کلیات
هر گونه تلاش قانونی یا غیرقانونی یک شرکت به منظور طفره رفتن و گریختن از پرداخت مالیات یا کمتر پرداخت نمودن آن، به هر شیوه که انجام شود، فرار مالیاتی گفته میشود. اصطلاح فرار مالیاتی در رابطه با ترتیبات غیرقانونی اتخاذ شده جهت اختفا درآمد یا نادیده گرفتن بدهی مالیاتی به کار میرود و به این معنی است که مؤدی کمتر از میزانی که قانوناً موظف است پرداخت کند.
عمدهترین زمینه پیدایش فرار مالیاتی در بسیاری از کشورها یکسان و مشترک بوده و معمولاً مالیاتهایی که با هدف توزیع درآمد وضع میگردند دارای پایههای کمتر و نرخهای بالاتری هستند اینگونه مالیاتها قابلیت فرار فراوانی در خود نهفته دارند. افزایش نرخهای مالیاتی ضمن آنکه انگیزههای سرمایهگذاری را کاهش میدهد، زمینه لازم برای اجتناب از پرداخت مالیات و فرار مالیاتی را نیز فراهم میآورد.
اجتناب از مالیات
استفاده مؤدی از راههای مختلف قانونی مانند محاسبه مالیات نرخهای گوناگون به منظور کاستن از میزان مالیات را اجتناب از مالیات میگویند. این اصطلاح به فعالیتهایی نیز نسبت داده میشود که شخص بخواهد از اشتغال به یک کار یا استفاده از امتیاز که مشمول مالیات است صرفنظر کند تا مالیات ندهد مانند جلوگیری از واردکردن یک شغل، برای فرار از عوارض. فرار مالیاتی و اجتناب از پرداخت مالیات هر دو بهمنظور گریز از ادای مالیات صورت میگیرد، اما تفاوت اساسی این دو آن است که اجتناب از پرداخت مالیات رفتاری قانونی است، درحالیکه فرار مالیاتی رفتاری غیرقانونی است، درواقع عاملان اقتصادی با استفاده از روزنههای قانون مالیات و بازبینی در تصمیمات اقتصادی خود تلاش میکند تا بدهی مالیاتی خود را کاهش دهند. ازآنجاکه اجتناب از مالیات فعالیتی قانونی است لذا بیشتر از فرار مالیاتی در معرض دید است. مصادیق متعددی برای اجتناب از مالیات قابلذکر است. سرمایهگذاران خارجی معمولاً سرمایههای خود را از کشوری با نرخ مالیات بالاتر خارج و به کشور دارای نرخ پایینتر مالیات وارد میکنند. با این اقدام آنها از پرداخت بالاتر از کشور اول اجتناب میکنند. اگر نرخ مالیات مربوط به یک کالای وارداتی در مقایسه با کالای مشابه داخلی بالاتر باشد؛ چنانچه مصرفکنندگان داخلی کالای خود را به دلیل ارزانتر بودن ترجیح دهند بهنوعی رفتار اجتناب از مالیات را در پیش گرفتهاند، زیرا با این رفتار مالیات کمتری میپردازند.
جرم فرار مالیاتی
قانونگذار ایران پس از اصلاحات مکرر قوانین مالیاتی، در ماده ۲۰۱ قانون مالیاتهای مستقیم ۱۳۸۰ و در ماده ۲۷۴ اصلاحیه قانون مزبور مصوب ۱۳۹۴ این پدیده اقتصادی را جرمانگاری و کیفر حبس برای آن پیشبینی نمودهاست. قانونگذار سعی نمودهاست تعریفی از فرار مالیاتی در قانون مالیاتهای مستقیم ارائه نماید. بر این اساس در ماده ۲۰۱ همین قانون مقرر داشته: «هرگاه مؤدی به قصد فرار از مالیات از روی علم و عمد به ترازنامه و حساب سود و زیان یا به دفاتر و اسناد و مدارکی که برای تشخیص مالیات ملاک عمل میباشد و برخلاف حقیقت تهیه و تنظیم شدهاست استناد نماید یا برای سه سال متوالی از تسلیم اظهارنامه مالیاتی و ترازنامه و حساب سود و زیان خودداری کند…»
تعریف مذکور تعریف جامعی از جرم فرار مالیاتی نیست و برخی از افعال منجر به عدم پرداخت مالیات را پوشش نمیدهد. مثلاً هرگاه مؤدیان با جعل اسناد و مدارکی که ملاک تشخیص مالیات نیست، فعالیتهای شغلی خود را از موارد معافیت مالیاتی قلمداد نماید؛ مشمول ماده ۲۰۱ نخواهد بود. در تعریف فرار مالیاتی مناسب آن است که بیان شود «ارتکاب هر فعل یا ترک فعلی مؤدی که به قصد فرار مالیاتی صورت گیرد و منجر به پرداخت ناقص یا نپرداختن مالیات شود»
قانونگذار ایران پس از اصلاحات مکرر قوانین مالیاتی، در ماده ۲۰۱ قانون مالیاتهای مستقیم ۱۳۸۰ و در ماده ۲۷۴ اصلاحیه قانون مزبور مصوب ۱۳۹۴ این پدیده اقتصادی را جرمانگاری و کیفر حبس برای آن پیشبینی نمودهاست. لیکن از منظر عناصر متشکله جرم و مجازات، ابهامات بسیاری در ماده مزبور وجود دارد. فرار مالیاتی، جرمی عمدی است که رفتار فیزیکی آن میتواند از نوع فعل مثبت یا منفی باشد. از حیث اوضاع و احوال برای تحقق فرار مالیاتی، لزومی به مباشرت مرتکب در تنظیم مدارکِ خلاف واقع نیست بلکه صرف استناد به مدارک تنظیمی توسط ثالث در تحقق جرم کفایت میکند. از طرف دیگر در مصداق ترک فعل باید مدت زمان سه سال متوالی سپری شود. از جهت عنصر نتیجه نیز نسبت به مطلق یا مقید بودن این جرم احتمال متعددی مطرح میشود که به نظر میرسد مقید دانستن آن با اصول حقوقی و تفسیر به نفع متهم انطباق بیشتری دارد.
فرار مالیاتی بانک
مطابق قانون اساسی ایران، اگر بانکها بیشتر از نرخ مقرر بهره بانکی، سودی به سپرده گزاران پرداخت نمایند تا با این کار بتوانند مشتریان و سپرده گزاران بیشتری دریافت کنند، باید مالیات بدهند و در غیر این صورت مشمول فرار مالیاتی میشوند.
جلال محمودزاده در گفتگو با «تابناک اقتصادی»؛
محمود زاده: این مساله خلاف عدالت است و در افکار عمومی هم مشکلاتی ایجاد کرده است. این معافیت موجب میشود کسانی که با کمترین درآمد دارند مالیاتشان را میدهند ناراضی شوند.
کد خبر: ۹۴۴۹۹۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۷
اقتصاد در گذر زمان
موضوع "اقتصاد ایران و جهان در گذر زمان" در این نوشتار به وقایع تاریخی بیست و هفتمین روز آذر ماه اختصاص دارد که به طور مستقیم و غیر مستقیم اقتصاد ایران و جهان را متاثر کرده است.
کد خبر: ۹۴۴۷۵۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۷
عضو کمیسیون برنامه مجلس گفت: برای افزایش درآدمدهای مالیاتی باید مالیات بر عایدی سرمایه، مالیات بر خانه های خالی، جلوگیری از فرارهای مالیاتی و لغو برخی معافیت ها در دستور کار دولت قرار بگیرد.
کد خبر: ۹۴۴۲۹۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۴
برآوردها حاکی از این است که سالانه ۵۰ هزار میلیارد تومان در غالب معافیت مالیاتی در اقتصاد کشور جریان دارد. این رقم مانند یک رانت عمل میکند و این معافیت به شکل یک رانت در ایران توزیع میشود.
کد خبر: ۹۴۳۹۱۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۳
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس درباره معافیت مالیاتی هنرمندان گفت: وقتی فردی درآمد میلیاردی دارد چرا نباید مالیات بپردازد. این اجحاف در حق سایر مردم است.
کد خبر: ۹۴۳۷۴۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۲
کد خبر: ۹۴۳۴۴۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۰
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با تاکید بر اینکه باید اجاره و در اختیار قرار دادن حساب به دیگران جرم تلقی شود، گفت: درحال حاضر سوداگران با اجاره حسابهای دیگران درآمدهای خود را به آنها واریز میکنند تا شناسایی و مشمول مالیات نشوند.
کد خبر: ۹۴۳۰۹۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۱۹
در کشورهای مختلف، برای همه افراد فارغ از شغل و تخصص آنها، اگر مالیات پرداخت نکرده یا فرار مالیاتی داشته باشند، مجازاتهای سختی در نظر گرفته میشود.
کد خبر: ۹۴۲۹۳۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۱۹
مطابق آنچه در ماده ۲۰۲ قانون مالیاتهای مستقیم آمده است سازمان امور مالیاتی کشور میتواند از خروج بدهکاران مالیاتی که میزان بدهی قطعی آنها بیشتر از ۱۰۰ میلیون ریال است از کشور جلوگیری نماید.
کد خبر: ۹۴۲۵۴۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۱۷
عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با تابناک اقتصادی؛
متاسفانه مشاهده میشود، سودجویان با استفاده از کارتهای بازرگانی افراد ساکن در مرزها و روستاها اقدام به واردات، صادرات و فرار مالیاتی میکنند. نمونههای بوده که صاحبان اصلی کارتهای بازرگانی اصلاً پولی برای واردات و مهارتی برای فروش کالا نداشتهاند، ولی برای آنها کارت صادر شده است.
کد خبر: ۹۴۲۵۴۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۱۷
دانستنیهای حقوقی؛
مالیات مبلغی است که رایگان و بلاعوض و همچنین به صورت الزامی توسط شهروندان یک جامعه مستقیم یا غیرمستقیم پرداخت میشود. مالیاتها از مهمترین منابع تأمین بودجهی کشور میباشند و در برخی موارد شهروندان به جای پرداخت مالیات، از آن فرار میکنند
کد خبر: ۹۴۱۵۹۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۱۴
عضو کمیسیون اصل ۹۰ مجلس با اشاره به معافیتهای زیاد مالیاتی در کشور گفت: درحال حاضر قدرتهای بزرگ اقتصادی، در قالب سازمانها، نهادها و موسسههای مختلف، فرار مالیاتی زیادی دارند و یا به غلط معافیت مالیاتی دارند.
کد خبر: ۹۴۱۵۹۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۱۳
مرور روزنامههای سه شنبه دوازدهم آذرماه؛
وزیر کشور زیر تیغ، دستگیری محرک اصلی حمله به کنسولگری ایران در نجف، جنگ لیستها در قم، فرزندان مسئولان در راه مجلس، ۱۰ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی کارتهای بازرگانی یک بار مصرف، همهگیری، زنگ خطر ویروس جدید، انتقاد تند روزنامه جوان از سخنان اخیر جهانگیری و قالیباف تنها شانس لاریجانی، از مواردی است که موضوع گزارشهای خبری و تحلیلی روزنامههای امروز شده است.
کد خبر: ۹۴۱۲۷۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۱۲
در سال آینده دولت برای اداره کشور بدون اتکا به درآمدهای نفتی حداقل نیازمند ۱۵۰ هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی میباشد. این در حالی است که میزان فرارهای مالیاتی نیز حدود ۳۰ تا ۴۰ هزار میلیارد تومان برآورد میشود. همچنین گفته میشود ۳۵ درصد از اقتصاد ایران معاف از پرداخت مالیات میباشند. حداقل در اقتصاد ایران شش گروه را میتوان نام برد که از پرداخت مالیات فراری و یا معاف هستند.
کد خبر: ۹۴۰۹۵۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۱۰
کد خبر: ۹۳۹۹۷۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۰۵
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با تاکید بر اینکه سازمان امور مالیاتی، وزارت صنعت و معدن و اتاق بازرگانی در تخلفهای صورت گرفته به وسیله کارتهای بازرگانی مقصر هستند، گفت: فرار مالیاتی به واسطه کارتهای بازرگانی در کشور چشمگیر است و هرچه سریعتر باید جلوی تخلفات این بخش گرفته شود.
کد خبر: ۹۳۹۷۷۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۰۵
مرور روزنامههای یکشنبه سوم آذرماه؛
کمتقصیرهای آشوب آزاد میشوند، نگرانی از گرانی، همزبانی دموکراتها با ترامپ در حمایت از اغتشاشات ایران، گوجه پرچمدار گرانیها! روز سرنوشتساز برای عادل عبدالمهدی، آخرین فرصتها و راههای عبور اصلاحطلبان، آسیب شناسی چهرهها درباره اغتشاشات، پایان فراغت سلبریتیها از مالیات؟ مرار معاش با فروش، نوزادان در جنوب شهر، سه شنبه؛ نوبت استیضاح حجتی، جزئیات دستگیری اغتشاشگران وابسته به پژاک و داعش، قاچاق سوخت و پولشویی؛ دو روی یک سکه از مواردی است که موضوع گزارشهای خبری و تحلیلی روزنامههای امروز شده است.
کد خبر: ۹۳۹۳۲۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۰۳
کد خبر: ۹۳۸۹۱۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۰۱
چرتکه؛
پزشکان با جابجایی یک کلمه در قانون برای دورهای از مالیات گسترده معاف شدند و شاهد فرار مالیاتی بودیم که به گفته منتقدین 6700 میلیارد و به گفته طرفداران پزشکان 700 میلیارد تومان در سال است. اکنون که مالیات 35 درصدی برای پزشکان در نظر گرفته شده، شرایط به گونه دیگری پیچیده شده است. این گزارش را در همین زمینه میبینید.
کد خبر: ۹۳۷۴۳۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۲۴
خوانده میشوید؛
روز گذشته، حسن روحانی با طرح این پرسش که چطور باید کشور اداره شود، بیان داشت: این همه که تلاش میکنیم ۳۰ درصد درآمد کشور از مالیات و عوارض گمرکی است، در حالی که در دنیا معمولاً ۷۰ تا ۸۰ درصد از مالیات حتی در برخی کشورها ۱۰۰ درصد از مالیات است. در همین کشور ترکیه پرسیدم، گفتند: صد درصد درآمد کشور از مالیات است.
کد خبر: ۹۳۷۰۶۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۲۲