کلیات
صندوق توسعه ملی ایران یک نهاد حکومتی است که نقش صندوق ثروت ملی ایران را دارد. صندوق توسعه ملی، پس از تجربه ناموفق حساب ذخیره ارزی، بر اساس ماده ۸۴ قانون برنامه پنجم توسعه با هدف تبدیل بخشی از عواید ناشی از فروش نفت و گاز و میعانات گازی و فراوردههای نفتی به ثروتهای ماندگار، مولد و سرمایههای زاینده اقتصادی و نیز حفظ سهم نسلهای آینده از منابع نفت و گاز و فراوردههای نفتی تأسیس شد.
تاریخچه
طرح ایجاد حساب ذخیره ارزی در قالب ماده ۶۰ قانون برنامه سوم توسعه کشور در سال ۱۳۷۹ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و به دنبال آن، آییننامه اجرایی آن نیز در آبان همان سال، از سوی هیئت وزیران به تصویب رسید. به موجب بند (ه) ماده ۶۰ قانون برنامه سوم توسعه کشور (مصوب ۱۷ فروردین ماه سال ۱۳۷۹ و ۱۹ مهرماه سال ۱۳۷۹ مجلس شورای اسلامی)، آئیننامه اجرایی این ماده به پیشنهاد سازمان مدیریت و برنامهریزی و بانک مرکزی ایران و وزارت امور اقتصادی و دارایی حداکثر ظرف مدت ۳ ماه از تاریخ تصویب این قانون، به تصویب هیئت وزیران رسید.
همچنین به ماده ۶۰ اصلاحی قانون برنامه سوم توسعه، هیئتی متشکل از رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، رئیس کل بانک مرکزی و ۴ نماینده به انتخابرئیسجمهوری (حداقل ۲ نفر از بین وزیران) به عنوان هیئت امنای حساب ذخیره ارزی، جهت نظارت بر عملکرد صندوق و اتخاذ تصمیم در موارد تعیین شده در این آئیننامه و موارد دیگری تشکیل شد.
اهداف و قوانین
حساب ذخیره ارزی اهدافی نظیر ایجاد ثبات در میزان درآمدهای حاصل از فروش نفت خام، تبدیل داراییهای حاصل از فروش نفت خام به دیگر انواع ذخایر و کاهش تلاطمهای ارزی دارد. به عنوان مثال سرمایهگذاری در میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یکی از موارد قابل استفاده از صندوق ذخیره ارزی است.
شرایط استفاده از صندوق
بر اساس قوانین برنامه سوم و چهارم توسعه، دولت در صورتی مجاز به برداشت از این حساب است، که درآمد ارزی حاصل از صادرات نفت خام نسبت به ارقام پیشبینی شده کاهش پیدا کند. همچنین برداشت از حساب ذخیره ارزی برای تأمین کسری ناشی از عواید غیرنفتی بودجه عمومی ممنوع است.
در قانون پنج ساله چهارم توسعه مقرر شدهاست به منظور سرمایهگذاری و تأمین بخشی از اعتبارات موردنیاز طرحهای تولیدی و کارآفرینی بخش غیردولتی که توجیه فنی و اقتصادی آنها به تأیید وزارتخانههای تخصصی ذیربط رسیده باشد، تا ۵۰ درصد حساب ذخیره ارزی، از طریق شبکه بانکی داخلی و بانکهای ایرانی خارج از کشور، به صورت تسهیلات با تضمین کافی تخصیص یابد.
فلسفه شکل گیری صندوق
فلسفه شکلگیری این حساب در ایران بیشتر در راستای تعدیل فشارهای ناشی از نوسان قیمت نفت بر اقتصاد ملی بوده تا ایجاد حساب پسانداز برای نسلهای آینده کشور و حاکمیت این نگرش بر دیدگاه دولتمردان و برنامهریزان کشور، نحوه عملکرد این حساب را به صورت مستقیم تحت تأثیر قرار دادهاست.
ارکان سازمان صندوق
هیئت امناء، هیئت عامل و هیئت نظارت ارکان صندوق توسعه ملی را تشکیل می دهد.
هیئت امناء بهعنوان بالاترین رکن صندوق، مطابق بندهایی رئیس و سایر اعضای هیئت عامل انتخاب میکنند.
شرایط عزل رئیس و اعضاء
عزل رئیس و اعضای هیئت عامل نیز با پیشنهاد هریک از اعضای هیئت امناء و تصویب هیئت امناء امکانپذیر است. تعیین انواع فعالیتهای موردقبول و واجد اولویت پرداخت تسهیلات در بخشها و زیر بخشهای تولیدی یا خدماتی زاینده ازجمله گردشگری و با بازده مناسب اقتصادی از وظایف و اختیارات هیئت امناء است.
هیئت عامل صندوق توسعه ملی مرکب از ۵ نفر از افراد صاحبنظر، باتجربه و خوشنام در امور اقتصادی، حقوقی، مالی، بانکی و برنامهریزی با حداقل ۱۰ سال سابقه مرتبط و مدرک تحصیلیکارشناسی ارشد، توسط هیئت امنا انتخاب و با حکم رئیسجمهور منصوب میشوند.
اعضای هیأت امناء
بر اساس اساسنامه صندوق توسعه ملی، اعضای هیئتامنای صندوق عبارتاند از رئیسجمهور، رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور (دبیر هیئت امنا)، وزیر امور اقتصادی و دارایی، وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی، وزیر نفت، رئیسکل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، رئیس اتاق بازرگانی صنایع معادن و کشاورزی ایران بهعنوان عضو ناظر و بدون حق رأی، رئیس اتاق تعاون جمهوری اسلامی ایران بهعنوان عضو ناظر و بدون حق رأی، ۲ نفر نماینده از کمیسیونهای اقتصادی و برنامهوبودجه و محاسبات به انتخاب مجلس شورای اسلامی و دادستان کل کشور.
هرگونه تصمیم هیئت امناء در مورد تصویب ترازنامه و صورتهای مالی صندوق و نیز انتصاب رئیس و اعضای هیئت عامل در روزنامه رسمی کشور و نیز یکی از روزنامههای کثیرالانتشار به انتخاب هیئت امناء، منتشر میشود.
شرایط انحلال صندوق
تغییر در اساسنامه و انحلال این صندوق، تنها با تصویب مجلس شورای اسلامی است.
نحوه اداره صندوق
بهمنظور اداره امور صندوق در چهارچوب مفاد اساسنامه و مصوبات هیئت امناء، هیئت عامل مرکب از ۵ نفر از افراد صاحبنظر، باتجربه و خوشنام در امور اقتصادی، حقوقی، مالی، بانکی و برنامهریزی با حداقل ۱۰ سال سابقه مرتبط و مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد، توسط هیئت امناء انتخاب و با حکم رئیسجمهور منصوب میشوند و دارای وظایف و اختیاراتی میباشند، ازجمله وظایف بر عهده رئیس سازمان صندوق سرمایهگذاری توسعه ملی پیشنهاد فعالیتهای موردقبول و واجد اولویت پرداخت تسهیلات در بخشها و زیر بخشهای تولیدی و خدماتی زاینده و با بازده مناسب اقتصادی به هیئت امناء، پیشنهاد موارد سرمایهگذاری در بازارهای پولی و مالی بینالمللی و داخلی به هیئت امناء، ارائه پیشنهاد به هیئت امناء در خصوص نظامنامهها و شرایط و نحوه اعطای تسهیلات، انعقاد قرارداد با مشاور معتبر بینالمللی در امور سرمایهگذاری و مهندسی مالی برای ارزیابی، بهبود و ارتقای عملکرد صندوق میباشد.
کد خبر: ۸۶۷۲۹۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۱۶
کد خبر: ۸۶۵۵۳۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۱۱
کد خبر: ۸۱۲۴۳۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۰۹
کد خبر: ۷۹۶۳۸۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۲/۱۶
پیمانه اقتصادی؛
این پیمانه تیترهایی همچون شاخص کل بورس به ۶ رقمی شدن نزدیکتر شد، واکنش بورس جهانی به توافق برای پایان دادن به تعطیلی دولت آمریکا، افزایش تعرفه واردات هیبریدیها غلط است، افزایش تعرفه گمرکی دلیل افزایش قیمت لوازم یدکی، آخرین مصوبه کمیسیون تلفیق بودجه سال ۹۷، علاقهمندی بلاروس به افزایش خرید نفت از ایران و واکنش چین به افزایش تعرفه های تجاری آمریکا بر روی برخی از محصولات وارداتی از چین را در بر دارد.
کد خبر: ۷۶۷۴۴۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۰۴
کد خبر: ۷۳۹۹۰۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۷/۲۷
قائم مقام سازمان امور مالیاتی با بیان اینکه تاکنون مالیاتی بابت سود تسعیر ارز از صندوق توسعه ملی وصول نشده، گفت: مالیات تسعیر ارز صندوق قطعی شده ولی تاکنون نسبت به وصول آن اقدام نشده است.
کد خبر: ۷۱۱۵۷۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۴/۲۰
دولت طرح های گوناگونی را برای ایجاد اشتغال و از بین بردن بیکاری آزموده است که به گفته کارشناسان عموما عملکرد مناسبی نداشته اند. از جمله طرح هایی که اخیرا نیز به تصویب رسیده است برداشت 1.5 میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برای اشتغال روستاییان و عشایر می باشد. از نظر مرکز پژوهش های مجلس این طرح دارای 15 ایراد است که دولت باید راهکارهایی برای حل آن ها ارائه نماید وگرنه این طرح نیز به مانند طرح های دیگر توفیق چندانی نخواهد داشت.
کد خبر: ۶۹۸۱۸۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۳/۰۶
۳ تن از نمایندگان مجلس در گفتگو با عیارآنلاین در خصوص لایحه تخصیص ۱٫۵ میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برای اشتغال روستاییان، تأکید کردند که لازم است این تسهیلات برای توسعه کشاورزی، دامداری و صنایع وابسته به آن در نظر گرفته شود تا علاوه بر رفع مشکلات روستاییان، به امنیت غذایی کشور نیز کمک کند.
کد خبر: ۶۹۷۶۶۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۳/۰۴
با طرح های ایجاد اشتغال از دولت یازدهم تا دولت دوازدهم؛
دولت یازدهم در حالی کار خود را در سال 92 آغاز کرد که بیکاری یکی از معضلات جدی اقتصاد بود. در آن زمان، نرخ بیکاری 10.4 درصد بود و دولت راهکار کاهش بیکاری را در بهبود محیط کسب و کار و آموزش نیروهای کار برای ایجاد فرصت های شغلی پایدار می دید. با نزدیک شدن به پایان دولت یازدهم، نرخ بیکاری به 12.4 درصد رسیده است. دولت برای مقابله با این وضعیت، طرح کاج را رونمایی کرد و وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی هم اعلام نموده که برداشت 1.5 میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برای اشتغال به تصویب رسیده است.
کد خبر: ۶۹۷۲۵۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۳/۰۳
رئیس مجلس:
رئیس مجلس با اشاره به اینکه رشد ۸ درصدی مقرر در برنامه ششم توسعه به آسانی قابل دستیابی نیست، تصریح کرد: باید به مدت ۵ سال کار مجاهدانه کرد تا اقتصاد کشور از این وضعیت خارج شود.
کد خبر: ۶۷۵۷۸۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۲/۲۰
کد خبر: ۶۷۱۹۰۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۲/۰۹
جزئیات اختصاصهای ارزی و ریالی صندوق توسعه ملی
قائم مقام صندوق توسعه ملی با اشاره به اینکه ۶ هزار میلیارد تومان سپردهگذاری برای بخشهای صنعت و صادرات و سایر پیشبینی شده است، گفت: ۲ هزار میلیارد تومان از این منابع برای صادرات است.
کد خبر: ۶۶۸۳۱۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۱/۲۹
پیمانه اقتصادی؛
این پیمانه موضوعاتی همچون نمودار فراز و فرود هفتگی بورس تهران، ثبات قیمتها در بازار داخلی طلا و سکه، طلا همچنان بالای 1200 دلار، کاهش درآمد گردشگری ترکیه، افزایش قیمت نفت با پایبندی جهانی به کاهش تولید، اطاعت توتال از آمریکا درباره تغییر قرارداد گازی با ایران، رشد ۴۰ درصدی صادرات نفت ایران به ژاپن، کم شدن ۸ میلیارد دلاری موجودی صندوق توسعه ملی و روند قطع یارانه ثروتمندان را در بر دارد.
کد خبر: ۶۶۳۳۰۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۱/۱۶
کمیسیون تلفیق بودجه ۹۶، یک میلیارد و سیصد میلیون دلار از صندوق توسعه ملی برای تقویت بنیه دفاعی برای سال آینده مصوب کرد.
کد خبر: ۶۶۱۸۱۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۱/۱۱
یک اقتصاددان با تشریح برنامه دولت برای دریافت مالیات از صندوق توسعه ملی گفت: این کار دولت غیرقانونی است و این صندوق، فعالیت اقتصادی ندارد که مالیات بدهد
کد خبر: ۶۵۹۰۸۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۱/۰۴
کد خبر: ۶۵۰۸۷۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۰/۰۴
بودجه خواني تابناک اقتصادی از سند دخل و خرج 96 كشور (بخش دوم)؛
دولت در لايحه بودجه سال آينده، باز هم درخواست كرده تا سهم صندوق توسعه ملي از درآمدهاي نفت و گاز 20 درصد باشد؛ راستي چرا دولت حسن روحاني كه به انضباط مالي و پولي شهره است، براي چهارمين بار متوالي، خواستار فريز شدن سهم صندوق بين نسلي توسعه ملي شده و آيا اين اعتياد دولت به كاهش دادن سهم اين صندوق از 30 درصد به 20 درصد، با پاسخ مثبت مجلس مواجه خواهد شد؟ راستي آيا حسن روحاني نظير دو سال پيش براي كاهش دادن سهم صندوق توسعه ملي از رهبري مجوز گرفته يا اميد او به همراهي نمايندگان در سال آخر دولت يازدهم است؟
کد خبر: ۶۴۶۱۸۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۰۹/۱۶
کد خبر: ۶۳۴۱۵۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۰۸/۰۱
بلاتکلیفی صندوقی با 80 میلیارد دلار دارایی؛
دوست حسینی که دوست نزدیک و معاون اسحاق جهانگیری، معاون اول دولت یازدهم است،معاون تولید وزارت صنایع و معادن در دولت هشتم بود و در دولت یازدهم برای دومین بار این سمت را پذیرفت، اما 8 ماه بعد استعفا کرد. گفته می شود اختلاف او با محمدرضا نعمت زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت باعث استعفایش شده است.
کد خبر: ۶۱۱۸۹۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۰۵/۱۵