کلیات
عراق یکی از کشورهای جنوب غرب آسیا است که با کشورهایی، چون ایران، کویت، سوریه، ترکیه، اردن و عربستان سعودی مرز مشترک دارد. در این کشور جمعیتی بالغ بر ۳۷ میلیون نفر زندگی میکنند که ۷۵-۸۰ درصد آنها عرب، ۱۵-۲۰ درصد کرد، ترکمن و آشوری و ۵ درصد را سایر قومیتها تشکیل میدهند.
جغرافیا
مساحت تقریبی کشور
عراق ۴۳۸٬۳۱۷ کیلومتر مربع است که این مساحت تقریباً یک چهارم مساحت ایران است و کشور عراق را از این لحاظ در رده پنجاه و هشتمین کشور پهناور جهان قرار داده است. به لحاظ جغرافیایی بیشتر سرزمین عراق پست و هموار و گرمسیری است. غرب عراق کویر است و شرق آن جلگههای حاصلخیز؛ ولی بخشی از کردستان عراق (شمال شرق) کوهستانی و سردسیر میباشد. همچنین عراق یکی از بزرگترین کشورهای دارای منابع نفت میباشد. این کشور دارای ۱۴۳ میلیارد بشکه ذخایر تاییدشده نفتی میباشد.
کردها در نواحی شمال و شمال شرقی عراق که به کردستان عراق مشهور است زندگی میکنند و از لحاظ فرهنگی، زبانی و طرز پوشش با عربها متفاوت هستند. کشور عراق از نظر ساختار اجتماعی-فرهنگی به سه حوزه کاملاً متفاوت تقسیم میشود، در حوزه مرکزی عراق اعراب سنی، در شمال کردها و در جنوب شیعیان سکونت دارند و هر کدام از این گروهها دارای شاخصههای فرهنگی و اجتماعی خاص خود هستند. البته در کنار این سه گروه اصلی، هویتهای فرهنگی اجتماعی کوچکتری نظیر ترکمنها، آشوریها و یزیدیها نیز وجود دارند که دارای فرهنگ و عقاید متمایزی هستند. با ما همراه باشید تا با آداب و رسوم مردم عراق بیشتر آشنا شوید.
مردم
شهروندان
عراقی را از نظر مذهبی باید به دو گروه بزرگ اسلامی شیعه و سنی تقسیم کرد که به لحاظ ترکیبی حدود ۶۰ درصد مردم عراق شیعه، ۳۷ درصد سنی و ۳ درصد پیروان سایر ادیان (مسیحیان، یهودیان، آشوریان و...) هستند.
شیعیان که اکثریت جمعیت عراق را تشکیل میدهند، بیشتر در مناطق جنوبی و مرکزی عراق سکونت دارند. وجود مقبره امامان شیعی در شهرهای مقدس عراق همچون کربلا و نجف، و همچنین وجود حوزه علمیه نجف و در نتیجه حضور دایمی علمای شیعی در این شهرها باعث تقویت فرهنگ شیعی شده و این امر شیعیان عراق را از نظر فرهنگی به ایرانیان شیعیمذهب نزدیک کرده است. بعد از سرنگونی حکومت صدام، شیعه قدرت و نفوذ بیشتری پیدا کرده است و میتوانند خیلی آزادانهتر راجع به هویت مذهبی خود صحبت کنند.
در کنار مسلمانان شیعی مذهب، اعراب سنی بخش دیگری از ساختار فرهنگی اجتماعی عراق را تشکیل میدهند که براساس قومیت عربی و مذهب سنی ایجاد شده و به دلیل حاکمیت اقلیت اعراب سنی در طول دهههای گذشته در عراق تقویت شده است.
عربی و کردی زبانهای رسمی مردم عراق است. البته زبانهای دیگری نظیر ترکی آذربایجانی (ترکمنهای عراق)، فارسی، لری فیلی، کلدانی نو (از زبانهای آرامی)، ارمنی، آشوری، دوماری (زبان کولیها)، گورانی (از شاخه شمال غربی زبانهای کردی) و ... نیز در این کشور صحبت میشود.
به لحاظ فرهنگی باید گفت: عراقیها ارزش زیادی برای خانواده قائل هستند و خانوادههای بزرگ یا قبایل بزرگ از قدرت سیاسی و اجتماعی برخوردارند. اعضای خانواده باید مسئولیت رفتار و کردار خود را بپذیرند و هر گونه خطایی باعث بیآبروی کل خانواده میشود.
وفاداری به خانواده قبل از سایر روابط اجتماعی و حتی کسب و کار قرار میگیرد. خویشاوندسالاری در بین مردم عراق به چشم میخورد و از آنجا که دیدگاه منفی نسبت به این قضیه ندارند، طبیعتا پیشنهادات کاری را به خانواده خود میدهند، زیرا افراد مورد اعتمادشان هستند. اغلب خانوادههای بزرگ در یک خانه، محله یا روستا زندگی میکنند. در مناطق شهری مردم لزوما در یک خانه در کنار هم زندگی نمیکنند، هر چند که عموما در یک خیابان یا نزدیک به هم هستند.
نظام سیاسی
دولت مرکزی
عراق که پیش از انقلاب اسلامی ایران و به واسطه قرار داد الجزایر با ایران اختلافاتی داشت، در نهایت پس از انقلاب اسلامی و در شهریورماه ۱۳۵۹ به مرزهای غربی ایران حمله کرد؛ اقدامی که مقدمه یک جنگ طولانی و تمام عیار دو کشور همسایه شد و صدها هزار نفر در این جنگ هشت ساله جان خود را از دست دادند.
حضور صدام در رأس هرم قدرتی عراق که در دهه ۷۰ میلادی قدرت را از نخسین رئیس جمهور عراق یعنی احمد حسن البکر گرفت، مقدمه نا امنیهای فراوانی در عراق شد که جنگ هشت ساله علیه ایران تنها یک مورد آن بود.
با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ توسط ایران و عراق و بازگشت دو کشور به مرزهای مندرج در قرارداد الجرایز، صدام به کویت حمله و مقدمه آغاز جنگ خلیج فارس را فراهم کرد.
نوع حکومت داری صدام در عراق در نهایت سبب شد تا دولت آمریکا در اواخر زمستان سال ۱۳۸۱ به این کشور حمله نظامی کند و مقدمه سقوط دولت صدام را فراهم کند. یک روز بیشتر به نوروز ۱۳۸۲ (۲۰ مارس ۲۰۰۳) نمانده بود که آمریکا با تشکیل یک ائتلاف به عراق حمله کرد. این کشور دست نکشیدن عراق از برنامهٔ سلاحهای کشتار جمعی که خلاف قطعنامهٔ ۶۸۷ شورای امنیت بود را به عنوان دلیل این تهاجم اعلام کرد.
درگیریها در سال ۲۰۰۸ در عراق ادامه پیدا کردند و نیروهای مسلح تازه آموزشدیدهٔ عراقی با شبه نظامیان درگیر شدند. دولت عراق توافقی را با آمریکا امضا کرد که نیروهای مسلح آمریکا را ملزم به خروج از شهرهای عراق تا ۹ تیرماه ۱۳۸۸ و خروج از کل خاک عراق تا ۱۰ دیماه ۱۳۹۰ میکرد.
جنگ داخلی
با خروج نیروهای آمریکایی در سال ۱۳۹۰ ناآرامیها ادامه یافت و عراق دچار بیثباتی سیاسی شد. بهار عربی در بهمن ۱۳۸۹ به عراق رسید و مخالفتها در شهرها گسترش یافت، اما مخالفتهای ابتدایی نتوانستند دولت را ساقط کنند. ائتلاف میهنی عراق که گفته میشود بزرگترین مجموعهٔ سنیان عراق است به دلیل آنکه دولت عراق را تحت سیطره شیعیانی میدانست که میخواهند سنیها را کنار بزنند، مجلس عراق را به مدت چند هفته در ماههای پایانی ۱۳۹۰ تحریم کرد.
گروههای شبه نظامی سنی در سال ۲۰۱۳ حملات زیادی را علیه اکثریت شیعهٔ عراق انجام دادند تا اعتماد عمومی نسبت به دولت نوری المالکی را زیر سؤال ببرند. جنگ طلبان سنیمذهب عضو دولت اسلامی عراق و شام در سال ۱۳۹۳ کنترل بخشهای وسیعی از عراق از جمله شهرهای بزرگی، چون تکریت، فلوجه و موصل را به دست آوردند و باعث شدند صدها هزار نفر از خانه و کاشانهٔ خود فرار کنند و در ادامه این گروهها که اقدامات تروریستی خود را گسترش دادند به شکل گیری گروه تروریستی داعش کمک کرد؛ گروهی تروریستی که زمینه جنگهای داخلی طولانی در عراق را فراهم کرد و در نهایت با کمکهای ایران و دیگر کشورهای متحد از پای درآمد.
مدیریت سیاسی
عراق به شکل فدرالی است و دولت فدرال عراق تحت قانون اساسی فعلی به شکل یک جمهوری فدرالی دموکراتیک پارلمانی اسلامی تعریف میشود. دولت فدرال مشتمل بر قوای مجریه، مقننه و قضاییه و کمیسیونهای مستقل متعدد دیگر است. جدای از دولت فدرال مناطق (مشتمل بر چند استان)، استانها و بخشهایی وجود دارند که طبق قانون دارای اختیاراتی هستند.
عراق دارای هجده استان است که هر استان به چند شهرستان تقسیم شده است. کردستان عراق تنها ناحیه تعریفشده در قانون عراق است که برای خود دولت و ارتش نیمه رسمی به نام پیشمرگه دارد.
بغداد، صلاحالدین، دیاله، واسط، میسان، بصره، ذیقار، مثنی، قادسیه، بابل، کربلا، نجف، انبار، نینوا، دهوک، اربیل، کرکوک، سلیمانیه و حلبچه استانهای عراق هستند.
اقتصاد
صادرات نفت از گذشته نقش اصلی را در اقتصاد عراق بر عهده داشته بهطوری که ۹۵٪ از درآمد خارجی این کشور را تشکیل می دهد. عدم توسعه در سایر زمینهها باعث بروز بیکاری ۱۸ تا ۳۰ درصدی و درآمد سرانه ۴۰۰۰ دلاری شدهاست. در سال ۲۰۱۱ استخدام تمام وقت در بخش عمومی نزدیک به ۶۰ درصد از کل استخدامها را شامل میشد. بخش صادرات نفت شغلهای بسیار کمی برای عراقیها ایجاد کرده است.
ستاد عملیات مشترک عراق از هلاکت یک سرکرده گروهک داعش طی عملیات ویژه در مرز عراق و سوریه خبر داد.
کد خبر: ۱۲۲۹۲۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۹
با تحولات منطقه و جهان
حمله گسترده جنگندههای آمریکا و انگلیس به یمن، اعلام تحریمهای آمریکا و انگلیس علیه حماس، استعفای یک مقام وزارت خارجه آمریکا در اعتراض به حمایت از اسرائیل، مرگ یک سناتور ضدایرانی در آمریکا و سفر وزیر خارجه آمریکا به سه کشور اروپایی، از مهمترین خبرها و رویدادهای منطقهای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۲۹۱۸۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۹
کنفدراسیون فوتبال آسیا قضاوت دیدار اندونزی با ویتنام در انتخابی جام جهانی را به علیرضا فغانی داد.
کد خبر: ۱۲۲۸۵۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۵
با تحولات منطقه و جهان
افزایش آمار جانباختگان حمله تروریستی مسکو به ۱۵۲ تن، حمله سنگین مقاومت عراق به وزارت جنگ اسراییل، پیروزی ترامپ و بایدن در انتخابات درون حزبی ایالت لوئیزیانا، حمله هوایی اسرائیل به حومه دمشق و پیام تسلیت کیم به پوتین از مهمترین خبرها و رویدادهای منطقهای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۲۸۴۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۵
مقاومت اسلامی عراق بامداد یکشنبه در بیانیهای اعلام کرد، ساختمان وزارت جنگ رژیم صهیونیستی را هدف حمله پهپادی قرار داده است.
کد خبر: ۱۲۲۸۴۳۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۵
ترکیه امروز – شنبه – از کشته شدن ۱۲ عضو پ.ک.ک در منطقه متینا در شمال عراق خبر داد.
کد خبر: ۱۲۲۸۴۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۴
با تحولات منطقه و جهان
احضار سفیر ایران از سوی وزارت خارجه آلمان، مخالفت جوزپ بورل با افزایش تحریمها علیه ایران، برگزاری رزمایش نظامی آمریکا و کره جنوبی در مرز کره شمالی، اعلام تحریمهای جدید آمریکا علیه ایران و دیدار وزیر خارجه آمریکا با ولیعهد عربستان در جده، از مهمترین خبرها و رویدادهای منطقهای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۲۸۱۰۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۲
مقاومت اسلامی عراق با صدور بیانیهای از حمله پهپادی به نیروگاه برق رژیم صهیونیستی در اراضی اشغالی خبر داد.
کد خبر: ۱۲۲۸۰۶۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۲
با تحولات منطقه و جهان
پیام تبریک رئیس جمهور و وزیرخارجه آمریکا به مناسبت نوروز، حمله مقاومت اسلامی عراق به فرودگاه بن گورین، کشته شدن یک نظامی ترکیه در شمال عراق ، فروش تانکهای ۲ میلیارد دلاری «آبرامز» آمریکا به بحرین و اتهامزنیهای جدید آمریکا علیه ایران از مهم ترین خبرها و رویدادهای منطقه ای و بین المللی در 24 ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۲۸۰۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۱
در آغاز عملیات «والفجر ۱۰» در جبهه شمال و تصرف شهر حلبچه، هواپیماهای عراق ی با استفاده از عناصر شیمیایی گاز خردل، اعصاب و سیانور، این شهر و روستاهای اطراف آن را بمباران کردند که در نتیجه آن، بیش از ۹۰۰۰ نفر تحت تأثیر عوامل شیمیایی قرار گرفتند و ۵۰۰۰ نفر از آنها شهید شدند.
کد خبر: ۱۲۲۷۱۶۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۵
با تحولات منطقه و جهان
دستور وزیر دفاع کره جنوبی برای ترور رهبر کره شمالی، پیام امیرعبداللهیان به رهبران گروههای مقاومت، گفتوگوی گروسی با پوتین درباره برنامه هستهای ایران، تمدید معافیت تحریمی ایران از سوی آمریکا و آغاز رأیگیری انتخابات ریاستجمهوری روسیه، از مهمترین خبرها و رویدادهای منطقهای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۲۷۱۵۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۵
با تحولات منطقه و جهان
درخواست تحریمی آمریکا از پاناما درباره کشتیهای ایران، حمله هوایی ترکیه به شمال عراق ، درخواست پوتین از مردم روسیه برای مشارکت در انتخابات، رونمایی کیم جونگ اون از تانک جدید کره شمالی و تصویب لایحه ممنوعیت «تیک تاک» در آمریکا، از مهمترین خبرها و رویدادهای منطقهای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۲۷۰۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۴
مقاومت اسلامی عراق بامداد پنجشنبه یک پادگان هوایی رژیم صهیونیستی را در سرزمینهای اشغالی با یک فروند پهپاد هدف قرار داد.
کد خبر: ۱۲۲۶۹۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۴
در گفتوگوی تلفنی وزرای امور خارجه کشورمان و عراق ، آخرین وضعیت روابط دوجانبه و تحولات منطقهای بررسی شد.
کد خبر: ۱۲۲۶۸۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۳
مقامات سوریه و عراق برای تقویت همکاری های دوجانبه در زمینه مسائل مشترک آب در رودخانه های فرات و دجله با توجه به چالش های مشترک بحث و تبادل نظر کردند.
کد خبر: ۱۲۲۶۲۶۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۰
سید حمید حسینی توضیح داد؛
این اقدام بیشتر فشاری بود که از سوی آمریکاییها جهت کمرنگ کردن حضور ایران در بازار عراق انجام شد و با اعتراض بانک ملی در عراق و پیگیری سفارت در ابتدا به نتیجه نرسید.
کد خبر: ۱۲۲۶۱۸۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۹
با تحولات منطقه و جهان
آماده شدن ترکیه برای حمله زمینی گسترده به شمال عراق ، حمله ارتش یمن به کشتیها و ناوچههای آمریکایی، صدور مجوز حمل بمب اتمی برای جنگنده اف-۳۵ آمریکا، پاسخ بایدن به درخواست ترامپ برای مناظره و آماده شدن نیروهای فرانسوی برای جنگ در اروپا، از مهمترین خبرها و رویدادهای منطقهای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.
کد خبر: ۱۲۲۶۱۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۹
مقاومت اسلامی عراق حمله به پالایشگاه های نفت در حیفا را تائید کرد.
کد خبر: ۱۲۲۶۰۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۹
کد خبر: ۱۲۲۵۸۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۷
مقاومت اسلامی عراق از حمله به اهدافی در فرودگاه حیفا خبر داد.
کد خبر: ۱۲۲۵۵۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۶