در مورد تعزیه در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

 

کلیات

تعزیه‌خوانی یا شبیه‌خوانی، نوعی نمایش‌ مذهبی برگرفته از رویدادهای تاریخی و حماسی حزن‌انگیز درباره واقعه کربلا و شهادت امام حسین(ع) و اهل بیت و یاران او و مصایب خاندان پیامبر(ص).

آغاز تعزیه‌خوانی را از زمان دیلمیان دانسته‌اند که در زمان صفویه به شکل فعلی درآمد و در زمان قاجار به اوج خود رسید و دامنه آن از مرزهای ایران فراتر رفت. نمایش تعزیه در سال ۱۳۸۹ش در فهرست آثار معنوی ایران در یونسکو ثبت شده است. یکی از شیفتگان نمایش سنتی تعزیه، الکساندر خوجکو، ایران شناس لهستانی و کنسول روسیه در ایران از ۱۸۳۰ تا ۱۸۴۰م بود.
در اصطلاح تعزیه‌خوانی، کارگردان: «مُعین البُکا»، بازیگر: «شَبیه» و تهیه کننده: «بانی» نامیده می‌شود.

 

خاستگاه و پیش زمینه

تعزیه در ادبیات مذهبی ایران بر بنیاد فرهنگ عاشورا و وقایع تاریخی کربلا در ۶۱ق/۶۸۰م، و نبرد دلیرانه و شهادت مظلومانه امام حسین(ع) نهاده شده و به صورت تعزیه‌خوانی یا شبیه‌خوانی، شکلی ویژه از نمایش یا درام مذهبی، تجلی کرده است. نشانه‌های اولیه تعزیه خوانی در زمان دیلمیان و پس از آن دوران آل بویه دیده می‌شود؛ اگر چه تعزیه به صورت امروزی از زمان صفویه شروع شد و در زمان قاجار به اوج خود رسید. 

 

شکل‌گیری و سیر تحول

دربارۀ شکل‌گیری و پیشینه تعزیه‌خوانی دیدگاه‌های متفاوتی ابراز شده است.

برخی اولین اَشکال تعزیه و شبیه‌خوانی در نواحی شمال ایران را به زمان دیلمیان بازمی‌گردانند و می‌گویند این شکل نمایشی از طریق موزیکانچیان ( سربازان نوازنده موزیک) سپاه دیلمی، سربازان، بازرگانان و زائران عتبات عالیات به این دیار آمد و گسترش یافت. اما پس از دیلمیان تعزیه‌خوانی از رونق افتاد و در زمان صفویان دوباره برقرار شد. گفته می‌شود نسخه‌هایی از تعزیه که در زمان عضدالدوله دیلمی نوشته شده بود، در کتابخانه مادرید نگهداری می‌شود.

 

اصطلاحات و واژه‌های رایج در تعزیه

  • شبیه خوانی: نمایش تعزیه
  • شبیه:اجرا کننده یک نقش در تعزیه
  • مقتل نویس: نویسنده نسخه و متن نمایش تعزیه
  • معین البکا: کارگردان تعزیه
  • ناظم البکا: دستیار کارگردان تعزیه
  • بانی: سرمایه گذار و تهیه کنندهٔ تعزیه
  • فرد: نسخه و متن نمایشنامهٔ تعزیه
  • بچه‌خوان: کسی که نقش کودکان را می‌خواند.
  • زنانه خوان (نقاب‌خوان): کسی که در نقش زینب و دیگر بانوان اهل بیت نقشی اجرا می‌کند.
  • رجزخوانی: هنگامی که اولیا یعنی خاندان پیامبر(ص) و اشقیایعنی مخالفان پیامبردر مقابل هم از افتخارات و اصل و نسب خود حرف می‌زنند.
  • اشتلم خوانی یا پهلوان خوانی: هنگامی که اشقیا با بیان غلوشده گفت وگوهایشان را بیان می‌کنند در حالی که اولیا در یک دستگاه موسیقی گفت وگو را به آواز بیان می‌کنند که به آن تحریرکردن می‌گویند.
  • موافق خوان: شخصی که در نقش اولیا بازی می‌کند.
  • مخالف‌‌خوان:فردی که نقش دشمنان و اشقیا را اجرا می‌کند.
  • دستگاه: هر تعزیهٔ کامل را یک دستگاه یا مجلس گویند.

در مورد تعزیه در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

اربعین، عطشی که امان نمی‌دهد و قافله‌ای که در راه پرواز به سوی خدا لحظه شماری می‌کند. حسین(ع) که تاب ماندن ندارد و خونی که برای زنده نگه داشتن دین خدا به آسمان می‌رود. اربعین، روزی که برای همه تاریخ ماندگار است. این گزارش تعزیه مقتل سیدالشهدا در امامزاده شاه کرم اصفهان در عصر اربعین را نشان می‌دهد.
کد خبر: ۱۱۹۱۷۳۱   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۶

آیین شبیه خوانی و اجرای تعزیه به همت هیئت تعزیه داران محبان حضرت زهرا(س) عصر سه‌شنبه ۲۴ مرداد ۱۴۰۲در محوطه تئاتر شهر برگزار شد.
کد خبر: ۱۱۸۸۰۷۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۲۵

بعد از پایان عزاداری دهه اول ماه محرم، همچون سال‌های گذشته تعزیه بزرگ کربلا با حضور هنروران و تعداد زیادی از مردم عزادار در شهر کربلا برگزار میشود.
کد خبر: ۱۱۸۷۷۵۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۲۳

شهر ارمغانخانه در ۳۵ کیلومتری شمال غربی زنجان، تاریخی کهن با قدمتی چند هزار ساله دارد که برخی اسناد تاریخی آن را به دوره اشکانیان مربوط می‌دانند. اجرای سنتی مراسم تعزیه و شبیه خوانی در حسینیۀ اعظم شهر ارمغانخانه به حدود ۴۰۰  سال قبل برمی‌گردد، به همین دلیل نیز این بنای تاریخی در سال ۱۳۸۹ در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است.به گفتۀ هیات امنای تکیۀ شهر ارمغانخانه سال گذشته بیش از ۱۵۰ هزار نفر برای تماشای تعزیه به این شهر سفر کرده‌اند.
کد خبر: ۱۱۸۴۹۳۷   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۰۳

گزیده‌ خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزید‌ه‌ای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه می‌کنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیتر‌ها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبر‌های «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۱۱۴۲۳۹۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۰۵

بزرگترین تعزیه میدانی کشور در روستای صحرارودِ شهرستان فسا در استان فارس، شب هفتم محرم ۱۴۰۱ با عنوان «حدیث تیر و عطش»، روایت شهادت حضرت علی اصغر (ع) برگزار شد. / باشگاه خبرنگاران جوان
کد خبر: ۱۱۳۳۳۷۱   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۴

گزیده‌ خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزید‌ه‌ای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه می‌کنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیتر‌ها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبر‌های «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۱۱۳۳۳۰۱   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۴

گزیده‌ خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزید‌ه‌ای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه می‌کنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیتر‌ها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبر‌های «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۱۱۳۳۱۶۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۳

دژاکام با تشریح انواع مختلف تئاتر در بخش تولید اضافه کرد: تئاتر به بخش‌های مختلفی تقسیم می شود، یکی تئاتر مجلل است، تئاتری که دکور، لباس و بازیگران زیادی داشته و معمولا پرخرج است، این نوع تئاتر در سالهای گذشته در کشور بسیار دیده شده است. نوع دیگر تئاتر آثار کمدی یا همان تئاتر بولوار است که صرفا برای خنده مخاطب تولید می شوند که به آنها آثار تئاتر آزاد می گوییم.
کد خبر: ۱۱۳۳۰۶۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۲

مراسم تعزیه روز اربعین با حضور هزاران نفر از عزاداران حسینی در اصفهان برگزار شد.
کد خبر: ۱۰۷۸۸۱۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۶

کیش به مدت پنج روز میزبان مراسم تعزیه خوانی اربعین سالار شهیدان است تا این مراسم عمومی آغازگر شکرانه شکست پیک پنجم کرونا در این جزیره باشد.
کد خبر: ۱۰۷۸۲۴۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۰۳

نمایشگاه و موزه تخصصی نسخ قدیمی و ادوات تعزیه از دوره صفویه تا انقلاب اسلامی با عنوان «نسخ و ادوات تعزیه شبیه حسین (ع)» در کنار برپایی دومین سوگواره تعزیه ‌خوانی «شبیه حسین (ع)» در گالری ابوالفضل عالی حوزه هنری دایر شد. این نمایشگاه میزبان مجموعه‌ای از ابزار و لوازم‌های تعزیه در حوزه‌های البسه، ابزار و تجهیزات، ماسک‌ها و عروسک‌ها و نسخ تعزیه است.
کد خبر: ۱۰۷۵۱۱۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۱۸

تعزیه شب شام غریبان در هیئت نثار الحسین اراک برگزار شد. در حاشیه این مراسم که هر شب دهه اول محرم برگزار شد بیش از ۲۰ هزار غذا طبخ و بین عزاداران حسینی توزیع شد.
کد خبر: ۱۰۷۰۹۷۷   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۲۹

احمد عزیزی که در شب‌های دهه اول ماه محرم در پهنه رودکی مجالس تعزیه برپا می‌کند، تأکید کرد پروتکل‌های بهداشتی هم از سوی گروه و هم از سوی مردم رعایت می‌شود.
کد خبر: ۱۰۷۰۱۷۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۲۵

علاءالدین قاسمی تعزیه ‌خوان باسابقه اعلام کرد که به دلیل شرایط کرونا و همچنین توجه به سلامت مردم، حدود ۲ سال است که اجرای تعزیه نداشته است.
کد خبر: ۱۰۶۹۱۱۷   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۱۹

شبیه‌خوانی در پهنه رودکی
در هشتمین شب از رویداد «شبیه‌خوانی در پهنه»، شامگاه جمعه مجلس «حضرت ابوالفضل‌(ع)» اجرا شد.در این تعزیه ، وقایعی چون حفر خندق به دور خیمه‌گاه، آب آوردن حضرت ابوالفضل(ع) از فرات و شهادت ایشان روایت ‌شد. رویداد «شبیه‌خوانی در پهنه» با حمایت و مشارکت بنیاد فرهنگی هنری رودکی، و «گروه تعزیه سیدالشهدا(ع)» در پهنه رودکی، مقابل تالار وحدت و با رعایت فاصله اجتماعی و پروتکل‌های بهداشتی انجام می شود.
کد خبر: ۹۹۹۴۳۲   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۶/۰۸

پروژه نمایشی – موسیقایی «سوگ آزادگی» به آهنگسازی فردین خلعتبری و کارگردانی مجید خسروآبادی، در قالب تعزیه ، در بوستان آب و آتش تهران در حال برگزاری است.
کد خبر: ۹۲۸۴۷۰   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۷/۱۶

بزرگترین تعزیه میدانی کشور با بیش از ۱۸۰ نفر بازیگر و بیش از ۱۰۰۰ نفر عوامل اجرائی عصر پنجشنبه ۲۱شهرورماه ۱۳۹۸ در روستای صحرارود شهرستان فسا استان فارس برگزار شد. داستان تعزیه امسال روستای صحرارود روایت شهادت اصحاب و یاران امام حسین (ع) در عصر عاشورا و اسارت حضرت زینب (س) و ورود او به شام را به تصویر کشید.
کد خبر: ۹۲۳۴۷۸   تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۶/۲۲

نبض خبر؛
در جریان تعزیه ‌ خوانی‌های عاشورا و تاسوعا، دو تعزیه خوان در حین اجرای تعزیه فوت کردند و به صف یاران سرورشان پیوستند. عباس علیکاهی یک تعزیه خوان مشهدی در روستای باغخواص ورامین در روز عاشورا حسین تعزیه سکته کرد و از اسب افتاد و درگذشت. همچنین یک شبیه خوان در حال اجرا تعزیه روز عاشورا در نقش حضرت عباس بوده که سکته کرده و فوت نموده است. تصاویر ثبت شده از این دو واقعه را در تابناک می‌بینید.
کد خبر: ۸۳۵۶۷۹   تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۳۰

کد خبر: ۱۳۶۱۸۲   تاریخ انتشار : ۱۳۸۹/۰۹/۲۳

nabzefanavari
ostanha
bato
farhangi
jahan
economic
sport
social
parliment
نبض بورس - داخلی - ستون چپ