کلیات
عراق یکی از کشورهای جنوب غرب آسیا است که با کشورهایی، چون ایران، کویت، سوریه، ترکیه، اردن و عربستان سعودی مرز مشترک دارد. در این کشور جمعیتی بالغ بر ۳۷ میلیون نفر زندگی میکنند که ۷۵-۸۰ درصد آنها عرب، ۱۵-۲۰ درصد کرد، ترکمن و آشوری و ۵ درصد را سایر قومیتها تشکیل میدهند.
جغرافیا
مساحت تقریبی کشور
عراق ۴۳۸٬۳۱۷ کیلومتر مربع است که این مساحت تقریباً یک چهارم مساحت ایران است و کشور عراق را از این لحاظ در رده پنجاه و هشتمین کشور پهناور جهان قرار داده است. به لحاظ جغرافیایی بیشتر سرزمین عراق پست و هموار و گرمسیری است. غرب عراق کویر است و شرق آن جلگههای حاصلخیز؛ ولی بخشی از کردستان عراق (شمال شرق) کوهستانی و سردسیر میباشد. همچنین عراق یکی از بزرگترین کشورهای دارای منابع نفت میباشد. این کشور دارای ۱۴۳ میلیارد بشکه ذخایر تاییدشده نفتی میباشد.
کردها در نواحی شمال و شمال شرقی عراق که به کردستان عراق مشهور است زندگی میکنند و از لحاظ فرهنگی، زبانی و طرز پوشش با عربها متفاوت هستند. کشور عراق از نظر ساختار اجتماعی-فرهنگی به سه حوزه کاملاً متفاوت تقسیم میشود، در حوزه مرکزی عراق اعراب سنی، در شمال کردها و در جنوب شیعیان سکونت دارند و هر کدام از این گروهها دارای شاخصههای فرهنگی و اجتماعی خاص خود هستند. البته در کنار این سه گروه اصلی، هویتهای فرهنگی اجتماعی کوچکتری نظیر ترکمنها، آشوریها و یزیدیها نیز وجود دارند که دارای فرهنگ و عقاید متمایزی هستند. با ما همراه باشید تا با آداب و رسوم مردم عراق بیشتر آشنا شوید.
مردم
شهروندان
عراقی را از نظر مذهبی باید به دو گروه بزرگ اسلامی شیعه و سنی تقسیم کرد که به لحاظ ترکیبی حدود ۶۰ درصد مردم عراق شیعه، ۳۷ درصد سنی و ۳ درصد پیروان سایر ادیان (مسیحیان، یهودیان، آشوریان و...) هستند.
شیعیان که اکثریت جمعیت عراق را تشکیل میدهند، بیشتر در مناطق جنوبی و مرکزی عراق سکونت دارند. وجود مقبره امامان شیعی در شهرهای مقدس عراق همچون کربلا و نجف، و همچنین وجود حوزه علمیه نجف و در نتیجه حضور دایمی علمای شیعی در این شهرها باعث تقویت فرهنگ شیعی شده و این امر شیعیان عراق را از نظر فرهنگی به ایرانیان شیعیمذهب نزدیک کرده است. بعد از سرنگونی حکومت صدام، شیعه قدرت و نفوذ بیشتری پیدا کرده است و میتوانند خیلی آزادانهتر راجع به هویت مذهبی خود صحبت کنند.
در کنار مسلمانان شیعی مذهب، اعراب سنی بخش دیگری از ساختار فرهنگی اجتماعی عراق را تشکیل میدهند که براساس قومیت عربی و مذهب سنی ایجاد شده و به دلیل حاکمیت اقلیت اعراب سنی در طول دهههای گذشته در عراق تقویت شده است.
عربی و کردی زبانهای رسمی مردم عراق است. البته زبانهای دیگری نظیر ترکی آذربایجانی (ترکمنهای عراق)، فارسی، لری فیلی، کلدانی نو (از زبانهای آرامی)، ارمنی، آشوری، دوماری (زبان کولیها)، گورانی (از شاخه شمال غربی زبانهای کردی) و ... نیز در این کشور صحبت میشود.
به لحاظ فرهنگی باید گفت: عراقیها ارزش زیادی برای خانواده قائل هستند و خانوادههای بزرگ یا قبایل بزرگ از قدرت سیاسی و اجتماعی برخوردارند. اعضای خانواده باید مسئولیت رفتار و کردار خود را بپذیرند و هر گونه خطایی باعث بیآبروی کل خانواده میشود.
وفاداری به خانواده قبل از سایر روابط اجتماعی و حتی کسب و کار قرار میگیرد. خویشاوندسالاری در بین مردم عراق به چشم میخورد و از آنجا که دیدگاه منفی نسبت به این قضیه ندارند، طبیعتا پیشنهادات کاری را به خانواده خود میدهند، زیرا افراد مورد اعتمادشان هستند. اغلب خانوادههای بزرگ در یک خانه، محله یا روستا زندگی میکنند. در مناطق شهری مردم لزوما در یک خانه در کنار هم زندگی نمیکنند، هر چند که عموما در یک خیابان یا نزدیک به هم هستند.
نظام سیاسی
دولت مرکزی
عراق که پیش از انقلاب اسلامی ایران و به واسطه قرار داد الجزایر با ایران اختلافاتی داشت، در نهایت پس از انقلاب اسلامی و در شهریورماه ۱۳۵۹ به مرزهای غربی ایران حمله کرد؛ اقدامی که مقدمه یک جنگ طولانی و تمام عیار دو کشور همسایه شد و صدها هزار نفر در این جنگ هشت ساله جان خود را از دست دادند.
حضور صدام در رأس هرم قدرتی عراق که در دهه ۷۰ میلادی قدرت را از نخسین رئیس جمهور عراق یعنی احمد حسن البکر گرفت، مقدمه نا امنیهای فراوانی در عراق شد که جنگ هشت ساله علیه ایران تنها یک مورد آن بود.
با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ توسط ایران و عراق و بازگشت دو کشور به مرزهای مندرج در قرارداد الجرایز، صدام به کویت حمله و مقدمه آغاز جنگ خلیج فارس را فراهم کرد.
نوع حکومت داری صدام در عراق در نهایت سبب شد تا دولت آمریکا در اواخر زمستان سال ۱۳۸۱ به این کشور حمله نظامی کند و مقدمه سقوط دولت صدام را فراهم کند. یک روز بیشتر به نوروز ۱۳۸۲ (۲۰ مارس ۲۰۰۳) نمانده بود که آمریکا با تشکیل یک ائتلاف به عراق حمله کرد. این کشور دست نکشیدن عراق از برنامهٔ سلاحهای کشتار جمعی که خلاف قطعنامهٔ ۶۸۷ شورای امنیت بود را به عنوان دلیل این تهاجم اعلام کرد.
درگیریها در سال ۲۰۰۸ در عراق ادامه پیدا کردند و نیروهای مسلح تازه آموزشدیدهٔ عراقی با شبه نظامیان درگیر شدند. دولت عراق توافقی را با آمریکا امضا کرد که نیروهای مسلح آمریکا را ملزم به خروج از شهرهای عراق تا ۹ تیرماه ۱۳۸۸ و خروج از کل خاک عراق تا ۱۰ دیماه ۱۳۹۰ میکرد.
جنگ داخلی
با خروج نیروهای آمریکایی در سال ۱۳۹۰ ناآرامیها ادامه یافت و عراق دچار بیثباتی سیاسی شد. بهار عربی در بهمن ۱۳۸۹ به عراق رسید و مخالفتها در شهرها گسترش یافت، اما مخالفتهای ابتدایی نتوانستند دولت را ساقط کنند. ائتلاف میهنی عراق که گفته میشود بزرگترین مجموعهٔ سنیان عراق است به دلیل آنکه دولت عراق را تحت سیطره شیعیانی میدانست که میخواهند سنیها را کنار بزنند، مجلس عراق را به مدت چند هفته در ماههای پایانی ۱۳۹۰ تحریم کرد.
گروههای شبه نظامی سنی در سال ۲۰۱۳ حملات زیادی را علیه اکثریت شیعهٔ عراق انجام دادند تا اعتماد عمومی نسبت به دولت نوری المالکی را زیر سؤال ببرند. جنگ طلبان سنیمذهب عضو دولت اسلامی عراق و شام در سال ۱۳۹۳ کنترل بخشهای وسیعی از عراق از جمله شهرهای بزرگی، چون تکریت، فلوجه و موصل را به دست آوردند و باعث شدند صدها هزار نفر از خانه و کاشانهٔ خود فرار کنند و در ادامه این گروهها که اقدامات تروریستی خود را گسترش دادند به شکل گیری گروه تروریستی داعش کمک کرد؛ گروهی تروریستی که زمینه جنگهای داخلی طولانی در عراق را فراهم کرد و در نهایت با کمکهای ایران و دیگر کشورهای متحد از پای درآمد.
مدیریت سیاسی
عراق به شکل فدرالی است و دولت فدرال عراق تحت قانون اساسی فعلی به شکل یک جمهوری فدرالی دموکراتیک پارلمانی اسلامی تعریف میشود. دولت فدرال مشتمل بر قوای مجریه، مقننه و قضاییه و کمیسیونهای مستقل متعدد دیگر است. جدای از دولت فدرال مناطق (مشتمل بر چند استان)، استانها و بخشهایی وجود دارند که طبق قانون دارای اختیاراتی هستند.
عراق دارای هجده استان است که هر استان به چند شهرستان تقسیم شده است. کردستان عراق تنها ناحیه تعریفشده در قانون عراق است که برای خود دولت و ارتش نیمه رسمی به نام پیشمرگه دارد.
بغداد، صلاحالدین، دیاله، واسط، میسان، بصره، ذیقار، مثنی، قادسیه، بابل، کربلا، نجف، انبار، نینوا، دهوک، اربیل، کرکوک، سلیمانیه و حلبچه استانهای عراق هستند.
اقتصاد
صادرات نفت از گذشته نقش اصلی را در اقتصاد عراق بر عهده داشته بهطوری که ۹۵٪ از درآمد خارجی این کشور را تشکیل می دهد. عدم توسعه در سایر زمینهها باعث بروز بیکاری ۱۸ تا ۳۰ درصدی و درآمد سرانه ۴۰۰۰ دلاری شدهاست. در سال ۲۰۱۱ استخدام تمام وقت در بخش عمومی نزدیک به ۶۰ درصد از کل استخدامها را شامل میشد. بخش صادرات نفت شغلهای بسیار کمی برای عراقیها ایجاد کرده است.
با تحولات منطقه و جهان
فرود چهار خمپاره به سفارت آمریکا در بغداد، اعلام آماده باش وزیر دفاع کره جنوبی به نیروهای موشکی، درخواست وزیر دفاع آمریکا برای توقف حمله به نظامیان آمریکایی در عراق ، حمله به چهار پایگاه آمریکا در سوریه و سفر نخست وزیر سوریه به تهران، از مهمترین خبرها و رویدادهای منطقهای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۰۹۰۴۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۸
منابع خبری از حمله مجدد به پایگاه عین الاسد و کونیکو در عراق و سوریه خبر دادند.
کد خبر: ۱۲۰۸۹۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۷
با تحولات منطقه و جهان
لحظه حمله موشکی مقاومت عراق به سفارت آمریکا در بغداد+ فیلم، اعلام توافق ارمنستان و جمهوری آذربایجان برای عادیسازی روابط و تبادل اسرای جنگی، تحریمهای جدید آمریکا علیه ارتش یمن، سقوط جنگنده «اف-۱۵» سعودی در شرق عربستان و مذاکرات سه جانبه کره جنوبی، آمریکا و ژاپن درباره کره شمالی، از مهمترین خبرها و رویدادهای منطقهای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۰۸۸۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۷
با تحولات منطقه و جهان
اعلام جزئیات سفر ابراهیم رییسی به روسیه، حمله پهپادی به مقر نظامیان آمریکایی در پایگاه عین الاسد عراق ، نقض حاکمیت ملی چین توسط نیروی دریایی آمریکا، رقابت جدی نیکی هیلی با بایدن و ترامپ در انتخابات آمریکا و تلاش اتحادیه اروپا برای کمک به ارتش ارمنستان، از مهمترین خبرها و رویدادهای منطقهای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۰۸۶۰۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۵
رئیس ستادکل نیروهای مسلح با رئیس بسیج مردمی(حشدالشعبی) عراق دیدار و گفتگو کرد.
کد خبر: ۱۲۰۸۲۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۳
معاون اول رئيس جمهور اقدام پارلمان عراق در تصویب قانون جرم انگاری رابطه با رژیم صهیونیستی را کاری ارزشمند و مهم توصیف کرد و گفت: مطمئناً این اقدام مجلس عراق در تاریخ این کشور ماندگار خواهد بود.
کد خبر: ۱۲۰۸۲۴۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۳
ظهر روز یکشنبه ۱۲ آذر ۱۴۰۲ محسن المندلاوی نایب رئیس مجلس عراق با محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی دیدار و گفت و گو کرد.
کد خبر: ۱۲۰۸۲۱۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۳
ارتش آمریکا از حمله به یک سایت پهپادی در عراق در واکنش به تهدیدهای گروههای عراق ی خبر داد.
کد خبر: ۱۲۰۸۲۰۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۳
با تحولات منطقه و جهان
حمله انصارالله یمن به دو کشتی اسرائیلی در دریای سرخ، حمله موشکی و پهپادی به نیروهای آمریکا در عراق و سوریه، اعلام شهادت ۵ نیروی مقاومت عراق توسط آمریکا، حمله به ناوشکن کارنی آمریکا در دریای سرخ و هشدار السودانی به بلینکن درباره حمله به گروههای مقاومت عراق ، از مهم ترین خبرها و رویدادهای منطقه ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۰۸۱۸۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۳
رئیس ستادکل نیروهای مسلح ضمن تشکر از دستور قاطع دولت عراق برای خلع سلاح گروههای مسلح ضدانقلاب در اقلیم که با تنظیم و امضای توافقنامه امنیتی به نتیجه رسید، گفت: انتظار میرود تکمیل فرآیند خلع سلاح این گروهها با جدیت پیگیری شود.
کد خبر: ۱۲۰۸۱۶۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۳
با تحولات منطقه و جهان
حمله به پایگاه نظامیان آمریکا در شمال عراق ، استقرار موشکهای میان برد آمریکا در نزدیکی چین، سفر رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران به عراق ، موضع گیری مقام روس درباره حمله اسرائیل به سوریه و آغاز عملیات ماهواره اطلاعاتی کره شمالی، از مهمترین خبرها و رویدادهای منطقهای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۰۷۹۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۲
سرلشکر باقری در بدو ورود به بغداد هدف خودش از سفر به عراق را بررسی زمینههای توسعه روابط نظامی بین دو کشور همسایه عنوان کرد.
کد خبر: ۱۲۰۷۹۷۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۲
فارس از سفر رئیس ستاد کل نیروهای مسلح به دعوت رسمی همتای عراق ی خود به این کشور خبر داد.
کد خبر: ۱۲۰۷۸۵۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۱
وزیر خارجه ایران به دولت آمریکا توصیه کرد که تا دیر نشده مسیر خود را از جنایات و نسلکشی صهیونیستها جدا کند و باخت نتانیاهو و جنایات او را بیش از این به پای خود ننویسد.
کد خبر: ۱۲۰۷۲۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۸
با تحولات منطقه و جهان
هشدار مهم روسیه درباره ورود احتمالی سوریه به جنگ در خاورمیانه، تشدید تنشهای لفظی بین باکو و ایروان، هشدار آمریکا به همه کشتیهای تجاری در دریای سرخ، اعلام خروج روسیه از توافقنامه کاهش تسلیحات هستهای با ژاپن و درخواست روسیه از ایران برای نقش آفرینی فعال در بریکس، از مهمترین خبرها و رویدادهای منطقهای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۰۷۲۴۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۸
با تحولات منطقه و جهان
عکسبرداری ماهواره نظامی کره شمالی از کاخ سفید و پنتاگون، ابراز نگرانی گروسی از برنامه هستهای ایران، سرقت تسلیحات آمریکا در عراق و سوریه، دعوای دیپلماتها در شورای امنیت سازمان ملل بر سر کره شمالی و شرط آمریکا برای ارسال جنگنده «اف-۱۶» به ترکیه، از مهمترین خبرها و رویدادهای منطقهای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۰۷۰۷۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۷
وزرای ارتباطات ایران و عراق یادداشت تفاهم مشترکی را در زمینه همکاریهای دو جانبه و توسعه روابط در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات امضا کردند.
کد خبر: ۱۲۰۷۰۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۷
با تحولات منطقه و جهان
آزادی کشتی توقیف شده در خلیج عدن توسط ناوهای جنگی آمریکا، شلیک دو موشک بالستیک به سوی ناوشکن آمریکا در خلیج عدن، ورود ناوگروه «یو اس اس آیزنهاور» به آبهای خلیج فارس، برگزاری رزمایش سه جانبه در شبه جزیره کره و انفجار در پایگاه نظامیان آمریکا در شمال عراق از مهمترین خبرها و رویدادهای منطقهای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۰۶۸۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۶
با تحولات منطقه و جهان
ورود ناوشکن موشکی آمریکا به آبهای سرزمینی چین، توییت رمزآلود سخنگوی ارتش یمن درباره کشتی «ZIM»، همکاری امارات و عربستان با اسرائیل برای دفع حملات انصارالله، توقف حملات کتائب حزبالله عراق علیه اسرائیل و موافقت عربستان و ارمنستان با برقراری روابط دیپلماتیک از مهمترین خبرها و رویدادهای منطقهای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۰۶۶۵۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۵
دبیرکل گردانهای حزب الله عراق با صدور بیانیهای اعلام کرد که این گردانها تا زمان پایان آتشبس موقت در غزه، حمله خود به پایگاههای آمریکایی در منطقه را کاهش میدهند.
کد خبر: ۱۲۰۶۶۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۵