در مورد مالیات در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
کلیات
مالیات بر حسب تعریف سازمان همکاری و توسعه اقتصادی پرداختی الزامی و بلاعوض است. مالیات ممکن است به شخص، مؤسسه، دارایی و ... تعلق گیرد. چنین تعریفی پرداختهای تأمین اجتماعی را هم در بر میگیرد، حال آن که بر حسب مقررات و عرف مالیاتی ایران اصطلاح مالیات پرداختهای اخیر را شامل نمی شود.
برخی مالیات را به مثابه یک نوع هزینه اجتماعی می دانند که آحاد یک ملت در راستای بهرهبرداری از امکانات و منابع یک کشور موظفند آن را پرداخت کنند تا توانائیهای جایگزینی این امکانات و منابع فراهم شود. مالیات در واقع انتقال بخشی از درآمدهای جامعه به دولت یا بخشی از سود فعالیتهای اقتصادی است که نصیب دولت میشود، زیرا ابزار و امکانات دست یابی به درآمد و سودها را دولت فراهم ساختهاست.
نظر اقتصاد دانان در مورد مالیات
اقتصاددانان معمولاً از مالیات بر مصرف در مقابل مالیات بر درآمد حمایت میکنند، به عنوان مثال سیگار از جمله کالاهایی است که دولتها برای جلوگیری از مصرف آن مالیاتهای سنگین بر آن وضع میکنند. بر اساس گزارشی که بنیاد خیریه بلومبرگ به تازگی توسط رویترز منتشر کردهاست، صنعت تنباکو ۱۰ درصد درآمدهای مالیاتی چین را به خود اختصاص داده است. شرکتهای دخانیات مانند فیلیپ موریس حدود ۶ میلیون اندونزیایی را تحت استخدام دارند و به تنهایی بیش از شش میلیارد دلار مالیات غیرمستقیم به صندوق دولت میپردازد.
هدف از اخذ مالیات
دولتها برای جبران هزینههای خدماتی که به شهروندان انجام میدهند. از طریق وضع مالیاتی اقدام میکنند و البته هدف از وضع مالیاتی برای اغلب کشورها جبران هزینه نیست، زیرا از طریق مالیات نقدینگی دچار تغییرات میشود که بعد از جبران هزینه مهمترین عامل وضع مالیاتی میباشد.
انواع مالیات
مالیات مستقیم: مالیات مستقیم را میتوان مالیات بر درآمدها، سود یا مالیات بر ثروت و امثال آن نیز نامید. این مالیات بطور مستقیم از درآمد یا دارایی افراد حقیقی و حقوقی اخذ میشود.
مالیات بر درآمد: مالیات بر درآمد شامل مالیات بر درآمد املاک، مالیات بر درآمد حقوق، مالیات بر درآمد مشاغل، مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، مالیات بر درآمد اتفاقی، مالیات بر درآمد کشاورزی و مالیات بر درآمد منابع مختلف است.
مالیات بر دارائی: مالیات بر دارائی شامل مالیات بر ارث، حق تمبر، مالیات سالانه املاک، مالیات بر اراضی بایر و مالیات بر مستغلات مسکونی خالی است.
مالیات غیر مستقیم: مالیات غیر مستقیم مالیاتهایی هستند که پرداختکننده آن فرد معینی نیست و دارای قابلیت انتقال بالایی است. مالیات غیر مستقیم، روی مصرف کالاها و فعالیتهایی وضع میشود که بطور غیر مستقیم روی درآمد مؤثر میباشد.
مالیات بر ارزش افزوده: مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات بر مصرف است که در زنجیره واردات، تولید و توزیع بر حسب درصدی از ارزش کالا و خدمات مشمول دریافت میشود. این مالیات نخستین بار توسط فون زیمنس در سال ۱۹۵۱ به منظور فائق آمدن بر مسائل مالی کشور آلمان طرحریزی گردید، لیکن به رغم علاقه و تمایل شدید کشورهایی نظیر آرژانتین و فرانسه در خصوص آگاهی از چگونگی ساختار آن، این مالیات بطور رسمی تا سال ۱۹۵۴ به مرحله اجرا در نیامد. از سال ۱۹۵۴به بعد، برزیل، فرانسه، دانمارک و آلمان در زمره نخستین کشورهایی بودند که این مالیات را در نظام مالیاتی کشور خود معرفی نمودند. کره جنوبی نخستین کشور آسیایی است که در سال ۱۹۷۷ با کمک صندوق بینالمللی پول توانست این مالیات را در نظام مالیاتی خود پیاده نماید و بدنبال آن کشورهای ترکیه، پاکستان، بنگلادش و لبنان نیز اقدام به اجرای این مالیات نمودند. هماکنون بیش از ۱۴۰ کشور جهان از سیستم مالیات بر ارزش افزوده بهرهمند هستند.
دیدگاهها در خصوص مالیات
از آنجاییکه پرداخت مالیات اجباریست و توسط نظامات حقوقی اعمال میشود برخی فلاسفه سیاست مالیات بستن را، چون دزدی (یا برده داری یا نقض حقوق مالکیت)، یا استبداد میدانند و دولت را به جمعآوری مالیات از راه زور و ابزارهای اجباری متهم میکنند. اراده گرایان، آنارشیستهای فردگرا، آبجکتیویستها، آنارکو-کاپیتالیستها و لیبرترینها مالیات بستن را بمثابه تجاوز دولتی میدانند.
این دیدگاه که دموکراسی به مالیات بستن مشروعیت میبخشد را آنانی که هر نوع دولت از جمله قوانین برگزیده بهطور دمکراتیک اساساً تجاوزکارانهاند را رد میکنند. بنا بر لودویگ فن میزس، «جامعه در کل» بنا بر فردیت روشی، نباید چنین تصمیماتی بگیرد.
مخالفین لیبرترین مالیات بستن مدعی هستند حفاظت دولتی، نظیر پلیس و نیروهای دفاعی را میتوان با جایگزینهای بازار از قبیل: سازمانهای دفاعی خصوصی، سازمانهای حل اختلاف یا مشارکتهای داوطلبانه جایگزین کرد. والتر ای. ویلیمز استاد اقتصاد دانشگاه جورج میسن گفته «برنامههای باز توزیع درآمد دولتی همان نتیجه دزدی را به بار میآورند. در واقع آن همانیست که یک دزد میکند؛ او درآمد را بازتوزیع میکند.
مالیات در ایران
مالیات در ایران دارای انواع مختلفی است که هر کدام با توجه به کارکردهای خود در اقتصاد به کار گرفته میشود. مالیات بر اساس چگونگی تعلق به کالاهای مورد مالیات به مالیات مستقیم و غیرمستقیم تقسیم میشود. در ادامه به جزئیات بیشتری در مورد مالیات و انواع آن در ایران اشاره می شود.
یک-مالیات مستقیم
که مستقیما از دارائی یا درآمد افراد گرفته میشوند و شامل مالیات بر دارائی و مالیات بر درآمد هستند؛ همان طور که از نام این مالیاتها مشخص است بدون هیچ واسطهای بر درآمد افراد و یا سازمانها و مؤسسات اقتصادی اعمال میشوند و توسط مأموران مالیاتی به طور مستقیم وصول میشوند. نمونه بارز این مالیاتها، مالیاتی است که دولت به طور مستقیم از حقوق کارمندان خود کسر میکند.
الف- مالیات بر درآمد: این مالیات همانگونه که از نام آن پیداست از درآمد اشخاص وصول میشود و دارای انواع مختلفی است که به تعدادی از آنها اشاره میشود:
مالیات بر درآمد املاک
مالیاتی است که از درآمد شخص حقیقی یا حقوقی ناشی از واگذاری حقوق خود نسبت به املاک واقع در ایران پس ازکسر معافیت مقرر اخذ میشود. مالکان مجتمعهای مسکونی دارای بیش از سه واحد استیجاری که بارعایت الگوی مصرف مسکن بنا به اعلام وزارت مسکن و شهرسازی ساخته شده یا میشوند در طول مدت اجاره از صددرصد (۱۰۰%) مالیات بر درآمد املاک اجاری معاف هستند درغیر این صورت درآمد هر شخص ناشی از اجاره واحد یا واحدهای مسکونی در تهران تا مجموع یکصدوپنجاه مترمربع زیربنای مفید و در سایر نقاط تا مجموع دویست مترمربع زیربنای مفید از مالیات بر درآمد ناشی از اجاره املاک معاف هستند. درمورد شخص حقیقیای که هیچگونه درآمدی ندارد تا میزان معافیت مالیاتی درآمد حقوق موضـوع ماده ۸۴ قانون از درآمـد مشـمول مالیات سالیانه مستغلات از مالیات معاف است و مازاد طبق مقررات قانون مشمول مالیات است. مشمولان این ماده باید اظهارنامه مخصوص طبق نمونهای که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه خواهد شد به اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک تسلیم و اعلام نمایند که هیچگونه درآمد دیگری ندارند. اداره امور مالیاتی مربوط باید خلاصه مندرجات اظهارنامه مودی را به اداره امور مالیاتی محل سکونت مودی ارسال دارد و در صورتی که ثابت شود اظهارنامه مودی خلاف واقع است مالیات متعلقه به اضافه یک برابر آن به عنوان جریمه وصول خواهد شد.
مالیات بردرآمد مشاغل
مالیاتی است که از درآمد شخص حقیقی که از طریق اشتغال به مشاغل یا به عناوین دیگر غیر از موارد مذکور درسایر فصل های قانون مالیاتها در ایران تحصیل می شود پس از کسر معافیتهای مقرر وصول می گردد.
مالیات بردرآمد اشخاص حقوقی
مالیاتی است که از جمع درآمد شرکتها و درآمد ناشی از فعالیتهای انتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف در ایران یا خارج از ایران تحصیل می شود پس از وضع زیانهای حاصل ازمنابع غیرمعاف و کسر معافیتهای مقرر به استثنای مواردی که طبق مقررات قانون دارای نرخ جداگانه ای می باشد مشمول مالیات به نرخ ۲۵% وصول می شود.
مالیات بردرآمد اتفاقی
مالیاتی است که از درآمد نقدی و یا غیرنقدی که شخص حقیقی یا حقوقی به صورت بلاعوض و یا از طریق معاملات محاباتی و یا به عنوان جایزه یا هر عنوان دیگر از این قبیل تحصیل می نماید مشمول مالیات اتفاقی بوده و به نرخ مقرر در ماده ۱۳۱ قانون وصول می گردد.
ب- مالیات بر دارایی: دارایی یا ثروت، مشتمل بر کلیه حقوقی است که شخص حقیقی یا حقوقی نسبت به ا شیاء و اموال دارد و به آنها این اجازه را می دهد که در آن اموال تصرفات مالکانه نمایند.
در قانون مالیات های مستقیم مصوب ۱۳۶۶، مالیات بر دارایی به پنج دسته تقسیم شده است که عبارتند از: مالیات سالانه املاک، مستغلات مسکونی خالی، اراضی بایر، ارث و حق تمبر که در اصلاحات قانون مذکور، در سال ۱۳۸۰ مالیات های سالانه املاک، مستغلات مسکونی خالی و اراضی بایر حذف گردید و تنها مالیات های ارث و حق تمبر باقی مانده است که به اختصار به آنها پرداخته می شود:
مالیات برارث
مالیاتی است که در نتیجه فوت شخص اعم از فوت واقعی یا فرضی بر اموال باقی مانده متوفی طبق قانون تعلق می گیرد؛ نرخ مالیات بر ارث نسبت به سهم الارث به شرح زیر است:
از سهم الارث هریک از وراث طبقه اول سی میلیون ریال ۳۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال به عنوان معافیت کسر و مازاد به شرح مذکور مشمول مالیات میباشد. معافیت مذکور برای هریک از وراث طبقه اول که کمتر از ۲۰ سال سن داشته یا محجور یا معلول ازکارافتاده باشد مبلغ ۵۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال خواهد بود.
شرح طبقه اول طبقه دوم طبقه سوم
تامبلغ ۵۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال ۵% ۱۵% ۳۵%
تا مبلغ ۲۰۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال نسبت به مازاد ۱۵% ۲۵% ۴۵%
تا مبلغ ۵۰۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال نسبت به مازاد ۲۵% ۳۵% ۵۵%
نسبت به مازاد ۳۵ درصد ۵۰۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال ۴۵% ۶۵%
مالیات حق تمبر
نوعی مالیات مستقیم است که از طریق الصاق و ابطال تمبر بر اسناد، اوراق و مدارک به منظور رسمیت بخشیدن یا لازم الاجرا نمودن آنها، از مودی گرفته می شود؛ برای نمونه حق تمبری که از هر برگ چک که از طرف بانکها چاپ و به مصرف کنندگان ارائه میشود یا ازکارنامه و گواهینامه دانش آموزان دوره ابتدایی، راهنمایی و متوسطه اخذ می شود.
دو- مالیات غیرمستقیم
مالیاتی است که با واسطه و به طور غیرمستقیم از شهروندان گرفته میشود. مالیات غیرمستقیم در شکلهای گوناگونی قابل پیاده شدن میباشد و پرداخت آن نیز با اینکه بر دوش همگان میباشد ولی محسوس نیست و به طور معمول عموم مردم وجود آن را احساس نمیکنند. این مالیات، غالباً بر قیمت کالاها و خدمات اضافه شده و به مصرف کننده منتقل میگردد و شامل مالیات بر واردات و مالیات بر معاملات است.
الف- مالیات بر واردات
به منظور اجرای عدالت مالیاتی و توجه به توان واقعی مالیات دهندگان، یکی از سیاستهای مالی و اقتصادی دولت ها، اخذ مالیات از محل کالاهای وارداتی است. همچنین دولت ها به دلایل متعدد دیگری نیز اقدام به اعمال مالیات بر واردات می نمایند که اهم آنها عبارتند از: حمایت از تولیدات داخلی کشور، جلوگیری از ورود کالاهای تجملی غیرضرور و درآمد زایی است.
ب- مالیات بر معاملات
مالیاتی است که در موقع خرید و فروش به نسبت ارزش مورد معامله، از فروشنده دریافت می گردد. غالباً فروشنده نیز این مالیات را در موقع فروش بر قیمت کالا افزوده و به خریدار انتقال می دهد. مالیات بر معاملات شامل انواع مختلف مانند مالیات عمومی فروش (در مراحل مختلف تولید و توزیع)، مالیات بر عمده فروشی و خرده فروشی و مالیات بر ارزش افزوده است.
در مورد مالیات در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
وزیر اقتصاد:
وزیر اقتصاد با تاکید بر اینکه مالیات بر سوداگری تنها مشمول یک تا دو درصد آن هم سفته بازان و سوداگران میشود، اظهار داشت: دولت مردمی قطعاً به سراغ این افراد خواهد رفت تا ۸۰ میلیون نفر دیگری که اساساً در عمل مشمول این مالیات نخواهند شد، بتوانند از یک زندگی توأم با آرامش و عدالت مالیات ی برخوردار شوند.
کد خبر: ۱۱۸۴۱۵۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۱۹
سخنگوی اقتصادی دولت گفت: بیش از ۶۳ هزار برگه مطالبه مالیات بر خانه خالی را برای صاحبان این خانهها صادر کردیم که ارزش آن یک هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان است. تمرکز بر کسانی بوده است که ۲ واحدیا بیشتر خانه خالی دارند و بعد سراغ باقی مالکان و تعداد بیشتر دارندگان خانه خالی میرویم.
کد خبر: ۱۱۸۳۸۷۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۲۸
عدم اجرای قانون مالیات بر خانههای خالی موجب شده تا کمیسیون عمران مجلس برای بررسی و پیگیری موضوع وزرای اقتصاد و راه وشهرسازی را به کمیسیون دعوت کند.
کد خبر: ۱۱۸۳۷۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۲۷
سخنگوی سازمان مالیاتی:
سخنگوی سازمان امور مالیات ی کشور اعلام کرد: مطابق قانون مالیات های مستقیم، مهلت ارائه اظهارنامه مالیات ی اشخاص حقوقی و همچنین صاحبان درآمد املاک اجاری ۳۱ تیرماه پایان می یابد.
کد خبر: ۱۱۸۳۶۶۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۲۶
کد خبر: ۱۱۸۳۶۱۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۲۶
ترکیه با هدف تأمین مخارج بازسازی مناطق زلزله زده این کشور، مالیات بر سوخت شامل بنزین و گازوئیل را ۳ برابر کرد.
کد خبر: ۱۱۸۳۵۷۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۲۶
رئیس اتاق اصناف ایران از ارسال نامهای به رئیس جمهوری در خصوص دریافت کارمزد از تراکنش کارتخوانها خبر داد که در آن پیشنهاد شده بانک اصناف تشکیل شود تا سود حاصل از این تراکنش ها در بانک اصناف جمع آوری و برای خود اصناف هزینه شود.
کد خبر: ۱۱۸۳۵۳۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
پس از زلزلههای فوریه و انتخابات ریاستجمهوری ماه مه که هزینهها را افزایش داد، ترکیه روز یکشنبه مالیات بر بنزین را افزایش داد تا به بودجه سال ۲۰۲۳ خود ۱.۱۲ تریلیون لیر (۴۲.۲ میلیارد دلار) کمک کند.
کد خبر: ۱۱۸۳۴۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
اصلاح نظام مالیات ی و خروج از اقتصاد نفتی، برنامهای است که سالها در پیچ و خم اجراست، ولی با تشدید محدودیتهای صادرات نفتی، نیاز به اصلاح این روند بیش از پیش احساس شد؛ بنابراین، دولت سیزدهم اقداماتی در این زمینه انجام داد که البته با چالشهایی همراه بود. مسلم صالحی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، در گفتوگو با تابناک به تشریح این موضوع پرداخته است.
کد خبر: ۱۱۸۲۸۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
سخنگوی سازمان امور مالیات ی کشور گفت: بخشی از جامعه پزشکی به دنبال استفاده از کارت به کارت یا پول نقد به جای کارتخوان است که برای تعدادی از آنها اخطاریه ارسال شده و بخش دیگر از پزشکان را از طریق حساب های مشکوک به تجاری، سامانه سوت زنی و بازرسی میدانی هستند.
کد خبر: ۱۱۸۲۷۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۲۰
سخنگوی سازمان امور مالیات ی ضمن تشریح نحوه شناسایی و میزان مالیات خانههای خالی اعلام کرد که حدود ۶۳ هزار خانه خالی شناسایی و برای مالکین این خانهها برگه مطالبات مالیات ی صادر شده است.
کد خبر: ۱۱۸۲۳۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۱۸
در میزگرد مسیر درآمد مالیات ی در برنامه هفتم توسعه گفته شد در حال حاضر برای مالیات ستانی پلتفورم کارآمدی وجود ندارد که این موضوع باید اصلاح شود.
کد خبر: ۱۱۸۲۱۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۱۶
سخنگوی سازمان امور مالیات ی با اشاره به شناسایی برخی حسابهای تجاری اینفلوئنسرها و احتمال صدور برگ تشخیص متمم برای آنها گفت: اگر این افراد اظهاراتی خلاف واقع داشته باشند مشمول جرایم کتمان درآمد (۱۰ درصد جریمه غیر قابل بخشودگی) خواهند شد.
کد خبر: ۱۱۸۱۹۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۱۵
از همان روزی که دولت سیزدهم اعلام کرد که سفره مردم را از تحریم ها جدا میکند و مدعی شد که میتواند کشور را جدای از فشارهای تحریمی اداره کند، کاملا محرز بود که چنین وعدهای فقط روی شعار و کاغذ باقی میماند و چارهای جز اخذ مالیات از مردم باقی نمیماند.
کد خبر: ۱۱۸۱۶۸۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۱۳
آذری جهرمی در واکنش به مالیات ستانی از اینفلوئنسرهای اینستاگرامی نوشت: نکته قابل توجه این بود که چگونه یک دولت از فعالیت در یک شبکه اجتماعی که خودش آنرا بدون طی شدن رویه معمول قانونی مسدود کرده است، مالیات ستانی میکند؟
کد خبر: ۱۱۸۱۵۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
اگرچه مجمع تشخیص مصلحت نظام ایرادات جزئی را به مصوبه مجلس درخصوص ساماندهی بازار مسکن و اجاره بها وارد کرده، به نظر میرسد نگاه کلی مجمع به طرح مذکور حمایتی است و با رفع ایراداتی از جمله تلاش برای کاهش دعاوی مالک و مستاجر و همچنین مکانیزم شناسایی اراضی خالی، مجمع این طرح را تایید کند.
کد خبر: ۱۱۸۱۵۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۱۲
نماینده پیشین مجلس نوشت: این بی رحمی در تاریخ این ملت و در میان اغلب کشورهای دنیا بی سابقه است.
کد خبر: ۱۱۸۱۴۸۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۱۱
در گفتوگو با تابناک اقتصادی بررسی شد؛
مالیات گیری هوشمند و عادلانه میتواند بستری برای توسعه کشورها باشد. شواهد در کشور ما نشان میدهد تا کنون نتوانسته ایم به ایجاد یک نظام کارآمد مالیات ی بپردازیم، به طوری که همه افراد متناسب با درآمدشان مالیات بپردازند.
کد خبر: ۱۱۸۰۶۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۰۵
رئیس مجلس شورای اسلامی در پاسخ به تذکر نماینده بابل گفت: مالیات ۵۰ درصد کاسبان، با نرخ صفر محاسبه شده و ۴۰ درصد دیگر نیز حداکثر ۲۰ میلیون تومان مالیات پرداخت میکنند.
کد خبر: ۱۱۸۰۴۵۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۰۴
بر اساس اعلام سازمان امور مالیات ی، تفکیک حسابهای شخصی از تجاری تا ۲ روز آینده انجام میشود.
کد خبر: ۱۱۷۹۸۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۳۰