یادگار نیکوکاران، جان پناه کودکان

مرکز طبی کودکان یکی از بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران و از بزرگ‌ترین و پر مراجعه‌ترین بیمارستان‌های کودکان ایران است. تأسیس این بیمارستان مدیون تلاش‌های دکتر حسن اهری(۱۳۰۱-۱۳۴۹) است. پس از درگذشت ایشان، دکتر محمد قریب اداره مرکز طبی کودکان را برعهده گرفتند و با زحمات وی طب کودکان روز به روز به پیشرفت خود در ایران ادامه داد.

مرکز طبی کودکان در سال 1347 با پشتکار، خیرخواهی و نیک اندیشی شادروان دکتر حسن اهری به راه افتاد. تأسیس این بیمارستان در ادامه اقداماتی بود که برای نوسازی ساختار درمانی و آموزشی ایران شکل می‌گرفت. ایشان با اهدای اموال شخصی خود و گردآوری کمک‌های متمولین و جلب همکاری مراکز دولتی تلاش برای ساختن مرکز طبی کودکان را آغاز کرد و غم‌انگیز اینکه کمتر از دو سال بعد از افتتاح مرکز طبی از دنیا رفتند. به پاس زحمات او مرکز طبی کودکان به‌نام بیمارستان دکتر حسن اهری نام‌گذاری شد.

پیش از تأسیس مرکز طبی کودکان تلاش‌های بسیاری برای بازسازی و به روز کردن ساختار آموزشی و درمانی ایران در جریان بود. دانشگاه تهران پس از مدرسه دارالفنون به‌عنوان نخستین دانشگاه ایران در 1313 تأسیس شد. در همان سال، نخستین بخش کودکان در بیمارستان رازی تشکیل شد و مسئولیت آن به عهده دکتر فریدون کشاورز بود.

در سال تحصیلی 1318- 1317 برای نخستین بار تدریس بیماری‌های کودکان در دانشگاه رسمیت یافت و دکتر محمد قریب به سمت استاد بیماری‌های کودکان و دکتر فریدون کشاورز به سمت استاد درس بالینی بیماری‌های کودکان منصوب شدند. در مهر ماه 1319 کرسی استادی بیماری‌های کودکان به همراه 28 کرسی استادی دیگر تأسیس شد.
در سال 1319 پس از الحاق بیمارستان‌های تهران به دانشکده پزشکی و ایجاد کرسی‌های مختلف، یک بخش و یک درمانگاه مستقل کودکان در بیمارستان رازی دایر و کرسی آن به دکتر محمد قریب تفویض شد. در فروردین 1323 نیز یک درمانگاه کودکان در بیمارستان امیراعلم برپا شد. در شهریور 1329 بخش کودکان بیمارستان رازی تعطیل و تماماً ضمیمه بخش کودکان بیمارستان هزارتختخوابی (امام خمینی فعلی) شد.

ساخت بیمارستان مرکز طبی کودکان در سال 1337 توسط مرحوم دکتر حسن اهری پیشنهاد شد. فکر ساخت این مرکز رهاورد سفری بود که ایشان به همراه مرحوم دکتر محمد قریب، به شهر مونترال کانادا برای شرکت در نهمین کنگره بین‌المللی بیماری‌های کودکان داشتند. در این سفر ایشان از بیمارستان‌های کودکان آن شهر و شهر تورنتو و چند مرکز علمی ویژه کودکان در امریکا بازدید داشتند. از آن جایی که بسیاری از آن مراکز توسط نیکوکاران حمایت می‌شد، ایشان در تحقق این هدف روی کمک افراد و سازمان‌های نیکوکار برنامه‌ریزی کرده و به‌عنوان اولین گام اندوخته خود را در فروردین سال 1340 برای این منظور اهدا کرد. پس از آن با ارائه شواهد موجود در مورد مرگ و میر و شیوع بیماری‌های کودکان به نیکوکاران نظر آنها را جهت ساخت این مرکز جلب کرد.

موضوع ساخت این مرکز در برنامه سوم دولت وقت قرار گرفت و مسئولیت آن در دی ماه 1340 به خود دکتر اهری واگذار شد. در مهر سال 1342 عملیات ساختمانی بیمارستان آغاز شد. در ساخت و تجهیز این بیمارستان علاوه بر کمک خیرین، سازمان برنامه وقت، دانشگاه تهران و جمعیت شیر و خورشید ایران مشارکت داشتند و خرید تجهیزات خارجی بیمارستان با واسطه صلیب سرخ جهانی صورت گرفت. دکتر اهری همزمان با تصویب طرح ساخت این مرکز جمعیتی را به‌نام جمعیت طرفداران مرکز طبی کودکان تشکیل دادند.

در 28 اسفند ماه 1346 مصادف با عید سعید غدیر دو واحد درمانگاهی فیزیوتراپی و دندانپزشکی این مرکز افتتاح شد و به‌دنبال آن در اردیبهشت سال 1347 درمانگاه بهداشت کودکان و در شهریور همان سال درمانگاه بیماری‌های کودکان و بخش یک بستری بیماران آماده گردید. سرانجام در پانزدهم آبان ماه سال 1347 سایر بخش‌های بیمارستان، آماده و بیمارستان رسماً افتتاح شد. دکتر اهری افتتاح مرکز طبی کودکان را با نوشتن تاریخ بازگشایی در حاشیه قرآن کریم متبرک کردند.

یادداشت نوشته شده شادروان دکتر اهری در حاشیه صفحه اول قرآن در روز افتتاح مرکز طبی کودکان

روز چهارشنبه دهم آبان ماه سال 1347شمسی (اول نوامبر 1967 میلادی) که مصادف با 27 رجب 1387 قمری و عید بزرگ مبعث بود این قرآن را به مرکز طبی کودکان آوردم و به فضل خدای متعال و همکاری کارکنان این مرکز موفق به تکمیل وسایل و تجهیز شدیم و روز چهارشنبه پانزدهم آبان ماه 1347 (6 نوامبر 1968 میلادی) که مصادف با شب میلاد حضرت قائم (14 شعبان 1388 قمری) بود، مرکز طبی را افتتاح و باشد که از این جهت مورد پسند و رضایت خداوند گردد.

دکتر حسن اهری                    

متأسفانه دکتر اهری در سال ۱۳۴۹ درگذشت و نتوانست شاهد بالندگی و دوران درخشان مرکز طبی باشد اما روان پاک و آرام این انسان مهربان و استادانی چون دکتر محمد قریب همواره راهنمای ما است.

* استادیار دانشگاه علوم پزشکی کودکان

این مطلب نخستین بار در روزنامه ایران منتشر شده است.