کلیات
هر گونه تلاش قانونی یا غیرقانونی یک شرکت به منظور طفره رفتن و گریختن از پرداخت مالیات یا کمتر پرداخت نمودن آن، به هر شیوه که انجام شود، فرار مالیاتی گفته میشود. اصطلاح فرار مالیاتی در رابطه با ترتیبات غیرقانونی اتخاذ شده جهت اختفا درآمد یا نادیده گرفتن بدهی مالیاتی به کار میرود و به این معنی است که مؤدی کمتر از میزانی که قانوناً موظف است پرداخت کند.
عمدهترین زمینه پیدایش فرار مالیاتی در بسیاری از کشورها یکسان و مشترک بوده و معمولاً مالیاتهایی که با هدف توزیع درآمد وضع میگردند دارای پایههای کمتر و نرخهای بالاتری هستند اینگونه مالیاتها قابلیت فرار فراوانی در خود نهفته دارند. افزایش نرخهای مالیاتی ضمن آنکه انگیزههای سرمایهگذاری را کاهش میدهد، زمینه لازم برای اجتناب از پرداخت مالیات و فرار مالیاتی را نیز فراهم میآورد.
اجتناب از مالیات
استفاده مؤدی از راههای مختلف قانونی مانند محاسبه مالیات نرخهای گوناگون به منظور کاستن از میزان مالیات را اجتناب از مالیات میگویند. این اصطلاح به فعالیتهایی نیز نسبت داده میشود که شخص بخواهد از اشتغال به یک کار یا استفاده از امتیاز که مشمول مالیات است صرفنظر کند تا مالیات ندهد مانند جلوگیری از واردکردن یک شغل، برای فرار از عوارض. فرار مالیاتی و اجتناب از پرداخت مالیات هر دو بهمنظور گریز از ادای مالیات صورت میگیرد، اما تفاوت اساسی این دو آن است که اجتناب از پرداخت مالیات رفتاری قانونی است، درحالیکه فرار مالیاتی رفتاری غیرقانونی است، درواقع عاملان اقتصادی با استفاده از روزنههای قانون مالیات و بازبینی در تصمیمات اقتصادی خود تلاش میکند تا بدهی مالیاتی خود را کاهش دهند. ازآنجاکه اجتناب از مالیات فعالیتی قانونی است لذا بیشتر از فرار مالیاتی در معرض دید است. مصادیق متعددی برای اجتناب از مالیات قابلذکر است. سرمایهگذاران خارجی معمولاً سرمایههای خود را از کشوری با نرخ مالیات بالاتر خارج و به کشور دارای نرخ پایینتر مالیات وارد میکنند. با این اقدام آنها از پرداخت بالاتر از کشور اول اجتناب میکنند. اگر نرخ مالیات مربوط به یک کالای وارداتی در مقایسه با کالای مشابه داخلی بالاتر باشد؛ چنانچه مصرفکنندگان داخلی کالای خود را به دلیل ارزانتر بودن ترجیح دهند بهنوعی رفتار اجتناب از مالیات را در پیش گرفتهاند، زیرا با این رفتار مالیات کمتری میپردازند.
جرم فرار مالیاتی
قانونگذار ایران پس از اصلاحات مکرر قوانین مالیاتی، در ماده ۲۰۱ قانون مالیاتهای مستقیم ۱۳۸۰ و در ماده ۲۷۴ اصلاحیه قانون مزبور مصوب ۱۳۹۴ این پدیده اقتصادی را جرمانگاری و کیفر حبس برای آن پیشبینی نمودهاست. قانونگذار سعی نمودهاست تعریفی از فرار مالیاتی در قانون مالیاتهای مستقیم ارائه نماید. بر این اساس در ماده ۲۰۱ همین قانون مقرر داشته: «هرگاه مؤدی به قصد فرار از مالیات از روی علم و عمد به ترازنامه و حساب سود و زیان یا به دفاتر و اسناد و مدارکی که برای تشخیص مالیات ملاک عمل میباشد و برخلاف حقیقت تهیه و تنظیم شدهاست استناد نماید یا برای سه سال متوالی از تسلیم اظهارنامه مالیاتی و ترازنامه و حساب سود و زیان خودداری کند…»
تعریف مذکور تعریف جامعی از جرم فرار مالیاتی نیست و برخی از افعال منجر به عدم پرداخت مالیات را پوشش نمیدهد. مثلاً هرگاه مؤدیان با جعل اسناد و مدارکی که ملاک تشخیص مالیات نیست، فعالیتهای شغلی خود را از موارد معافیت مالیاتی قلمداد نماید؛ مشمول ماده ۲۰۱ نخواهد بود. در تعریف فرار مالیاتی مناسب آن است که بیان شود «ارتکاب هر فعل یا ترک فعلی مؤدی که به قصد فرار مالیاتی صورت گیرد و منجر به پرداخت ناقص یا نپرداختن مالیات شود»
قانونگذار ایران پس از اصلاحات مکرر قوانین مالیاتی، در ماده ۲۰۱ قانون مالیاتهای مستقیم ۱۳۸۰ و در ماده ۲۷۴ اصلاحیه قانون مزبور مصوب ۱۳۹۴ این پدیده اقتصادی را جرمانگاری و کیفر حبس برای آن پیشبینی نمودهاست. لیکن از منظر عناصر متشکله جرم و مجازات، ابهامات بسیاری در ماده مزبور وجود دارد. فرار مالیاتی، جرمی عمدی است که رفتار فیزیکی آن میتواند از نوع فعل مثبت یا منفی باشد. از حیث اوضاع و احوال برای تحقق فرار مالیاتی، لزومی به مباشرت مرتکب در تنظیم مدارکِ خلاف واقع نیست بلکه صرف استناد به مدارک تنظیمی توسط ثالث در تحقق جرم کفایت میکند. از طرف دیگر در مصداق ترک فعل باید مدت زمان سه سال متوالی سپری شود. از جهت عنصر نتیجه نیز نسبت به مطلق یا مقید بودن این جرم احتمال متعددی مطرح میشود که به نظر میرسد مقید دانستن آن با اصول حقوقی و تفسیر به نفع متهم انطباق بیشتری دارد.
فرار مالیاتی بانک
مطابق قانون اساسی ایران، اگر بانکها بیشتر از نرخ مقرر بهره بانکی، سودی به سپرده گزاران پرداخت نمایند تا با این کار بتوانند مشتریان و سپرده گزاران بیشتری دریافت کنند، باید مالیات بدهند و در غیر این صورت مشمول فرار مالیاتی میشوند.
رئیس سازمان امور مالیاتی در بخشنامه ای، برای مقابله با فرار مالیاتی و ایجاد وحدت رویه در رسیدگی به پرونده مالیاتی مودیانی که اقدام به صدور صورتحسابهای غیرواقعی، ۹ دستور جدید صادر کرد.
کد خبر: ۹۷۹۲۹۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۲/۲۹
مهمترین خبرهای آبان ماه ۹۸
تعطیلی که امام رضا (ع) هم با آن مخالف است! با انتقال آب، دریای خزر خشک میشود؟ جزئیات چهارمین گام ایران در کاهش تعهدات برجامی، توضیحات همسر حداد عادل درباره اظهارات جنجالیاش، اعظم طالقانی میتوانست نخستین رئیس جمهور زن ایران باشد، کنایههای علمالهدی به بازرگان: از ترسش استعفا داد، واکنشهای شرقی و غربی به اعتراضات آبانماه ایران و ...
کد خبر: ۹۶۸۵۰۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۱/۰۸
اقتصاد در گذر زمان
موضوع "اقتصاد ایران و جهان در گذر زمان" در این نوشتار به وقایع تاریخی هشتمین روز اسفند ماه اختصاص دارد که به طور مستقیم و غیر مستقیم اقتصاد ایران و جهان را متاثر کرده است.
کد خبر: ۹۶۲۱۰۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۲/۰۸
وزیر اقتصاد گفت: رویکرد دولت این نیست که کاهش درآمدهای نفتی از طریق فشار بر بخش خصوصی خوش حساب، منضبط، و شناسنامه دار جبران شود.
کد خبر: ۹۵۹۸۷۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۲۹
کد خبر: ۹۵۹۰۵۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۱۷
کد خبر: ۹۵۹۰۴۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۱۶
پیمانه اقتصادی؛
این پیمانه تیترهایی همچون قیمت سبد نفتی اوپک به زیر ۵۰ دلار رفت، شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد جهانی تأثیر میگذارد، رشد تولیدات صنعتی پس از هجده ماه مثبت شد، ثبت نام مجدد طرح اقدام ملی مسکن دوم اسفند ماه آغاز میشود و دو و نیم برابر شدن شاخص بورس را در بر دارد.
کد خبر: ۹۵۷۱۱۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۱۷
کد خبر: ۹۵۷۱۱۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۱۷
وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: تمام تلاش ما این است که با هوشمندسازی سیستمها جلوی فرار مالیاتی را بگیریم.
کد خبر: ۹۵۶۸۴۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۱۵
رئیس سازمان امور مالیاتی در جمع فعالان اقتصادی؛
پارسا اظهار کرد: در ۳۰ کشور پیشرو ۹۵ درصد اظهار نامههای مالیاتی به صورت صادقانه ارائه میشود و اخذ مالیات نیز متناسب با درآمد و ثروت است. البته آن ۵ درصد از جامعه که مالیات نمیدهند، باید به نحوی گرفتار شوند که ترجیح دهند مالیات خود را به موقع بپردازند.
کد خبر: ۹۵۵۸۹۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۱۲
دیگر بهانهای برای ندادن اطلاعات به سازمان مالیاتی وجود ندارد
امیدعلی پارسا درباره مصوبه اخیر ستاد هماهنگی مبارزه با مفاسد اقتصادی گفت: با مصوبه اخیر این ستاد دیگر هیچگونه عذر و بهانهای برای ممانعت از ارائه دادههای اقتصادی، معاملاتی و پردازشهای مورد استعلام سازمان امور مالیاتی وجود ندارد.
کد خبر: ۹۵۵۷۵۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۱۱
«تابناک اقتصادی» بررسی میکند؛
دکتر شقاقی شهری ضمن مثبت شمردن تفکیک حسابهای شخصی و حقوقی گفت: باید کاملاً حسابهای حقیقی و حقوقی از یکدیگر مشخص و جدا باشند، چون با این کار، میزان تراکنشهای حسابهای حقوقی کاملا مشخص میشود و این میتواند به جلوگیری از فرار مالیاتی و ممانعت از پولشویی منجر شود.
کد خبر: ۹۵۵۵۵۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۱۰
جریمه ثبتنام نکردن پایانههای فروش در سامانه مکانیزه فروش، موجب تعلق دو درصد درآمد و در صورت بکار نگرفتن پایانه مذکور از ابتدای مهر امسال، معادل ۱۰ درصد درآمد پزشکان مشمول جریمه میشد.
کد خبر: ۹۵۵۳۶۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۰۹
بر اساس تفاهم نامه امضا شده بین سازمان نظام پزشکی و سازمان امور مالیاتی کشور، پزشکان موظف شدند که بر اساس قانون، پایانههای فروشگاهی یا کارتخوان مطبها را تا پایان بهمن ۹۸ نصب و ثبت کنند. سازمان نظام پزشکی طی بیانیهای به مباحث مطرح شده درباره امضای این تفاهمنامه پاسخ داد.
کد خبر: ۹۵۳۶۰۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۰۲
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس گفت: زیرساخت های لازم برای شناسایی مودیان مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی در کشور وجود دارد و دستگاه های مربوطه با استفاده از ابزارهای موجود می توانند این حوزه را ساماندهی کنند.
کد خبر: ۹۵۳۵۲۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۰۱
عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس با بیان اینکه به دلیل عملکرد ضعیف دولت، فرار مالیاتی در کشور زیاد است، گفت: مقابله با فرارهای مالیاتی ازجمله راههای جبران کسری بودجه است.
کد خبر: ۹۵۲۹۴۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۲۹
نماینده مردم شهربابک در گفتگو با تابناک اقتصادی؛
بر اساس قانون قرار بود تا تا پایان مهر ماه ۹۸ تمام پزشکان کارت خوان داشته باشند که تا این لحظه کمتر از ۴۰ درصد آنها کارت خوان نصب کردهاند. باید در مقابل فرار مالیاتی آنها ایستاد.
کد خبر: ۹۴۷۴۴۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۰۸
مجلس در واپسین ماههای پایانی کار خود با تاسیس ۱۱۱ منطقه ویژه و آزاد موافقت کرد این در حالی است که مساحت فعلی این مناطق در ایران ۱۲ برابر میانگین جهانی است.
کد خبر: ۹۴۶۹۳۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۰۶
کد خبر: ۹۴۵۶۳۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۳۰
از ارقام درشت فساد چهرهها در ایران که بگذریم، گردش مالی کالای قاچاق در ایران به سالانه حدود 25میلیارد دلار میرسد. این رقمی است که ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اشاره کرده است. اگر مبنا را بر دلار 12هزار تومانی این روزها قرار دهیم، در واقع گردش مالی کالای قاچاق در ایران رقمی حدود 300هزارمیلیارد تومان است.
کد خبر: ۹۴۵۴۷۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۳۰