کلیات
بارها در خبرها واژه نقدینگی را شنیدهاید. برای مثال دولت بیان می کند که یکی از راهکارهای اصلی در سال جاری برای کنترل افزایش قیمتها و تورم، مهار نقدینگی است. اما مفهوم نقدینگی چیست؟ نقدینگی چه تاثیری بر بیکاری، تولید و تورم دارد و راهکارهای افزایش و کاهش آن در اقتصاد به چه صورت است؟مفهوم پول نقد که مشخص است. پولی که در حال حاضر برای مبادله در دسترس است و میتوان برای خرید کالا و خدمات از آن استفاده کرد، اما نقدینگی مفهومی عامتر نسبت به این واژه دارد. نقدینگی به درجه نقدشوندگی داراییهای مختلف در قیمت مشخص اطلاق میشود.
مثال
فرض کنید شما میخواهید منزلتان در سریعترین زمان ممکن به شخصی بفروشید. قیمت منزل شما ۲۵۰ میلیون تومان است. از فرد خریدار در مورد نحوه پرداخت میپرسید. او بیان میکند من ۵۰ میلیون تومان پول نقد دارم، ۱۶۰ میلیون پول منزلم است که میخواهم بفروشم و ۴۰ میلیون مابقی را نیز با فروش ماشینم به شما پرداخت میکنم. در این مثال شخص در ظاهر ۲۵۰ میلیون لازم برای این معامله را دارد، اما آیا همگی این داراییها در حال حاضر قابلتبدیل شدن به پول هستند؟ بدون شک فروش منزل و ماشین او نیاز به زمان دارد. از طرفی نمیتوان دقیقا گفت این داراییها به قیمت گفته شده بهفروش میرسد یا خیر. همه این عوامل موجب میشود شما به این فکر بیفتید که پرداخت مشتری برای مثال ممکن است ۴ یا ۵ ماه بهطول بینجامد. حال اگر شخصی همان لحظه برسد و بگوید که ۲۵۰ میلیون پول نقد در حساب جاری خود در بانک دارد و میتواند همین امروز منزل شما را بخرد بدون شک شما با او وارد معامله خواهید شد.
پول موجود در بانک نیز یک نوع دارایی است. بار دیگر به مثال نگاه کنید، همه این داراییها نهایتا برای داد و ستد باید به پول تبدیل شوند، اما سرعت آنها متفاوت است. هرچه یک دارایی سریعتر به پول تبدیل شود اصطلاحا درجه نقدشوندگی آن بالاتر است. همچنین ملاحظه شد پول نقد سرعت معاملات را بالا میبرد. حال با این مقدمه به تبیین نقدینگی میپردازیم. نقدینگی در اقتصاد شامل پول و شبه پول است. پول بالاترین درجه نقدشوندگی را دارد، شما با پول به سرعت میتوانید هر آنچه را که آماده فروش است تهیه کنید.بهعبارت خیلی ساده پول به اسکناس و سکههای (مسکوکات) در دست مردم، همچنین هر گونه حساب بانکی که در هر زمان امکان برداشت تا ریال آخر از آن وجود داشته باشد اطلاق میشود. به این ترتیب این گونه حسابها مثل پول نقد عمل کرده و سرعت انجام معامله با آنها مثل پول نقد است. مثلا حساب دسته چک، حساب جاری است. اگر کسی چک روز به شما بدهد و به بانک مراجعه کنید چک شما در همان روز تبدیل به پول نقد میشود یا حسابهای قرضالحسنه متصل به عابر بانک.
چیستی شبه پول
شبه پول گونهای از داراییهای پولی شماست که قدرت نقدشوندگی آنها به اندازه پول نیست. به بیان ساده هرگونه پولی که شما در بانک سپرده کردهاید، اما امکان برداشت از آن به زمان خاصی محدود شده شبهپول است. برای مثال وقتی شما ۱۰ میلیون پول نقد خود را تحت عنوان سپرده بلندمدت یکساله ذخیره میکنید، پول شما به مدت یک سال به شبه پول تبدیل میشود یا حتی حسابی که به شما میگوید حداقل ۵ میلیون از پولتان همواره باید در حساب باشد تا به آن سود پرداخت کنیم، اگر ۱۰ میلیون در آن داشته باشید ۵ میلیون آن پول، و ۵ میلیون آن شبه پول است.حال به تاثیر نقدینگی در اقتصاد بپردازیم، تا اینجا مشخص است که هر چه پول در دست مردم بیشتر باشد سرعت انجام مبادلات تجاری افزایش مییابد. از طرفی همواره در جامعه مقدار مشخصی کالا و خدمات وجود دارد که مقدار پول در دست مردم باید با آن متناسب باشد. اگر مقدار پول بیشتر از کالا و خدمات موجود باشد، مردم همان میزان محصول را باید با پول بیشتری خریداری کرده و قیمتها در جامعه بالا میرود و برعکس.
اثرات نقدینگی در اقتصاد
از طرفی پول زیاد تقاضای مردم برای خرید کالاها و خدمات مختلف را افزایش میدهد و اگر محصولات تولیدکنندگان داخلی به اندازه کافی نباشد راه برای ورود کالاهای خارجی ارزان قیمت باز شده و رفته رفته مردم کالاهای خارجی را جایگزین کالای داخلی میکنند که پیامد آن کاهش تولید داخلی و افزایش بیکاری است؛ بنابراین حجم نقدینگی در جامعه باید کنترل شود. توجه داشته باشید این فقط پول نقد نیست که میتواند تورمزا باشد. پولهایی که بهصورت شبه پول در حسابهای بانکی ذخیره میشود نیز میتواند سریعا به پول نقد تبدیل شود. اما چگونه؟ بانکها منابع مالی جمع شده را میتوانند به مردم وام دهند. به این ترتیب حجم پول بیشتر از مقدار اولیه شروع به افزایش میکند. مثلا وقتی ۱۰ میلیون تومان در بانک جمع میشود و بانک آن را در قالب وام به شخص دیگری میدهد اگر نرخ بهره وام ۲۰ درصد باشد او در پایان سال باید ۱۲ میلیون به بانک بازگرداند.
راه کنترل نقدینگی جامعه
اما چطور میتوان نقدینگی یا حجم پول در گردش جامعه را کنترل کرد. هر کالایی در اقتصاد قیمتی دارد و قیمت پول نیز نرخ بهره آن است. برای مثال فرض کنید دولت میخواهد برای دو سال آینده حجم نقدینگی در کشور را کاهش دهد. اگر دولت نرخ بهره سپردههای بلندمدت ۲ ساله را ۲۵ درصد و نرخ بهره وام را ۳۰ درصد تعیین کند چه اتفاقی میافتد؟ از یک طرف مردم تمایل دارند پول خود را تا ۲ سال آینده در بانک سپرده کنند و این یعنی حجم پول نقد که سرعت مبادله بالایی دارد در جامعه کم میشود. از طرفی وام گرفتن برای مردم مشکل میشود و با این نرخ بالا تعداد افراد متقاضی وام نیز در جامعه کم میشود. به این ترتیب حجم پول کلی در جامعه کم شده و تقاضای مردم نسبت به قبل کاهش مییابد و قیمتها کنترل میشوند. عوامل متعددی در کنترل نقدینگی دخالت دارند، اما در این مقاله معمولترین روش آن ذکر شد.
*برگرفته از یادداشت مرتضی زارع در روزنامه دنیای اقتصاد
بورس تابناک در گفتوگو با کارشناس بازار سرمایه بررسی کرد
کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه بودجه انبساطی سال ۱۴۰۰ رنگ وبوی نفت و برجام دارد و خوشبینانه است، گفت: سال آینده و با توجه به پیش بینی ثبات اقتصادی و نبود رکود تورمی فعلی، حجم واگذاری سهام شرکتهای دولتی در بازار ثانویه به نظر چندان امکانپذیر نمیرسد.
کد خبر: ۱۰۱۹۱۰۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۴
بازار ارز و سکه در آواخر دومین هفته آذر ۹۹ روند صعودی داشت که این افزایش قیمت با شیب ملایمی همراه بود و بازار سرمایه همانند هفته گذشته شاهد رشد شاخص کل بود.
کد خبر: ۱۰۱۹۰۳۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۴
پورسید آقایی، کارشناس بازار سرمایه گفت: کاهش نرخ سپردههای بین بانکی و سپرده گذاریها باعث میشود تا نقدینگی ها به سمت بازار سرمایه هدایت شود.
کد خبر: ۱۰۱۸۹۴۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۳
یک کارشناس بازار سرمایه معتقد است که با توجه به انتشار گزارش ۶ ماه شرکتها، شاخص بورس تا پایان آذر ماه به محدوده یک میلیون و ۶٠٠ هزار واحد نزدیک خواهد شد.
کد خبر: ۱۰۱۸۶۸۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۲
آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه چگونگی بازگشت اعتماد مردمی به بورس و افزایش سرمایه های حقیقی را تشریح کرد.
کد خبر: ۱۰۱۸۵۰۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۱
یک کارشناس بازار سرمایه گفت: براساس پیشبینیهای صورت گرفته شرایط سرمایهگذاری در بازار سهام تا پایان سال مثبت است.
کد خبر: ۱۰۱۸۵۰۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۱
شقاقی شهری، واردشدن نقدینگی توسط سرمایه گذاران حقیقی و چندعامل دیگر را باعث رشد بورس می داند.
کد خبر: ۱۰۱۸۳۰۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۰
بورس تهران برای دومین هفته متوالی با رشد نماگر اصلی خود همراه شد و اینبار با رشد ۶/ ۱ درصدی به محدوده یک میلیون و ۳۶۷ هزار واحد بازگشت.
کد خبر: ۱۰۱۷۸۳۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۰۸
بازار سرمایه در هفته جاری روزهای پرنوسانی را پشت سر گذاشت و در حالی که روز سهشنبه چراغ قرمز این بازار روشن شده بود در روز چهارشنبه بورس دوباره سبزپوش شد.
کد خبر: ۱۰۱۷۵۲۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۰۶
بررسی روند خرید و فروش های سهامداران بورسی در دومین ماه پاییز، نشان از سبقت بازیگران عمده در سمت خرید سهام دارد. به طوری که در این ماه حقوقی ها با حمایت قابل توجه خود و جمع آوری سهام توانستند بیش از ۵هزار میلیارد تومان نقدینگی به پرتفوی خود منتقل کنند.
کد خبر: ۱۰۱۷۵۲۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۰۶
یک تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به خیز آرام حقوقیها برای ورود مجدد به بازار و کسب سود گفت: بازار سرمایه در حال جبران عقبماندگی از رشد سایر بازارهای موازی از جمله ارز و طلا است.
کد خبر: ۱۰۱۷۲۷۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۰۵
یک تحلیلگر بازار سرمایه با هشدار درباره نگاه کوتاه مدت داشتن به سودآوری در بازار سرمایه گفت: پول های خارج شده از بورس در حال ورود مجدد به بازار سهام هستند.
کد خبر: ۱۰۱۶۶۵۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۰۲
یک کارشناس بازار سرمایه معتقد است: اکنون بهترین زمان برای ورود سرمایه به بازار بورس و خرید سهام است، زیرا قیمتهای ایجاد شده در سهام مناسب و به نفع سهامداران خواهد بود.
کد خبر: ۱۰۱۶۵۷۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۰۲
وزیر اقتصاد با بیان اینکه بسیاری ابر تورم را پیش بینی میکردیم، اما این گونه نشد، گفت: از این رشد نقدینگی راضی نیستیم و همه تلاش دولت و بانک مرکزی برای کنترل نقدینگی است.
کد خبر: ۱۰۱۶۵۲۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۰۲
بررسی روند خرید و فروش های سهامداران بورسی در دومین ماه پاییز، نشان از سبقت بازیگران عمده در سمت خرید سهام دارد. به طوری که در این ماه حقوقی ها با حمایت قابل توجه خود و جمع آوری سهام توانستند بیش از ۵هزار میلیارد تومان نقدینگی به پرتفوی خود منتقل کنند.
کد خبر: ۱۰۱۶۴۹۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۰۱
به نظر میرسد به سبب بهبود شرایط بازار جهانی و البته تثبیت نسبی دلار شاهد کوچ نقدینگی از گروههای کوچک به سمت بزرگان کالایی هستیم.
کد خبر: ۱۰۱۶۲۵۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۳۰
کارشناس بازار سرمایه گفت: توسعه و گسترش نهادهای مالی بیشترین کمک را به افزایش تقاضا و ورود نقدینگی به بازار سرمایه میکنند.
کد خبر: ۱۰۱۵۹۸۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۲۸
بازار سرمایه در چهارمین روز متوالی سبز بود و بیشتر نمادها با افزایش قیمت رو به رو بودند. شاخص کل باز هم ارتفاع خود را افزایش داد و به کانال یک میلیون و 273 هزار واحدی رسید. آیا روند صعودی بازار ادامه دار خواهد بود؟
کد خبر: ۱۰۱۵۵۴۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۲۶
تاثیر عدم بازگشایی نمادهای شستا و پالایش یکم در ادامه دار شدن روند نزولی بازار سرمایه
کد خبر: ۱۰۱۵۰۹۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۲۴
کارشناس بورس با اشاره به سقوط شاخص بازار سرمایه گفت: این بازار, ظرفیت ورود این مقدار پول زیاد را در این مدت کوتاه نداشته است و نباید مردم را به حضور در این بازار تشویق می کردند.
کد خبر: ۱۰۱۴۷۴۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۲۲