آغاز تسویه حساب میلیاردها تومان بدهی معوق سینماگران
با گذشت مدتی از انتشار لیست رقم تزریق شده به فیلم‌های سینمایی، مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی در اقدامی غیرمنتظره و در عین حال هزینه‌زا برای او، از پیگیری تسویه حساب با سازندگان این فیلم‌های سینمایی خبر داده است؛ تسویه حسابی که اگر کامل و برای دو دهه اخیر صورت پذیرد، انتظار می‌رود، بیش از کل بودجه یک سال سینمای ایران، به بنیاد سینمایی فارابی بازگردد؛ اعتباراتی که می‌تواند منجر به رقم خوردن حرکت‌های تازه و بزرگ برای سینمای ایران شود.
به گزارش «تابناک»؛ سینماگران معمولاً از ارکان مختلف از جمله وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاون سینمایی‌اش انتقاد می‌کنند اما معمولاً مدیرعامل‌های بنیاد فارابی، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و مؤسسه رسانه‌های تصویری از گزند نقدها مصون می‌مانند. این رویکرد به دلیل نحوه توزیع اعتبارات است که بر اساس روندهای اداری دولتی، بودجه نه در سازمان سینمایی، بلکه در مؤسسات و بنیاد‌های اقماری است و همه مشتاق این منابع هستند؛ بنابراین، معمولاً نقدهای مختصری از مدیران این مجموعه‌های اقماری مطرح می‌شود.
پس از آنکه با درخواست دبیر فرهنگی «تابناک»، لیست رقم تزریق شده به 329 فیلم سینمایی در حد فاصله سال‌های 1390 تا 1396 منتشر شد و این واقعیت عیان گشت که سازندگان این فیلم‌ها دست کم 83 میلیارد و هشتصد و سی و پنج میلیون تومان را در قالب‌های تسهیلات، مشارکت، ساخت و خرید حقوق از بنیاد سینمایی فارابی دریافت کرده‌اند، شاهد واکنش‌های گسترده‌ای بودیم؛ واکنش‌هایی که عمدتاً در راستای تحقق دیگر درخواست‌ها برای انتشار رقم پرداخت به سایر فیلم‌ها در سال 1396 و پیش از سال 1390 بود.
اکنون نخستین دستاورد این پیگیری که با همکاری بنیاد فارابی همراه شد، عیان شده و مطالبه گری برای دریافت طلب فیلمسازان جدی شده است؛ مسأله‌ای که علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی از پیگیری‌اش سخن به میان آورده و در این زمینه گفته است: « واقعیت موضوع پیگیری رسانه را علت این امر می‌دانم، نقش رسانه‌ها در دنیای امروز به عنوان ناظر و نماینده افکار عمومی بسیار بسیار مهم است. از طرفی ما در آغاز فعالیت‌مان در بنیاد سینمایی فارابی یعنی در سال 1393 ابتدا آمار پروژه‌هایی که مورد حمایت این بنیاد قرار گرفتند بدون ذکر رقم حمایت منتشر کردیم که در پایان سال 96 با توجه به سیاست‌های عالی و اهدافی که به دنبال شفافیت در فضای تولید سینما هستیم تصمیم گرفتیم این گام تکمیلی را برداریم و فهرست حمایت‌هایی که طی سال‌های گذشته انجام شده در چند نوبت ارائه شود.»
تابش تأکید کرد: «این حمایت‌ها شامل حمایت بنیاد سینمایی فارابی از فیلم‌هاست که به صورت وام یا مشارکت یا هزینه صد در صد ساخت یک فیلم سینمایی و یا خرید حقوق سینمایی بوده است. اعداد و رقم همه حمایت‌ها هم در فهرست اسفندماه ۹۶ ذکر کردیم. ما تصمیم‌مان بر این است که یک فهرست تکمیلی هم منتشر کنیم که در آن نشان می‌دهد، کسانی که در ادوار مختلف حمایت شده‌اند آیا تسهیلات را پس داده‌اند و پرونده‌هایشان بسته شده و یا اینکه هنوز پرونده‌هایشان باز است. این بخش اطلاعات ما نقص داشت که امیدوارم این بخش هم منتشر شود و افکار عمومی از آن مطلع شوند.»
مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی در نهایت به صراحت بر رویکرد این بنیاد در شفاف سازی وضعیت مالی و دریافت مطالبات تلنبار شده سینماگران از سال‌های دور تأکید کرده و گفت: «ما در بنیاد فارابی وظیفه داریم با تهیه کنندگان مکاتبه کرده و دعوت کنیم بیایند حساب‌های مالی را شفاف و تسویه کنند. بخشی می‌آیند تسویه حساب مالی می‌کنند، یا به صورت تهیه رایت و حقوق فیلم تسویه می‌کنند. ولی اقرار می‌کنم عده‌ای از تهیه کنندگان هستند که همچنان نتوانسنتد بیایند و بدهی‌هایشان را تسویه کنند و طبیعتا در فهرست حمایت‌های بعدی بنیاد نمی‌گنجند و ما همچنان موظف به پیگیری تسویه حساب بدهی این عزیزان هستیم.»
تابش با این موضع گیری، نخستین مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی است که حاضر شده هزینه تسویه حساب مالی با شمار بسیاری از فیلمسازانی که برای سال‌های متمادی بدهی‌شان را به دولت پرداخت نکرده‌اند، بپردازد. بدون تردید وقتی مدیران سینمایی سراغ بسیاری از این اشخاص برای تسویه حساب بروند، با واکنش‌های تندی مواجه می‌شوند؛ بنابراین عمده نقدهایی که به مدیریت فارابی در طول یک سال آینده شود، احتمالاً متأثر از پیگیری وصول طلب‌های دولت است.
انتظار می‌رود علاوه بر انتشار لیست بدهکاران به بنیاد فارابی در دو دهه اخیر، به درخواست «تابناک» برای ارائه لیست کمک‌های مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در فیلم‌های سینمایی در سال‌های اخیر و همچنین لیست فیلم‌هایی که رایت آنها توسط مؤسسه رسانه‌های تصویری خریداری شده و رقم پرداختی اعلام شود و بدین ترتیب بتوان این جمع بندی را انجام داد که یک فیلم سینمایی برای دولت چقدر هزینه داشته است.
همچنین این انتظار وجود دارد که تسویه بدهی، با در نظر گرفتن سود سال‌هایی که این بدهکاران حاضر به باز پس دادنِ منابع دولتی نشده‌اند، باشد. در واقع فیلمسازی که در سال 1380، 100 میلیون تومان وام ساخت فیلم دریافت کرده، طبیعتاً باید امروز عددی به مراتب بیش از 100 میلیون تومان و معادل میزان تورم حاصل در این سال‌ها را پرداخت کند. بدون تردید افکارعمومی از این اقدام مجموعه مدیریت سینمای ایران به ویژه فارابی در شفافیت به عنوان اقدامی تاریخی و اثربخش در افزایش سلامت سینمای ایران یاد خواهد کرد.
