کلیات
تحریم یا Sanction اقدامی است که از سوی یک یا چند بازیگر بین المللی عیله یک یا چند بازیگر دیگر با هدف مجازات و محروم ساختن کشورهای هدف از فعالیتهای اقتصادی بین المللی صورت میگیرد؛ اقدامی که در دستور کار کشورهای مجری قرار میگیرد تا کشور یا کشورهای هدف نسبت به سیاستهای خود به ویژه در بعد اقتصادی تجدید نظر کنند.
انواع تحریم
به طور کلی تحریم را از سه جنبه طبقهبندی میکنند:
تقسیمبندی از لحاظ اندازه یا حدود تحریم
تقسیمبندی از لحاظ تعداد کشورهای فرستنده
تقسیمبندی از لحاظ اقتصادی یا غیراقتصادی
از لحاظ تعداد کشورهای فرستنده، تحریم را به دو نوع تقسیمبندی میکنند:
تحریم یکجانبه: تحریمی است که فقط از طرف یک کشور علیه کشور هدف وضع میگردد. از دیدگاه تاریخی، این نوع تحریم دارای پیشینهای ضعیف در دستیابی به اهداف امنیت ملی و دیگر خواستهای سیاست خارجی میباشد.
تحریم چندجانبه: تحریمی که در اعمال آن بیشتر از یک کشور سهیم است. در مقایسه با تحریم یکجانبه، تحریم چندجانبه، بار مالی و تجاری شدیدی را به کشور هدف برای تغییر سیاست مورد اعتراض وارد میسازد. چراکه کشور هدف امکان یافتن جانشین برای کمکردن زیان اقتصادی را ندارد. همچنین بخش بزرگی از تولید ناخالص ملی این کشور به واسطهٔ نیاز به مراودات تجاری و سرمایهگذاری بین المللی تحت تاثیر تحریم واقع خواهد شد.
تحریمهای علیه ایران
به مجموعه اقداماتی از سوی قدرتهای جهان اطلاق میشود که در جهت مجازات حکومت ایران یا وادار کردن این کشور به انجام یا عدم انجام عملی به کار گرفته شده است. عمده تحریمها علیه ایران پس از وقوع انقلاب اسلامی سال ۵۷، بعد از اشغال سفارت آمریکا در تهران شکل گرفت و در پی چالش بر سر برنامه هستهای ایران شدت بیشتری یافت.
برنامه هستهای ایران از سال ۸۵ و به دنبال ارجاع پرونده این کشور از آژانس بین المللی انرژی اتمی به شورای امنیت، با تحریمهای مختلفی مواجه شده است.
انواع تحریم علیه ایران
تحریمهای ایران را از نظر تحریم کنندگان میتوان به ۴ دسته کلی تقسیم بندی کرد: تحریمهای چندجانبه همچون تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل، تحریمهای اتحادیهٔ اروپا، تحریمهای تکجانبه از سوی کشورهای مختلف مانند ایالات متحده و تحریمهای کنگره آمریکا.
نخستین تحریم جامع سراسری علیه ایران در دوران معاصر، تحریم بریتانیا علیه ایران به منظور واکنش در برابر انتخاب دکتر محمد مصدق به وزارت بود که هدف ملیسازی صنعت نفت را دنبال میکرد. اولین قطعنامه شورای امنیت علیه ایران در زمان نخست وزیری محمد مصدق و به منزله واکنش علیه ملی شدن صنعت نفت ایران صادر شد.
آمریکا نیز در سال ۱۹۸۰ تحریمات اقتصادی وسیعی را در واکنش به تصرف سفارت آمریکا در تهران علیه ایران وضع کرد. در سال ۱۹۹۵، بیل کلینتون رئیس جمهور وقت آمریکا اقدام به وضع تحریمهایی نمود که به موجب آن شرکتهای نفتی آمریکایی از سرمایه گذاری در طرحهای نفت و گاز ایران منع شده بودند. همچنین روابط بازرگانی با ایران نیز یک جانبه قطع گردید.
این تحریمها از لحاظ فنی به ۴ گروه تقسیم می شود که تصویب و لغو هرکدام سازوکار جداگانهای دارد. بخشی از دشواری مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ هم درباره چگونگی لغو همین تحریم هاست. ایران در برخی از موارد با شکایت از تحریمهای صورت گرفته موفق شده حکم لغو آنها را از دادگاه اتحادیه اروپا بگیرد. لغو تحریم از طریق شکایت در دادگاه گرچه میتواند آرام آرام رویهای در این زمینه ایجاد کند، اما روند لغو تحریمها از این روش بسیار زمان بر و هزینه ساز و با نتیجهای غیرقابل تضمین است.
تحریمهایی که از آن سخن به میان است در ابعاد مختلف از جمله پزشکی، فناوری، دارو، غذا، هسته ای، فضایی و... علیه ایران وضع شده است و کشورهای مجری به ویژه آمریکا در صدد هستند تا با اجبار دیگر کشورهای همکار با ایران را نیز با این رویه همراه کنند؛ مجموعه تصمیمهایی که در طول دهههای اخیر با فراز و نشیب استمرار داشته و تا کنون ایران را واردار به عقب نشینی از اهداف و برنامههای خود در چارچوب ارزشها و برنامههای انقلاب اسلامی نکرده است.
رئیس شورای اروپا اعلام کرد: ما برای وضع تحریم های آتی علیه روسیه که ممکن است قویتر از تحریم هایی اعمال شده باشد، آماده میشویم.
کد خبر: ۱۱۰۹۵۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۲۳
مرور روزنامههای یکشنبه ۲۲ اسفند
جنگ سوم جهانی اقتصادی است نه نظامی! دستور رئیسی به مدیران وزارت اطلاعات، مذاکرات وین چرا به اینجا رسید؟ علنیهای مجلس مذاکرات را به کدام سمت خواهد برد؟ خسارت کلاهبرداری به نرخ روز شد، اعدام ۸۱ تن در عربستان در یک روز! انجام سفرهای نوروزی با تزریق دو دوز واکسن، باقری با جلیلی فرق دارد؟ شیوخ امارات و تجزیه یمن، چند مصداق ارزانی کالا را اعلام کنید! و بازندگان افزایش ۵۷ درصدی دستمزد از مواردی هستند که موضوع گزارشهای خبری و تحلیلی روزنامههای امروز شده است.
کد خبر: ۱۱۰۹۳۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۲۲
بازار سهام در هفته پایانی سال ۱۴۰۰ اگرچه با فشار طبیعی عرضهها روبه روست، اما میتواند با چالش جدیدی هم مواجه شود.
کد خبر: ۱۱۰۹۱۱۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۲۰
روزنامه فایننشال تایمز گزارش داد، «بلک راک» ابرشرکت خدمات مالی آمریکایی 17 میلیارد دلار از داراییهای اوراق بهادار روسی خود را از دست داده است.
کد خبر: ۱۱۰۹۱۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۲۰
روسیه:
یک مقام بلندپایه دولت روسیه اعلام کرد که این کشور حتی با وجود تحریم های غربی، خریداران کافی برای نفت و گاز خود دارد.
کد خبر: ۱۱۰۹۰۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۲۰
مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در واکنش به دستور جو بایدن رئیس جمهور آمریکا درباره تحریم نفت و گاز روسیه گفت که اروپا در این مورد از واشنگتن پیروی نمیکند.
کد خبر: ۱۱۰۸۵۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۱۷
دکتر محمدرضا فرزین مدیر عامل بانک ملی ایران و رئیس شورای هماهنگی بانکهای دولتی در روزنامه ایران یادداشتی را منتشر نموده است که در ادامه می خوانیم.
کد خبر: ۱۱۰۸۵۵۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۱۷
سخنگوی کاخ سفید در نشستی خبری ضمن اعلام حصول پیشرفت در مذاکرات وین، افزود که تحریم های اعمال شده علیه روسیه درپی عملیات نظامی در اوکراین ارتباطی با این مذاکرات ندارد.
کد خبر: ۱۱۰۸۴۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۱۷
نخست وزیر کانادا روز دوشنبه در سخنانی گفت که کشورش ۱۰ فرد مرتبط با حمله نظامی روسیه در اوکراین را تحریم خواهد کرد.
کد خبر: ۱۱۰۸۴۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۱۷
وزارت خارجه کرهجنوبی امروز -دوشنبه- اعلام کرد که این کشور در اقدامی همسو با آمریکا و متحدان آن، تراکنشهای مالی با بانک مرکزی روسیه را به حالت تعلیق درمیآورد.
کد خبر: ۱۱۰۸۲۶۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۱۶
کد خبر: ۱۱۰۸۱۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۱۵
با مذاکرات هسته ای/ در حال به روزرسانی
مذاکرات هستهای میان ایران و گروه ۴+۱ وارد روزهای پایانی خود شده است و در حالی که برخی منابع خبری، از شکست قریب الوقوع مذاکرات سخن میگویند، برخی دیگر معتقدند تلاشها برای احیای برجام ادامه دارد و باید به حصول توافق امیدوار ماند.
کد خبر: ۱۱۰۷۶۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۱۲
شرکت اپل آمریکا روز سهشنبه (به وقت محلی) اعلام کرد، فروش تمام محصولات خود در روسیه و خدمات دهی به این کشور را متوقف کرده است.
کد خبر: ۱۱۰۷۴۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۱۱
اتحادیه اروپا از اعمال تحریم علیه ۲۶ فرد و یک نهاد روس از جمله سخنگوی کاخ کرملین در پی حمله روسیه به اوکراین خبر داد.
کد خبر: ۱۱۰۷۲۵۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۱۰
دولت ژاپن همراستا با متحدان غربی اش، مقامات اصلی دولت روسیه و چندین شرکت و سازمان این کشور را به بهانه اوضاع اوکراین، تحت تحریم های خود قرار داد.
کد خبر: ۱۱۰۷۲۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۱۰
با پنجمین روز جنگ روسیه علیه اوکراین
روز پنجشنبه هفته گذشته با دستور ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه، ارتش این کشور به اوکراین یورش برد؛ حملهای که اکنون وارد پنجمین روز خود شده و واکنشهای جهانی زیادی را به همراه داشته است.
کد خبر: ۱۱۰۷۰۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۹
با باز شدن بازارها برای معاملات در اولین روز پس از اعلام تحریم های اقتصادی غرب علیه مسکو روبل واحد پولی روسیه روز دوشنبه تقریبا ۳۰ درصد سقوط کرد و به پایین ترین حد خود در برابر دلار آمریکا رسید.
کد خبر: ۱۱۰۷۰۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۹
کد خبر: ۱۱۰۶۷۴۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۷
جاستین ترودو نخست وزیر کانادا اعلام کرد که مجموعهای از تحریم ها علیه روسیه را وضع میکند که شامل تحریم ولادیمیر پوتین رئیس جمهور، سرگئی لاوروف وزیر خارجه و رئیس ستاد مشترک این کشور میشود.
کد خبر: ۱۱۰۶۶۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۷
استرالیا قصد دارد شخص پوتین را تحریم کند و همزمان اخراج دیپلماتهای روسی را گزینهای در دست بررسی داشته باشد.
کد خبر: ۱۱۰۶۶۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۷