کلیات
بورس کالای ایران ( Iran Mercantile Exchange) به داد و ستد نقد، نسیه و سلف انواع محصولات صنعتی و کشاورزی در ایران میپردازد و راهاندازی معاملات ابزارهای مشتقه و به ویژه قراردادهای آتی را در برنامههای پیش روی خود دارد.
نیاز به ایجاد بازار شفاف جهت تسهیل معاملات و کشف نرخ قیمت کالاهای اساسی و مواد اولیه واسطهای بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا، ایجاد ابزارهای مدیریت ریسک قیمت و تأمین مالی بازار کالایی و تضمین تعهدات طرفین معامله به منظور دستیابی به اثرات مثبت این مهم در توسعه اقتصادی، دولت و مجلس شورای اسلامی را بر آن داشت تا بستر قانونی لازم جهت تأسیس و راه اندازی بورسهای کالایی را در ایران فراهم سازند. در پی این امر، سازمان کارگزاران بورس فلزات تهران در شهریور ماه سال ۱۳۸۲ به عنوان اولین بورس کالای کشور فعالیت خود را آغاز کرد و پس از آن نیز سازمان کارگزاران بورس کالای کشاورزی در شهریور ماه سال ۱۳۸۳ شروع به فعالیت نمود. با بازنگری و تصویب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۸۴ و تصمیم شورای عالی بورس، سرانجام بورسهای فلزات و کشاورزی در یکدیگر ادغام و بورس واحدی با عنوان بورس کالای ایران تشکیل شد و از ابتدای مهرماه سال ۱۳۸۶ فعالیت خود را آغاز کرد. طبق قانون بازار اوراق بهادار کلیه معاملات در بورس کالای ایران تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار انجام میشود. از بنیانگذاران بورس کالا میتوان به دکتر سید ابراهیم عنایت اشاره کرد که پیشکسوت بازار سرمایه محسوب میشوند.
روشها و ابزارهای معاملاتی بورس کالای ایران
· بازار فیزیکی
معاملات کالای فیزیکی در بورس کالای ایران به روش مزایده انجام میشود. مزایده یا حراج به نوعی از معامله گفته میشود که در ابتدا فروشنده حداقل قیمتی را که حاضر است کالای خود را بفروشد اعلام میکند. سپس خریداران در صورت تمایل، قیمتی بالاتر از قیمت نهایی را جهت خرید پیشنهاد میکنند. در نهایت کالا به پیشنهاد دهنده بالاترین قیمت فروخته میشود. در واقع حراج، سازوکاری برای دادوستد کالا بر پایه انطباق سفارشهای خرید و فروش مشتریان با در نظر گرفتن اولویت قیمت و زمان است.
انواع قراردادهای مورد معامله در بازار فیزیکی:
- قرارداد نقدی: قراردادی است که طی آن پرداخت بهای کالای مورد معامله و تحویل آن در هنگام معامله انجام میشود.
- قرارداد نسیه: قراردادی است که طی آن کالا در هنگام معامله تحویل و بهای آن در تاریخ سررسید پرداخت میگردد.
- قرارداد سلف: قراردادی است که طی آن کالا با قیمت معین در زمانی مشخص در آینده تحویل گردیده و بهای آن در هنگام معامله پرداخت میگردد.
معاملات در بازار فیزیکی در دو رینگ داخلی و صادراتی صورت می پذیرد.
- رینگ داخلی عبارت است از جلسه معاملاتی بورس برای معامله کالاهایی که مقصد آنها صرفاً بازار هدف داخل ایران است.
- رینگ صادراتی عبارت است از جلسه معاملاتی بورس برای معامله کالاهایی که مقصد آنها صرفاً بازار هدف بینالمللی است.
· بازار فرعی
در این بازار کالاهایی که به دلایلی نظیر عدم تداوم عرضه، نیاز به بازدید حضوری کالا جهت احراز کمیت و یا کیفیت توسط متقاضی خرید، قابل اتکا نبودن نرخ کشف شده در بورس به واسطه سهم پایین معامله در بورس نسبت به کل بازار محصول و درخواست تسویه خارج از پایاپای معامله توسط عرضهکننده امکانپذیرش و معامله در بازار فیزیکی را ندارند قابل پذیرش و معامله میباشد و همانند بازار فیزیکی امکان معامله انواع قراردادها در دو رینگ داخلی و صادراتی بر روی سه دسته محصولات صنعتی و معدنی، فراوردههای نفتی و پتروشیمی و محصولات کشاورزی وجود دارد.
· بازار مشتقه
این بازار شامل معاملات قراردادهای آتی و اختیار معامله میباشد:
- قرارداد آتی: فروشنده متعهد میشود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمتی که الان تعیین میکنند بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد میشود، آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند و برای جلوگیری از امتناع طرفین از انجام قرارداد، طرفین به صورت شرط ضمن عقد متعهد میشوند مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بورس بگذارند و متعهد میشوند متناسب با تغییرات قیمت آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند و اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات، بخشی از وجه تضمین هر یک از طرفین را در اختیار دیگری قرار دهد و او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سررسید با هم تسویه کنند. مشخصات این قرارداد بر روی یک دارایی مشخص، یکسان میباشد و توسط بورس پیشنهاد و به تصویب هیئت پذیرش میرسد.
- قرارداد اختیار معامله: تفاوت این اوراق با معاملات آتی در این است که در قرارداد آتی دو طرف متعهد به خرید و فروش دارایی در سررسید هستند اما در این اوراق یک نفر متعهد است (فروشنده اختیار که پول آن را گرفتهاست) و دیگری دارای اختیار (خریدار اختیار که پول آن را به فروشنده داده است). فروشنده اوراق متعهد میشود در صورت درخواست خریدار، تعداد مشخصی از دارایی پایه را به قیمت اعمال (قیمت معین معامله در آینده که الان تعیین شدهاست) معامله کند. برای جلوگیری از امتناع فروشنده اختیار از انجام تعهدش، فروشنده مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بورس قرار میدهد و متناسب با تغییرات قیمت اوراق اختیار معامله، آن را تعدیل کند. اوراق اختیار در بازار ثانویه قابل خرید و فروش میباشند. اوراق اختیار معامله میتواند به دو نوع اختیار فروش یا اختیارخرید تقسیم گردد. در اختیار خرید، خریدار حق خرید یک کالا را در آینده از فروشنده اختیار دارد و فروشنده اختیار متعهد است در صورت درخواست خریدار کالا را به قیمت توافق شده به او بفروشد. در اختیار فروش، خریدار حق فروش یک کالا را در آینده به فروشنده اختیار دارد و فروشنده اختیار متعهد است در صورت درخواست خریدار کالا را به قیمت توافق شده از او بخرد.
· بازار مالی
- قرارداد سلف موازی استاندارد: فروشنده کالا در قالب این اوراق، همانند قرارداد سلف بهای کالایی را که در آینده تحویل خواهد داد، به صورت نقد دریافت میکند. این اوراق برخلاف قرارداد سلف، بازار ثانویه دارد و دارنده اوراق میتواند قبل از سررسید این اوراق را در بورس به فروش رساند.
- گواهی سپرده کالایی: گواهی سپرده کالایی ورقه بهاداری است که موید مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالای سپرده شده به انبار پذیرش شده در بورس کالا است و پشتوانه آن قبض انبار صادر شده توسط انباردار است. انباردار پس از ارزیابی کمی و کیفی کالای مشتری برای وی قبض انبار صادر مینماید. مشتری با سپرده کردن این قبض نزد اتاق پایاپای، میتواند این گواهی سپرده کالایی را که به پشتوانه قبض انبار صادر میشود در بازار ثانویه معامله نماید. مالک گواهی در طول مهلت نگهداری کالا، هر زمان که خواست میتواند به انبار مراجعه و کالا را از انبار تحویل گیرد.
- صندوق سرمایهگذاری کالایی: صندوق کالایی با جذب سرمایه از طریق فروش واحدهای سرمایهگذاری، منابع جذب شده را بر روی اوراقبهادار مبتنی بر کالا سرمایهگذاری میکند. صندوق کالایی به سرمایهگذاران این امکان را میدهد که به جای خرید و نگهداری کالای مورد نظر و تحمل هزینههای حمل و نقل، انبارداری و خسارتهای احتمالی آن، اوراق این صندوقها را خریداری نمایند. به عبارت دیگر، این صندوقها بخش قابل ملاحظهای از وجوه گردآوری شده خود را به سرمایهگذاری در کالایی خاص اختصاص میدهند و علاقهمندان به سرمایهگذاری در آن کالای خاص اقدام به خرید واحدهای این صندوقها میکنند.
برای خرید برخی خودروها در بورس کالا پنج محدودیت وجود دارد. درمورد خرید خودرو از بورس، افرادی که از سال ۹۸ به بعد از خودروسازان اقدام به خرید خودرو کرده اند، نمیتوانند ثبت سفارش کنند.
کد خبر: ۱۱۵۹۵۴۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۵
به منظور کمک به اتخاذ تصمیمات اثربخش مطرح شد
به دنبال سخنان اخیر مدیرعامل گروه صنعتی ایرانخودرو مبنی بر ضرورت تبیین دیدگاههای صاحب نظران و کارشناسان اقتصادی در راستای نحوه عرضه خودرو و کنترل قیمتها در بازار، جمعی از فعالان رسانهای حوزه اقتصاد و صنعت خودرو در بیانیهای اعلام کردند: با توجه به فضای ملتهب حاکم بر بازار خودرو کشور، لازم است تا استادان دانشگاه، صاحبنظران و اقتصاددانان، با تبیین راهکارهای اثربخش و اظهارنظر در زمینه ساماندهی بازار و روند عرضه و تقاضا، مسوولان ذیربط را برای تصمیم گیری صحیح و عادلانه همراهی و یاری کنند.
کد خبر: ۱۱۵۹۴۲۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۴
تابناک اقتصادی بررسی کرد
احتمالا در روزهای آینده بازهم شاهد اظهارنظرهایی مبنی بر ممنوعیت عرضه خودرو و یا تداوم عرضه خودرو در بورس باشیم؛ ابهاماتی که میتواند در نهایت به فرآینده عرضه خودرو به بازار لطمه وارد و فضای هیجانی در بازار را تشدید کند؛ زیرا قیمتها در بازار خودرو تابع عرضه و تقاضاست.
کد خبر: ۱۱۵۹۳۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۴
عرضه خودرو در بورس عامل بازدارنده دلال بازی؛
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی عرضه خودرو در بورس را جایگزین مناسبی برای قرعهکشی دانست و گفت: فروش بورسی خودرو به کاهش تدریج قیمتها در بازار کمک میکند و عاملی بازدارنده در برابر فعالیتهای سوداگرانه محسوب میشود.
کد خبر: ۱۱۵۹۳۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۴
مرور روزنامههای شنبه ۲۴ دی
دي ماه بحراني صنعت گاز، ديوارهاي نامرئي روبهروي مهاجرت جوانها، اخراج استادان دانشگاه ها به رضا امیدی و محسن برهانی رسید، پرونده ای از سیاه بازار کنکور و راه یابی به دانشگاه، چرا بايد نگران نام خليجفارس باشيم؟، استقبال پرشور مردم یزد از رئیسجمهور، برداشت اشتباه نظام مالیاتی از خوداظهاری، نگرانی از شیب افزایشی مهاجرت پزشکان و صداوسیما، دولت و مجلس را تهدید کرد؟ از مواردی است که موضوع گزارش های های خبری و تحلیلی روزنامه های امروز شده است.
کد خبر: ۱۱۵۹۳۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۴
فردا برای نخستین بار ربع سکه در بورس کالا عرضه میشود؛ بر این اساس، سقف خرید برای هر متقاضی محدود بوده و زمان تحویل فیزیکی آن نیز پنج روز بعد از معاملات است.
کد خبر: ۱۱۵۹۲۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۳
سخنگوی وزارت صمت از لغو عرضه خودرو در بورس خبر داد.
کد خبر: ۱۱۵۹۲۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۳
گزیده خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزیدهای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه میکنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۱۱۵۹۱۸۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۳
رئیس سازمان بازرسی کل کشور دلایل التهاب چند مدت اخیر بازار خودرو و افزایش قیمت را رمزگشایی کرد و از ورود جدی این سازمان به ماجرای عرضه خودرو در بورس خبرداد.
کد خبر: ۱۱۵۹۰۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۲
کد خبر: ۱۱۵۹۰۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۱
کد خبر: ۱۱۵۸۹۴۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۱
رئیس اداره نظارت بر بازار بورسهای کالایی سازمان بورس ضمن تشریح شرایط و زمان عرضه ۲۱ هزار و ۱۴۰ دستگاه خودروی وارداتی در بورس کالا عنوان کرد: قیمت پایه زمانی که عرضه خودروها توسط عرضهکننده اعلام شود، مشخص و منتشر خواهد شد. همچنان هر کد ملی قادر به درخواست سفارش یک خودرو است و محدودیت سابقه خرید از سال ۱۳۹۸ که توسط وزارت صمت اعلام شد نیز به قوت خود باقی است.
کد خبر: ۱۱۵۸۸۷۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۰
مشاور وزیر اقتصادی و دارایی با بیان اینکه باید کل شبکه عرضه خودرو (تولید داخل و وارداتی) در بورس کالا عرضه شود، گفت: در گذشته بخشی از انحراف قیمتها در بازار خودرو و حاشیه سودها نصیب دلالها و واسطهها میشد، اما با عرضه خودرو در بورس این موضوع برطرف شده است.
کد خبر: ۱۱۵۸۷۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۰
طبق اعلام بانک مرکزی، به مناسبت ایام باسعادت میلاد حضرت زهرا «س» و روز زن، تعداد ۵۰۰ هزار قطعه سکه طلای ربع بهار آزادی از طریق بورس کالا ی ایران عرضه می شود.
کد خبر: ۱۱۵۸۷۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۹
دنا پلاس در تاریخ ۲۵ دی ماه در بورس کالا عرضه میشود.
کد خبر: ۱۱۵۸۶۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۹
راهنمای نحوه خرید خودرو از طریق بورس کالا و افتتاح حساب وکالتی برای متقاضیان منتشر شد.
کد خبر: ۱۱۵۸۵۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۸
سخنگوی وزارت صمت گفت، تا امروز حدود ۴۰ هزار ثبت سفارش برای واردات خودرو انجام شده است و اولین فروش خودروهای خارجی در دیماه انجام خواهد شد.
کد خبر: ۱۱۵۸۵۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۸
امروز ۱۸ دی در مجموع ۱۲ هزار خودرو به تفکیک؛ ۴۰۰۰ دستگاه پژو ۲۰۷ دستی سفید، ۲۰۰۰ دستگاه پژو ۲۰۷ اتوماتیک سفید، ۲۰۰۰ دستگاه تارا دستی سفید و ۴۰۰۰ دستگاه شاهین سفید در تالار خودرو بورس کالا عرضه خواهد شد.
کد خبر: ۱۱۵۸۴۷۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۸
عضو هیات مدیره انجمن همگن نیرومحرکه و قطعه سازان خودرو کشور گفت: عرضه خودرو در بورس کالا با دو شرط اساسی حاکمیت مکانیسم عرضه و تقاضا و عرضه کافی از سوی خودروساز، منفعت مصرفکننده و زنجیره تامین خودروسازی را به دنبال دارد.
کد خبر: ۱۱۵۸۲۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۷
حدود ۵ ماه است که از عرضه خودرو در بورس کالا میگذرد و ارزش معاملات بورس تا امروز رکوردشکنی داشته است.
کد خبر: ۱۱۵۸۰۴۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۵