کلیات
سهام عدالت یکی از انواع یارانه است که دولت نهم از طریق شرکتهای تعاونی عدالت استانی به مشمولان واگذار و هدف از عرضه سهام عدالت را گسترش سهم بخش تعاون در اقتصاد ایران اعلام کرد. طرح اولیه «سهام عدالت» بر این مهم استوار شد که بخشی از سهام شرکتهای دولتی مشخص، به قشر‌های کمدرآمدتر فروخته شود. این طرح هدف نهایی اش ارتقای کیفیت زندگی اقشار کم درآمد بود آییننامه اجرایی افزایش ثروت خانوار‌های ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون براساس توزیع سهام عدالت را در تاریخ ۹ بهمن ۸۴ و پس از اصلاح متن اولیه که خود در ۲۳ آبان ۸۴ مصوب هیئت وزیران شده بود، به تصویب این هیئت رسید.
تصویب اساسنامه شرکت کارگزاری سهام عدالت در تاریخ ۲۳ آبان ۱۳۸۴ نشان از تصمیم قاطع دولت بر اجرای این داشت و سهام مزبور پیش از آغاز سال ۱۳۸۵ در چهار استان به تعدادی از مشمولان طرح اعطا شد.
در مرحله اول واگذاری سهام عدالت به برخی از افراد تحت پوشش کمیته امداد، سازمان بهزیستی و رزمندگان بیکار فاقد شغل تقسیم شد و برگه‌هایی به عنوان برگه سهام عدالت نیز به مشمولان طرح سهام عدالت داده شد.
ارزش این برگه‌ها در ابتدا ۵۰۰ هزار تومان سهام بود که بعد به یک میلیون تومان افزایش یافت. قرار بود که برای گروه‌های کم درآمد، نیمی از قیمت هر سهم تخفیف داده شود و نیمی دیگر نیز به مدت ده سال از محل سود شرکت بازپرداخت شود.
نظر احمدی نژاد در مورد سهام عدالت
در آبان ماه سال ۱۳۸۵ محمود احمدی نژاد در یک مراسم دولتی، واگذاری سهام عدالت را با هدف «کاهش فقر» اعلام کرد. احمدینژاد واگذاری سهام عدالت را «تحولی بزرگ» میدانست که به عقیده وی مبنای آن «توزیع عادلانه ثروت دولت بین قشر‌ها مختلف جامعه بود.
سهام عدالت و خصوصی سازی
تا پیش از اجرای طرح سهام عدالت خصوصیسازی بسیار کند پیش میرفت و آمار‌ها نشان میدهد که نزدیک به سه هزار میلیارد تومان از سهام شرکتهای دولتی تا آن زمان واگذار شده بود، ولی ارزش سهام عدالت در همان مرحله اول دو هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بود. در همان سال ۱۳۸۵ بعد از تفسیر تاز‌های که از اصل ۴۴ قانون اساسی شد، دولت اجازه یافت تا ۸۰ درصد سهام کارخانجات، بنگاه‌های بزرگ دولتی را به بخش خصوصی و تعاونی واگذار کند که تا آن زمان بنابر قانون اساسی باید در اختیار دولت میبود.
با تفسیری که از اصل ۴۴ صورت گرفت دولت اجازه یافت تا سهام شرکتهای بزرگ نظیر خودروسازیها، فولاد، معادن، بیمه، بانک، هواپیمایی، کشتیرانی، نیروگاهها، مخابرات و نفت گاز را واگذار کند. با این مجوز تازه، واگذاری‌ها شرکتهای دولتی سرعت گرفت هر چند کارشناسان اقتصادی میگویند در این مدت بخش عمد‌های از شرکت‌ها به سازمان‌ها و نهاد‌های شبه دولتی و «خصولتی» واگذار شدهاست و سهم واگذار شده به بخش خصوصی ناچیز بودهاست.
آمار نشان میدهد که تا پایان دولت محمود احمدینژاد نزدیک به ۱۰ درصد سهام شرکتهای دولتی به شبه دولتی‌ها واگذار شده. آمار نشان میدهد که بیشتر از ۱۴۲ هزار میلیارد تومان سهام شرکتهای دولتی در پانزده سال گذشته واگذار شد که حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان این سهام مربوط به سهام عدالت بود.
انتقادات
عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم در مورد سهام عدالت عقیده دارد ۹۵ درصد از شرکت‌ها و مجموعه‌های دولتی واگذار شده به بخش خصوصی در دولت احمدینژاد در نهایت به این بخش نرسیده و دوباره به دولت «بازگشته» یا به نهاد‌های نیمه دولتی واگذار شدهاست.
علی طیب نیا وزیر اقتصاد در دولت یازدهم نیز در مورد سهام عدالت عقیده دارد که سهام عدالت به شیو‌های که اجرا شد، جز بیصاحبسازی بنگاه‌های اقتصادی ثمری نداشت و ۶۲ بنگاه اقتصادی بیصاحب شدند، طیب نیا در این باره پرسیده است که آیا سهامداران عدالت در حال حاضر امکان مدیریت شرکت‌ها را دارند؟
تحقیق و تفحص از واگذاری و پرداخت سهام عدالتعلی مطهری در خرداد ۹۲ تقسیم سود سهام عدالت پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ را مصداق «بداخلاقی انتخاباتی و خرید رای» عنوان کرد. در هفتم اسفندماه ۹۲ تعدادی از نمایندگان مجلس درخواست خود مبنی بر تحقیق و تفحص از عملکرد سهام عدالت را به هیئت رئیسه مجلس تقدیم کردند.
تا آبان ۱۳۹۵ سود شرکتهای سهام عدالت ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده که ۱۳۰۰ میلیارد تومان آن پیش از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ از سوی دولت محمود احمدینژاد به عنوان سود سهام عدالت بین گروه‌هایی از مردم توزیع شد.
نحوه پرداخت سود
سبد سهام عدالت ترکیبی از ۶۰ شرکت بورس و فرابورس است و برای هر نفر از مجموع پورتفوی سهام عدالت مبلغ یک میلیون تومان سهام اختصاص داده شدهاست؛ بنابراین سهام عدالت متعلق به شرکت خاصی نیست و مجموع سبد سهام در درصدی از ۶۰ شرکت دولتی تعریف شدهاست که سود و زیان شرکتهای مذکور بهصورت علیالسویه بین سهامداران تقسیم میشود. طبق قانون، دولت باید سهام عدالت را از ابتدای سال ۹۵ آزاد میکرد، اما امکان دارد این آزادسازی ماه‌ها بعد از پایان مهلت قانونی طول بکشد و عملاً پرداخت سهام عدالت به انتخابات یازدهم ریاستجمهوری نزدیک خواهد شد.
در مرداد ۱۳۹۵ سید جعفر سبحانی مشاور رئیس سازمان خصوصیسازی با تأکید بر اینکه سودی که در دولت گذشته بابت سهام عدالت به عد‌های از شهروندان پرداخت شده غیرقانونی بوده، میگوید به هیچ عنوان سودی بابت سهام عدالت به شهروندان پرداخت نخواهد شد، بلکه تنها در پایان سال ۱۳۹۵ بابت مقدار آزادسازی این سهام تعیین تکلیف میشود.
در اوایل آذر ۱۳۹۵ سازمان خصوصی سازی اعلام کرد که بعد از ده سال، تکلیف سهام عدالت در سال آینده روشن میشود و از پایان سال آینده سود سهام عدالت به دارندگان آن پرداخت خواهد شد. رئیس سازمان خصوصیسازی گفت که «از نظر ما طرح سهام عدالت به انتهای خود رسیدهاست و منتظریم با پایان یافتن مجامع، شرکتهای سرمایه پذیر حسابهایشان را ببندند.
همچنین در اواسط دی ماه سال ۹۵ سازمان بورس و اوراق بهادار میزان سود دریافتی سهام عدالت از ۶۰ شرکت حاضر در سبد سهام را ۱۹۹ هزار و ۱۵ میلیارد ریال اعلام کرد. بهعلاوه سود مصوب مجمع عمومی شرکت‌ها در این مدت ۳۰۹ هزارو ۵۷۴ میلیارد ریال و همچنین مشارکت در افزایش سرمایه شرکتهای سرمایه پذیر سهام عدالت ۵۱ هزار و ۷۷۰ میلیارد ریال و مانده طلب سود از شرکت‌ها ۵۸ هزار و ۷۸۸ میلیارد ریال بوده است.
سود سهام عدالت در سال ۹۷
بر اساس گفته مسئولان سازمان خصوصی سازی کشور، سود سهام عدالت سال ۱۳۹۷ از اوایل اسفند سال ۱۳۹۸ محاسبه و به حساب مشمولان واریز خواهد شد.
توضیح بیشتر اینکه به‌طورکلی تا اواسط بهمن سال ۱۳۹۸ مشخص میشود چه میزان سود از سوی شرکتهای سرمایه‌پذیر سهام عدالت به حساب این سازمان واریز خواهد شد.
سود سهام عدالت سال 1400
مجید عشقی در نشست خبری روز 21 اسفند 1400 برگزار شد با بیان اینکه فرایند واریز سود سهام عدالت از شب گذشته آغاز شده است، اظهار کرد: سود سهام عدالت بیش از ۴۳ میلیون مشمول سهام عدالتی که سجامی شده‌اند و یا شماره شبای بانکی خود را در سامانه سهام عدالت ثبت کرده‌اند با همکاری شبکه بانکی تا پایان امشب پرداخت میشود.
وی با بیان اینکه فرایند واریز سهام عدالت از شب قبل آغاز شده است، گفت: میزان سود متناسب با ارزش اولیه سهام هر مشمول است. البته ممکن است برخی مشمولان قسمتی از سهام خود را فروخته باشند که متناسب با میزان سهامی که دارند سود دریافت خواهند کرد.
به گفته رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار مشمولانی که ارزش اولیه سهام آنها ۴۹۲ هزار تومان است حدود ۵۳۲ هزار تومان، مشمولانی که ارزش اولیه سهام آنها ۵۳۲ هزار تومان است، حدود ۵۷۵ هزار تومان و مشمولانی که ارزش اولیه سهام آنها یک میلیون تومان است نیز حدود یک میلیون تومان سود دریافت خواهند کرد.
در مورد سود سهام عدالت در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
کد خبر: ۷۹۲۳۳۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۲/۰۲
کد خبر: ۷۸۶۵۱۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۱/۱۳
باقی مانده سود سهام عدالت عملکرد سال مالی 1395 شرکتهای سرمایه پذیر مربوط به کارگران فصلی و ساختمانی امروز(یکشنبه) به حساب این دسته از مشمولان واریز می شود
کد خبر: ۷۷۷۲۶۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۲/۰۶
پیمانه اقتصادی؛
این پیمانه تیتر‌هایی همچون افت شاخص کل بورس در ایستگاه پایانی هفته، بورس آسیا بهترین عملکرد ماهانه را در ۲ سال اخیر ثبت کرد، دلار آمریکا و یورو دوباره در بازار تهران گران شدند، کویت بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار در پالایش نفت سرمایه گذاری می‌کند، نرخ تورم تولیدکننده بخش معدن ۱۱.۲ درصد شد، سکه طرح جدید گران شد، شرکت های آمریکایی خواستار افزایش فشارها بر چین شدند و مصوبه جدید مجلس برای بانک مرکزی را در بر دارد.
کد خبر: ۷۷۰۱۱۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۲
کد خبر: ۷۶۹۸۰۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۱
وزیر اقتصاد عدم واریز سود سهام عدالت مشمولان از زمان اعلام پرداخت ها را منوط به بررسی سازمان خصوصی سازی دانست و گفت: البته ۱۴ میلیون نفر هنوز شبای خود را اعلام نکرده اند.
کد خبر: ۷۶۳۹۶۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۰/۲۳
کد خبر: ۷۶۳۷۵۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۰/۲۲
رییس کانون بانک‌های خصوصی در حالی از آمادگی نظام بانکی برای پرداخت سود سهام عدالت به مشمولان خبر داده که شمار زیادی از مشمولان تا آخر وقت روز گذشته سود سهام عدالت خود را دریافت نکرده‌اند.
کد خبر: ۷۶۳۲۸۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۰/۲۰
کد خبر: ۷۶۲۷۴۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۰/۱۹
پوری‌حسینی گفت: از فردا ۵۰ هزار تومان به حساب مشمولانی که سهام عدالت آنها یک میلیون تومان است واریز میشود.
کد خبر: ۷۶۲۵۷۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۰/۱۸
کد خبر: ۷۵۴۲۳۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۹/۲۰
با توجه به تاخیر سه ماهه در زمان واریز سود سهام عدالت ، مسئولین مربوطه وعده تحقق این امر را در کوتاه مدت ترین زمان ممکن می دانند و معتقدند واریز سود سهام عدالت منوط به مجوز هیچ ارگانی نیست.
کد خبر: ۷۵۳۷۹۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۹/۱۸
کد خبر: ۷۵۰۳۵۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۹/۰۵
کد خبر: ۷۴۴۷۱۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۸/۱۵
کد خبر: ۷۴۰۹۷۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۸/۰۱
کد خبر: ۷۳۹۸۷۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۷/۲۷
پیمانه اقتصادی؛
این پیمانه موضوعاتی همچون واریز مرحله به مرحله سود سهام عدالت ، سقوط آزاد شاخص کل بورس با نگاه سهامداران به آینده برجام، جهش بیش از 20 هزار تومانی سکه تمام، نگاه ویژه آلمانی ها به طلا برای حفظ ارزش دارایی و سرمایه خود، رشد صادرات ایران به روسیه، واردات موز مشروط به صادرات کشمش، قیمت آب بسته بندی تا پایان امسال و روزهای کم‌نوسان «تسه»ها را در بر دارد.
کد خبر: ۷۳۶۷۷۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۷/۱۷
رییس کل سازمان خصوصی سازی از آغاز پرداخت چند مرحله ای سود سهام عدالت طی چند روز آینده خبر داد.
کد خبر: ۷۳۶۶۸۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۷/۱۶
پیمانه اقتصادی؛
این پیمانه موضوعاتی همچون گرانی سه گانه ارز در پایان هفته بازار آزاد، نبض سکه در روز پایانی هفته، کاهش قیمت جهانی طلا تحت تأثیر افزایش ارزش دلار، پیش بینی نسبت به ادامه روند نزولی قیمت طلا، افزایش قیمت نفت، افزایش ۳۰ درصدی تجارت ایران و چین، انتخاب دبیرکل مجمع کشورهای صادرکننده گاز، افزایش تولید خودرو در شهریورماه، مقصد دستمال سفره ایرانی و پیش بینی از کاهش دوباره قیمت مرغ را در بر دارد.
کد خبر: ۷۳۵۹۱۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۷/۱۴
از سوی پورابراهیمی و تاجگردون صورت گرفت؛
محمدرضا پورابراهیمی و غلامرضا تاجگردون، رؤسای کمیسیون های اقتصادی و برنامه و بودجه مجلس، در نامه ای به رئیس جمهور خواستار جلوگیری از پرداخت نقدی سود سهام عدالت شدند.
کد خبر: ۷۳۵۹۰۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۷/۱۴
