در مورد سیل در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
سیل
سیل یکی از حوادث طبیعی غیر مترقبه محسوب می شود که در اثر طغیان آب و زیرآب رفتن بخش قابل توجهی از زمین رخ می دهد. در معنای «آب جاری شده»، کاربرد این واژه بر ریزش جریان دلالت داشته و مخالف معنی عدم ریزش یا «فرونشینی» است. «سیل»، طوفان جهانی افسانه و احتمالاً" تاریخ، به عنوان طوفان در اساطیر بکار رفتهاست.
در خلال یا پس از یک بارندگی شدید، مقدار دبی رودخانه به سرعت افزایش یافته و در نتیجه آب از بستر عادی خود سر ریز و دشت سیلابی و مناطق اطراف را دربر میگیرد. با بررسی دشت سیلابی قدیمی و آبرفتهای آن، شاید بتوان با درجهای از تقریب احتمال وقوع و بزرگی سیلهای آتی منطقه را مشخص کرد. اصولاً بزرگی سیلها و تکرار آنها در طول زمان تابع شدت بارندگی، نفوذپذیری زمین و وضع توپوگرافی منطقه است.
نقش عوامل انسانی در وقوع سیل
با اینکه سیل و طغیان رودخانه ها پدیده ای طبیعی است و در گذر زمان رخ داده است، امروزه به دلیل دخالتهای بی رویه در بسیاری نقاط که قبلاً سیل نمیآمده، طغیانهای بزرگی مشاهده میشود. فعالیت بشر به چند صورت احتمال وقوع سیل را افزایش میدهد. از آن جمله میتوان به ساختمانسازی در دشت سیلابی رود که مستلزم اشغال بخشهایی از آن است و باعث کاهش ظرفیت طبیعی رود میشود، اشاره کرد. به این ترتیب محدودهای از دشت سیلابی که در زمان طغیان زیر آب میرود، گستردهتر میگردد.
شهرسازیها و حذف گیاهان باعث کاهش مقدار آب نفوذی و افزایش آب سطحی میشود. حجم زیاد آب از یک طرف بر برزگی طغیان میافزاید و از طرفی با افزایش فرسایش، رسوباتی به وجود میآورد که با برجای گذاشتن آنها ظرفیت بستر اصلی رود کاهش مییابد. موارد پیش معمولاً تأثیر تدریجی دارند، ولی سیلهای ناگهانی و فاجعه آمیز اغلب بر اثر تخریب سدها و بندها، ایجاد میشوند.
عوامل اصلی ایجاد سیل
از زمانهای ماقبل تاریخ، مردم به جهت دسترسی به سیستم حمل و نقل ارزان و راحت و همچنین داشتن دسترسی به منابع غذائی و تجارت، در کنار دریاها و رودخانهها مسکن میگزیدند؛ چنانچه جمعیت انسانی در کنار منابع طبیعی آبی متمرکز نبودند، هیچ نگرانی از بروز سیل وجود نداشت. ولی بهر حال وجود خاک حاصلخیز کنار رودخانهها منوط به جاری شدن سیلابهای متعدد و وجود انواع رسوب گذاریهای عادی همراه با آن میباشد.
سیلابهای برخاسته از دریا قدرت ایجاد طغیانها یا در هم نوردیدن استحکامات ضد سیل مانند سیل شکنها و همچنین صاف کردن تپههای شنی یا پر کردننواحی گود زمین را دارا است؛ بنابراین در زمینهای ماورای این استحکامات ساحلی امکان سیل گرفتگی و آسیب دیدگی متصور است. عواملی مانند طوفانهای سهمگین طوفانهای برق آسا، جزر و مد بلند، پدیده تسونامی یا ترکیب اینها، باعث ایجاد سیلابهای دریایی میگردند. از آنجائیکه اکثر مناطق شهری در کنار ساحل بنا شدهاند، این تهدید جدی در تمام نقاط جهان وجود دارد.
طغیان رودخانه ها
بسیاری از رودخانهها که در مرزهای زمینهای نسبتاً مسطح جاری هستند، دشتهای سیلابی را تشکیل میدهند. در هنگام شدید بودن سیل، جمع شدن گل ولای بروی زمینهای زراعی باعث کاهش حاصل خیزی آنها خواهد شد. در فرهنگهای کشاورزی اولیه، ارتباط چرخه سالیانه سیل و سال زراعی از اهمیت بالائی برخوردار بوده بخصوص در مورد مصریان باستان ساکن در مجاورت رود نیل و ساکنان بین النهرین در کنار رود خانههای دجله و فرات.
سیل معمولاً زمانی بوقوع میپیوندد که یک سطح پست زمین از آب پر شده باشد. بدترین حالتهای سیل رودخانهای معمولاً در زمینهای حاشیهای یک رود جاری میشود. به عنوان نمونه میتوان از سیلهای کوئینزلند در ژانویه سال ۱۹۹۹ نام برد که در آن بخش جنوب شرق کوئینزلند بزیر آب فرو رفت. سیل زمانی رخ میدهد که خاک و پوشش گیاهی یک منطقه توانائی جذب کامل آب را نداشته باشد. در این زمان حجم آب به صورت غیرقابل کنترل از طریق کانالهای رودخانهای یا حفرههای طبیعی یا مخازن آب دستساز بشر، ریزش مینماید.
سیلهای دورهای به صورت طبیعی در بسیاری از رودخانهها رخ داده و باعث بوجود آمدن مناطقی بنام دشتهای سیلابی میگردد. علت وقوع این سیلابها بارش بارانهای شدید و گاهی نیز توام با ذوب برف است که باعث طغیان رود خانه و جاری شدن آب در زمینهای حاشیهای رود میشود. نام سیلابی که به یکباره و بدون هیچ فرصت قبلی ایجاد و جاری میشود، سیل آنی است. سیلابهای آنی معمولاً در اثر بارش بیش از حد در یک منطقه نسبتاً کوچک ایجاد میگردند. از سوی دیگر سیل نواحی ساحلی نیز بر اثر بادهای شدید سطح اقیانوس یا بواسطه امواج حاصله از زمین لرزههای کف دریا بوجود میآید. البته شمار عوامل ایجاد سیل زیاد است.
سیل های آنی
سیلهای آنی ناشی از ذوب برف کوهها، تحت شرایطی نادر و با امتزاج با امواج گرم، به عاملی مخرب تبدیل میشوند که باعث ازبین رفتن جان ومال مردم میشوند. بارش های ناگهانی و متناوب نیز در صورتی که شرایط طبیعی برای جذب آن در زمین فراهم نباشد، زمینه را برای وقوع سیل های بزرگ فراهم می کند.
پیشبینی سیل
هدف از پیشبینی سیل برآورد دبی جریان و سطح سیلابی است که در یک دوره بازگشت مشخص (مثلاً در یک دوره ۲۵، ۵۰ یا ۱۰۰ ساله) احتمال وقوع آن وجود دارد. نتایج این پیشبینی که سیلاب طراحی نام دارد، به عنوان مبنایی برای انتخاب روشهای مقابله با سیل مورد استفاده قرار میگیرد. سیلاب طراحی معمولاً بر مبنای هزینه لازم برای کنترل آن و میزان ریسک و خطری که تخریب سیستم کنترل سیلاب پیشنهادی برای جان انسانها دارد، انتخاب میشود.
در مواردی که گسیختگی سازه آبی منجر به از دست رفتن جان انسانها و اموال زیادی بشود، طراحی بر مبنای سیلابها با احتمال رخداد کمتر و دوره بازگشت طولانی تر، مثلاً سیلاب ۱۰۰۰ ساله و حتی بیشتر، انجام میشود. سطح گسترش و ارتفاع این سیلابها بیش از سیلابهایی است که از احتمال رخداد بیشتری برخور دارند. پیشبینی سیلاب طراحی به دو صورت تحلیلی و زمینشناسی انجام میشود که اغلب مکمل یکدیگرند.
عوامل موثر برای پیشبینی تحلیلی سیلاب
برای پیش بینی سیل امکان و زمینه های مختلفی وجود دارد که از جمله آن می توان به موارد زیر اشاره کرد.
بررسی توپوگرافی بخشی از حوضه آبریز که جریان آب را به منطقه مورد مطالعه تأمین میکند.
تعیین نوع پوشش سطح زمین (سنگ، خاک، گیاهان)، جهت تخمین نسبت آب جاری شده به آب نفوذی و تبخیرشده.
تعیین بزرگترین رگبار و بارندگی محتمل با توجه به دادههای موجود.
توجه به فصل، زیرا شرایطی مثل اشباع بودن زمین از آب یا پوشیده بودن سطح آن از برف تأثیر مستقیمی بر جریان سطحی آب دارند.
تعیین ظرفیت ذخیره بستر اصلی رود و دشت سیلابی اطراف آن، تغییرات احتمالی در ظرفیت ذخیره بخشهای پائین رود در آینده نیز مورد توجه قرار گیرد.
محاسبه حداکثر سیل محتمل
بطور کلی محاسبه حداکثر سیل محتمل محتاج برآورد پتانسیل بارش و مقدار و نحوه توزیع بارش در داخل حوضه آبریز است. مقدار آبدهی یا سطح آب رودخانه بر حسب زمان، معمولاً توسط منحنیهای خاصی به نام هیدروگراف نشان میدهند. به این منظور اغلب از هیدروگراف واحد استفاده میشود. مقدار آبدهی رود در یک مدت زمان مشخص از روی هیدروگراف قابل محاسبه است.
به منظور پیشبینی سیل معمولاً مقادیر محاسبه شده برای جریان به تراز (ارتفاع) آب تبدیل میشود. مبنای پیشبینیهای زمینشناسی شامل تعیین مرزهای دشت سیلابی توسط تصاویر فضایی و عکسهای هوایی، جهت تعیین پراکندگی آبرفتها و خاکهای جدید (کواترنر) در دره و شناسایی اشکالی که به وقوع سیل مربوط میشوند، ازجمله پادگانهها، گودالها و مانند آن است، میباشد.
این بررسیها زمان دقیق وقوع یک سیل در گذشته را مشخص نمیسازد. بلکه ضمن تأثیر وقوع آن در زمانهای جدید زمینشناسی احتمال رخداد مجدد آن را گوشزد میکند. نتایج بررسیهای زمینشناسی مخصوصاً در جاهایی که رکود طولانی از وضعیت آب و هوایی وجود ندارد، میتواند از روش تحلیلی دقیقتر باشد.
نقش جنگل در جلوگیری از بروز سیلابها
در هنگام ریزش آب بارانهای سنگینی که باعث بروز سیلابها میشوند، ذرات آب با شاخ و برگ درختان جنگل برخورد میکنند و تا حد زیادی از سرعت آنها کاسته میشود. همچنین خاک جنگل هم پوشیده از شاخ و برگ گیاهان و درختان است که باعث جذب آب میشود و جویبارهایی با آب ذلال را به وجود میآورد.
اطلاع از چگونگی جریان، حجم، شدت، مدت، مکان و بالاخره زمان وقوع سیلها اهمیت ویژهای در طراحی و نگهداری سازههای مهندسی، مخصوصاً تأسیسات آبی و همچنین پیشبینی خطرات و زیانهای احتمالی ناشی از سیل دارد. به دلیل شرایط آب و هوایی کشورمان سیلابها، چه از نوع بهاره و ناشی از ذوب برف باشند و چه از نوع ناگهانی ناشی از رگبار، بخش عمدهای از جریان سطحی اغلب رودهای حوضه مرکزی را تشکیل میدهد.
سیل عید نوروز ۹۸ ایران
<hr>
دوم تا پنجم فروردین سال ۹۸ در بسیاری از استان های ایران به ویژه استان هایی چون گلستان، لرستان، فارس، خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد در اثر بارش شدید و ناگهانی باران سیل بزرگی رخ داد که با خسارت های سنگین مالی و جانی فراوان همراه بود.
این سیل در شهرستان های آق قلا و گمیشان از توابع استان گلستان تعداد زیادی از شهر و روستاها را به زیر آب برد و در شهر شیراز نیز به دلیل جا به جا کردن خودروهای مسافروان نوروزی دست کم جان هیجده نفر از شهروندان ایرانی را گرفت.
سیل نوروز ۹۸ در دیگر استان های کشور همچون کرمانشاه و لرستان نیز جان تعدادی از شهروندان را گرفت.
در مورد سیل در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان قم از امدارسانی به سیل زدگان روستای جعفرآباد بخش مرکزی قم توسط ۱۰تیم عملیاتی امدادگران و نجاتگران جمعیت هلال احمر استان قم خبر داد
کد خبر: ۱۱۳۲۰۳۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۶
به دنبال هشدارهای سازمان هواشناسی، از شامگاه شب گذشته بارش شدید باران در استان تهران به وقوع پیوست و در پی آن، در چند نقطه از استان بویژه نقاط غربی و جنوبی رویدادهایی مانند آبگرفتگی، رانش زمین و روان شدن سیل اب و انباشت گل و لای بویژه در منطقه کن (امامزاده داود) رقم خورد؛ وضعیتی ویژه و مرگبار که با اعلام آماده باش نیروهای امدادی، تلاش برای مقابله با آن آغاز شده و در جریان است.
کد خبر: ۱۱۳۲۰۳۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۶
یک کارشناس ایمنی و امداد و نجات با برشمردن برخی از پیامدهای حضور افراد غیرمرتبط در صحنه وقوع حوادث طبیعی و غیرطبیعی از مردم خواست که در هنگام وقوع حوادثی نظیر سیل به جای تماشا و تصویربرداری، از محل فاصله گرفته و خود را به نقطهای امن برسانند.
کد خبر: ۱۱۳۲۰۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۶
با دستور وزیر کشور استاندار تهران فرمانده عملیات در سیل امام زاده داوود (ع) شد.
کد خبر: ۱۱۳۲۰۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۶
حضور میدانی وزیر کشور، شهردار تهران و استاندار در محل حادثه سیل امامزاده داوود
کد خبر: ۱۱۳۲۰۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۶
سرپرست معاونت راهداری اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای خوزستان از آماده باش نیروها و ماشین آلات راهداری استان در پی هشدار وقوع سیل خبر داد.
کد خبر: ۱۱۳۲۰۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۶
رانش زمین در پی بارندگی بامداد امروز پنجشنبه در منطقه امامزاده داوود تهران هشت مصدوم و دو کشته بر جای گذاشت.
کد خبر: ۱۱۳۱۹۹۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۶
منابع خبری چهارشنبه شب گزارش دادند، بارش شدید باران و جاری شدن سیل در شرق امارات متحده عربی خسارتهایی برجای گذاشته است.
کد خبر: ۱۱۳۱۹۹۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۶
کد خبر: ۱۱۳۱۹۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۵
در میان هجوم نابهنگام سیل اب در تفرجگاه سلطان شهباز، اتفاقهای ناب و دیدنی هم رخ داد که با یادآوری آن تلخی حادثه کمرنگ میشود مثل دو موتورسوار که با اطلاعرسانی به موقع خود، جان افراد بسیاری را در بحبوبه سیل نجات دادند.
کد خبر: ۱۱۳۱۸۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۵
مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان با بیان اینکه فعالیت سامانه مونسون همچنان ادامه دارد از آغاز امداد رسانی هوایی در سطح استان خبر داد.
کد خبر: ۱۱۳۱۸۲۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۵
هنوز لحظات پراضطراب و تلخ آن سیل مرگبار فراموش نشده است. سیل ویرانگری که در ظهر داغ یک روز تابستانی ناغافل از راه رسید و خانوادههای بسیاری را داغدار کرد. امروز سالگرد سیل مرگبار ۴ مرداد ۱۳۶۶ تجریش است. روزی که تهران داغدار شد و یکی از سیاهترین و تلخترین روزهای تاریخ خود را تجربه کرد./انتخاب
کد خبر: ۱۱۳۱۷۹۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۴
معمولا در سیل ابهای این فصل بیشتر شاهد آسیبهای انسانی هستیم که اغلب به دلیل توجه کافی نداشتن به هشدارها است. باید تمرکز لازم بر اطلاع رسانی در این خصوص باشد و رسانهها در این خصوص اطلاع رسانی کنند؛ مردم نباید در استانهایی که برای آنها هشدار صادر شده است در مسیر رودخانهها حضور پیدا کنند. همچنین با خودرو نیز از این نقاط عبور نکنند و در صورتی که با بارش شدید رو به رو شدند و آب روان مشاهده کردند بی گدار به آب نزنند.
کد خبر: ۱۱۳۱۶۴۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۳
پیکر آخرین مفقودی سیل استهبان که مربوط به کودکی یک ساله بود، پیدا شد.
کد خبر: ۱۱۳۱۵۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۳
رئیس مرکز پیش بینی اداره کل هواشناسی کرمان گفت: رگبار پراکنده باران و احتمال سیل در ساعات بعد از ظهر در بیشتر مناطق استان پیش بینی میشود.
کد خبر: ۱۱۳۱۵۱۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۳
پسر جوان، روز شنبه جان صدها نفر را از سیل رودبال استهبان نجات داد.
کد خبر: ۱۱۳۱۴۹۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۳
منطقه سیل زده رودبال استهبان فارس
کد خبر: ۱۱۳۱۳۸۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۲
وزارت خارجه اردن شنبه شب در بیانیهای جان باختن شماری از شهروندان ایرانی در سیل استان فارس را تسلیت گفت.
کد خبر: ۱۱۳۱۳۳۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۲
استاندار فارس فردا یکشنبه دوم مرداد را عزای عمومی در این استان اعلام کرد.
کد خبر: ۱۱۳۱۲۷۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۱
مقامات محلی ایالت نیومکزیکو در آمریکا روز گذشته (جمعه) اعلام کردند که بر اثر وقوع سیل ناگهانی در منطقهای از این ایالت که چندی پیش طعمه حریق جنگلی شده بود، دو تن کشته و یک تن دیگر نیز مفقود شده است.
کد خبر: ۱۱۳۱۱۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۱