خشکسالی قلب زاگرس را نشانه گرفته!
به گزارش «تابناک» به نقل از ایسنا، خشکسالی به‌عنوان یک خطر طبیعی پارامترهای هیدرولوژیک و اقلیمی متنوعی را در بر می‌گیرد که تقریبا در تمام مناطق پربارش و کم بارش رخ داده است و اغلب به کاهش بارندگی در مدت زمان طولانی مثلا یک فصل یا یک سال مربوط می‌شود.
افزایش دما، بادهای شدید، رطوبت نسبی پایین، مدت زمان و ویژگی‌های بارندگی، شدت و مدت بارندگی، شروع و پایان آن نقش مهمی در وقوع پدیده خشکسالی دارند،این پدیده در چهارمحال و بختیاری از ۱۲ سال گذشته بروز و ظهور پیدا کرده و موجب خشک شدن سفره‌های آب زیرزمینی شده، می‌توان گفت خشکسالی شبکه پیچیده‌ای است که تاثیرات خود را بر بخش‌های مختلف نشان می‌دهد.
چهارمحال و بختیاری دومین استان خشک کشور از نظر کاهش بارش محسوب می‌شود، کمبود بارش‌ها در این استان موجب کاهش حدود ۲۲ درصدی بارش‌ها نسبت به مدت مشابه سال گذشته شده است.
مهدی پژوهش، رئیس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه شهرکرد در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: خشکسالی پدیده‌ای است که در طول تاریخ در کره زمین رخ داده و مشکلی جدید نیست که برخی آن را به پدیده آل‌نینو ارتباط می‌دهند، این درحالی است که در این پدیده هفت تا ۹ سال خشکسالی رخ می‌دهد و پس از آن، شرایط به حالت نرمال برمی‌گردد.
رئیس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه شهرکرد افزود: اکنون خشکسالی رخ داده در چهارمحال و بختیاری بیش از ۱۲ سال طول کشیده است، بنابراین می‌توان گفت پدیده خشکسالی می‌تواند تحت تاثیر عوامل انسانی تشدید شده باشد، یعنی خشکسالی تحت تاثیر دو عامل طبیعی و انسانی رخ می‌دهد.
وی با اشاره به تغییر سیکل بارش‌ها در چهارمحال و بختیاری، تصریح کرد: در طی ۳۰ سال گذشته بسیاری از رودخانه‌های فصلی و دشت‌های استان خشک شده‌اند که در این میان برخی گمان می‌کردند شرایط موقتی است و این پدیده ادامه‌دار نخواهد بود.
پژوهش گفت: خشکسالی اقلیمی که در چهارمحال و بختیاری حاکم است و اثراتی را بر حوزه کشاورزی و حوضه‌های آبخیز وارد می‌کند، از طرفی انواع دیگر خشکسالی از جمله خشکسالی کشاورزی، اقتصادی و هیدرولوژیکی که تاثیر آن بر حوزه کشاورزی قابل مشاهده است در نهایت منتج به وارد کردن محصولات کشاورزی از خارج از کشور می‌شود.
عضو کمیته صیانت از آب چهارمحال و بختیاری بیان کرد: تفکر کشاورز در استان پایین‌دست همچنان استفاده از روش سنتی است که متاسفانه آموزش‌هایی به کشاورزان برای کشت محصولات باتوجه به تغییر اقلیم داده نشده، در صورتی که باید با تغییر شرایط اقلیمی، نوع کشت تغییر کند، البته این امر در چهارمحال و بختیاری به خوبی تفهیم شده و به لحاظ استفاده از آبیاری‌های تحت فشار، دومین استان کشور است و در حال حاضر جزو استان‌های خشک کشور به شمار می‌رود، اما مدیریت خوبی را در زمینه منابع آبی انجام داده‌ایم.
وی با بیان اینکه طی ۶۰ سال گذشته در چهارمحال و بختیاری مدیریت منابع آب به خوبی انجام نشده است، تصریح کرد: به‌علت حضور برخی مدیران غیر متخصص در حوزه‌های آبی، منابع آب زیرزمینی تخلیه شد، به‌طوری که میزان ورودی و خروجی آب به آب‌های زیرزمینی به هم خورده و موجب خشک شدن این سفره‌ها شده، این امر در حالی است که اکنون با توجه به شرایط ایجاد شده، به فکر عمیق کردن چاه‌ها افتاده‌اند.
پژوهش عنوان کرد: لازم است با توجه به تشدید خشکسالی در سال جاری، مدیریت کشت در استان‌هایی که همچنان با این وضعیت آبی اقدام به کشت محصولات پرآب‌بر می‌کنند، انجام شود، همچنین نصب کنتوری که به منظور مدیریت مصرف آب برای کشاورزان حاشیه زاینده‌رود در چهارمحال و بختیاری صورت گرفت، باید این امر در استان پایین‌دست نیز اجرایی شود و این اقدامات تنها به استان تولیدکننده آب ختم نشود.
رئیس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه شهرکرد اضافه کرد: در حوزه زاینده‌رود در چهارمحال و بختیاری اجازه توسعه زمین کشاورزی به مردم داده نمی‌شود، یعنی استانی که پتانسیل اصلی آن کشاورزی و باغداری محسوب می‌شود، اجازه توسعه در این بخش را نداریم، اما استان پایین‌دست که کم‌ترین پتانسیل را جهت کشاورزی دارد، هیچ‌گونه اقدامی به منظور مدیریت مصرف آب انجام نداده و روز به روز توسعه کشاورزی، باغداری و فضای سبز در چنین استانی مشاهده می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه خشکسالی مربوط به استان خاصی نبوده و استان‌های مختلف کشور درگیر این معضل هستند، افزود: در هفته‌های گذشته طوفان گرد و غبار در چهارمحال و بختیاری اتفاق افتاد که نشان از تبدیل شدن این استان به منطقه‌ای بیابانی دارد، گرچه استان‌های کویری به دنبال انتقال منابع آب از این استان هستند، این امر خشک شدن چهارمحال و بختیاری را به دنبال دارد، یعنی قلب زاگرس در حال خشک شدن بوده و توسعه در استان‌های کویری اتفاق می‌افتد.
پژوهش ادامه داد: اگر تفکرات تنها به سمت توسعه استان‌های کویری باشد، قطعا فجایع بسیاری را برای کشور به‌همراه خواهد داشت، هر چند فضای سبز و جنگل‌های بلوطی که در چهارمحال و بختیاری وجود دارد، همانند فیلتری جلوی گرد و غبار و ریزگردها را به استان‌های مرکزی می‌گیرد، در حالی که این استان‌ها با دست خود در حال از بین بردن فیلترهای پیشگیری از گرد و غبار هستند.
وی با ابراز این عقیده که استان‌های کویری از توسعه استان‌های زاگرس‌نشین و محروم همچون چهارمحال و بختیاری بیم دارند، خاطرنشان کرد: همان‌گونه که مشاهده می‌شود منابع آبی با لابی و برخی زد و بندهای سیاسی در حال منتقل شدن به سمت استان‌های کویری است، زیرا این استان به دلیل داشتن آب و هوای مطلوب و منابع آبی، می‌تواند قطب مهم گردشگری، کشاورزی و صنعتی باشد، این در حالی است که هدف استان‌های کویری، تخلیه منابع آبی در استان تولیدکننده آب و فشار بیشتر برای انتقال منابع آب استانی از جمله چهارمحال و بختیاری به سمت استان‌های دارای آب کمتر است.
