کلیات
کوهنوردی ورزشی است که در آن با استفاده از ابزار ویژه از کوه بالا میروند یا بررفتن از کوه است برای دست یافتن بر ارتفاعات و قلل آن.
بر خلاف بسیاری از ورزشها، کوهنوردی قوانین جهانی مدون و تعریف همهپذیر ندارد. برای مثال فدراسیون بینالمللی کوهنوردی تعریفی از این ورزش به دست نمیدهد. فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی ایران، در تعریف کوهنوردی میگوید ارتفاع مناطق پیموده شده باید بالاتر از ۱۸۰۰ متر از سطح آبهای آزاد باشد؛ کوهپیمایی نیز از ارتفاع ۱۸۰۰متر تا ارتفاع ۳۰۰۰ متر تعریف شده است. اما منابع دیگر ارتفاع مشخصی را برای کوهنوردی تعیین نمیکنند. همچنین فدراسیون کوهنوردی ایران، کوهنوردی را فعالیتی حرفهای و کوهپیمایی را مختص افراد آماتور دانسته است. البته این شرط چندان با واقعیت تطابق ندارد. زیرا بسیاری از کوهنوردان قَدَر و نامدار ایرانی، این رشته را حرفهٔ خود قرار ندادهاند و نمیتوان آنها را حرفهای دانست بلکه همگی آماتور محسوب میشوند زیرا درآمد اصلی آنها از راه کوهنوردی نیست. اصولاً در دنیا نیز کسب درآمد به عنوان قهرمان کوهنوردی چندان مطرح نیست.
تاریخچه
آثار حضور انسان در کوهستان از دوره پیشاتاریخ وجود دارد. کهنترین آنها، اوتسی، یک مومیایی طبیعی مربوط به ۳۳۰۰ سال پیش از میلاد مسیح است که در منطقه آلپ اوتستال پیدا شده است. در متون تاریخی نیز شواهد زیادی از کوهنوردی یافت میشود که به منظور کشورگشایی، زیارتهای مذهبی، جهانگردی و... انجام شدهاند. اما میتوان گفت کوهنوردی به عنوان ورزش، در سال ۱۷۸۶، با اولین صعود ثبت شده به قله مونبلان شروع شد. سپس، در قرن نوزدهم میلادی، ورزش کوهنوردی گسترش بیشتری پیدا کرد. برای نمونه در سال ۱۸۵۷ اولین کلوپ کوهنوردی در لندن تاسیس شد که سرآغازی بود برای آنچه به عنوان سالهای طلایی کوهنوردی (۶۵-۱۸۵۷) شناخته میشود چرا که بسیاری از قلههای مهم رشته کوه آلپ برای اولین بار در این دوره فتح شدند. پس از این دوره، کوهنوردی شکل امروزی خود را گرفت یعنی همراهی راهنمایان حرفهای و استفاده از ابزار و تکنیکهای ویژه کوهنوردی، امری متداول شد. در سالهای پایانی همین قرن بود که تلاش برای صعود به قلههای هیمالیا نیز آغاز شد.
کوهنوردی در ایران نیز به زمان باستان برمیگردد. هرودوت در کتاب خود حوادث نبرد ترموپیل (سال ۴۸۰ پیش از میلاد) و لشکرکشی خشایارشا به یونان را توصیف میکند. در این جنگ، تنگه ترموپیل در دست ارتش اسپارت بود اما لشکر پارس با بالا رفتن از کوههای مشرف به تنگه، اسپارتیها را دور زد و پشت سر سپاه دشمن در آمد. البته طبق سنگنگارهٔ آرامگاه خشایارشا در نقش رستم، سربازان لشکر پارس از همه اقوامِ زیر سلطه امپراطوری ایران بسیج شده بودند و مشخص نیست کدام قسمت سپاه در این عملیات شرکت داشتند. ابودلف نیز در سفرنامهاش (سال ۳۴۱ هجری قمری یا ۳۳۱ هجری خورشیدی) از تلاش ناموفق خود برای صعود به قله دماوند سخن گفته است که برای آشنایی با جغرافیا و کانیهای منطقه انجام داده بود. در کتاب خداوند الموت نیز از کوهپیمایانی یاد میشود که در قرن پنجم هجری قمری در قهستان پیش قراول جنگ در مناطق کوهستانی بودند. (به این کتاب انتقادات بسیاری وارد است؛ از جمله تحریف تاریخ توسط مترجم و ساختگی بودن نام نویسنده آن. بنابراین نمیتوان آن را منبع تاریخی قابل استنادی به شمار آورد). در سال ۱۲۳۶ خورشیدی (زمان سلطنت ناصرالدین شاه) یک تیم چهارنفرهٔ ایرانی (سرهنگ توپخانه محمد صادق خان قاجار، مصطفی خان یاور توپخانه، میرزا فتحالله پسر نصیرالملک وزیر اوقاف و عسگر خان برادر صاحب جمع) صعودی اکتشافی به قله دماوند داشتند که شرح آن در روزنامه وقایع اتفاقیه نیز چاپ شد.
اما در سده ۱۴ هجری خورشیدی بود که «ورزش کوهنوردی» در ایران پا گرفت. شاهد این ادعا رخدادهایی است چون: چندین صعود به دماوند، توچال، علمکوه و سبلان در دهه ۱۳۱۰، ظهور کوهنوردان نامداری مانند محمود اجل[۱۳]، کیغام میناسیان و محمدکاظم گیلانپور، تاسیس باشگاههای کوهنوردی مانند باشگاه کوهنوردی عباسآباد تبریز (۱۳۱۹)، باشگاه حزب پیکار (بعدها باشگاه نیرو و راستی) (۱۳۲۲)[، باشگاه کوهنوردی و اسکی افسران ارتش (۱۳۲۲)، انتشار هفتهنامه ورزشی نیرو و راستی (۱۳۲۲) توسط منوچهر مهران، ساخت اولین جانپناه کوهنوردی ایران در اسپیدکمر (۱۳۲۶)، تاسیس فدراسیون کوهنوردی و اسکی ایران (۱۳۲۷) (با نام کنونی فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی جمهوری اسلامی ایران).
مدارک موجود نشان میدهد که زنان نیز در همین سالها پابهپای مردان کوهنوردی را به طور جدی شروع کردند. برای مثال در خرداد ماه ۱۳۱۵ «مجله نیرو و راستی» گزارش داده است که گروهی آلمانی به هنگام صعود توچال، ملوک تیموری را بر قله دیدهاند و از او عکسی گرفتند تا برای چاپ در نشریهای آلمانی بفرستند. او اولین زن ایرانی است که یک دهه بعد (در سال ۱۳۲۵)، قله دماوند را صعود کرد. سپس در سال ۱۳۲۷ روحانگیز حکیمی به قله ۶۵۰۰ متری پوکادله در رشته کوه هیمالیا صعود کرد.
به این ترتیب، ورزش کوهنوردی در ایران رشد سریعی داشت و امروزه همچنان محبوب مانده است.
لوازم کوهنوردی
با توسعه ورزش کوهنوردی ابزار و لوازم مخصوص آن نیز به بازار آمد. شاید اساسیترین وسیله کوهنوردی کفش کوه باشد زیرا کوهنوردی و کوهپیمایی بدون آن توصیه نمیشود. کفشهای کوهنوردی ابتدایی تنها برای حفاظت پاها در محیط خشن کوهستان ساخته میشدند و هدف اصلی آنها حفظ گرما، ایجاد اصطکاک مناسب با سطوح و حفاظت پا در پهنههای خشن بود. امروزه علاوه بر این اهداف شکل طبیعی پا هم در نظر گرفته میشود تا کفش راحتتر باشد. به علاوه با توجه به مواد جدیدی که بر پایه پلاستیک ساخته میشوند، تولید کنندگان توانستهاند وزن کفشها و به طور کلی وسایل کوهنوردی را به اندازه قابل ملاحظهای کاهش دهند.
وسیله مهم بعدی کوله کوهنوردی است که برای توزیع درست وزن بر بدن طراحی میشود تا موجب خستگی و آسیبدیدگی کوهنورد نشود. همچنین باتوم کوهنوردی نیز بسیار مرسوم است تا از فشار بیش از حد به زانوها جلوگیری شود. علاوه بر اینها بسته به نوع صعود (سنگنوردی، درهنوردی، کوهپیمایی،...)، فصل سال، ارتفاع صعود و طول مدت حضور در کوهستان، وسایل دیگری به همراه برده میشود؛ مانند انواع لوازم فنی (طناب، کارابین، کلنگ،...)، لباس گرم (از جنس گورتکس،پلار، پشم)، وسایل مسیریابی (نقشه، قطبنما، GPS)، وسایل حفاظت از تابش آفتاب (کلاه، کرم ضدآفتاب، لباس مناسب)، دارو و جعبه کمکهای اولیه، وسایل شبمانی (چادر، کیسهخواب)، کیت بقا.
تشکیلات کوهنوردی
از آنجایی که کوهنوردی انفرادی به خصوص در مسیرهای کمتردد خطرات زیادی دارد، کوهنوردان به صورت گروهی این ورزش را انجام میدهند. به همین دلیل معمولا گروههای کوهنوری تشکیل میشود. در بیشتر شهرهای ایران نیز چندین گروه کوهنوردی وجود دارد.
پس از تأسیس وزارت ورزش و جوانان فدراسیون کوهنوردی و هیئتهای کوهنوردی استانی زیر نظارت این وزارتخانه قرار گرفتند. در سال ۱۳۹۵ نیز فدراسیون کوهنوردی، گروههای کوهنوردی را موظف کرد به صورت رسمی از وزارت ورزش مجوز تأسیس باشگاه دریافت کنند. تا قبل از این، عنوانهای گروه کوهنوردی یا باشگاه کوهنوردی یا کلوپ تنها یک نام بود که به سلیقه بنیانگذاران برگزیده میشد، اما هماکنون باشگاههای کوهنوردی مجوز رسمی دارند در حالی که گروههای کوهنوردی مجوز ندارند. قانوناً، باشگاهها موظف هستند اعضای حاضر در هر برنامه را بیمه کنند و یک مربی رسمی به ازای هر ۱۲ نفر شرکتکننده با گروه همراه باشد. گفته میشود اگر در جریان برنامهای حوادث مرگبار یا منجر به مجروحیت رخ دهد، سیستم جدید باعث میشود مسائل قانونی در دادگاه بهتر قابل پیگیری باشد. این که چنین قوانینی چقدر در باشگاهها رعایت میشود و چقدر در روند پروندههای قضایی حوادث کوهستان تأثیرگذار بوده، هنوز بررسی نشده است.
هم اکنون فدراسیون کوهنوردی ایران کلاسهای عملی و نظری بسیاری برگزار میکند و مربیان رشتههای کوهنوردی تنها با گذراندن این دورهها و دریافت مدرک از فدراسیون میتوانند به طور رسمی مربیگری کنند. باشگاههای کوهنوردی نیز موظف هستند حداقل یک مربی مرد و یک مربی زن داشته باشند تا مجوز تأسیس بگیرند.
در سطح جهانی فدراسیون بینالمللی کوهنوردی شناخته شدهترین تشکیلات مربوط به ورزشهای کوهستانی است. این فدراسیون در ۲۷ اوت ۱۹۲۳ با هدف اشاعه کوهنوردی ایمن و پایدار در فرانسه آغاز به کار کرد و امروزه در شهر برن سوییس مستقر است. این فدراسیون از ۸۹ کشور دنیا از جمله ایران عضو دارد. بیشتر اعضای فدراسیون بینالمللی کوهنوردی باشگاههای فعال در کشورها هستند اما از ایران تنها فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی در آن عضو است. این نهاد بیشتر در زمینه صدور گواهینامه ایمنی برای ابزار فنی کوهنوردی و آییننامههای حفظ امنیت صعود فعال است. گذشته از این چندین کلوپ معتبر و سابقهدار نیز در سطح جهانی فعالیت میکنند که عضو فدراسیون بینالمللی نیستند؛ مانند فدراسیون کوهنوردی و ورزشهای کوهستانی فرانسه و کوهنوردان که باشگاهی است در ایالت واشنگتن ایالات متحده آمریکا.
کد خبر: ۱۱۲۰۲۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۰۱
کد خبر: ۱۱۱۳۱۲۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۱
فدراسیون اسکی و ورزش های زمستانی در پی بارش برف و خطر سقوط بهمن در پیست های استان البرز به علاقه مندان این رشته هشدار داد.
کد خبر: ۱۱۰۰۱۴۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۳۰
کد خبر: ۱۰۹۹۹۸۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۹
کد خبر: ۱۰۹۸۹۷۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۴
کد خبر: ۱۰۹۶۴۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۱۱
کد خبر: ۱۰۹۵۱۹۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۰۵
هر ساله با رسیدن فصل پاییز گروههای کوهنوردی زیادی برای دیدن زیباییهای فصل پاییز به جنگلهای طارم، هندوستان ایران سفر میکنند. جنگلهای فندق و گردو که در اعماق درههای این منطقه قرار دارند جاذبه طبیعی بسیار زیبایی هستند که هر طبیعت دوستی را مجاب به قبول خستگی پیاده روی نیمه سنگین برای رسیدن به عمق درههای این منطقه میکند. مسیر پیاده روی اکثر گروههای کوهنوردی که برای دیدن پاییز هزار رنگ هندوستان ایران آمدهاند از روستای گومان شهرستان طارم آغاز شده و پس از عبور از روستای شیرمشه در انتها به روستای ایچ ختم میشود.
کد خبر: ۱۰۸۲۲۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۲۴
گزیده خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزیدهای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه میکنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۱۰۷۵۲۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۱۹
گزیده خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزیدهای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه میکنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیترها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبرهای «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۱۰۵۴۱۵۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۴
کوهنوردی از گذشته بهعنوان یک ورزش و یا یکی از تفریحات سالم بشریت بوده و حتی برای برخی نیز کوهنوردی بهعنوان شغل اصلی یا بخش الزامی شغل اصلی بوده است. کوهنوردی بهصورت راهپیمایی، کوه روی، کوهپیمایی و صعود به قلل مختلف و یا صخرهنوردی انجام میگیرد و به ارتفاعات بیش از ۶۰۰ متر از زمینهای اطراف هر منطقه کوه گفته میشود که بلندترین قسمت هر کوه را نیز قله مینامند. شهر همدان از قدیم به علت قرار گرفتن در کنار رشتههای کوههای زاگرس بافرهنگ کوه و کوهنوردی آمیخته بوده است. رشتهکوه الوند، یکی از ویژگیهای طبیعی و جذاب استانهمدان، در جنوب شهر همدان و شمال شهر تویسرکان قرارگرفته است.
قله کلاغ لانه همدان در ارتفاعات الوند، یکی از زیباترین قلههای کشور است که صعود به آن از چند راه در این فصل انجام میگیرد از جلمه؛ سوزنیها ـ قیف و مسیر عادی. البته و قطعا احتیاط شرط لازم صعود است و با مهارت تکمیل میشود. ارتفاع این قله، 3410 متر است و باید در زمستان به صورت فنی به آنجا صعود کرد.
کد خبر: ۱۰۴۷۰۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۳۰
کد خبر: ۱۰۳۹۹۴۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۰
کد خبر: ۱۰۳۵۰۶۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۲۹
کد خبر: ۱۰۳۲۳۸۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۱۷
حاج رضا رستمیان نخستین کوهنورد اصفهانی بود که توانست تمامی قلههای بلند ایران را صعود کند.
کد خبر: ۱۰۲۸۶۳۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۲۹
کد خبر: ۱۰۲۴۰۲۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۰۷
در آغاز فصل ورزشهای زمستانی، دو سه رویداد ناخوشایند، کام هموطنان مان را تلخ کرد؛ حوادثی که برخی مدعی نقش آفرینی عوامل غیرطبیعی در آن هستند؛ گزارهای که نیازمند شفاف سازی و توضیح، آن هم در اسرع وقت است و حتی فراتر از توضیح، اقدامی عملی برای حفظ جان شهروندان.
کد خبر: ۱۰۲۳۷۱۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۰۵
وزیر ارتباطات تصویری از کوهنوردی با خانواده منتشر کرد و در پاسخ به یک کاربر نوشت: یه کم هم باید به خانواده برسیم تا آقازاده نشن.
کد خبر: ۱۰۲۰۵۱۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۲۰
محمد اوراز کوهنورد ایرانی کرد تبار است. او اولین ایرانی و مسلمانی محسوب میشود که به این قله صعود کردهاست. توانایی او به حدی بود که به قلههای بالای ۸۰۰۰ متر بدون کپسول اکسیژن صعود میکردهاست.در این گزارش تصاویری از منزل مسکونی محمد اوراز را مشاهده می کنید.
محمد اوراز در سال ۱۳۵۵ در نقده راهی مدرسه شد و در سال ۱۳۶۷ موفق به اخذ مدرک دیپلم در رشته اقتصاد و علوم اجتماعی شد و زنده یاد «محمد» با عشق و علاقه خاص به طبیعت و ورزش کوهنوردی برای نخسیتن بار در سال ۱۳۶۷ به این ورزش روی آورد و در همان سال گروه کوهنوردی «قندیل» را پایهگذاری کرد.اوراز پرافتخارترین کوهنورد ایران محسوب میشود او که پیش از وارد شدن به رشته کوهنوردی ، ورزشهای زیادی را تجربه کرده بود در نهایت به صعود علاقهمند شد و دماوند را برای اولین صعود خود انتخاب کرد. اوراز در نخستین فراخوان اردوهای تیم ملی در سال ۱۳۷۶ به عضویت تیم ملی کوهنوردی ایران درآمد و اولین تجربه هیمالیانوردی خود را به همراه تیم ملی به قله «راکاپوشی» با ارتفاع هفت هزار و ۷۸۸ کشور پاکستان با موفقیت سپری کرد. سال ۱۳۷۷ نقطه اوج حضور «اوراز» در ورزش کوهنوردی بود و اردیبهشت این سال توانست برای نخستین بار به قله اورست بلندترین قله جهان صعود و مدال طلای کوهنوردی جهان را کسب کند. «اوراز» در سالهای ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۰ به مدت سه سال متوالی به عنوان مرد سال کوهنوردی ایران انتخاب شد و علاوه بر عضویت در تیم ملی کوهنوردی ایران مدرک مربیگری درجه یک و مدرک صعودهای دشوار فرانسه را نیز کسب کرد. صعود موفق او به «راکاپوشی» منجر شد یک سال بعد تجربهای پرافتخارتر را در کارنامه خود به ثبت برساند که این اتفاق نقطه اوج حضور او در کوه بود و قله اورست زیر پاهای استوار این قهرمان کُرد ایرانی تسلیم شد. محمد با این صعود تاریخی توانست مدال طلای کوهنوردی جهان را کسب کند و با این موفقیتهای خود کوهنوردی ایران را به اوج برساند. «اوراز» در خلال صعودهایش شاگردان زیادی را نیز در رشته کوهنوردی تربیت کرد. او پس از صعود به اورست، به چند قله هشت هزار متری دیگر هم صعود کرد آن هم بدون استفاده از کپسول اکسیژن و در اواخر تابستان ۸۲ برای فتح «گاشربروم یک»، راهی رشته کوه «قراقروم» در پاکستان شد؛ صعودی که تا نزدیکیهای قله ادامه یافت، اما ریزش بهمن او را در نوردید و محمد توسط تیم امداد و نجات به بیمارستانی در اسلامآباد پاکستان منتقل میشود، ولی پس از ۲۰ روز، در ۱۶ شهریور ۱۳۸۲ از دنیا رفت، پیکر مرحوم «اوراز» در قلب کوه سلطان یعقوب نقده طبق وصیت خودش در وسط سکویی دایره شکل به خاک سپرده شد./عکاس :مهدی رهنورد
کد خبر: ۱۰۰۹۴۴۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۲۶
فدراسیون کوهنوردی با صدور اطلاعیهای اعلام کرد با توجه به شیوع کرونا صعود به دماوند، علم کوه و سبلان در ایام تعطیلات پیش رو ممنوع است.
کد خبر: ۹۹۸۹۶۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۰۵