کلیات
بورس کالای ایران ( Iran Mercantile Exchange) به داد و ستد نقد، نسیه و سلف انواع محصولات صنعتی و کشاورزی در ایران میپردازد و راهاندازی معاملات ابزارهای مشتقه و به ویژه قراردادهای آتی را در برنامههای پیش روی خود دارد.
نیاز به ایجاد بازار شفاف جهت تسهیل معاملات و کشف نرخ قیمت کالاهای اساسی و مواد اولیه واسطهای بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا، ایجاد ابزارهای مدیریت ریسک قیمت و تأمین مالی بازار کالایی و تضمین تعهدات طرفین معامله به منظور دستیابی به اثرات مثبت این مهم در توسعه اقتصادی، دولت و مجلس شورای اسلامی را بر آن داشت تا بستر قانونی لازم جهت تأسیس و راه اندازی بورسهای کالایی را در ایران فراهم سازند. در پی این امر، سازمان کارگزاران بورس فلزات تهران در شهریور ماه سال ۱۳۸۲ به عنوان اولین بورس کالای کشور فعالیت خود را آغاز کرد و پس از آن نیز سازمان کارگزاران بورس کالای کشاورزی در شهریور ماه سال ۱۳۸۳ شروع به فعالیت نمود. با بازنگری و تصویب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۸۴ و تصمیم شورای عالی بورس، سرانجام بورسهای فلزات و کشاورزی در یکدیگر ادغام و بورس واحدی با عنوان بورس کالای ایران تشکیل شد و از ابتدای مهرماه سال ۱۳۸۶ فعالیت خود را آغاز کرد. طبق قانون بازار اوراق بهادار کلیه معاملات در بورس کالای ایران تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار انجام میشود. از بنیانگذاران بورس کالا میتوان به دکتر سید ابراهیم عنایت اشاره کرد که پیشکسوت بازار سرمایه محسوب میشوند.
روشها و ابزارهای معاملاتی بورس کالای ایران
· بازار فیزیکی
معاملات کالای فیزیکی در بورس کالای ایران به روش مزایده انجام میشود. مزایده یا حراج به نوعی از معامله گفته میشود که در ابتدا فروشنده حداقل قیمتی را که حاضر است کالای خود را بفروشد اعلام میکند. سپس خریداران در صورت تمایل، قیمتی بالاتر از قیمت نهایی را جهت خرید پیشنهاد میکنند. در نهایت کالا به پیشنهاد دهنده بالاترین قیمت فروخته میشود. در واقع حراج، سازوکاری برای دادوستد کالا بر پایه انطباق سفارشهای خرید و فروش مشتریان با در نظر گرفتن اولویت قیمت و زمان است.
انواع قراردادهای مورد معامله در بازار فیزیکی:
- قرارداد نقدی: قراردادی است که طی آن پرداخت بهای کالای مورد معامله و تحویل آن در هنگام معامله انجام میشود.
- قرارداد نسیه: قراردادی است که طی آن کالا در هنگام معامله تحویل و بهای آن در تاریخ سررسید پرداخت میگردد.
- قرارداد سلف: قراردادی است که طی آن کالا با قیمت معین در زمانی مشخص در آینده تحویل گردیده و بهای آن در هنگام معامله پرداخت میگردد.
معاملات در بازار فیزیکی در دو رینگ داخلی و صادراتی صورت می پذیرد.
- رینگ داخلی عبارت است از جلسه معاملاتی بورس برای معامله کالاهایی که مقصد آنها صرفاً بازار هدف داخل ایران است.
- رینگ صادراتی عبارت است از جلسه معاملاتی بورس برای معامله کالاهایی که مقصد آنها صرفاً بازار هدف بینالمللی است.
· بازار فرعی
در این بازار کالاهایی که به دلایلی نظیر عدم تداوم عرضه، نیاز به بازدید حضوری کالا جهت احراز کمیت و یا کیفیت توسط متقاضی خرید، قابل اتکا نبودن نرخ کشف شده در بورس به واسطه سهم پایین معامله در بورس نسبت به کل بازار محصول و درخواست تسویه خارج از پایاپای معامله توسط عرضهکننده امکانپذیرش و معامله در بازار فیزیکی را ندارند قابل پذیرش و معامله میباشد و همانند بازار فیزیکی امکان معامله انواع قراردادها در دو رینگ داخلی و صادراتی بر روی سه دسته محصولات صنعتی و معدنی، فراوردههای نفتی و پتروشیمی و محصولات کشاورزی وجود دارد.
· بازار مشتقه
این بازار شامل معاملات قراردادهای آتی و اختیار معامله میباشد:
- قرارداد آتی: فروشنده متعهد میشود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمتی که الان تعیین میکنند بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد میشود، آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند و برای جلوگیری از امتناع طرفین از انجام قرارداد، طرفین به صورت شرط ضمن عقد متعهد میشوند مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بورس بگذارند و متعهد میشوند متناسب با تغییرات قیمت آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند و اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات، بخشی از وجه تضمین هر یک از طرفین را در اختیار دیگری قرار دهد و او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سررسید با هم تسویه کنند. مشخصات این قرارداد بر روی یک دارایی مشخص، یکسان میباشد و توسط بورس پیشنهاد و به تصویب هیئت پذیرش میرسد.
- قرارداد اختیار معامله: تفاوت این اوراق با معاملات آتی در این است که در قرارداد آتی دو طرف متعهد به خرید و فروش دارایی در سررسید هستند اما در این اوراق یک نفر متعهد است (فروشنده اختیار که پول آن را گرفتهاست) و دیگری دارای اختیار (خریدار اختیار که پول آن را به فروشنده داده است). فروشنده اوراق متعهد میشود در صورت درخواست خریدار، تعداد مشخصی از دارایی پایه را به قیمت اعمال (قیمت معین معامله در آینده که الان تعیین شدهاست) معامله کند. برای جلوگیری از امتناع فروشنده اختیار از انجام تعهدش، فروشنده مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بورس قرار میدهد و متناسب با تغییرات قیمت اوراق اختیار معامله، آن را تعدیل کند. اوراق اختیار در بازار ثانویه قابل خرید و فروش میباشند. اوراق اختیار معامله میتواند به دو نوع اختیار فروش یا اختیارخرید تقسیم گردد. در اختیار خرید، خریدار حق خرید یک کالا را در آینده از فروشنده اختیار دارد و فروشنده اختیار متعهد است در صورت درخواست خریدار کالا را به قیمت توافق شده به او بفروشد. در اختیار فروش، خریدار حق فروش یک کالا را در آینده به فروشنده اختیار دارد و فروشنده اختیار متعهد است در صورت درخواست خریدار کالا را به قیمت توافق شده از او بخرد.
· بازار مالی
- قرارداد سلف موازی استاندارد: فروشنده کالا در قالب این اوراق، همانند قرارداد سلف بهای کالایی را که در آینده تحویل خواهد داد، به صورت نقد دریافت میکند. این اوراق برخلاف قرارداد سلف، بازار ثانویه دارد و دارنده اوراق میتواند قبل از سررسید این اوراق را در بورس به فروش رساند.
- گواهی سپرده کالایی: گواهی سپرده کالایی ورقه بهاداری است که موید مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالای سپرده شده به انبار پذیرش شده در بورس کالا است و پشتوانه آن قبض انبار صادر شده توسط انباردار است. انباردار پس از ارزیابی کمی و کیفی کالای مشتری برای وی قبض انبار صادر مینماید. مشتری با سپرده کردن این قبض نزد اتاق پایاپای، میتواند این گواهی سپرده کالایی را که به پشتوانه قبض انبار صادر میشود در بازار ثانویه معامله نماید. مالک گواهی در طول مهلت نگهداری کالا، هر زمان که خواست میتواند به انبار مراجعه و کالا را از انبار تحویل گیرد.
- صندوق سرمایهگذاری کالایی: صندوق کالایی با جذب سرمایه از طریق فروش واحدهای سرمایهگذاری، منابع جذب شده را بر روی اوراقبهادار مبتنی بر کالا سرمایهگذاری میکند. صندوق کالایی به سرمایهگذاران این امکان را میدهد که به جای خرید و نگهداری کالای مورد نظر و تحمل هزینههای حمل و نقل، انبارداری و خسارتهای احتمالی آن، اوراق این صندوقها را خریداری نمایند. به عبارت دیگر، این صندوقها بخش قابل ملاحظهای از وجوه گردآوری شده خود را به سرمایهگذاری در کالایی خاص اختصاص میدهند و علاقهمندان به سرمایهگذاری در آن کالای خاص اقدام به خرید واحدهای این صندوقها میکنند.
قائم مقام سابق وزارت صمت گفت: شورای رقابت میتواند طبق معیارهای مدنظر خود برای ایجاد یک بازار رقابتی بر معاملات خودرو در بورس نظارت داشته باشد و حتی در صورت لزوم مصوباتی هم اعمال کند تا اگر ایرادی در روند بازار وجود دارد، برطرف شود.
کد خبر: ۱۱۶۰۹۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۰۳
بورس کالا با صدور اطلاعیهای از راه اندازی قرارداد آتی نقره برای تحویل فروردین ۱۴۰۲ از دوشنبه هفته آینده ۱۰ بهمن خبر داد.
کد خبر: ۱۱۶۰۹۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۰۳
سه شنبه هفته جاری سه خودروی هایما (ایران خودرو)، لاماری ایما (آرین پارس موتور) و خودروی T۵ اتوماتیک (فرداموتور) در بورس کالا عرضه خواهند شد. شرایط و مبلغ پیش پرداخت این خودروها چگونه است؟
کد خبر: ۱۱۶۰۷۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۰۲
فروش مجدد ربع سکه در بورس کالا در هفته جاری آغاز خواهد شد. در این مرحله ۴۵۰ هزار قطعه ربع سکه عرضه خواهد شد. جزییات و شرایط خرید ربع سکه چگونه است؟
کد خبر: ۱۱۶۰۶۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۰۲
وزیر اقتصاد در میزگرد عرضه خودرو در بورس کالا گفت: عرضه خودرو در بورس کالا فعلا بهترین روش است، ولی نمیتوان به طور دائم از آن استفاده کرد.
کد خبر: ۱۱۶۰۶۳۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۰۱
مشاور رئیس کل بانک مرکزی گفت: براساس برنامه بانک مرکزی، عرضه ربع سکه طلا در این هفته نیز انجام خواهد شد.
کد خبر: ۱۱۶۰۵۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۰۱
هفته اول بهمن تالار خودرو بورس کالا شاهد عرضه 3050 دستگاه خودرو هایما، لاماری ایما و T5 اتوماتیک خواهد بود.
کد خبر: ۱۱۶۰۵۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۰۱
ایرانخودرو در اطلاعیهای تاکید کرد:
ایرانخودرو در اطلاعیهای بر تحویل به موقع دناپلاس عرضه شده در بورس کالا تاکید کرد.
کد خبر: ۱۱۶۰۴۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۳۰
گزیده خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزیدهای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه میکنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۱۱۶۰۳۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۳۰
تفاوت فاحش قیمت خودرو کارخانه و بازار آزاد باعث شده است تا دولت برای خارج شدن از این مشکل جدی، محصولات خودرویی را در بورس کالا عرضه کند. اما سؤال مهم این است: «کاهش قیمت خودرو توسط بورس کالا چگونه امکان پذیر است؟» در این بررسی به طور کامل به این پرسش پاسخ میدهیم.
کد خبر: ۱۱۶۰۲۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۹
در شرایطی که ۵۰ هزار ربع سکه در روزهای گذشته در بورس کالا عرضه شد، بانک مرکزی به زودی فروش انواع سکه را با همین روش از سر خواهد گرفت.
کد خبر: ۱۱۶۰۲۶۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۹
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی مطرح کرد
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی گفت: هیچ تولید کنندهای قادر به ادامه تولید با زیان نیست و در این چارچوب عرضه خودرو در بورس میتواند به حذف سفته بازی و واقعی شدن قیمت خودرو کمک کند.
کد خبر: ۱۱۶۰۱۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۸
کارشناس بازار سرمایه گفت: زمانی که قیمتهای پایین تری از بازار آزاد در بورس کالا کشف میشود بازار آزاد نیز با گذشت زمان از این روند تبعیت میکند.
کد خبر: ۱۱۶۰۰۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۷
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار:
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: امیدواریم بتوانیم این چالش و معضل قیمتگذاری که سالهاست گریبانگیر مردم و تولید کننده است را حل کنیم و این صنعت را توسعه دهیم.
کد خبر: ۱۱۵۹۹۸۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۷
وزیر اقتصاد با تاکید بر ضرورت ارایه برنامه اصلاح بلندمدت توسط وزارت صمت:
وزیر امور اقتصادی و دارایی تاکید کرد: موافقت این وزارتخانه با واگذاری صنایع خودروسازی، مشروط به ارایه برنامه بلند مدت اصلاح این صنعت توسط وزارت صمت است.
کد خبر: ۱۱۵۹۹۸۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۷
کد خبر: ۱۱۵۹۹۷۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۷
سخنگوی وزارت صمت گفت: وزارت صمت بورس کالا را به عنوان محل موقت فروش خودرو انتخاب کرده است چرا که فرآیندش شفاف است.
کد خبر: ۱۱۵۹۹۳۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۷
کد خبر: ۱۱۵۹۸۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۹/۳۰
خطیبی در جمع استادان و کارشناسان اقتصادی بیان کرد:
مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو با اشاره به اینکه با توجه به محدودیت های موجود در صنعت خودرو، در حال حاضر هیچ راه حل ممکنی بهتر از عرضه خودرو در بورس کالا نیست، گفت: با عرضه امروز، بیش از ۳۶ هزار دستگاه خودرو از محصولات ایران خودرو در بورس کالا عرضه شده است که سبب جلوگیری از زیان ۲۸۰۰ میلیارد تومانی شده و تقریبا به همین میزان نیز زیان انباشته سال قبل کاهش یافته است.
کد خبر: ۱۱۵۹۷۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۶
کد خبر: ۱۱۵۹۶۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۵