زندگی نامه
آیت الله سید محمود هاشمى شاهرودى، در سال ۱۳۲۷ هجرى شمسى در شهر نجف و در خانواده‌ى مذهبى و از سادات منسوب به امام حسین (ع) چشم به جهان گشود. پدرش مرحوم سید على حسینى شاهرودى، از شاگردان برجسته مرحوم آیة الله خویی (ره) بود که بحث‌های اصول و فقه استاد خود را به رشته تحریر درآورد. شاهرودی رئیس سابق مجمع تشخیص مصلحت نظام بود که در تاریخ ۳ دی ۱۳۹۷ درگذشت.
دوران تحصیل
آیت الله سید محمود هاشمى شاهرودى، در سال ۱۳۲۷ هجرى شمسى در شهر نجف و در خانواده‌ى مذهبى و از سادات منسوب به امام حسین (ع) چشم به جهان گشود. پدرش مرحوم سید على حسینى شاهرودى، از شاگردان برجسته مرحوم آیة الله خویی (ره) بود که بحث‌های اصول و فقه استاد خود را به رشته تحریر درآورد. شاهرودی رئیس سابق مجمع تشخیص مصلحت نظام بود که در تاریخ ۳ دی ۱۳۹۷ درگذشت.
دوران تحصیل
سید محمود هاشمى شاهرودى، تحصیلات ابتدایى را در مدرسه علوی نجف به پایان رسانید و سپس به تحصیلات حوزوى روى آورد. او با توجه به موقعیت علمى خانوادگى و نیز با توجه به هوش و استعداد سرشار و کوشش فراوان خود، در مدتى اندک توانست دروس دوره سطح را به پایان رساند.
پس از آن به حلقه درس شهید سید محمد باقر صدر پیوست و سال‌ها در خدمت استاد خود، مبانى اجتهاد در اصول و فقه را به خوبى آموخت و در درس دیگر مراجع آن روز نجف ـ. از جمله امام خمینى (ره) و آیت الله العظمی خویی (ره) ـ. نیز با جدیت شرکت جست و بهره‌هاى فراوان برد.
استادان
سید محمود هاشمى شاهرودى در سال هاى تحصیل خود از محضر استادان بسیارى بهره برد. مهمترین و اصلیترین استاد او در درس خارج آیت الله العظمى شهید سید محمد باقر صدر بود. آن شهید سعید که از افتخارات شیعه و مرجعیت به شمار می‌آید، شاگردان بسیارى را به عالم اسلام، تقدیم داشته است. شهید صدر که از حافظه و استعدادى سرشار برخوردار بود، توانست با نوآوریهاى فراوان در فقه و اصول و دیگر علوم اسلامى و به روز ساختن مباحث علوم دینی و نیز نگاشتن کتب درسى در زمینه‌هاى یاد شده، گام مهمى براى تعالى اسلام و تشیع بردارد و از این رهگذر، شاگردان او، همچون سید محمود هاشمى شاهرودى، این خدمات و اندیشه‌ها را پى گرفتند.
از دیگر استادان هاشمى شاهرودى، امام خمینى (ره) و آیت الله العظمى خویى (ره) را می‌توان نام برد. شاهرودی سال‌ها در محضر ایشان به تحکیم مبانى اجتهادى خود مى پرداخت.
فعالیتهاى علمى و فرهنگی
هاشمى شاهرودى تاکنون فعالیت هاى بسیارى را در زمینه‌هاى علمى و فرهنگى به انجام رسانده است. در یکى از دیدارهاى اعضاء مجلس اعلاى عراق، امام خمینی (ره) با توجه به شناخت خود، از ایشان می‌خواهد که تدریس در حوزه علمیه قم را بر هر کارى ترجیح دهد و به تربیت طلاب مستعد در زمینه‌هاى علمى و اخلاقى بپردازد. معظم له نیز با ورود به ایران ـ. در فروردین ۱۳۵۸ ـ. به تدریس درس خارج فقه و اصول مى‌پردازد که این تدریس تا هم اکنون نیز ادامه دارد و طلاب بسیارى از محضر ایشان بهره‌مند شده‌اند. ویژگى درس ایشان دقت فراوان، تسلط بر مباحث و نوآورى در زمینه‌های متعدد و مختلف علمی است.
او ریاست دو کنگره مهم نقش زمان و مکان در اندیشه امام خمینی (ره) و نخستین کنگره دایرة المعارف فقه اسلامى را بر عهده داشت که هر دو کنگره با استقبال بزرگان و فضلاء حوزه و دانشگاه و اندیشمندان خارجى و داخلى مواجه شد.
ریاست مؤسسه دایرة‌المعارف فقه اسلامى با حکم رهبر انقلاب است. رهبرى در حکم خود، خطاب به ایشان مى‌فرماید: «جناب عالى را که چهره درخشانى در علم و عمل بوده و بحمدالله از مقام والایى در فقه و علوم مرتبط با آن برخوردارید، براى انجام این اقدام بزرگ، شایسته دانسته و مسؤولیت ایجاد و اداره مؤسسه اى براى تهیه این دایرة المعارف را به جناب عالى محول می‌کنم».
هاشمى شاهرودى مقالات فراوانى در فصلنامه فقه اهل بیت (علیهم السلام) به چاپ رسیده است. همچنین وى در زمینه‌هاى گوناگون کتابهایى منتشر کرده است که برخى از آنها به شرح زیر است:
۱ ـ. بحوث فى علم الاصول (تقریرات درسهاى اصول شهید صدر در ۷ جلد)
۲ ـ. کتاب الخمس (۲ جلد)
۳ ـ. مقالات فقهیه
۴ ـ. قاعده فراغ و تجاوز
۵ ـ. حکومت اسلامی
۶ ـ. جهان بینى اسلامی
۷ ـ. تفسیر موضوعى بخشى از نهج البلاغه
۸ ـ. تفسیر آیه «مودت ذى القربی»
۹ ـ. بحوث فى الفقه الزراعی
۱۰ ـ. محاضرات فى الثورة الحسینیة
۱۱ ـ. الصوم، تربیة و هدایة
۱۲ ـ. کتاب الاجارة (۲ جلد)
۱۳ ـ. کتاب الزکاة (۴ جلد)
۱۴- کتاب المضاربة
۱۵- قراءات فقهیه معاصره (۲ جلد)
۱۶- بحث‌هایی پیرامون اصول فقه
۱۷- درسنامه اصول فقه
۱۸- رساله توضیح المسائل
۱۹- مناسک حج فارسی وعربی
۲۰ – الصوم مسائل وردود
۲۱- پرسش‌ها وپاسخ‌هایی پیرامون روزه
۲۲- الصراط (اجوبه الاستفتاءات)
۲۳- کتاب الحج
۲۴- اضواء و آراء (۳ جلد)
۲۵- منشور قضاء
۲۶- صحیفه عدالت (۸ جلد)
فعالیتهاى سیاسی
هاشمى شاهرودى در سالهاى تحصیل و تدریس، فعالیتهاى سیاسى بسیارى را پدید آورده است. در پى یورش مزدوران رژیم صدام به علما و اندیشمندان در سال ۱۹۷۴ میلادى، هاشمى شاهرودى به زندان افتاد و شکنجه‌هاى فراوان بدنى و روحى را به جان خرید. او در پى تظاهرات مردم عراق پس از پیروزى انقلاب اسلامى ایران به رهبرى امام (ره)، بویژه در نجف، و در گرامیداشت این پیروزى، تحت پیگرد رژیم بعث قرار گرفت و به سفارش شهید صدر (ره) به وطن خود بازگشت تا وکالت عام شهید صدر و نمایندگى او را نزد امام خمینى (ره) بر عهده گیرد.
او با ورود به ایران به خدمت امام خمینى (ره) مشرف شد و با موافقت ایشان، رابط امام (ره) و شهید صدر (ره) شد و پیامهاى علمى نجف را به سمع امام (ره) مى‌رساند. او با دستور رهبر انقلاب که در آن زمان با حکم امام (ره) مسؤولیت نهضت‌هاى اسلامى را بر عهده داشت، تشکیلاتِ جامعه روحانیت مبارز و مجلس اعلى عراق را به راه انداخت و آن را مدیریت و سازماندهى کرد.
او که به دستور امام (ره) تدریس و بررسى مسائل فقهى، بویژه احیاى فقه حکومتى استوار بر ادله استنباط جواهرى را بر عهده داشت، در طول سالیان انقلاب از هیچ کوششى در جهت اعتلای انقلاب اسلامی ایران، دریغ نورزید.
هاشمى شاهرودى سال‌ها از اعضاى فقهاى شوراى نگهبان بود ودر این نهاد مقدس به خدمت اشتغال داشت تا اینکه با حکم رهبر انقلاب به ریاست قوه قضائیه منصوب شد. او در طول مسؤولیت خود در قوه قضائیه، خدمات بسیارى را انجام داد که توسعه قضایى، تسریع در رسیدگى به پرونده‌ها و ایجاد ارتباط مردمى از جمله آنهاست. پس از مسئولیت در قوه قضایه ایشان با شروع مجدد درس‌های فقه و اصول خود در شهر مقدس قم در کنار فعالیت‌های مؤثر سیاسی و استمرار خدمات شایان خود به نظام مقدس اسلامی، مسئولیت خطیر مرجعیت دینی را نیز بر عهده گرفت. جلسه درس خارج فقه و اصول معظم له، یکی از حلقه‌های پویای علمی در حوزه مبارکه قم بشمار می‌رفت.
هاشمى شاهرودى مقالات فراوانى در فصلنامه فقه اهل بیت (علیهم السلام) به چاپ رسیده است. همچنین وى در زمینه‌هاى گوناگون کتابهایى منتشر کرده است که برخى از آنها به شرح زیر است:
۱ ـ. بحوث فى علم الاصول (تقریرات درسهاى اصول شهید صدر در ۷ جلد)
۲ ـ. کتاب الخمس (۲ جلد)
۳ ـ. مقالات فقهیه
۴ ـ. قاعده فراغ و تجاوز
۵ ـ. حکومت اسلامی
۶ ـ. جهان بینى اسلامی
۷ ـ. تفسیر موضوعى بخشى از نهج البلاغه
۸ ـ. تفسیر آیه «مودت ذى القربی»
۹ ـ. بحوث فى الفقه الزراعی
۱۰ ـ. محاضرات فى الثورة الحسینیة
۱۱ ـ. الصوم، تربیة و هدایة
۱۲ ـ. کتاب الاجارة (۲ جلد)
۱۳ ـ. کتاب الزکاة (۴ جلد)
۱۴- کتاب المضاربة
۱۵- قراءات فقهیه معاصره (۲ جلد)
۱۶- بحث‌هایی پیرامون اصول فقه
۱۷- درسنامه اصول فقه
۱۸- رساله توضیح المسائل
۱۹- مناسک حج فارسی وعربی
۲۰ – الصوم مسائل وردود
۲۱- پرسش‌ها وپاسخ‌هایی پیرامون روزه
۲۲- الصراط (اجوبه الاستفتاءات)
۲۳- کتاب الحج
۲۴- اضواء و آراء (۳ جلد)
۲۵- منشور قضاء
۲۶- صحیفه عدالت (۸ جلد)
فعالیتهاى سیاسی
هاشمى شاهرودى در سالهاى تحصیل و تدریس، فعالیتهاى سیاسى بسیارى را پدید آورده است. در پى یورش مزدوران رژیم صدام به علما و اندیشمندان در سال ۱۹۷۴ میلادى، هاشمى شاهرودى به زندان افتاد و شکنجه‌هاى فراوان بدنى و روحى را به جان خرید. او در پى تظاهرات مردم عراق پس از پیروزى انقلاب اسلامى ایران به رهبرى امام (ره)، بویژه در نجف، و در گرامیداشت این پیروزى، تحت پیگرد رژیم بعث قرار گرفت و به سفارش شهید صدر (ره) به وطن خود بازگشت تا وکالت عام شهید صدر و نمایندگى او را نزد امام خمینى (ره) بر عهده گیرد.
او با ورود به ایران به خدمت امام خمینى (ره) مشرف شد و با موافقت ایشان، رابط امام (ره) و شهید صدر (ره) شد و پیامهاى علمى نجف را به سمع امام (ره) مى‌رساند. او با دستور رهبر انقلاب که در آن زمان با حکم امام (ره) مسؤولیت نهضت‌هاى اسلامى را بر عهده داشت، تشکیلاتِ جامعه روحانیت مبارز و مجلس اعلى عراق را به راه انداخت و آن را مدیریت و سازماندهى کرد.
او که به دستور امام (ره) تدریس و بررسى مسائل فقهى، بویژه احیاى فقه حکومتى استوار بر ادله استنباط جواهرى را بر عهده داشت، در طول سالیان انقلاب از هیچ کوششى در جهت اعتلای انقلاب اسلامی ایران، دریغ نورزید.
هاشمى شاهرودى سال‌ها از اعضاى فقهاى شوراى نگهبان بود ودر این نهاد مقدس به خدمت اشتغال داشت تا اینکه با حکم رهبر انقلاب به ریاست قوه قضائیه منصوب شد. او در طول مسؤولیت خود در قوه قضائیه، خدمات بسیارى را انجام داد که توسعه قضایى، تسریع در رسیدگى به پرونده‌ها و ایجاد ارتباط مردمى از جمله آنهاست. پس از مسئولیت در قوه قضایه ایشان با شروع مجدد درس‌های فقه و اصول خود در شهر مقدس قم در کنار فعالیت‌های مؤثر سیاسی و استمرار خدمات شایان خود به نظام مقدس اسلامی، مسئولیت خطیر مرجعیت دینی را نیز بر عهده گرفت. جلسه درس خارج فقه و اصول معظم له، یکی از حلقه‌های پویای علمی در حوزه مبارکه قم بشمار می‌رفت.
رابطه با شهید صدر و امام خمینی (ره)
در پی تظاهرات مردم عراق پس از پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) و شورش مردم نجف، رژیم صدام طبق اظهارات رئیس اداره امنیت عمومی، آیت اللَّه هاشمی شاهرودی را به عنوان محرّک و مشوّق این تظاهرات متهم کرد و قرار دستگیری او از سوی اداره امنیت عمومی صادر شد، مأموران امنیتی جستجوی گسترده‌ای را برای دستگیری وی آغاز کردند.
در این شرایط شهید صدر از او خواست که فوراً از عراق خارج شود. وی ابتدا به کویت رفت و از آنجا به ایران بازگشت. هاشمی پس از ورود به ایران خدمت حضرت امام شرفیاب و با موافقت ایشان مسئولیت برقراری ارتباط میان نیرو‌های خارج از کشور به ویژه شهید صدر و حوزه علمیه نجف اشرف با امام خمینی (ره) را به عهده گرفت.
در همین زمان بود که با توصیه امام خمینی (ره) تدریس دروس خارج فقه و اصول توسط شاهرودی در قم آغاز شد و درس ایشان به یکی از دروس مهم حوزه علمیه قم تبدیل شد که طلاب زیادی در این دروس شرکت می‌کردند.
در پی تظاهرات مردم عراق پس از پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) و شورش مردم نجف، رژیم صدام طبق اظهارات رئیس اداره امنیت عمومی، آیت اللَّه هاشمی شاهرودی را به عنوان محرّک و مشوّق این تظاهرات متهم کرد و قرار دستگیری او از سوی اداره امنیت عمومی صادر شد، مأموران امنیتی جستجوی گسترده‌ای را برای دستگیری وی آغاز کردند.
در این شرایط شهید صدر از او خواست که فوراً از عراق خارج شود. وی ابتدا به کویت رفت و از آنجا به ایران بازگشت. هاشمی پس از ورود به ایران خدمت حضرت امام شرفیاب و با موافقت ایشان مسئولیت برقراری ارتباط میان نیرو‌های خارج از کشور به ویژه شهید صدر و حوزه علمیه نجف اشرف با امام خمینی (ره) را به عهده گرفت.
در همین زمان بود که با توصیه امام خمینی (ره) تدریس دروس خارج فقه و اصول توسط شاهرودی در قم آغاز شد و درس ایشان به یکی از دروس مهم حوزه علمیه قم تبدیل شد که طلاب زیادی در این دروس شرکت می‌کردند.
مهمترین مناصب سیاسی واجتماعی هاشمی شاهرودی
هاشمی شاهرودی در طول ایام فعالیت های مدیریتی و سیاسی خود دوران انقلاب اسلامی سمت های مختلفی را تجربه کرد که در ادامه به آنها اشاره می شود:
ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام
عضو مجمع جهانی اهل بیت (علیهم السلام)
عضو مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی
رییس ومؤسس مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (علیهم السلام)
عضو ونائب رئیس مجلس خبرگان رهبری
عضو ونائب رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
عضو فق‌های شورای نگهبان
رئیس قوه قضائیه
رئیس هیئت عالی حل اختلاف وتنظیم روابط قوای سه گانه
عضو مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی
رییس ومؤسس مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (علیهم السلام)
عضو ونائب رئیس مجلس خبرگان رهبری
عضو ونائب رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
عضو فق‌های شورای نگهبان
رئیس قوه قضائیه
رئیس هیئت عالی حل اختلاف وتنظیم روابط قوای سه گانه
مجمع تشخیص مصلحت نظام
رهبر انقلاب در حکمی درتاریخ ۲۳ مرداد ۱۳۹۶ ترکیب جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام را برای یک دوره پنجساله دیگر معرفی کردند. بر اساس این حکم آیت الله هاشمی شاهرودی بعنوان رئیس دور جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام معرفی شد. با این حال به علت بیماری و کهولت سن از اواسط تابستان۹۷نتوانست در جلسات این مجمع حضور یابد. هاشمی شاهرودی روز سوم دی ماه۹۷ و در سن۷۰سالگی به لقاءالله پیوست.
در مورد هاشمی شاهرودی در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
کد خبر: ۸۶۳۵۳۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۰۴
مرور روزنامه‌های سه‌شنبه چهارم دی؛
لحظه‌های پایانی شیخ اعتدالی، محاکمه ویژه مدیر فاسد بانکی، چرا مردم سپرده‌ها را کوتاه‌مدت کردند؟، خروج سـرد آمریکا از سوریه و عواقب آن، هدیه آستان قدس رضوی به نوجوانان تهرانی، سرنوشت مؤسسات غیرمجاز در انتظار بانک‌ها، عذرخواهی نماینده سراوان، مجلس در رأس امور است نه نمایندگان، آینده خانه ملت در گروی یک طرح، آدرس جدید پولشویی، سومین راند استیضاح حجتی، انتقال آب عمان درگیر سه چالش بزرگ، طرح «کودک همسری» به مجلس دهم نمی‌رسد و بودجه در دوراهی اتلاف یا عدالت، از مواردی است که موضوع گزارش‌های خبری و تحلیلی روزنامه‌های امروز شده است.
کد خبر: ۸۶۳۵۲۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۰۴
کد خبر: ۸۶۳۲۴۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۰۳
کد خبر: ۸۴۵۸۸۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۸/۰۳
در پیوستی که در احکام اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام آمده، وظیفه نظارتی مجمع به یک هیأتی در خود مجمع و با تصویب آن داده شده که اکنون نام آن را "هیأت عالی نظارت مجمع" گذاشته‌اند. این هیأت اختیارات مجمع تشخیص را از باب نظارت دارد و می‌تواند نسبت به طرح ها و لوایح اظهارنظر کند.
کد خبر: ۸۴۵۷۶۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۸/۰۲
کد خبر: ۸۳۲۵۱۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۹
هزار و سیصد و بیست و ششمین بسته ویژه خبری «تابناک»؛
رصد‌خانه «تابناک»، خبرهایی برای مخاطبان آماده می‌کند که غیررسمی هستند یا اینکه کمتر از اهمیت خود، مورد توجه قرار می‌گیرند. تیترهایی مانند: واکنش کدخدایی به نامه هاشمی شاهرودی به آیت‌الله جنتی/درخواست پناهندگی ۱۶۰۰ ایرانی از بوسنی/۱۹۰۰ دختر در معرض فرار شناسایی شدند!/چه کسانی سبد ۱۳۰ هزار تومانی می‌گیرند؟ و ... رصد‌خانه امروز تابناک را تشکیل می‌دهند.
کد خبر: ۸۳۲۳۴۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۸
کد خبر: ۸۳۲۲۵۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۸
کد خبر: ۸۱۰۶۳۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۴/۰۲
کد خبر: ۷۹۷۲۲۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۲/۱۸
کد خبر: ۷۸۰۵۰۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۲/۱۶
جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام، صبح شنبه پنجم اسفند به ریاست آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی و با حضور اعضای مجمع برگزار شد.
کد خبر: ۷۷۷۰۱۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۲/۰۵
کد خبر: ۷۶۵۵۰۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۰/۲۸
کد خبر: ۷۶۳۷۷۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۰/۲۲
کد خبر: ۷۶۲۱۴۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۰/۱۷
کد خبر: ۷۶۱۹۰۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۰/۱۶
هزار و هفتاد و پنجمین بسته ویژه خبری «تابناک»؛
رصد‌خانه «تابناک»، خبرهایی برای مخاطبان آماده می‌کند که غیررسمی هستند یا اینکه کمتر از اهمیت خود، مورد توجه قرار می‌گیرند. تیترهایی مانند: تذکر به وزیر برای ازدواج مهمانداران هواپیما /روحانی چرا به علی یونسی حکم نداد؟/واکنش کیهان به‌حضور ملک‌مطیعی در سیما/مجلس افزایش قیمت بنزین را تصویب نخواهد کرد و ... رصد‌خانه امروز تابناک را تشکیل می‌دهند.
کد خبر: ۷۵۸۳۰۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۰/۰۳
کد خبر: ۷۵۸۰۵۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۰/۰۳
آیا این گونه که او اکنون آزادانه در حرم حضرت عبدالعظیم فریاد می زند که فلانی و بهمانی را ما نمی خواهیم، دیگران هم می توانستند آزادانه فریاد بزنند که او را نمی خواهند؟ البته که می توانستند، فریاد بزنند او را نمی خواهند؛ اما سرنوشت آنانی که فریاد می زدند او را نمی خواهند در اختیار سعید مرتضوی، دادستان مورد علاقه احمدی نژاد قرار می گرفت!
کد خبر: ۷۴۸۳۶۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۸/۲۷
کد خبر: ۷۴۳۷۵۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۸/۱۱
