کلیات
سهام عدالت یکی از انواع یارانه است که دولت نهم از طریق شرکت‌های تعاونی عدالت استانی به مشمولان واگذار و هدف از عرضه سهام عدالت را گسترش سهم بخش تعاون در اقتصاد ایران اعلام کرد. طرح اولیه «سهام عدالت» بر این مهم استوار شد که بخشی از سهام شرکت‌های دولتی مشخص، به قشر‌های کمدرآمدتر فروخته شود. این طرح هدف نهایی اش ارتقای کیفیت زندگی اقشار کم درآمد بود آییننامه اجرایی افزایش ثروت خانوارهای ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون براساس توزیع سهام عدالت را در تاریخ ۹ بهمن ۸۴ و پس از اصلاح متن اولیه که خود در ۲۳ آبان ۸۴ مصوب هیئت وزیران شده بود، به تصویب این هیئت رسید.
تصویب اساسنامه شرکت کارگزاری سهام عدالت در تاریخ ۲۳ آبان ۱۳۸۴ نشان از تصمیم قاطع دولت بر اجرای این داشت و سهام مزبور پیش از آغاز سال ۱۳۸۵ در چهار استان به تعدادی از مشمولان طرح اعطا شد.در مرحله اول واگذاری سهام عدالت به برخی از افراد تحت پوشش کمیته امداد، سازمان بهزیستی و رزمندگان بیکار فاقد شغل تقسیم شد و برگه‌هایی به عنوان برگه سهام عدالت نیز به مشمولان طرح سهام عدالت داده شد.
ارزش این برگه‌ها در ابتدا ۵۰۰ هزار تومان سهام بود که بعد به یک میلیون تومان افزایش یافت. قرار بود که برای گروه‌های کم درآمد، نیمی از قیمت هر سهم تخفیف داده شود و نیمی دیگر نیز به مدت ده سال از محل سود شرکت بازپرداخت شود.
نظر احمدی نژاد در مورد سهام عدالت
در آبان ماه سال ۱۳۸۵ محمود احمدی نژاد در یک مراسم دولتی، واگذاری سهام عدالت را با هدف «کاهش فقر» اعلام کرد. احمدینژاد واگذاری سهام عدالت را «تحولی بزرگ» میدانست که به عقیده وی مبنای آن «توزیع عادلانه ثروت دولت بین قشر‌ها مختلف جامعه بود.
سهام عدالت و خصوصی سازی
تا پیش از اجرای طرح سهام عدالت خصوصیسازی بسیار کند پیش میرفت و آمار‌ها نشان میدهد که نزدیک به سه هزار میلیارد تومان از سهام شرکت‌های دولتی تا آن زمان واگذار شده بود، ولی ارزش سهام عدالت در همان مرحله اول دو هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بود. در همان سال ۱۳۸۵ بعد از تفسیر تاز‌های که از اصل ۴۴ قانون اساسی شد، دولت اجازه یافت تا ۸۰ درصد سهام کارخانجات، بنگاه‌های بزرگ دولتی را به بخش خصوصی و تعاونی واگذار کند که تا آن زمان بنابر قانون اساسی باید در اختیار دولت میبود.
با تفسیری که از اصل ۴۴ صورت گرفت دولت اجازه یافت تا سهام شرکت‌های بزرگ نظیر خودروسازیها، فولاد، معادن، بیمه، بانک، هواپیمایی، کشتیرانی، نیروگاهها، مخابرات و نفت گاز را واگذار کند. با این مجوز تازه، واگذاری‌ها شرکت‌های دولتی سرعت گرفت هر چند کارشناسان اقتصادی میگویند در این مدت بخش عمد‌های از شرکتها به سازمان‌ها و نهاد‌های شبه دولتی و «خصولتی» واگذار شدهاست و سهم واگذار شده به بخش خصوصی ناچیز بودهاست.
آمار نشان میدهد که تا پایان دولت محمود احمدینژاد نزدیک به ۱۰ درصد سهام شرکت‌های دولتی به شبه دولتی‌ها واگذار شده. آمار نشان میدهد که بیشتر از ۱۴۲ هزار میلیارد تومان سهام شرکت‌های دولتی در پانزده سال گذشته واگذار شد که حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان این سهام مربوط به سهام عدالت بود.
انتقادات
عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در دولتهای یازدهم و دوازدهم در مورد سهام عدالت عقیده دارد ۹۵ درصد از شرکتها و مجموعه‌های دولتی واگذار شده به بخش خصوصی در دولت احمدینژاد در نهایت به این بخش نرسیده و دوباره به دولت «بازگشته» یا به نهاد‌های نیمه دولتی واگذار شدهاست.
علی طیب نیا وزیر اقتصاد در دولت یازدهم نیز در مورد سهام عدالت عقیده دارد که سهام عدالت به شیو‌های که اجرا شد، جز بیصاحبسازی بنگاه‌های اقتصادی ثمری نداشت و ۶۲ بنگاه اقتصادی بیصاحب شدند، طیب نیا در این باره پرسیده است که آیا سهامداران عدالت در حال حاضر امکان مدیریت شرکتها را دارند؟
تحقیق و تفحص از واگذاری و پرداخت سهام عدالت
علی مطهری در خرداد ۹۲ تقسیم سود سهام عدالت پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ را مصداق «بداخلاقی انتخاباتی و خرید رای» عنوان کرد. در هفتم اسفندماه ۹۲ تعدادی از نمایندگان مجلس درخواست خود مبنی بر تحقیق و تفحص از عملکرد سهام عدالت را به هیئت رئیسه مجلس تقدیم کردند.
تا آبان ۱۳۹۵ سود شرکت‌های سهام عدالت ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده که ۱۳۰۰ میلیارد تومان آن پیش از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ از سوی دولت محمود احمدینژاد به عنوان سود سهام عدالت بین گروه‌هایی از مردم توزیع شد.
نحوه پرداخت سود
سبد سهام عدالت ترکیبی از ۶۰ شرکت بورس و فرابورس است و برای هر نفر از مجموع پورتفوی سهام عدالت مبلغ یک میلیون تومان سهام اختصاص داده شدهاست؛ بنابراین سهام عدالت متعلق به شرکت خاصی نیست و مجموع سبد سهام در درصدی از ۶۰ شرکت دولتی تعریف شدهاست که سود و زیان شرکت‌های مذکور بهصورت علیالسویه بین سهامداران تقسیم میشود. طبق قانون، دولت باید سهام عدالت را از ابتدای سال ۹۵ آزاد میکرد، اما امکان دارد این آزادسازی ماه‌ها بعد از پایان مهلت قانونی طول بکشد و عملاً پرداخت سهام عدالت به انتخابات یازدهم ریاستجمهوری نزدیک خواهد شد.
در مرداد ۱۳۹۵ سید جعفر سبحانی مشاور رئیس سازمان خصوصیسازی با تأکید بر اینکه سودی که در دولت گذشته بابت سهام عدالت به عد‌های از شهروندان پرداخت شده غیرقانونی بوده، میگوید به هیچ عنوان سودی بابت سهام عدالت به شهروندان پرداخت نخواهد شد، بلکه تنها در پایان سال ۱۳۹۵ بابت مقدار آزادسازی این سهام تعیین تکلیف میشود.
در اوایل آذر ۱۳۹۵ سازمان خصوصیسازی اعلام کرد که بعد از ده سال، تکلیف سهام عدالت در سال آینده روشن میشود و از پایان سال آینده سود سهام عدالت به دارندگان آن پرداخت خواهد شد. رئیس سازمان خصوصیسازی گفت که «از نظر ما طرح سهام عدالت به انتهای خود رسیدهاست و منتظریم با پایان یافتن مجامع، شرکت‌های سرمایه پذیر حسابهایشان را ببندند.
او در عین حال تأکید کرده که هنوز «ابهام‌های مختصری درباره شناسایی مشمولان، سبد سهام، سازو کار‌های ساماندهی آن برای آزادسازی سهام عدالت وجود دارد.» برای حل این مشکل، دولت لایحه تهیه کردهاست و قرار است آن را به مجلس بفرستد و پس از آن «تکلیف سهام عدالت روشنتر میشود.»
در اواسط دی ماه سال ۹۵ سازمان بورس و اوراق بهادار میزان سود دریافتی سهام عدالت از ۶۰ شرکت حاضر در سبد سهام را ۱۹۹ هزار و ۱۵ میلیارد ریال اعلام کرد. بهعلاوه سود مصوب مجمع عمومی شرکتها در این مدت ۳۰۹ هزارو ۵۷۴ میلیارد ریال و همچنین مشارکت در افزایش سرمایه شرکت‌های سرمایه پذیر سهام عدالت ۵۱ هزار و ۷۷۰ میلیارد ریال و مانده طلب سود از شرکتها ۵۸ هزار و ۷۸۸ میلیارد ریال بودهاست.
موافقت رهبر انقلاب با آزادسازی سهام عدالت
۹ اردیبهشت ۱۳۹۹ رهبر معظم انقلاب اسلامی با صدور ابلاغیه‌ای ضمن موافقت با درخواست رییس‌جمهور برای آزادسازی سهام عدالت و با اشاره به نقش سهام عدالت در گسترش عدالت اجتماعی و توانمندسازی خانواده‌های کم درآمد، موارد سه‌گانه‌ای را به عنوان امور لازم الرعایه در این واگذاری‌ها مورد تأکید قرار دادند و خاطرنشان کردند: دولت هر چه زودتر اقدامات مقتضی را به عمل آورد تا مردم سریعتر از منافع سهام خود بهره‌مند شوند.
متن ابلاغیه رهبر معظم انقلاب به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
درپی تصمیم واگذاری درصدی از سهام اصل ۴۴ قانون اساسی در قالب سهام عدالت با هدف گسترش عدالت اجتماعی و توانمندسازی خانوارهای کم درآمد، انتظار این بود که توسط مسئولین مربوط در دولتهای مختلف با اجرای دقیق مواد ۸ گانه ابلاغی ۱۳۸۵/۴/۱۲ هرچه سریعتر مقدمات لازم برای آزادسازی سهام عدالت و واگذاری تعیین قیمت آن به بورس فراهم گردیده و آیین‌نامه‌های اجرایی تهیه و به اجرا درآید. در هر صورت با توجه به شرایط فعلی اقتصادی و عزم دولت برای عمل به تکالیفی که به عهده اوست، با آزادسازی سهام عدالت با رعایت امور زیر، موافقت میشود:
دارندگان سهام عدالت مجازند در محدوده زمانی مشخص مالکیت مستقیم سهام شرکت‌های سرمایه‌پذیر را انتخاب نمایند و به تناسب، نقش مدیریتی خود را ایفا کنند.
مقررات مورد نیاز جهت انتقال سهام به صاحبان سهام عدالت توسط شورایعالی بورس تدوین و تصویب شود. این مصوبات برای کلیه دستگاههای اجرایی لازم‌الاجراست.
نسبت به سهام باقیمانده در شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی، شورایعالی بورس موظف است ضمن تشویق ماندگاری صاحبان سهام در شرکت‌های مذکور، از طریق مبادی ذیربط هرچه زودتر زمینه‌ی ورود آن شرکتها را در بورس فراهم نماید.
با توجه به تأخیری که در طول زمان نسبت به تحقق اهداف واگذاری این سهام پیش آمده است، و به دلیل ضرورت بهره‌مندی هرچه سریعتر مردم از منافع سهام خود، لازم است دولت محترم هرچه زودتر اقدامات مقتضی در جهت تحقق موارد مذکور در بندهای سه گانه فوق را به‌عمل آورد.
سیّد علی خامنه‌ای
در مورد سهام عدالت در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
دستیار ویژه سهام عدالت رئیس سازمان بورس با بیان اینکه سود سهام عدالت امسال دو برابر میشود، گفت: تکلیف سهام 3.5 میلیون متوفی سهام عدالت تا پایان شهریور مشخص میشود.
کد خبر: ۱۱۳۷۷۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۰۸
کد خبر: ۱۱۳۷۱۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۰۵
رییس سازمان بورس درباره زمان تعیین تکلیف سهام عدالت متوفیان گفت: انتقال سهام عدالت به وراث در همین ماه تعیین تکلیف میشود.
کد خبر: ۱۱۳۶۷۵۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۰۱
ارزش سهام عدالت تحت تاثیر روزهای نزولی بازار سرمایه طی هفته‌های اخیر کاهش یافته و ارزش واقعی این سهام با ارزش اولیه ۴۹۲ هزار تومانی کمی بیشتر از ۱۰ میلیون تومان است.
کد خبر: ۱۱۳۵۹۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۲۹
وضعیت شرکت‌های بورسی سهام عدالت و نوسان قیمت هر سهم در این گزارش قابل مشاهده است.
کد خبر: ۱۱۳۴۰۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۸
گزیده خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزید‌ه‌ای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه می‌کنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیتر‌ها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۱۱۳۳۹۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۸
دبیرکل کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت گفت: پیش‌بینی میشود سود سهام عدالت که در پایان سال جاری پرداخت خواهد شد نسبت به سال گذشته دو برابر شود.
کد خبر: ۱۱۳۳۷۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۶
سخنگوی کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت با اشاره به افزایش قابل توجه سود سهام عدالت گفت: تلاش داریم بازه زمانی توزیع سود را دو یا سه بار در سال کنیم. سیاست دولت شناسایی حداکثر سود و تخصیص آن است.
کد خبر: ۱۱۳۳۵۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۵
کد خبر: ۱۱۳۳۲۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۳
امروز مطالبی همچون حباب سکه چقدر شد؟، مجمع دسبحا ۱۴۰۱ | افزایش سرمایه چه شد؟، بی‌اعتنایی بازار اجاره به مصوبه سران قوا، بانک مرکزی از موضع خود کوتاه آمد، عامل رکود معاملات بازار سرمایه چیست؟، ریسک بالا عامل بی‌پولی در بازار سرمایه؛ در سایت نبض بورس قرار گرفته است.
کد خبر: ۱۱۳۳۱۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۲
دستیار رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار از افزایش ۱۰۰ درصدی سود نقدی امسال سهام عدالت خبر داد.
کد خبر: ۱۱۳۳۰۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۲
معاون فناوری و توسعه نوآوری شرکت سپرده‌گذاری مرکزی گفت: اخیراً با قوه قضاییه به نتیجه‌ای مثبت برای وراث سهام عدالت دست پیدا کردیم و امیدواریم این اقدام را تا پایان شهریورماه به مرحله نهایی برسانیم.
کد خبر: ۱۱۳۲۵۵۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۹
با وجود اینکه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی طی چند مرحله از مشمولان سهام عدالت دعوت کرده برای دریافت سود اطلاعات خود را ثبت کنند، همچنان و بعد از سه دوره فراخوان، حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار مشمول اقدام به ثبت اطلاعات و دریافت سود خود نکرده‌اند.
کد خبر: ۱۱۳۲۵۲۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۹
با وجود اینکه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی طی چند مرحله از مشمولان سهام عدالت دعوت کرده برای دریافت سود اطلاعات خود را ثبت کنند، همچنان و بعد از سه دوره فراخوان، حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار مشمول اقدام به ثبت اطلاعات و دریافت سود خود نکرده‌اند.
کد خبر: ۱۱۳۲۴۶۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۹
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: در گام نخست به ۴ میلیون نفر از خانواده‌های تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی تا پایان شهریورماه امسال، این سهام اعطا میشود.
کد خبر: ۱۱۳۲۲۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۷
معاون فناوری و توسعه نوآوری شرکت سپرده‌گذاری مرکزی گفت: امروز (یکشنبه) مرحله سوم پرداخت سود سهام عدالت جاماندگان انجام و به حساب سهامداران پرداخت شد که تا آخر شب این سودها به حساب‌ها واریز میشود.
کد خبر: ۱۱۳۱۴۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۲
سود سهام عدالت سهامدارانی که قبلاً دریافت نکرده و شماره حساب جدید در سجام اعلام کرده‌اند، از روز شنبه اول مردادماه ۱۴۰۱ واریز میشود.
کد خبر: ۱۱۳۱۱۶۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۱
سبد سهام عدالت از تعدادی سهام ارزنده و نمادهای بزرگ بازار سرمایه تشکیل شده است که در هفته‌های گذشته با نوسان در میزان ارزش همراه بوده است. این سهام در بهمن ماه با کاهش ارزش مواجه شد و در اسفندماه نیز روند نوسانی داشت.
کد خبر: ۱۱۳۱۰۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۳۱
از میان مشمولان سهام عدالت حدود دو میلیون نفر هستند که هنوز شماره شبای خود برای دریافت سود سهام عدالت سال‌های گذشته را ثبت نکرده‌اند و طبق آخرین اخبار اگر این افراد میخواهند سودهای رسوب شده را دریافت کنند فقط تا پایان روز جمعه برای ثبت اطلاعات خود فرصت دارند.
کد خبر: ۱۱۳۰۷۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۲۹
از ۴۹ میلیون نفر سهامدار سهام عدالت هنوز حدود یک میلیون و ۹۰۰ هزار نفر موفق نشده اند که سود سهام عدالت خود را دریافت کنند. چرا سود سهام عدالت برای این افراد واریز نمی‌شود و چگونه می‌توان سود سهام عدالت را گرفت؟
کد خبر: ۱۱۳۰۷۳۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۲۹
