کلیات
عراق یکی از کشور‌های جنوب غرب آسیا است که با کشورهایی، چون ایران، کویت، سوریه، ترکیه، اردن و عربستان سعودی مرز مشترک دارد. در این کشور جمعیتی بالغ بر ۳۷ میلیون نفر زندگی میکنند که ۷۵-۸۰ درصد آن‌ها عرب، ۱۵-۲۰ درصد کرد، ترکمن و آشوری و ۵ درصد را سایر قومیت‌ها تشکیل میدهند.
جغرافیا
مساحت تقریبی کشور عراق ۴۳۸٬۳۱۷ کیلومتر مربع است که این مساحت تقریباً یک چهارم مساحت ایران است و کشور عراق را از این لحاظ در رده پنجاه و هشتمین کشور پهناور جهان قرار داده است. به لحاظ جغرافیایی بیشتر سرزمین عراق پست و هموار و گرمسیری است. غرب عراق کویر است و شرق آن جلگه‌های حاصلخیز؛ ولی بخشی از کردستان عراق (شمال شرق) کوهستانی و سردسیر میباشد. همچنین عراق یکی از بزرگترین کشور‌های دارای منابع نفت میباشد. این کشور دارای ۱۴۳ میلیارد بشکه ذخایر تاییدشده نفتی میباشد.
کرد‌ها در نواحی شمال و شمال شرقی عراق که به کردستان عراق مشهور است زندگی میکنند و از لحاظ فرهنگی، زبانی و طرز پوشش با عرب‌ها متفاوت هستند. کشور عراق از نظر ساختار اجتماعی-فرهنگی به سه حوزه کاملاً متفاوت تقسیم میشود، در حوزه مرکزی عراق اعراب سنی، در شمال کرد‌ها و در جنوب شیعیان سکونت دارند و هر کدام از این گروه‌ها دارای شاخصه‌های فرهنگی و اجتماعی خاص خود هستند. البته در کنار این سه گروه اصلی، هویت‌های فرهنگی اجتماعی کوچکتری نظیر ترکمنها، آشوری‌ها و یزیدی‌ها نیز وجود دارند که دارای فرهنگ و عقاید متمایزی هستند. با ما همراه باشید تا با آداب و رسوم مردم عراق بیشتر آشنا شوید.
مردم
شهروندان عراقی را از نظر مذهبی باید به دو گروه بزرگ اسلامی شیعه و سنی تقسیم کرد که به لحاظ ترکیبی حدود ۶۰ درصد مردم عراق شیعه، ۳۷ درصد سنی و ۳ درصد پیروان سایر ادیان (مسیحیان، یهودیان، آشوریان و...) هستند.
شیعیان که اکثریت جمعیت عراق را تشکیل میدهند، بیشتر در مناطق جنوبی و مرکزی عراق سکونت دارند. وجود مقبره امامان شیعی در شهر‌های مقدس عراق همچون کربلا و نجف، و همچنین وجود حوزه علمیه نجف و در نتیجه حضور دایمی علمای شیعی در این شهر‌ها باعث تقویت فرهنگ شیعی شده و این امر شیعیان عراق را از نظر فرهنگی به ایرانیان شیعیمذهب نزدیک کرده است. بعد از سرنگونی حکومت صدام، شیعه قدرت و نفوذ بیشتری پیدا کرده است و میتوانند خیلی آزادانهتر راجع به هویت مذهبی خود صحبت کنند.
در کنار مسلمانان شیعی مذهب، اعراب سنی بخش دیگری از ساختار فرهنگی اجتماعی عراق را تشکیل میدهند که براساس قومیت عربی و مذهب سنی ایجاد شده و به دلیل حاکمیت اقلیت اعراب سنی در طول دهه‌های گذشته در عراق تقویت شده است.
عربی و کردی زبان‌های رسمی مردم عراق است. البته زبان‌های دیگری نظیر ترکی آذربایجانی (ترکمن‌های عراق)، فارسی، لری فیلی، کلدانی نو (از زبان‌های آرامی)، ارمنی، آشوری، دوماری (زبان کولیها)، گورانی (از شاخه شمال غربی زبان‌های کردی) و ... نیز در این کشور صحبت میشود.
به لحاظ فرهنگی باید گفت: عراقی‌ها ارزش زیادی برای خانواده قائل هستند و خانواده‌های بزرگ یا قبایل بزرگ از قدرت سیاسی و اجتماعی برخوردارند. اعضای خانواده باید مسئولیت رفتار و کردار خود را بپذیرند و هر گونه خطایی باعث بیآبروی کل خانواده میشود.
وفاداری به خانواده قبل از سایر روابط اجتماعی و حتی کسب و کار قرار میگیرد. خویشاوندسالاری در بین مردم عراق به چشم میخورد و از آنجا که دیدگاه منفی نسبت به این قضیه ندارند، طبیعتا پیشنهادات کاری را به خانواده خود میدهند، زیرا افراد مورد اعتمادشان هستند. اغلب خانواده‌های بزرگ در یک خانه، محله یا روستا زندگی میکنند. در مناطق شهری مردم لزوما در یک خانه در کنار هم زندگی نمیکنند، هر چند که عموما در یک خیابان یا نزدیک به هم هستند.
نظام سیاسی
دولت مرکزی عراق که پیش از انقلاب اسلامی ایران و به واسطه قرار داد الجزایر با ایران اختلافاتی داشت، در نهایت پس از انقلاب اسلامی و در شهریورماه ۱۳۵۹ به مرز‌های غربی ایران حمله کرد؛ اقدامی که مقدمه یک جنگ طولانی و تمام عیار دو کشور همسایه شد و صد‌ها هزار نفر در این جنگ هشت ساله جان خود را از دست دادند.
حضور صدام در رأس هرم قدرتی عراق که در دهه ۷۰ میلادی قدرت را از نخسین رئیس جمهور عراق یعنی احمد حسن البکر گرفت، مقدمه نا امنی‌های فراوانی در عراق شد که جنگ هشت ساله علیه ایران تنها یک مورد آن بود.
با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ توسط ایران و عراق و بازگشت دو کشور به مرز‌های مندرج در قرارداد الجرایز، صدام به کویت حمله و مقدمه آغاز جنگ خلیج فارس را فراهم کرد.
نوع حکومت داری صدام در عراق در نهایت سبب شد تا دولت آمریکا در اواخر زمستان سال ۱۳۸۱ به این کشور حمله نظامی کند و مقدمه سقوط دولت صدام را فراهم کند. یک روز بیشتر به نوروز ۱۳۸۲ (۲۰ مارس ۲۰۰۳) نمانده بود که آمریکا با تشکیل یک ائتلاف به عراق حمله کرد. این کشور دست نکشیدن عراق از برنامهٔ سلاح‌های کشتار جمعی که خلاف قطعنامهٔ ۶۸۷ شورای امنیت بود را به عنوان دلیل این تهاجم اعلام کرد.
درگیری‌ها در سال ۲۰۰۸ در عراق ادامه پیدا کردند و نیروهای مسلح تازه آموزشدیدهٔ عراقی با شبه نظامیان درگیر شدند. دولت عراق توافقی را با آمریکا امضا کرد که نیروهای مسلح آمریکا را ملزم به خروج از شهر‌های عراق تا ۹ تیرماه ۱۳۸۸ و خروج از کل خاک عراق تا ۱۰ دیماه ۱۳۹۰ میکرد.
جنگ داخلی
با خروج نیروهای آمریکایی در سال ۱۳۹۰ ناآرامی‌ها ادامه یافت و عراق دچار بیثباتی سیاسی شد. بهار عربی در بهمن ۱۳۸۹ به عراق رسید و مخالفت‌ها در شهر‌ها گسترش یافت، اما مخالفت‌های ابتدایی نتوانستند دولت را ساقط کنند. ائتلاف میهنی عراق که گفته میشود بزرگترین مجموعهٔ سنیان عراق است به دلیل آنکه دولت عراق را تحت سیطره شیعیانی میدانست که میخواهند سنی‌ها را کنار بزنند، مجلس عراق را به مدت چند هفته در ماه‌های پایانی ۱۳۹۰ تحریم کرد.
گروه‌های شبه نظامی سنی در سال ۲۰۱۳ حملات زیادی را علیه اکثریت شیعهٔ عراق انجام دادند تا اعتماد عمومی نسبت به دولت نوری المالکی را زیر سؤال ببرند. جنگ طلبان سنیمذهب عضو دولت اسلامی عراق و شام در سال ۱۳۹۳ کنترل بخش‌های وسیعی از عراق از جمله شهر‌های بزرگی، چون تکریت، فلوجه و موصل را به دست آوردند و باعث شدند صد‌ها هزار نفر از خانه و کاشانهٔ خود فرار کنند و در ادامه این گروه‌ها که اقدامات تروریستی خود را گسترش دادند به شکل گیری گروه تروریستی داعش کمک کرد؛ گروهی تروریستی که زمینه جنگ‌های داخلی طولانی در عراق را فراهم کرد و در نهایت با کمک‌های ایران و دیگر کشور‌های متحد از پای درآمد.
مدیریت سیاسی عراق به شکل فدرالی است و دولت فدرال عراق تحت قانون اساسی فعلی به شکل یک جمهوری فدرالی دموکراتیک پارلمانی اسلامی تعریف میشود. دولت فدرال مشتمل بر قوای مجریه، مقننه و قضاییه و کمیسیون‌های مستقل متعدد دیگر است. جدای از دولت فدرال مناطق (مشتمل بر چند استان)، استان‌ها و بخش‌هایی وجود دارند که طبق قانون دارای اختیاراتی هستند.
عراق دارای هجده استان است که هر استان به چند شهرستان تقسیم شده است. کردستان عراق تنها ناحیه تعریفشده در قانون عراق است که برای خود دولت و ارتش نیمه رسمی به نام پیشمرگه دارد.
بغداد، صلاحالدین، دیاله، واسط، میسان، بصره، ذیقار، مثنی، قادسیه، بابل، کربلا، نجف، انبار، نینوا، دهوک، اربیل، کرکوک، سلیمانیه و حلبچه استان‌های عراق هستند.
اقتصاد
صادرات نفت از گذشته نقش اصلی را در اقتصاد عراق بر عهده داشته بهطوری که ۹۵٪ از درآمد خارجی این کشور را تشکیل می دهد. عدم توسعه در سایر زمینه‌ها باعث بروز بیکاری ۱۸ تا ۳۰ درصدی و درآمد سرانه ۴۰۰۰ دلاری شدهاست. در سال ۲۰۱۱ استخدام تمام وقت در بخش عمومی نزدیک به ۶۰ درصد از کل استخدام‌ها را شامل میشد. بخش صادرات نفت شغل‌های بسیار کمی برای عراقی‌ها ایجاد کرده است.
در مورد عراق در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
با تحولات منطقه و جهان
حمله موشکی انصارالله یمن به ناوشکن آمریکا، برگزاری مذاکرات امنیتی ایران و پاکستان، تکذیب حمله آمریکا و انگلیس به یمن، اعلام حمایت ایران از چین واحد و حمله مقاومت عراق به پایگاه‌های آمریکا از مهم‌ترین خبرها و رویدادهای منطقه‌ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۱۵۸۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۵
منابع خبری از حمله موشکی به پایگاه‌های اشغالگران آمریکایی در سوریه خبر میدهند.
کد خبر: ۱۲۱۵۸۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۵
با تحولات منطقه و جهان
پیام خصوصی بایدن به ایران درباره انصارالله یمن، گشت زنی جنگنده‌های آمریکایی بر فراز یمن، پیروزی حزب جدایی طلب از چین در انتخابات تایوان، وقوع تنش‌های جدید میان آذربایجان و ارمنستان و حمله مقاومت عراق به دو پایگاه آمریکا در سوریه، از مهم‌ترین خبرها و رویدادهای منطقه‌ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۱۵۶۴۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۴
با تحولات منطقه و جهان
حملات جدید آمریکا علیه مواضع یمن، پیام بایدن به ایران درباره جنگ با انصارالله یمن، نشست اضطراری امنیتی در ترکیه به ریاست اردوغان، ناپدید شدن ۲ نظامی آمریکایی در آب‌های سومالی و بیانیه بی اساس ناتو علیه ایران از مهم‌ترین خبرها و رویدادهای منطقه‌ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۱۵۴۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۳
با تحولات منطقه و جهان
واکنش کاخ سفید به توقیف نفتکش آمریکایی توسط ایران، هشدار محسن رضایی به اعراب، واکنش ایران به حملات نظامی آمریکا و انگلیس به یمن، برنامه ریزی‌های ترامپ برای ورود مجدد به کاخ سفید و درخواست یونان از آمریکا برای رفع توقیف نفتکش خود از سوی ایران از مهم ترین خبرها و رویدادهای منطقه ای و بین المللی در 24 ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۱۵۳۱۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۲
پیکر سه شهید توسط گروه‌های تفحص در منطقه عملیاتی زرباطیه عراق شهدا کشف شد.
کد خبر: ۱۲۱۵۱۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۱
با تحولات منطقه و جهان
عملیات گسترده ارتش یمن در دریای سرخ، اعزام ناو جنگی انگلیس برای مقابله با انصارالله یمن، اعلام توافق نظامی عربستان، پاکستان و ترکیه، تهدید کیم جونگ اون به نابود کردن کره جنوبی و نشست فوق‌العاده در عراق درباره خروج نیروهای آمریکایی، از مهم‌ترین خبرها و رویدادهای منطقه‌ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۱۴۹۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۰
با تحولات منطقه و جهان
نامه ایران به شورای امنیت درباره وقوع جنگ در منطقه، حمله شدید ترامپ به وزیر دفاع بایدن، اعلام آماده باش مقام‌های سوئد برای جنگ، روایت مقام آمریکایی از محتوای رایزنی بلینکن با بن‌زاید و پرواز جنگنده‌های «اف-۱۶» آمریکا بر فراز بوسنی، از مهم‌ترین خبرها و رویدادهای منطقه‌ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۱۴۷۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۹
پاتریک رایدر سخنگوی وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) با بیان اینکه ما به دعوت دولت عراق در این کشور هستیم، تاکید کرد: هیچ برنامه‌ای برای خروج از این کشور نداریم.
کد خبر: ۱۲۱۴۶۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۹
سخنگوی جنبش النُجَباء عراق تاکید کرد که بمباران حیفا پیام روشنی به تل آویو خواهد بود.
کد خبر: ۱۲۱۴۴۹۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۸
رژه مشترک مردم پایه بسیج دریایی ایران و عراق به مناسبت گرامیداشت چهارمین سالگرد شهادت سرداران جبهه مقاومت شهیدان سپهبد حاج قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس، شنبه ۱۶ دی در اروندرود برگزار شد.
کد خبر: ۱۲۱۴۲۸۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۶
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق گفت: دولت و فعالان اقتصادی عراق با مذاکراتی که انجام داده‌اند در تلاش برای حل رابطه دینار و دلار در ارتباط با ایران و دیگر کشورها هستند. در این زمینه مذاکراتی بین بانک مرکزی ایران و بانک مرکزی عراق انجام شده است.
کد خبر: ۱۲۱۴۲۴۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۶
نبض خبر
پت رایدر ژنرال دو ستاره و سخنگوی پنتاگون ادعا کرد: « عراق به ما در شناسایی نیروهای نیابتی ایران کمک می‌کند» و در این زمینه به نمونه بدون نام بردن به ترور مشتاق طالب السعیدی مشهور به ابوتقوی از فرماندهان حرکت النجباء و معاون حشدالشعبی اشاره کرد. ادعاهای خطرناک این سخنگوی وزارت دفاع آمریکا را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۲۱۴۱۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۶
با تحولات منطقه و جهان
حمله پهپادی به دو کشتی اسرائیلی در جزایر مالدیو، گزارش اطلاعاتی آمریکا از عامل حمله تروریستی کرمان، بالا گرفتن جنگ لفظی میان بایدن و ترامپ، حمله مقاومت عراق به پایگاه نظامیان آمریکایی در سوریه و شکایت لبنان از اسرائیل به شورای امنیت، از مهم‌ترین خبرها و رویدادهای منطقه‌ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۱۴۱۲۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۶
با تحولات منطقه و جهان
شلیک ۲۰۰ گلوله توپ از سوی کره شمالی به سمت کره جنوبی، واکنش شورای امنیت سازمان ملل به حادثه تروریستی کرمان، برگزاری رزمایش نظامی با سلاح واقعی توسط آمریکا و کره جنوبی نزدیک مرز کره شمالی، حمله مقاومت عراق به پایگاه آمریکا در جنوب سوریه و ادعای آمریکا درباره احتمال ارسال موشک‌های بالستیک کوتاه برد ایران به روسیه، از مهم‌ترین خبرها و رویدادهای منطقه‌ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۱۴۰۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۵
چرتکه
علی شریعتی، عضو اتاق بازرگانی ایران درباره علت افزایش سخت گیری عراق بر تجار ایرانی گفت: «پول نفت عراق ، همه از ایالات متحده آمریکا می‌آید... دولت عراق فشاری را می‌آورد و غیررسمی می‌گویند دلیل فشار آمریکا بر عراق به خاطر ماست و هر جا شفافیت نباشد؛ شیر را می‌بندند... عراق در پنجاه سال اخیر کمترین نرخ تورم را داشته است اما چون ٩٩ درصد درآمد عراق از نفت است با هر تصمیم آمریکا دچار بحران تورم میشود و ریشه سخت‌گیری در قبال تجار ایرانی نیز همین جاست.» اظهارات شریعتی را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۲۱۳۹۷۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۵
یکی از مقرهای الحشدالشعبی در بغداد ظهر امروز هدف قرار گرفت که این حمله تاکنون تعدادی شهید و زخمی در پی داشته است.
کد خبر: ۱۲۱۳۸۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۴
شبکه النجباء عراق اعلام کرد که یک مقر سازمان الحشدالشعبی در مجتمع ساختمان وزارت کشور عراق هدف حمله هوایی قرار گرفت که براساس آمار اولیه، دو نیروی الحشد الشعبی شهید شدند.
کد خبر: ۱۲۱۳۸۷۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۴
با تحولات منطقه و جهان
نامه ایران به شورای امنیت درباره اقدام تروریستی کرمان، درخواست شورای امنیت از یمن برای توقف حملات در دریای سرخ، واکنش ارتش اسرائیل به اقدام تروریستی کرمان، حمله پهپادی مقاومت عراق به پایگاه آمریکایی «التنف» و هشدار مصر درباره گسترش درگیری در منطقه، از مهم‌ترین خبرها و رویدادهای منطقه‌ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۱۳۸۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۴
با تحولات منطقه و جهان
واکنش انصارالله به خبر حمله به کشتی نظامی آمریکا، شلیک ۵ موشک از سوریه به سوی جولان اشغالی، هشدار انصارالله به آمریکا و انگلیس، استقرار بالگرد‌های «آپاچی-۶۴» هند در مرز با پاکستان و حمله به پایگاه آمریکایی‌ها در «عین‌الاسد» از مهم‌ترین خبرها و رویدادهای منطقه‌ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۱۳۴۴۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۲
