کلیات
کسری بودجه Deficit هنگامی رخ میدهد که دولت (و یا هر نهاد دیگری) بیش از درآمد خود پول خرج کند. در برابر کسری بودجه، مازاد بودجه وجود دارد. به کسری بودجه انباشته شده طی چند سال بدهی دولت گفته میشود. تأمین کسری بودجه معمولاً از طریق استقراض داخلی یا خارجی انجام میشود.
دلایل رخ دادن کسری بودجه
عدم کنترل و ساماندهی صحیح هزینهها و درامدهای دولت منجر به ایجاد کسری بودجه میشود. برای محاسبه میزان کسری بودجه در اقتصاد ایران، اختلاف بین درآمدها و پرداختهای دولت اندازهگیری میشود. درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز، مالیاتها، فروش ارز، انحصارها و مالکیت دولت، فروش کالاها و خدمات، بهره دریافتی بابت وامهای پرداختی دولت به خارج و ... جزء درامدهای دولت محسوب میشود.
راههای تأمین کسری بودجه
برای تأمین کسری بودجه راه های مختلفی وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می شود.
استقراض از نظام بانکی
تأمین کسری بودجه از طریق استقراض از نظام بانکی به معنای افزایش نقدینگی و به دنبال آن افزایش نرخ تورم خواهد بود. در ایران عمدهترین راه تأمین کسری بودجه، استقراض از نظام بانکی است. اما این راه تأمین کسری بودجه چند سالی است که توسط مجلس ممنوع شده است.
انتشار اوراق بهادار
روی آوردن دولت به چاپ و انتشار اوراق بهادار (استقراض داخلی) به معنای افزایش تقاضای دولت برای اعتبارات است که اولین تأثیر آن در بازار پولی، افزایش نرخ بهره و به دنبال آن کاهش سرمایهگذاری بخش خصوصی است. اما کاهش سرمایهگذاری در کشور ما بیشتر به دلیل استقراض دولت از بانکها و کاهش قدرت استقراض بانکها به بخش خصوصی جهت سرمایهگذاری میباشد. روند نرخ بهره در ایران بیشتر حالت دستوری است.
استقراض از خارج از کشور
تأمین کسری بودجه از طریق منابع خارجی میتواند منجر به کسری در حساب جاری شود..
کسری بودجه و تورم
آمار و ارقام نشان میدهد که ارتباط بین کسری بودجه و تورم برای همه کشورها یکسان نیست. برای مثال کشورهایی مانند فنلاند، فرانسه، ایتالیا یا انگلستان با وجودی که کسری بودجه بالایی دارند، دارای نرخ تورم بسیار پایین هستند. برعکس، در کشورهایی مثل شیلی و مکزیک در برخی سالها مازاد بودجه داشتهاند، ولی نرخ تورم دو رقمی را تجربه کردهاند. در کنار این کشورها باید به کشورهایی مانند رومانی و ترکیه اشاره کرد که با وجود کسری بودجه با تورمهای بالایی نیز مواجه بودهاند.
ایران در این دستهبندی در گروه سوم قرار گرفتهاست. در ایران با توجه به مشکل تحریم ایران و سخت بودن استقراض خارجی، دولت برای جبران کسری بودجه سادهترین راه، یعنی برداشت از صندوق ذخیره ارزی را انتخاب میکند. تبدیل این دلارها به ریال منجر به افزایش نقدینگی میشود که آن به نوبه خود با تأثیر بر روند عرضه و تقاضا منجر به تورم میشود. البته باید خاطر نشان شد، استفاده از منابع نفتی توسط دولت و همچنین انتشار پول بدون پشتوانه مالی توسط بانک مرکزی از عوامل دیگر تورم میباشد که ناشی از کسری بودجه دولت است.
کد خبر: ۹۲۳۰۷۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۶/۱۹
رئیس کل بانک مرکزی؛
اگر بانک مرکزی روی ترازنامه کنترل نداشته باشد به سختی میتواند نقدینگی را با ابزار محدود و غیر موثر سپرده قانونی و مدیریت و جیره بندی اعتبارات کنترل کند. به همین دلیل بانک مرکزی مصمم به تغییر کانال انتقال اثر پول پرقدرت به نقدینگی با راه اندازی عملیات بازار باز است.
کد خبر: ۹۲۱۵۴۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۶/۱۱
در گفتوگو با «تابناک اقتصادی» مطرح شد؛
در بودجه سال ۹۸ از محل فروش اوراق مالی، درآمدی حدود ۴۴ هزار میلیارد تومان برای دولت در نظر گرفته شده بود که دولت در روشهای پیشنهادی خود این میزان را ۳۸ هزار میلیارد تومان دیگر افزایش داد؛ این یعنی درآمدهای دولت از محل فروش اوراق مالی به بیش از ۸۰ هزار میلیارد تومان افزایش یافت. این فروش اوراق مالی به نوعی آینده فروشی محسوب میشود.
کد خبر: ۹۱۸۹۳۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۵/۲۸
رئیس پارلمان بخش خصوصی:
غلامحسین شافعی در جلسه امروز هیات نمایندگان اتاق ایران، به نظام بودجهریزی کشور اشاره کرد و خواستار بازنگری در آن شد. وابستگی بیش از حد بودجه به درآمدهای نفتی موجب شده تا کشور در مواجهه با مسائلی مانند تحریم بسیار شکننده شود. به باور وی، دولت به جای ایجاد منابع درآمدی ناپایدار و تورمزا باید به دنبال اصلاح ساختار هزینهای خود باشد. ایجاد تعادل میان درآمدها و هزینهها در بودجهریزی بدون چابکسازی دولت محقق نمیشود.
کد خبر: ۹۱۸۷۲۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۵/۲۷
واگذاری و مولدسازی داراییهای دولت، استفاده از حساب ذخیره ارزی، فروش اوراق مالی اسلامی و برداشت ۴۵ هزار میلیارد تومانی از صندوق توسعه ملی، ۴ راهکار دولت برای جبران کسری بودجه است.
کد خبر: ۹۱۴۳۶۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۵/۰۶
یک پژوهشکده کویتی اعلام کرد که کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در سال 2019 به طور مجموع 50 میلیارد دلار کسری بودجه دارند.
کد خبر: ۹۱۳۲۲۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۴/۳۱
کد خبر: ۹۰۸۵۲۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۴/۰۸
تابناک اقتصادی در گفتوگو با عضو کمیسیون برنامه و بودجه بررسی کرد؛
حسینی در پاسخ به این پرسش که چرا دولت برای جبران کسری بودجه به سمت کاهش هزینههای خود نمیرود و به عنوان نمونه به فکر حذف یارانه قشرهای ثروتمند نیست و همواره به فکر افزایش درآمدهاست، گفت: در رابطه با کاهش هزینه ها، دولت یکسری اقدامات را در لایحه بودجه انجام داد. با توجه به افزایش نرخ تورم در جامعه، انتظارات هزینهای در حوزه دولت بسیار است و امکان کاهش هزینههای اجتناب ناپذیر وجود ندارد.
کد خبر: ۹۰۷۸۳۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۴/۰۴
رئیس کل بانک مرکزی:
همتی با اشاره به اینکه دولت نمیخواهد اقتصاد کشور بهم بخورد، افزود: با این کار تمام بخشهای دولت دچار مشکل میشود و به مردم اطمینان میدهم که در سال گذشته و حالا عدد معمولی هم افزایش درآمد دولت از محل ارز نداشتیم. سال گذشته نتیجه عملکرد بانک مرکزی در بازار ارز منفی بود و در واقع خرید بیشتر از فروش بود.
کد خبر: ۹۰۷۲۲۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۴/۰۱
پیمانه اقتصادی؛
این پیمانه تیترهایی همچون ادامه افزایش قیمت نفت در بازار جهانی، گرانی طلا تقاضا و حباب سکه را کاهش داد، فراز و فرود بورس در بهار ۹۸، تولیدکنندگان نفت خلیج فارس در سهمیه اوپک تغییر نمیدهند، قاچاق برنج منتفی است و بررسی ایمنی خودروهای برقی در چین را در بر دارد.
کد خبر: ۹۰۷۰۰۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۴/۰۱
ژپسند:
کد خبر: ۹۰۴۵۹۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۳/۲۰
مرکز پژوهشهای مجلس با انتشار گزارشی درباره اداره کشور بدون نفت، با تاکید بر اینکه موثرترین راه مقابله با تحریمهای نفتی اداره ارادی کشور بدون نفت است، اعلام کرد: حتی در صورت صفر شدن صادرات نفت، امکان مدیریت تراز پرداختها و بازار ارز با ایجاد اصلاحاتی وجود دارد.
کد خبر: ۹۰۴۲۸۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۳/۱۹
گفته میشود میزان بدهی سازمان تأمین اجتماعی تا پایان سال ۱۳۹۷ به بیش از ۳۹ هزار میلیارد تومان رسیده و این سازمان برای جبران کسری بودجه خود به اخذ وامهای کلان از بانکها روی آورده است که در صورت عدم توانایی در بازپرداخت این وام ها، بانکهای طرف حساب سازمان تامین اجتماعی تا مرز بحران پیش خواهند رفت.
کد خبر: ۹۰۴۲۵۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۳/۲۰
کد خبر: ۸۹۶۳۱۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۲/۱۳
دکتر پدرام سلطانی؛
نایب رئیس اتاق ایران عمیقاً بر این باور است گناه معکوس شدن روند قاچاق در ایران، جز به گردن تصمیمات اشتباه ارزی و سیاستهای حمایتی نیست و با به هم خوردن برجام و کاهش سطح شفافیت در مبادلات مالی تجاری و اقتصادی ایران با جهان طبیعی است که شاهد افزایش میزان قاچاق در کشور باشیم.
کد خبر: ۸۸۸۴۸۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۱/۱۰
کد خبر: ۸۸۷۵۵۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۱/۰۵
کد خبر: ۸۸۴۹۷۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۲/۲۰
لایحه بودجه سال ۹۸ پس از انجام اصلاحات مدنظر رهبر انقلاب در چهارم دی ماه ۹۷ تقدیم مجلس شد. بررسیهای اولیه حکایت از آن داشت که بودجه تناسبی با شرایط تحریمی ندارد. تغییراتی هم که مجلس در لایحه بودجه سال ۹۸ اعمال نمود، به نظر اوضاع را بدتر از لایحه پیشنهادی دولت کرده است. مجلس درآمدهای نفتی و مالیاتی را افزایش داده و این در حالی است که به تحقق درآمدهای نفتی و مالیاتی پیش بینی شده توسط دولت نقدهای جدی وارد بود.
کد خبر: ۸۸۴۵۸۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۲/۱۹
هشدار کارشناسی درپی مصوبه جدید مجلس
کد خبر: ۸۷۶۹۱۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۱/۲۰
تازه ترین پیش بینی موسسه "جی اف ام اس" نشان می دهد که میانگین قیمت هر اونس طلا در سال ۲۰۱۹ میلادی به ۱۲۹۲ دلار خواهد رسید.
کد خبر: ۸۷۵۵۳۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۱/۱۴