندرعباس، در تماس با دبی، پیگیر سرنوشت پرواز 655 شد ولی آنها اظهار بیاطلاعی کردند. بلافاصله ستاد تأمین استان هرمزگان وضعیت اضطراری اعلام و فعالیت خود را آغاز کرد. بلافاصله پس از این جنایت هولناک، مقامات آمریکایی اعلام کردند که یک فروند هواپیمای اف-14 ایران را مورد هدف قرار دادهاند. پس از روشن شدن نوع هواپیما، آمریکاییها سعی کردند تا به نحوی وانمود کنند که در این مورد مرتکب اشتباه شدهاند، اما شواهد بعدی، این نظر آنان را کاملاً مردود جلوه داد.
تصاویر عملیات کشف و جمع آوری پیکر شهدای هواپیمای ایرانایر را در خلیج فارس در تابناک میبینید.
کد خبر: ۸۱۳۳۴۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۱۲
وقایع اتفاقیه؛
دکتر علی شریعتی در دوم آذر 1312 هجری شمسی در روستای کاهک سبزوار در استان خراسان متولد شد. او پس از اتمام تحصیلات ابتدایی و متوسطه، راهی پاریس شد و در آنجا موفق به اخذ دکترای جامعه شناسی شد. او در ضمن تحصیل در فرانسه، جهت آزادی کشور مسلمان نشین الجزایر نیز کوششهای چشمگیری داشت. دکتر در سال 1343 به ایران بازگشت و بلافاصله به خاطر مبارزاتی که علیه رژیم پهلوی انجام داده بود دستگیر و روانه زندان شد. پس از آزادی از زندان ضمن اشتغال به تدریس، به سخنرانیهای روشنگرانه همت گماشت. در این زمان، شریعتی مبارزات خود را با برگزاری جلسات سخنرانی و بحث، در حسینیه ارشاد تهران ادامه داد. او در کنار استادان و متفکرانی نظیر استاد شهید مرتضی مطهری و باهنر، حسینیه ارشاد را به پایگاهی جهت تغذیه فکری نسل جوان تبدیل نمودند. دکتر شریعتی به امام خمینی(ره) علاقمند بود و محققی فعال به شمار میرفت، به طوری که در طول زندگی کوتاه خود، بیش از 200 اثر به صورت کتاب، جزوه و مجموعه نوار سخنرانی از خود به جای گذاشت. فعالیتهای فرهنگی دکتر شریعتی، سبب دستگیری مجدد او شد و پس از آزادی، در تاریخ 16 اردیبهشت 1356 به لندن مسافرت کرد و در 29 خرداد همان سال در آن شهر به طرز مشکوکی درگذشت. بدنش را پس از چند روز به سوریه منتقل شده و در زینبیه به امانت گذاشته شد تا بعدها به ایران منتقل و دفن شود اما این اتفاق هرگز رخ نداد. آرامگاه دکتر علی شریعتی در زینبیه دمشق را میبینید.
کد خبر: ۸۰۹۴۶۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۳/۲۹
وقایع اتفاقیه؛
كاروان حج حسينیه ارشاد در سال 1349 مشتمل بر گروهی بود که اکنون بخش مهمی از تاریخ معاصر ایران را تشکیل میدهد. در این کاروان چهرههایی چون دکتر علی شریعتی و شهید مرتضی مطهری حضور داشتند که نقدهایی نیز به رویکردهای هم داشتند اما همچنان روابط ایشان برقرار بود. تصاویری که میبینید 16 و 17 بهمن ماه 1349 ثبت شده كه از روي نوار حلقه صامت فيلمبرداري تبديل شده است. بر روی این فیلم صامت، صدای دکتر شریعتی قرار داده شده است.
کد خبر: ۸۰۹۴۶۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۳/۲۹
وقایع اتفاقیه؛
پس از آنکه گروهی با هدایت محمد موسوی خوئینیها در سیزده آبان 1358 به سفارت آمریکا در تهران واقع در تقاطع خیابان مفتح و خیابان طالقانی حمله کردند، 66 نفر از کارمندان سفارت آمریکا گروگان گرفته شدند. سی آی ای مدتی بعد سفارت آمریکا در تهران را به ایستگاه اطلاعاتی تبدیل شد و شش دیپلماتی که در زمان حمله به سفارت آمریکا در آنجا نبودند و توانسته بودند در تهران پنهان شوند را با پاسپورت کانادایی از ایران خارج کردند. در همان زمان آمریکا به موازات رایزنی دیپلماتیک برای پایان گروگان گیری، عملیات نظام پنجه عقاب را پایه ریزی کرد که با برخورد یک هلی کوپتر و یک هواپیمای نیروی هوایی آمریکا در صحرای طبس و بر هم خوردن برنامه دقیق این عملیات، طرح انتقال نظامیان آمریکایی به ورزشگاه شیرودی و سپس حمله به سفارت آمریکا و انتقال کارمندان سفارت از طریق هلی کوپتر به صحرای طبس و سپس انتقال به خارج ایران شکست خورد. ایران به نشانه حسن نیت در 19 تا 20 نوامبر 1979 سیزده گروگان سیاه پوست و زن و در یازده ژوئیه 1980 یک گروگان به دلیل بیماری آزاد شد. در ادامه 52 گروگان باقی ماندند که تا زمان خروج از ایران مجموعاً 444 روز در ایران زندانی بودند. در نهایت پس از آنکه در تاریخ 30 دی 1359 برابر با 20 ژانویه 1981 با پذیرش قرارداد الجزایر از سوی دولتهای ایران و ایالات متحده آمریکا پایان یافت. در همین راستا ابتدا گروگانها با هواپیمای الجزایر از ایران خارج شدند و در ادامه به آلمان منتقل شدند و سپس از الجزایر به آلمان منتقل شدند و در یک بیمارستان چک آپ پزشکی شدند. در ادامه این شوی تبلیغاتی، از آنها ابتدا در نیویورک استقبال شد. سپس با هواپیمای نیروی هوایی آمریکایی به واشنگتن منتقل شدند و در خیابان اصلی روبروی کاخ سفید مورد استقبال گسترده قرار گرفتند! در دسامبر 2015 اعلام شد که پس از 35 سال کنگره ایالات متحده قانونی را تصویب کرد که از محل جریمه بانک فرانسوی پاریباس که به علت نقض تحریمهای ایران، سودان و لیبی حدود 9 میلیارد دلار جریمه شده بود به هریک از 53 دیپلماتی که 444 روز در تهران گروگان گرفته شده بودند حدود چهار میلیون و چهارصد هزار دلار غرامت پرداخت شود که معادل حدوداً روزی ده هزار دلار است.
کد خبر: ۸۰۷۱۳۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۳/۲۱
وقایع اتفاقیه؛
پس از جنگ جهانی دوم نگرانی در مورد تبدیل درگیریهای ایدئولوژیک بین نظام سرمایه داری و کمونیسم به یک جنگ تمام عیار باعث شد هر دو طرف با توسعه تسلیحاتی تلاش کنند تا پیروزی خود در این جنگ را تضمین کنند. این منجر به تولید گسترده سلاحهای هستهای به عنوان قویترین سلاح بشر و همچنین راههایی برای جلوگیری از آن مانند موشکهای ضدبالستیک شد.این مسابقه تسلیحاتی که خود دست کمی از جنگ نداشت منجر به شکلگیری دورهای در تاریخ بشر شد که جنگ سرد نامیده میشود. دوران جنگ سرد و رقابت تسلیحاتی و اطلاعاتی، فضایی پر از بیاعتمادی در سیاست بینالمللی ایجاد کرد که در اثر آن هر کدام از طرفین نگران حمله پیشدستانه طرف دیگر به دنبال راههایی برای پیشبینی و جلوگیری از این نوع حمله بودند. پیمان موشکهای ضدبالستیک، پیمانی بین شوروی و آمریکا بود که استفاده از موشکهای ضدبالستیک را محدود میکرد هدف از امضای این پیمان اجتناب از شکلگیری یک مسابقه تسلیحاتی برای بدست آوردن قدرتمندترین قدرت دفاعی علیه یک تهاجم موشکی بود. حین امضا این قرارداد نیکسون رییس جمهور آمریکا با برژنف دبیرکل حزب کمونیست شوروی شوخی میکند که به خوبی نشان دهنده روحیه حاکم بر دوران جنگ سرد است. تصاویر این شوخی را در ویدیو تابناک ببینید.
کد خبر: ۸۰۲۱۶۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۳/۰۳
وقایع اتفاقیه؛
پس از بازگشت سربازان استرالیایی از جنگ جهانی اول، دولت زمینهایی در غرب استرالیا را به عنوان پاداش به آنها داد تا در آن کشاورزی کنند. آن دوران مصادف با دوره رکود بزرگ بود و دولت برای تقویت بخش کشاورزی قول مساعدتهایی را به کشاورزان داده بود تا کشت گندم را تقویت کند اما این کمکها هیچوقت محقق نشد.نارضایتی کشاورزان در اثر رکود و بدقولی دولت زمانی به اوج رسید که شترمرغهای استرالیایی (ایمو) هنگام مهاجرت خود به سمت سواحل غربی شروع به غارت زمینهای کشت شده آنها کردند. گروهی از کهنه سربازان جنگ استفاده از مسلسل برای مقابله با این تهدید پیشنهاد کردند و دولت که به دنبال یافتن راهی برای جلب رضایت کشاورزان بود از این فرصت نهایت استفاده را کرد و ارتش را با مسلسلهای لوئیس به جنگ لشکر شترمرغها فرستاد. اما شرایط آنگونه که انتظار داشتند پیش نرفت، شترمرغها سریع و زیرک بودند و بعد از چندین روز نقشه کشی و شلیک هزاران گلوله صرفا تعداد ناچیزی از جمعیت شترمرغها کشته شدند. تلاش برای نصب مسلسل روی کامیون نیز بی فایده بود چون سرعت دویدن شترمرغها حدود 3 برابر سرعت کامیونها بود. نهایتا ارتش استرالیا ناتوانی خود در کاهش جمعیت شترمرغها را قبول کرده و عقبنشینی کرد و ایموها حمله خود به محصولات کشاورزی را ادامه دادند. تا اینکه نهایتا دولت برای کاهش جمعیت ایموها برای سر آنها جایزه گذاشت و این منجر به حل بحران شترمرغهای استرالیا شد.این واقعه همچنان یکی از نقاط جالب توجه تاریخ استرالیا است. در این ویدیو گزارش تصویری از این "جنگ" را با زیرنویس فارسی ببینید.
کد خبر: ۷۹۶۲۳۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۲/۱۶
وقایع اتفاقیه؛
پس از زلزله بم دولت آمریکا مدعی شد که به منظور رسیدن کمکهای بشردوستانه به ایران تحریمهای علیه کشورمان را کاهش دادهاند اما این اتفاق در عمل رخ داد. در زمان زلزله بم آمریکا در عراق مشغول جنگ بود و به واسطه عدم توانایی در درستی ادعاهای خود برای شروع جنگ زیر فشار رسانهای قرار داشت. چنین حرکتی در آن برهه به آمریکا کمک کرد که تا حدودی بتواند چهره بینالمللی خود را با کاهش تحریمها علیه ایران در شرایط سخت زلزله بهبود بخشد. هرچند این حرکت در گستردگی و عمق دروغهای آمریکا در جنگ عراق حل شد و تاثیر رسانهای پایداری نداشت و چون حرکات ریاکارانه دیگر در بین برگهای دفتر تاریخ گم شد.
کد خبر: ۷۸۹۳۰۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۱/۲۲
وقایع اتفاقیه؛
جنگ جهانی دوم بزرگترین جنگ تاریخ بشر بود که بی شک اساس دنیایی که در آن زندگی میکنیم را لزراند و نقشی اساسی در شکل گیری دنیای پس از خود ایفا کرد. شاید بتوانید تصور کنید که خبر پایان چنین جنگی چه میزان شعف و شادی در دل مردمی که درگیر آن بودند ایجاد کند. نیروهای محور با اتحاد ایتالیا، آلمان و ژاپن همراه با چند کشور کوچکتر دیگر شکل گرفته بودند در این جنگ شکست را پذیرفتند. میتوان گفت این جنگ در دو مرحله پایان یافت، اولی روز وی-ایی (V-E Day) مخفف روز پیروزی در اروپا نامیده میشود. در این روز آلمان رسما خود را بی قید و شرط تسلیم متفقین کرد، هرچند آلمان تسلیم شد، ژاپن تا مدتی مقاومت کرد ولی نهایتا پس از حمله اتمی آمریکا چاره دیگری جز تسلیم شدن نداشت. با تسلیم ژاپن عملا جنگ جهانی دوم پایان یافت، این روز را به اختصار روز جی (J Day) یا پیروزی بر ژاپن میگویند. در این ویدیو ابتدا پیام پایان جنگ چرچیل به عنوان نخستوزیر و سپس مردم لندن که برای پیروزی بر آلمان شادی میکنند در حالی که هنوز رسما جنگ پایان نیافته است و همچنان خطر حمله ژاپن وجود دارد، اما این خطر مانع از شادی مردم لندن برای پایان نبرد در اروپا نمیشود.و در آخر, پیام پایان جنگ جرج ششم شاه انگلستان را با زیرنویس فارسی در تابناک تماشا میکنید.
کد خبر: ۷۸۷۷۷۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۱/۱۸
وقایع اتفاقیه؛
سونگ می-لینگ که با نام بانو چیانگ کایشک نیز شناخته میشود همسر چیانگ کایشک رهبر سیاسی - نظامی چین بود. سونگ می-لینگ و دو خواهر بزرگتر او آی-لینگ و چینگ لینگ در چین به نام خواهران سونگ شناخته میشوند. این سه خواهر که فرزندان یک کشیش متدیست ثروتمند بودند در آمریکا تحصیل کرده بودند و در کنار شوهران خود نقش مهمی در شکلگیری تاریخ چین ایفا کردند.یک مثل چینی انگیزههای این سه خواهر از ازدواجی که داشتند اینچنین توصیف میکند: یکی عاشق پول بود (آی-لینگ خواهر بزرگتر و همسر ثروتمندترین مرد چین که وزیر اقتصاد چین بود)، یکی عاشق قدرت (می-لینگ)، یکی عاشق کشور خود (چیانگ لینگ، خواهر وسطی و همسر سون یات سن، پدر چین مدرن و اولین رئیسجمهور چین). در جریان جنگ دوم چین و ژاپن او مردم خود را به اقدام علیه تهاجم ژاپنیها تشویق کرد و در سال 1942 به آمریکا رفت تا در این سفر با سخنرانیهای خود برای چین در حال جنگ پشتیبان جذب کند.در این ویدیو تصاویری از این سفر و استقبال چینیهای آمریکا از وی را ببینید.
کد خبر: ۷۸۴۱۶۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۲/۲۸
همزمان با برگزاری این نمایشگاه در ایران، خروج آثار ایران و انتقال برای نمایش در شعب موزه لوور نیز رخ داده و این مسأله نگرانیهایی را در پی داشته است. سابقه توقیف آثار تاریخ ی ایران در برخی از کشورها که تحت عناوین مختلف به وقوع پیوسته، همواره به این نگرانیها دامن زده است.
کد خبر: ۷۸۰۱۶۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۲/۱۵
وقایع اتفاقیه؛
پس از فروپاشی شوروی، جمهوری چچن که از زمان امپراتوری روسیه به دنبال کسب استقلال بود با رد پیشنهادات دولت بوریس یلتسین برای خودمختاری اعلام استقلال کرد. در واکنش به این اقدام با بالا رفتن تنشها روسیه تصمیم به حمله نظامی به چچن و تصرف پایتخت و کاخ ریاستجمهوری آن گرفت و نیروهای زیادی به سمت پایتخت اعزام کرد. علیرغم برتری کامل روسیه از نظر نفرات و تجهیزات نظامی، روسیه در این نبرد شکست سنگینی خورد.از دلایل این شکست عدم آموزش کافی نیروها، بی برنامه بودن و ناهماهنگی نیروها و نبود تعداد کافی خدمه برای تجیهزات زرهی مانند تانکها بود که عملکرد آنها را کاهش میداد. جنگ اول چچن بسیار خونبار و خشن بود و آمار دقیقی از تلفات آن در دسترس نیست. اما تخمین زده میشود بین 30 تا 80 هزار غیرنظامی در این جنگ کشته شدند و بیش از 500 هزار نفر نیز آواره گشتند.در جریان حمله به گروزنی فرماندهان چچنی که از بسیاری از آنها پیشتر از همرزمان فرماندهان روسی مهاجم بودند با تماسی رادیویی سعی کردند که آنها را متقاعد به عقب نشینی کنند. این تماس رادیویی که شاید تاثیرگذارترین تماس بین دو فرمانده متخاصم در تاریخ جنگ مدرن باشد روحیه اسلامی مبارزین چچن را به خوبی نشان میدهد.در ادامه تماسهای رادیویی نیروهای محاصره شده روسی و ناتوانی مقامات بالاتر برای ارسال نیروهای پشتیبانی همراه با تصاویری از نبرد چچن را خواهید دید و نهاتا توضیحات سربازانی که از این میدان جان سالم به در بردند.
کد خبر: ۷۷۷۷۲۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۲/۰۸
وقایع اتفاقیه؛
اعداد نیز مانند کلمات میتوانند حاوی معانی و تعابیر باشند و این ویژگی آنها باعث شده است که در دیرباز استفاده از برخی انواع اعداد ممنوع شود. در این ویدیو تاریخ چه مختصری از اعداد ممنوعه در طول تاریخ را خواهید دید که توضیح میدهد چرا از زمان یونان باستان تا دوران مدرن استفاده از برخی اعداد ممنوع اعلام شده و چه عوامل تاریخ ی، اجتماعی، مذهبی و سیاسی در این مسئله تاثیرگذار بوده است.
کد خبر: ۷۷۵۲۸۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۲۹