در مورد قزاقستان در ویکی تابناک بیشتر بخوانید کلیات
قزاقستان با نام رسمی جمهوری قزاقستان، کشور مستقل و فراقارهای در آسیای مرکزی و اروپا است. پایتخت این کشور در سال ۱۹۹۸ از آلماتی در جنوب که بزرگترین شهر کشور است به نورسلطان یا آستانه در شمال منتقل شد.
جمعیت قزاقستان ۱۸٬۷۵۵٬۰۰۰ نفر، زبانهای رسمی آن قزاقی و روسی و واحد پول آن تِنگه است. قزاقستان بزرگترین کشور محصور در خشکی در دنیا است و تراکم جمعیتی کمی دارد. حدود ۷۰ درصد از مردم این کشور مسلمان هستند.
نور سلطان، پایتخت کنونی قزاقستان شهری است بسیار سرد و بادخیز که دمای هوا در زمستان در آن به منفی ۴۰ درجه میرسد. گروههایی از ملیگرایان روس در روسیه و داخل قزاقستان دعوی الحاق مجدد شمال قزاقستان به روسیه را داشتند، و این یکی از انگیزههای رئیسجمهوری قزاقستان برای انتقال پایتخت به شهری در مرکز کشور و نزدیک به روسیه بود و این امر باعث شد که شمار زیادی از قزاقها به این شهر منتقل شوند و این دعوی به خودی خود خاموش شود.
پایگاه فضایی
پایگاه فضایی بایکونور در کشور قزاقستان قرار دارد و قدیمیترین پایگاه فضایی جهان است. یوری گاگارین نخستین انسان فضانورد از این پایگاه به فضا سفر کرد. این پایگاه در دوران شوروی سابق و به خاطر موقعیت جغرافیایی مناسب در جمهوری قزاقستان ساخته شد. پس از فروپاشی شوروی، کشور روسیه این پایگاه را تا سال ۲۰۵۰ از قزاقستان اجاره کردهاست.
مردم
ساکنان اصلی آسیای مرکزی از مردم ایرانیتبار سَکا بودند. مردمان ترکتبار از سده پنجم به اینسو آغاز به نفوذ و کوچ در منطقه کردند.
هونها در اوایل سده هشتم قبل از میلاد به این منطقه آمدند و در سالهای بعدی ترکان قبچاق که از کوهستانهای آلتای آمده بودند در حوالی دریاچه آرال و دشت قبچاق ساکن شدند قزاقها شعبهای از ترکان قبچاق هستند. در سده سیزدهم، این منطقه توسط امپراتوری چنگیزخان مغول تصرف شد. پس از مرگ او، این امپراتوری بین فرزندان او قسمت شد و قزاقستان کنونی به جُغَتای، پسر چنگیزخان رسید؛ ولی قسمت غربی و بیشتر قسمتهای شمالی به گنقیز نوه چنگیزخان رسید. به دلیل حکومت طولانی مغولها بر این منطقه عناصر مغولی در این منطقه نفوذ کردهاست.
واژه شناسی
واژهٔ قزاقستان از دو بخش «قزاق» و پسوند فارسی «ستان» تشکیل شدهاست، که به معنای «سرزمین قزاقها» است. واژه قزاق نیز خود به معنی «کوچنده» و از ریشه ترکی «قَز» است که معنای کوچیدن میدهد و به زندگی کوچنشینی قزاقها اشاره دارد.
پس از انقلاب اکتبر و تشکیل اتحاد جماهیر شوروی، قزاقستان با عنوان جمهوری سوسیالیستی قزاقستان شوروی به یکی از جمهوریهای آن تبدیل شد. با فروپاشی شوروی، قزاقستان به استقلال دست یافت.
جغرافیا و تاریخ
قزاقستان در تاریخ ۱۶ دسامبر ۱۹۹۱ آخرین جمهوری شوروی بود که اعلام استقلال کرد.
قزاقستان از شمال با روسیه، از شرق با چین، در جنوب شرقی با قرقیزستان، در جنوب با ازبکستان و در جنوب غربی با ترکمنستان همسایه است. سواحل شمال شرقی دریای خزر در خاک این کشور قرار دارد.
وسعت قزاقستان ۲٬۷۲۴٬۹۰۰ کیلومتر مربع (بیش از سه برابر ترکیه یا پاکستان و کوچکتر از آرژانتین) است و حدود ۲۰٪ آن در سوی کوههای اورال قرار گرفته و به لحاظ جغرافیایی بخشی از آن در اروپا است. البته قزاقستان معمولاً یک کشور آسیایی طبقهبندی میشود.
قزاقستان بزرگترین کشور خشکیبست (محصور در خشکی) دنیا است. قزاقستان به بزرگی اروپای غربی است و از دریای خزر در غرب تا کوههای آلتای در شرق ادامه مییابد. مرزهای شمالی قزاقستان در دشتهای سیبری غربی و مرزهای جنوبی آن در بیابانهای آسیای میانه قرار دارند.
با وجود وسعت زیادی که این کشور را نهمین کشور بزرگ دنیا کرده، بیشتر پهنههایش کویر و استپ است و تراکم جمعیت آن تنها ۶ نفر در هر کیلومترمربع است.
دشت قزاق با مساحت ۸۰۴٬۵۰۰ کیلومترمربع یکسوم کشور را دربرمیگیرد و بزرگترین منطقه خشک استپی در جهان است. علفزارها و شنزارهای گسترده شاخصه این دشت هستند.
رودها و دریاچههای مهم قزاقستان عبارتند از دریاچه آرال، رود ایلی، رود ایرتیش، رود ایشیم، رود اورال، سیردریا، رود چارین، دریاچه بالخاش و دریاچه زایسان. دره چارین که ۱۵۰ تا ۳۰۰ متر عمق و ۸۰ کیلومتر درازا دارد فلات سنگی و سرخرنگ را درمینوردد و در راستای رودخانه چارین در شمال تیانشان ادامه مییابد. دهانه بیگاچ، دهانهای برخوردی است که از برخورد یک سیارک در حدود ۵ میلیون سال پیش بهوجود آمده و ۸ کیلومتر قطر دارد.
آبوهوای قزاقستان بری است و تابستانهای گرم و زمستانهای سرد دارد. بارندگی در این کشور نسبتاً کم است و اراضی آن در شرایط خشک تا نیمهخشک قرار دارند.
شهرها
شهرهای اصلی قزاقستان عبارتند از آستانه، آلماتی، قراغندی، چیمکند، آتیراو و اسکمن. شهرهای بزرگ قزاقستان به ترتیب آلماتی با حدود ۲ میلیون نفر، آستانه و قراغندی با حدود ۷۰۰ هزار نفر هستند. به جز شهرهای نامبرده میتوان به شهرهای آکتاو(۲۶۲٬۰۰۰نفر)، پاولودار(۳۲۹٬۰۰۰)، پتروپاولسک(۲۰۱٬۰۰۰) و اوست کامنگورسک(۳۱۹٬۰۰۰) نیز اشاره کرد.
زبان
زبان قزاقی که زبان مردم قزاق و زبان ملی این کشور است، زبانی است از زیرگروه شرقی زبانهای ترکیتبار که خود زیر شاخه از زبانهای آلتایی است. از نزدیکترین زبانها به قزاقی، زبان کشور همسایه قرقیزی است. زبان روسی با توجه به سابقه تاریخی و حضور گسترده خود همچنان موقعیت زبان رسمی (در قانون اساسی قزاقستان از اصطلاح زبان ارتباطات بینالمللی استفاده شدهاست) را حفظ کردهاست.
زبانهای زبان اوکراینی، زبان تاتاری، قرقیزی، اویغوری، ازبکی، ترکی آذربایجانی، باشقیری، فارسی تاجیکی، زبان آلمانی، زبان کرهای، زبان ترکمنی، زبان ارمنی و زبان مغولی تنها تعدادی از مهمترین زبانهایی هستند که بزرگترین اقلیتهای قومی این کشور به آنها سخن میگویند. بسیاری از اقلیتهای قومی قزاقستان برای داشتن زبان مشترک به جز روسی، زبان قزاقی را هم میدانند. آموزش زبان انگلیسی به عنوان زبان بینالمللی در سالهای اخیر افزایش یافتهاست.
اقتصاد این کشور تا حد زیادی به بخش کشاورزی متکی است. قزاقستان بیشترین تولید ناخالص داخلی و درآمد سرانه را در میان جمهوریهای تازه استقلال یافته دارد و نیز از اعضای مهم سازمان همکاری شانگهای است.
منابع معدنی و طبیعی
این کشور از لحاظ منابع زیرزمینی هم بسیار غنی است، از سال ۱۹۹۳ تاکنون بیش از ۴۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری خارجی در این بخش انجام شدهاست. همچنین تخمین زده میشود که قزاقستان صاحب دومین منابع بزرگ در اورانیوم، کروم، روی و سرب و سومین در منگنز، چهارمین در مس و در مورد زغال سنگ، آهن و طلا نیز در بین ۱۰ کشور اول دنیا قرار میگیرد. و همچنین یازدهمین منابع بزرگ هم در نفت و هم در گاز طبیعی را در اختیار دارد.
کشف و استخراج نفت در مناطق غربی در کنار دریای خزر، این کشور را جزو کشورهایی با درصد رشد اقتصادی بالا در میان جمهوریهای اتحاد شوروی سابق قرار دادهاست. قزاقستان به درآمدهای نفتی بسیار وابسته است و سقوط جهانی قیمت نفت در مقطعی وضعیت اقتصادی این کشور را دشوار کرد.
تحریمهای دوجانبه روسیه و غرب به سقوط روبل روسی و بحران اقتصادی در روسیه منجر شده که تأثیراتی جدی بر جماهیر دیگر سابق شوروی، از جمله قزاقستان، گذاشتهاست.
در مورد قزاقستان در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
کد خبر: ۷۲۸۴۹۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۶/۱۸
کد خبر: ۷۲۸۴۶۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۶/۱۸
وزیر انرژی قزاقستان اعلام کرد که این کشور به توافق با اوپک به عنوان یکی از کشورهای غیرعضو این سازمان به توافق کاهش تولید نفت پایبند است.
کد خبر: ۷۲۸۲۴۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۶/۱۷
همانطور که از قبل انتظار میرفت قزاقستان ظرف دو ماه آینده از توافق سقف تولید نفت اوپک خارج میشود.
کد خبر: ۷۱۱۹۰۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۴/۲۱
الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه:
الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه روز شنبه گفته است که وزرای انرژی روسیه، عربستان و قزاقستان در مورد تغییر در سطح تولید قزاقستان به عنوان یکی از کشور های حاضر در قرارداد کاهش تولید نفت، بحث و گفتگویی نکرده اند.
کد خبر: ۷۰۲۳۸۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۳/۲۰
قرار است سرمایهگذاران ایرانی با ورود به بازار منطقه جنوبی قزاقستان سالانه 20 هزار تن گوشت از این منطقه به ایران وارد کنند.
کد خبر: ۶۷۹۳۹۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۱/۰۴
کد خبر: ۶۶۶۲۱۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۱/۲۳
با پایان یافتن دور اول مذاکرات صلح سوریه در «آستانه» که غیرمستقیم نیز برگزار شد، هیئتهای شرکت کننده محل جلسه را ترک کردند.
کد خبر: ۶۵۹۲۸۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۱/۰۴
مذاکرات صلح سوریه در پایتخت قزاقستان ، در حالی آغاز میشود که رومان واسیلنکو، معاون وزیر خارجه قزاقستان بیان کرده که 15 گروه معارض و مخالف دولت در این مذاکرات شرکت می کنند و همچنین ایالات متحده آمریکا نیز در سطح سفیر به این مذاکرات آمده است. در عین حال، سخنگوی معارضان گفته که گروههای معارض در این مذاکرات، تنها در مورد آتش بس گفت وگو خواهند کرد، نه چیزی بیشتر از آن.
کد خبر: ۶۵۹۱۷۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۱/۰۴
کد خبر: ۶۵۸۸۷۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۱/۰۳
در حالی که چند روز بیشتر به زمان اعلام شده برای برگزاری مذاکرات صلح سوریه در قزاقستان نمانده، بحث بر سر ترکیب گروه ها و همچنین کشورهای شرکت کننده در این مذاکرات، همچنان داغ است. در همین راستا، سرانجام روز گذشته، شماری از گروه های معارض سوری تصمیم خود را برای شرکت در مذاکرات اعلام کردند؛ اما آن ها چگونه در نهایت به این تصمیم رسیدند؟
کد خبر: ۶۵۷۴۲۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۰/۲۸
بشار اسد با اشاره به مذاکرات صلح سوریه در قزاقستان بیان کرده که دولت وی آماده است تا بر سر «همه چیز» در آستانه مذاکره کند؛ اما هنوز مشخص نیست، زمان این مذاکرات دقیقا چه وقت خواهد بود و نماینده گروه های معارض شرکت کننده در این نشست نیز چه کسانی هستند!
کد خبر: ۶۵۵۴۶۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۰/۲۰
طبق دستور رئیس جمهوری قزاقستان ، با منحل شدن پارلمان این کشور انتخابات زودهنگام برگزار می شود.
کد خبر: ۵۶۲۴۴۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۴/۱۱/۰۱
درباره بانک سوخت
معاون رییسجمهور و رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان که برای شرکت در کنفرانس عمومی سالانه آژانس در وین بهسر میبرد امروز با شکولنیک، وزیر انرژی قزاقستان دیدار و گفتوگو کرد.
کد خبر: ۵۳۱۴۴۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۴/۰۶/۲۲
گروه نفت و گاز این قرارداد راهبردی را با شرکت ملی نفت و گاز قزاقستان موسوم به «کزمونایگس» به امضا رساند.
کد خبر: ۴۰۷۷۹۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۳/۲۳
سه کشور پایهگذار پیمان اقتصادی اوراسیا پیش از این اتحادیه گمرکی اوراسیا را بنیان نهاده بودند.
کد خبر: ۴۰۴۰۸۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۳/۰۹
حمیدرضا عزیزی*
کد خبر: ۲۷۱۳۳۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۱/۰۶/۱۹
شبکه تلویزیونی خصوصی «کی تی کی»گزارش داد که طبقههای دوم و سوم تنها ساختمان دیپلماتیک سوریه در قزاقستان به طور کامل در آتش سوخت.
کد خبر: ۲۵۸۷۱۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۱/۰۴/۲۷
مهدي سنايي*
کد خبر: ۱۷۰۷۷۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۰/۰۳/۲۴
دکتر احمدی نژاد که با بدرقه رسمی دکتر ولایتی و همراهی وزیرامورخارجه و رئیس سازمان صدا وسیما، عازم قزاقستان شد، پیش از سفر درجمع خبرنگاران گفت: پیمان شانگهای، پیمان منطقه ای است که دهمین سال خود را جشن می گیرد و جمهوری اسلامی ایران از شش سال قبل ناظر این پیمان است.
کد خبر: ۱۷۰۶۰۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۰/۰۳/۲۴