کلیات
گرد و غبار یا ریزگرد تودهای از ذرات جامد ریز غبار و گاه دود و … است که در جو پخش شده و دید افقی را میان ۱ و ۲ کیلومتر محدود میکند و برای بیماران تنفسی بسیار زیانآور است. ریزگرد همچنین گاه باعث بروز پدیدهٔ ماه آبی میشود.
در مریخ ریزگرد رویدادی تقریباً همیشگی است که گاه تا ارتفاع ۳۰ کیلومتری (بیش از ۵ برابر ارتفاع کوه دماوند از سطح دریا) بالا میرود و در فصل تابستان شدت گرفته و طوفانهای دیدی را ایجاد میکند. یکی از دلایل بسیاری از انقراضهای بزرگ تاریخ - از جمله انقراض دایناسورها - پدیدهٔ ریزگرد است، زیرا این پدیده در موارد بحرانی با جلوگیری از تابش نور خورشید به زمین موجب زمستان جهانی میشود. نمونهای از چنین رویدادی در تاریخ بشر در سال ۱۸۱۶ میلادی و به دنبال فوران کوه تامبورا روی داد که سال بی تابستان نام گرفت.
ریزگرد در ایران
در ایران سرچشمهٔ اصلی ریزگرد باد شُمال است. این باد که از خرداد تا خرداد فعال است، در شمال خاورمیانه شکل میگیرد و با گذر از کوههای ترکیه و شمال عراق، مانند قیفی به بیابانهای عراق و سوریه سرازیر میشود و تا خلیج فارس و رسیدن به آبهای آزاد پیش میرود. جریانهای خشک هوای عربستان و عدم توجه به محیط زیست و بیابانزدایی در عراق باعث خشکشدن بسیاری از باتلاقهای عراق و ایجاد نواحی غبارساز شدهاست. در گذشته سه کشور ایران، عراق، و عربستان بهصورت مشترک هزینههای مالچپاشی این زمینها را تأمین میکردند و تمام زمینها در فصل خاصی از سال مالچپاشی میشدند. مالچ نوعی فراوردهٔ چسبندهٔ نفتی است که برای تثبیت شنهای روان در بیابانها استفاده میشود. جنگ عراق و تغییر رویهٔ این دولتها در دههٔ ۲۰۰۰ میلادی سبب فراموشی این کار، و در نتیجه افزایش ریزگرد در خوزستان، غرب ایران، و سرانجام تقریباً در سراسر ایران شد. توفان اخیر، که به گفتهٔ برخی اهالی بغداد بدترین توفان غبار زندگیشان بودهاست، سبب بیشترین میزان ریزگرد در سه دههٔ اخیر ایران شد و ترکیب غبار با آلایندههای شهری ریزگرد خطرناکی را تولید کرد که صدها شهروند را به بیمارستان کشاند.
عوامل ریشهای در به وجود آمدن ریزگرد در ایرانی
طی چند دهه اخیر بین کشور عراق و ترکیه کشمکش فراوانی بر سر به دست آوردن منابع آب وجود دارد که باعث شد ترکیه با ساختن چندین سد به روی رود دجله باعث کاهش شدید آب این رودخانه شود. همچنین دولت عراق در زمان صدام با کانال کشی و انتقال آب رود دجله باعث شد آب رود دجله به شدت کاهش و در نتیجه این کاهش تعدادی از تالابهای منطقه دچار آسیب و خشکی شود و بیابانهای عراق رشد فراوانی کنند. از سوی دیگر کشور عربستان که در رؤیای تبدیل شدن به بزرگترین صادرکننده گندم جهان بود شروع به استخراج آبهای فسیلی از عمق ۱۰۰۰ متری زمین کرد که پس از مدتی با تمام شدن منابع آب این رؤیا ناتمام ماند اما تأثیر بدی در سفرههای آب زیر زمینی داشت که خود عامل افزایش بیابان بود. همچنین توقف چند ساله عملیات مالچ پاشی باعث شده با کمترین وزش باد که متأسفانه جهت آن همیشه از سمت عراق به ایران است غبار بزرگی بلند شود که امروزه حتی تا نواحی مرکزی ایران هم میرسد.
افزایش ریزگرد در سالهای اخیر
دربارهٔ علت افزایش ریزگرد اخیر همچنان نظر یکسان یا فراگیری وجود ندارد. برخی آن را همچنان شدت یافته پدیده (شمال یا شمل) میدانند، برخی آن را به فرایند بیابان زایی در عراق، شدت یافته به دلیل مرداب زدایی در جنگ آمریکا، دانسته و دیگران آن را به شکلگیری پدیدههای جوی دیگر در خاورمیانه نسبت میدهند. وجود مواد رادیو اکتیو در ریزگرد همچنان تأیید نشده اما شواهد غیررسمی از آن خبر میدهند. "پروژه ریزگرد" در حال حاضر، بخش بزرگی از تحقیقات آکادمیک و ژورنالیستی فارسی و انگلیسی را درباره این پدیده گرد آوری کردهاست.
تغذیه در گرد وغبار
در شرایط نامناسب هوا و خصوصاً هوای با بوی بدها، علاوه بر استفاده از ماسک یا وسایل کمکی در تصفویه هوا، رعایت نکات تغذیهای نیز بسیار حایز اهمیت است. استفاده از مواد غذایی حاوی آنتیاکسیدان، میوهها و سبزیجات با برگهای سبز میتوانند اثرات نامطلوب ناشی از گرد و غبار را کاهش دهند. بهتر است استفاده از فست فودها، غذاهای حاوی مواد افزودنی و آلرژی زا، محدود شود ضمن اینکه مصرف لبنیات به خصوص شیر و غذاهای دریایی و موتد غذایی حاوی امگا۶ توصیه میشود.
معاون دانشگاه علوم پزشکی ایلام گفت: هم اکنون میزان گرد و غبار در ایلام به ۴۰ برابر حد مجاز رسیده است.
کد خبر: ۱۱۱۶۷۵۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۲
منابع مطلع از معطلی ۱۳ ساعته مسافران ایرانی در فرودگاه نجف بعد از لغو پروازها به علت محدودیت دید ناشی از توفان گرد و غبار خبر می دهند.
کد خبر: ۱۱۱۶۷۵۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۲
تصاویری از میزان آلودگی هوا در نجف اشرف را تماشا میکنید.
کد خبر: ۱۱۱۶۷۰۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۱
سازمان هواشناسی نسبت به ورود گرد و غبار به ۱۰ استان وزش باد شدید در جنوب کشور و افزایش ارتفاع موج تا دو متر در شمال و جنوب کشور خبر داد.
کد خبر: ۱۱۱۶۵۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۰
دبیر کارگروه شرایط اضطرار آلودگی هوای خوزستان گفت: نوبت صبح مدارس ابتدایی ۶ شهرستان خوزستان به دلیل وقوع گرد و غبار در روز شنبه (فردا) تعطیل هستند.
کد خبر: ۱۱۱۶۳۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۰
استانداری خوزستان طی اصلاحیهای مدارس مقطع ابتدایی ۱۲ شهرستان خوزستان را در نوبت صبح فردا سهشنبه ۶ اردیبهشت تعطیل اعلام کرد.
کد خبر: ۱۱۱۵۶۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۰۶
عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی گفت: باید اجلاسی در خوزستان و اهواز که مرکز این ریزگردها است، برگزار و تبعات نبود توجه به موضوعات زیست محیطی در منطقه گوشزد شود تا از ظرفیت دیپلماسی در کنار ظرفیتهای داخلی برای حل معضل ریزگردها استفاده شود.
کد خبر: ۱۱۱۵۶۳۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۰۵
دبیر کارگروه اضطرار آلودگی هوای خوزستان با بیان اینکه شرایط گرد و غبار ی امروز غیرقابل پیشبینی بوده است، گفت: هنوز تصمیمی برای تعطیلی اتخاذ نشده اما در حال بررسی هستیم.
کد خبر: ۱۱۱۵۵۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۰۵
رئیس مرکز پژوهشهای کاربردی سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور گفت: مطابق مطالعات انجام شده، اکنون ۳۵ هزار کیلومتر مربع از پهنههای داخلی واقع در ۱۷ استان مرکزی، شرقی و همچنین جنوب خوزستان مستعد تولید گرد و غبار است.
کد خبر: ۱۱۱۵۰۷۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۰۲
رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا از وزش باد، ابرناکی و رگبار باران و بارش پراکنده در اکثر نقاط کشور خبر داد.
کد خبر: ۱۱۱۳۵۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۴
در پی ورود توده جدید گرد و غبار به خوزستان، شاخص کیفی هوای پنج شهر این استان در وضعیت خطرناک قرار گرفت.
کد خبر: ۱۱۱۳۵۷۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۴
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار تهران از اعلام هشدار نارنجی در پایتخت خبر داد و گفت: فعالیت ورزشی دانشآموزان برای روز چهارشنبه ۲۴ فروردین ماه در فضای باز ممنوع می باشد.
کد خبر: ۱۱۱۳۵۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۴
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی ضمن بیان اینکه طی ۵۰ سال گذشته، بارندگیها به طور سالانه یک میلیمتر نسبت به دوره قبل کاهش یافته است، اظهار کرد: مصرف بیرویه آب و توسعه خشکسالی موجب خیزش گرد و خاک را فراهم میکند.
کد خبر: ۱۱۱۳۱۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۲
گرد و غبار ۲۸۳ بیمار قلبی و تنفسی را راهی بیمارستان کرد.
کد خبر: ۱۱۱۳۱۴۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۱
مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمینشناسی و زیستمحیطی سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور، پدیده ریزگرد را همانند فرونشست پدیدهای ناشی از "تخریب سرزمینی" دانست و گفت: ما در اقلیم متغیری زندگی میکنیم و اقلیم خط و نشانهای خود را به ما نشان میدهد که علائم آن نیز بروز کرده است؛ از این رو آینده "گرمتر و خشکتر" چشماندازی است که میتوان برای آن متصور بود و ما باید خود را برای آیندهای متفاوت نسبت به آنچه که در گذشته تجربه کردهایم، آماده کنیم.
کد خبر: ۱۱۱۳۰۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۱
طوفانهای گرد و غبار در گروه حوادث طبیعی قرار میگیرند و زمانی رخ میدهند که وزش شدید باد ذراتی همچون شن، خاک و سایر ذرات ریز را از بیابانها و مناطق نیمهخشک وارد مناطق شهری میکند.
کد خبر: ۱۱۱۳۰۱۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۱
اداره اطلاع رسانی و روابط عمومی آموزش و پرورش کردستان در اطلاعیه ای اعلام کرد مدارس برخی شههرای استان به دلیل تداوم آلودگی هوا فردا یکشنبه ۲۱ فروردین تعطیل است.
کد خبر: ۱۱۱۲۹۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۱
مرور روزنامههای یکشنبه ۲۱ فروردین
رونمایی از ۹ دستاورد هستهای در حضور رئیسجمهور، گرد و غبار تا فردا مهمان تهرانیهاست، نغمههای پیروزی در دژ کییف، چاقی؛ بلای جان یک سوم دانشآموزان ایرانی، پیام قاطع رئیسی از تهران به وین، جیب خالی فدراسیون ۴۳۰ میلیاردی در سال جام جهانی، کدام سرمایهگذار خارجی با ۹۰ هزار یورو به ایران میآید؟ در انتظار ترمزی برای گرانی، جولان میکرون و اُمیکرون! احتمال حذف دلار از معاملات نفتی ایران با جایگزینی ریال و طلا و کدام سرمایهگذار خارجی با ۹۰ هزار یورو به ایران میآید؟ از مواردی است که موضوع گزارشهای خبری و تحلیلی روزنامههای امروز شده است.
کد خبر: ۱۱۱۲۹۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۱
هوای اغلب شهرهای غربی و مرکزی کشور با افزایش میزان ذرات معلق در هوا به حد خطرناک رسید.داده های ایستگاه های پایش کیفی هوا، نشان می دهد که در شرق کشور عراق، گرد و غبار شدیدی تشکیل شده و این پدیده همراه با وزش باد، از روز پنج شنبه ۱۸ فروردین ۱۴۰۱ به کشور، وارد شده است.
کد خبر: ۱۱۱۲۹۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۱
مدیرروابط عمومی آموزش و پرورش کردستان گفت: مدارس برخی شهرستانهای استان بدلیل گرد و غبار فردا (شنبه) تعطیل است.
کد خبر: ۱۱۱۲۷۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۰