نام این بن بست زیبا «سیروان» است
قبلاً نامش «شیروان» بود و حالا «سیروان» است. سه نقطه ناقابل نامش را تغییر داده اما وضعیتش را نه. مردم «سین» سیروان را نشانه توسعه دانستند و به آن دل خوش کردند اما حالا شاید فکر می‌کنند روزگارشان در این شهر زیبا ولی محروم سپری شده؛ شاید آنها هم باید مثل خیلی‌های دیگر کوله‌بار ببندند و مهاجر شهرهای دور و نزدیک شوند.
سیروان در استان ایلام زیباست، زیبا و مغموم. منظره دشت‌های سبز که آبادی‌های کوچک را در دل خود جای داده‌اند، از دور مثل یک تابلوی نقاشی است. نزدیک‌تر که بشوی اما دردها تازه رخ می‌نمایند و آنچه از دور نادیدنی است، آشکار می‌شود.
احمد نوری، ساکن یکی از همان آبادی‌هاست؛ یکی از 60 روستای شهرستان سیروان؛ روستای «حسن گاوداری» که مثل باقی روستاهای شهرستان در بن‌بست جغرافیایی قرار دارد: «ما در روستایمان قطعی مکرر برق داریم. اگر بادی بوزد یا بارانی ببارد، تلفن‌های ثابت قطع می‌شوند. خبری از اینترنت نیست و تلفن همراه خیلی ضعیف است. متأسفانه چند سالی است که بیشتر دانش‌آموزان روستای ما در مقطع راهنمایی و دبیرستان ترک تحصیل می‌کنند و منتظرند اتفاق خوبی بیفتد تا شاید بتوانند مثل دیگر همسن و سالان خود درس بخوانند.»
پاشه کرم بیگی، از دیگر اهالی روستا می‌گوید: «خواسته مردمان این روستا ساخت پل ارتباطی برای تردد اهالی با دیگر روستاهای همجوار و دیگر مناطق استان است ولی مسئولان به خواسته آنها توجه نمی‌کنند. مردمان این روستا در فصل بارش با مشکلات عدیده‌‌ای روبه‌رو هستند و اگر مریض اورژانسی داشته باشند، هیچ امیدی برای نجاتش وجود ندارد. در این روستا مدرسه راهنمایی و دبیرستان وجود ندارد و دانش‌آموزان مجبورند در دیگر روستاهای همجوار و مرکز شهرستان تحصیل کنند. نبود پل ارتباطی بخصوص در فصل بارش هم امنیت جانی آنها را تهدید می‌کند.»
حمید ویسی، دیگر روستانشین هم که معلوم است دل پری از این قضیه دارد، حرف هم‌ولایتی‌اش را ادامه می‌دهد: «وقتی سیلاب جان دانش‌آموزان و مردم روستا را تهدید می‌کند، آیا این بی‌توجهی مسئولان قابل توجیه است؟ آیا جان اهالی روستا به اندازه یک پل ارزش ندارد؟ تا الان بیشتر از400 خانوار از اهالی این روستا به خاطر نبود امکانات به ایلام و دیگر شهرهای کشور مهاجرت کرده‌اند. اگر به مشکلات ما توجه نشود، روستایمان خالی از سکنه خواهد شد.»
«سرابکلان» هم یکی دیگر از روستاهای شهرستان سیروان است؛ روستایی زیبا اما با همان مشکلات مشابه. سید هدایت موسوی، یکی از اهالی روستا می‌گوید: «روستای سرابکلان یکی از پر جمعیت‌ترین روستاهای شهرستان است که مسئولان به بهانه‌های مختلف نه طرح هادی را در آن اجرا کرده‌اند، نه حتی گازرسانی شده. مسئولان به بهانه جابه‌جایی روستا، هیچ گونه خدماتی در آن ارائه نمی‌کنند و جوانان روستا به خاطر اینکه میراث فرهنگی استان برای ساخت و ساز مجوز نمی‌دهد، مجبورند زادگاه‌شان را ترک کنند و راهی غربت شوند.
این روستا از تولیدکنندگان اصلی برنج عنبربوست که آوازه آن همه جا هست ولی متأسفانه به بهانه جابه‌جایی روستا هیچ گونه خدماتی ارائه نمی‌شود و هنوز تکلیف روستا مشخص نیست. انتظار داریم مسئولان استان به ادامه داستان تلخ جابه جایی روستا پایان دهند و اجازه دهند که جوانان در این مکان آبا و اجدادی خود ساخت و ساز کنند.»
قنبری، یکی از ساکنان شهرستان سیروان می‌گوید: «کشاورزی در این منطقه به علت مساعد بودن آب و هوا، وجود رودخانه‌های پرآب و خاک حاصلخیز می‌تواند نمونه باشد ولی مسئولان استان هیچ کمکی نمی‌کنند. این شهرستان دارای قابلیت‌های زیادی از جمله کشت برنج عنبربو و شمشیری، باغات انار، زیتون، زعفران، انگور و مرکبات است که به علت نبود راه‌های ارتباطی مناسب، نمی‌توانند در بازارهای داخلی رقابت کنند.»
محمدکریم ولی زاده، یکی از فرهنگیان شهرستان سیروان هم در این باره اینطور می‌گوید: «امروزه در هیچ کجای دنیا نقطه کوری از لحاظ ارتباطات وجود ندارد ولی در این منطقه اکثر روستاها و برخی از نقاط مرکز شهرستان با مشکل آنتن دهی تلفن همراه مواجه هستند. از آنجایی که برخی از نقاط مرکز شهرستان از جمله قسمت زمین شهری فاقد آنتن‌دهی تلفن همراه است، دیگر نمی‌شود انتظار داشت روستاهای منطقه دارای این امکانات باشند. اینترنت در این منطقه پایین‌ترین سرعت را دارد و برخی روستاها با این گونه ارتباطات بیگانه هستند. کمبود امکانات بهداشتی و درمانی هم از مشکلات این شهرستان است. یک بیمارستان در مرکز شهرستان هست که همه باید به همان مراجعه کنند. شغل بیشتر مردم سیروان کشاورزی و دامپروری است که امسال به دلیل بارش نزولات آسمانی بیشتر جداول و بندهای آب روستاها خراب شد و در صورت رسیدگی نکردن مسئولان، بحران جدی در زندگی مردم به وجود خواهد آمد. نبود امکانات ورزشی از جمله استخر، زمین چمن ورزشی و نبود فدراسیون‌های ورزشی برای شناسایی استعدادهای ورزشی هم از دیگر مشکلات این خطه است.»
بیمارستان مرکز شهرستان سیروان امکانات مناسبی ندارد. ظاهرش بیشتر شبیه یک درمانگاه عمومی است و اگر مریضی به این بیمارستان مراجعه کند تنها کاری که از دست پرسنل برمی‌آید اعزام به ایلام با آمبولانس است که آن هم هزینه زیادی برای مراجعه‌کنندگان دارد. علاوه بر این حتی یک پزشک متخصص در این منطقه وجود ندارد و تنها داروخانه آن جوابگوی تأمین داروهای مورد نیاز اهالی این شهرستان نیست. تازه این در صورتی است که مراجعه کنندگان بتوانند سالم به بیمارستان برسند چراکه اهالی منطقه جاده‌های این دیار را جاده مرگ نامیده‌اند.
مجتبی پنجعلی‌زاده، عضو شورای شهر لومار، حقوقدان و مدرس دانشگاه می‌گوید: «شهرستان سیروان در طول چند سال اخیر با توجه به اینکه در مسیر توسعه پایدار خود با مشکلاتی مواجه شده و به علت نبود تناسب و توزیع امکانات و نبود اشتغال در زمین‌های کشاورزی، صنعتی و خدماتی و اداری، شاهد مهاجرت گسترده است.
پرداختن به مقوله توسعه، اشتغال و درآمد در این شهرستان، وابسته به جاده‌های ارتباطی است. جاده «قاضی خان» این شهرستان که جاده حرم تا حرم شهر است نقش کلیدی در کوتاه کردن مسیر مرکز کشور و عتبات دارد. جاده قاضی خان به «بدره» و اتصال آن از طریق کوه «چرمین» به «حمیل» یکی از نقاط مؤثر در حمل و نقل جاده‌ای است که ضمن حذف نقاط صعب العبور و حادثه خیز از مسیر کرمانشاه به خوزستان، این فاصله را بیش از180 کیلومتر کوتاه‌تر می‌کند. مردم این شهرستان از طریق مسئولان استانی پیگیر رفع مشکلات جاده هستند. جاده‌ای که سال‌هاست به صورت نیمه کاره مانده است. راه‌های دسترسی این منطقه و مشکل واریانت «سرتنگ» و ادامه جاده «لومار» به ایلام و تعریض آن نیازمند توجه جدی مسئولان شهرستان واستان است.»
پنجعلی‌زاده با اشاره به اینکه اگر طرح پمپاژ دشت‌های سیروان به اتمام برسد بیکاری در این منطقه ریشه کن می‌شود، ادامه می‌دهد: «پمپاژ دشت سیروان درحال حاضر تعطیل شده و این دشت وسیع نیاز به حمایت و تخصیص اعتبارات استانی و کشوری دارد. امیدواریم دراین زمینه به کشاورزان توجه شود. تخصیص اعتبار عمرانی شهر لومار و تخصیص قیر رایگان یا سهمیه آن در حد لازم تنها راهکار برون رفت از مشکلات اساسی شهری مردم و جلب رضایت آنان است. نبود استادیوم ورزشی و جایگاهی برای اجرای مسابقات لیگ دسته اول شهرستان هم آرزوی دیرینه جوانان این منطقه است.»
جواد رحیمی مقدم، فرماندار شهرستان سیروان هم در گفت و گو با «ایران» اینطور می‌گوید: «کیفیت آنتن دهی و اینترنت روستاهای این شهرستان با نصب 5 دکل مخابراتی تا پایان سال جاری ارتقا می‌یابد. زیرساخت‌های مخابراتی این شهرستان قدیمی است و از گذشته با ضعف و کمبود مواجه بوده و مشکلات این حوزه مربوط به زمانی است که سیروان به شهرستان ارتقا پیدا نکرده بود. اما حالا خوشبختانه درحال برطرف شدن است و باید توجه داشت توسعه مخابراتی و اینترنتی به لحاظ فنی و کمی و کیفی زمان‌بر است. ارتقای اینترنت و تلفن 43 روستای این شهرستان جزو مصوبات سفر استاندار ایلام است که عمده آنها درحال انجام و تکمیل است و تا پایان سال به سطح پوشش کامل نزدیک خواهد شد.»
فرماندار سیروان همچنین با اشاره به اینکه تعریض محور لومار به سه راهی کارزان یکی از مصوبات سفر شهرستانی استاندار ایلام است که برای اجرای آن 31 میلیارد ریال اعتبار در نظر گرفته شده است، می‌گوید:«تاکنون 15 کیلومتر از این مسیر به بهره‌برداری رسیده، ضمن اینکه نقاط حادثه‌خیز مسیر حذف یا اصلاح شده است و مابقی هم در دست اقدام است.
عنوان جاده‌های مرگ برای راه‌های ارتباطی این شهرستان به هیچ عنوان صحت ندارد، چون آمار سوانح و تصادفات جرحی و فوتی خیلی کم است و معرفی کردن جاده‌های شهرستان با این عنوان به منافع مردم ضربه وارد می‌کند و باعث فرار سرمایه‌گذاران می‌شود. درحال حاضر مهم‌ترین مانع در توسعه کمی و کیفی راه‌های شهرستان کمبود اعتبار است و با توجه به اینکه زیرساخت راه‌های این منطقه قدیمی است و پاسخگوی نیازهای جدید نیست تلاش می‌شود برنامه‌های مختلفی برای توسعه راه‌ها اجرا شود.»
اما چرا محورهای ارتباطی شهرستان بدون شانه خاکی و در برخی از روستاها فاقد هرگونه استاندارد است؟ فرماندار سیروان در پاسخ به این سؤال می‌گوید: «در جاده‌های روستایی شهرستان با توجه به محدودیت‌های دسترسی بعضاً این اتفاق افتاده و استانداردهای لازم رعایت نشده و قرارگیری جاده‌های روستایی در کنار زمین‌های کشاورزی باعث ایجاد محدودیت‌های عرفی و مالکیتی شده است. در صورت همکاری مردم و کشاورزان امکان ایجاد شانه خاکی برای جاده‌های روستایی امکانپذیر است و با همکاری دهیاری‌ها در سریع‌ترین زمان ممکن انجام خواهد شد.»
حالا سیروانی‌ها یا همان شیروانی‌های قدیم، چشم دوخته‌اند به روزگار سپری شده دیاری که یا باید از آن دل برید و یا منتظر بود تا شاید بخت یارش شود و از بن‌بست بیرون بیاید. تابلوی نقاشی زیبای قدیمی که مرمت می‌خواهد تا دوباره رخ‌نمایی کند.
گزارش از: محمدکریم ویسی
این مطلب نخستین بار در روزنامه ایران منتشر شده است.
