کلیات
بَغْداد بزرگترین شهر عراق و دومین شهر بزرگ جنوب غربی آسیا، مرکز استان بغداد و پایتخت این کشور است که در مرکز جغرافیایی آن در کنار رود دجله قرار گرفته است. بغداد در سرشماری سال ۲۰۰۸ میلادی، ۹٬۵۰۰٬۰۰۰ نفر جمعیت داشتهاست.
وجه تسمیه
کندی در دانشنامه ایرانیکا آوردهاست که نام بغداد ممکن است از ترکیب «بغ» (به معنی پروردگار) و «داد» (به معنی اعطا شده) باشد. احتمال از آنجاست که بیشتر ساکنین بغداد، نبطیهای آرامی زبان بودهاند. بَغداد واژهای است به زبان پهلوی (پارسی میانه) به معنای خُداداده. این واژه پیش از اینکه بر این شهر گذارده شود در اوستا به گونه صفت آورده شده بود. این واژه در اوستا به ریخت بغوداته bağō-dâta و به همان معنا در بخشهایی از اوستا از آن دسته وندیداد آورده شدهاست. در پارسی میانه این واژه باز به همان معنا و اینبار به ریخت بَغدات آورده شدهاست. نامهای دیگری نیز با همین شکل ساخته شدهاست مانند خداداد، مهرداد، تیرداد، یا الله داد، محمد داد، علی داد و «بغ» یعنی خدا چنانکه به پادشاهان چین «بغ پور» و به شکل معرب آن فغفور میگفتهاند؛ و نامهای دو مکان «بجستان» و «بیستون» نیز هردو دگریده «بغستان» است.
تاریخ بغداد
بغداد یکی از شهرهای تاریخی و فرهنگی در جهان عرب و خاورمیانه است. تاریخ بغداد از دوره عباسیان آغاز میشود و پیش از آن پایتخت ساسانیان شهر تیسفون در نزدیکی بغداد امروزی بود. در آن زمان بغداد نام سرزمین کوچکی در نزدیکی تیسفون بود. این شهر در روزگار عباسیان به پایتختی خلافت برگزیده شد و در همان زمان هم نامآور گشت؛ به گونهای که نمادی برای سرزمینهای اسلامی سدههای میانه بود. شهر بغداد در ۳۰ ژوئیه سال ۷۶۲ در کرانه غربی رود دجله توسط برمکیان در زمان عباسیان و در زمان خلیفه المنصور بنیاد شد. المنصور برای بغداد چهار دروازه (باب) ساخت؛ باب خراسان، که به بابالدولة نیز مشهور بود به خاطرِ روی آوری و اقبال دولت عباسی از خراسان، و بابالشام، که به سوی شام بود، ثم بابالکوفة، به سوی کوفه، و سپس باب البصرة.
جایگاه علم و ادب در بغداد
نزدیک به یک نسل از پیدایش بغداد، این شهر به قطب علم آموزی و تجارت تبدیل گشت، بهطوریکه پایتختِ دانش مسلمانان در شرق شد. بیتالحکمه نام بنیادی بود که به امر ترجمه متون یونانی، پارسی میانه و سریانی اختصاص یافته بود. برمکیان خاندان با نفوذی بودند که وظیفه آنان گرد آوردن تحصیل کردگان از دانشگاه گندی شاپور ایران و معرفی یونانیان و هند باستان به جهان عرب بود. برخی معتقدند که جمعیت این شهر بیش از یک میلیون نفر بوده و این در حالی است که برخی دیگر تنها به وجود بخشی از این تعداد اعتقاد دارند. در این دوران محل بسیاری از داستانهای شهرزاد از سری داستانهای «هزار و یک شب» در بغداد بودهاست.
وضعیت بغداد پس از عباسیان
پس از سرنگونی امویان و ظهور عباسیان پایتخت خلافت اسلامی از شام به عراق (شهر بغداد) منتقل شد. بغداد در سال ۱۲۵۸م به دست هلاکوخان سقوط کرد. در سالهای دورتر بغداد و پیرامون آن میان ترکمانان و عثمانیان و آنگاه صفویان دست به دست میشد. سرانجام به عنوان بخشی از عثمانی شناخته شد تا اینکه پس از جنگ جهانی اول و تقسیم خلافت عثمانی به عنوان پایتخت عراق گزیده شد.
وضعیت بغداد پس از اشغال عراق
پس از اشغال عراق در ماههای مارس و آوریل سال ۲۰۰۳ و در جریان تسخیر سال ۲۰۰۳ عراق، بغداد تحت شدیدترین بمبارانها قرار گرفته و در روزهای ۷ آوریل – ۹ آوریل تحت کنترل ایالات متحده درآمد. وضعیّت امنیتی بغداد پایین آمد. در سال ۲۰۱۲ بغداد با کسب رتبه ۲۲۱ عنوان بدترین شهر دنیا برای زندگی را به خود اختصاص داد. شرایط بد امنیتی یکی از مهمترین دلایل کسب این رتبه بودهاست.
ساختار جغرافیایی شهر
بغداد به صورت دایرهای با قطر ۲ کیلومتر طراحی شد که این شهر را بهعنوان ""شهر گرد"" معروف ساخت. طراحی نخستین شهر نشانگر یک حلقه از ساختمانهای مسکونی و بازرگانی بود که در کنار دیوارهای درون شهر ساخته شده بودند، ولی در هنگام ساخت حلقهای دیگر در داخل حلقه اصلی ساخته شد. در مرکز شهر ساختمانهای مسجد و همچنین قرارگاه مرکزی سربازان قرار داشت. هدف از ساخت و کاربری بخش خالی مرکز شهر ناشناختهاست. پایه طراحی دایره شکل شهر دقیقاً بر پایه طراحی شهرسازی ساسانیان است. طرح شهر بغداد کپیبرداری از نقشه و طرح شهر ساسانی گور (فیروزآباد کنونی) است.
نخستین شهر بالای میلیون جهان
اعتقاد عمومی بر آن است که بغداد در سالهای ۷۷۵ تا ۹۳۵ میلادی بزرگترین شهر دنیا بودهاست. این شهر احتمالاً نخستین شهر بالای یک میلیون نفری دنیا نیز بودهاست.
سیر صعودی جمعیت شهر عراق
جمعیت شهر بغداد از رقم ۱۴۵۰۰۰ نفر در سال ۱۹۰۰ به عدد ۵۸۰۰۰۰ در سال ۱۹۵۰ بالغ گردید که از این تعداد حدود ۱۴۰۰۰۰ نفر یهودی بودند. در طول دهه ۱۹۷۰، عراق به دلیل افزایش شدید بهای محصولات نفتی که تنها قلم صادراتی آن کشور بهشمار میرفت، شاهد دورهای شکوفا و پر رونق بود. در این دوران امکانات زیر بنایی مانند تجهیزات فاضلاب، آب آشامیدنی و بزرگراه ساخته شدند.
افول شکوه بغداد
جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، روزگار سختی را برای این شهر رقم زد، زیرا بودجه در اختیار ارتش قرار گرفته و هزاران نفر از شهروندان نیز کشته شدند. ایران بارها بغداد را در پاسخ به موشکباران و بمباران شهرها و اهداف غیرنظامی ایران، هدف حملات موشکی قرار داد.
منابع خبری از وقوع انفجار شدید در منطقه «الدوره» در بغداد خبر دادند.
کد خبر: ۱۱۰۱۶۹۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۰۹
منابع خبری یکشنبه شب از هدف قرارگرفتن کاروان لجستیک آمریکا در شمال بغداد خبر دادند.
کد خبر: ۱۱۰۰۷۹۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۰۴
نیروهای ایست-بازرسی در بزرگراه منتهی به بغداد همزمان با افزایش تدابیر شدید امنیتی بدون اعلام دلیلی، راههای ورودی به پایتخت را بستند.
کد خبر: ۱۱۰۰۷۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۰۳
رسانههای عراقی یکشنبه شب از وقوع ۲ انفجار همزمان در بغداد ؛ پایتخت عراق خبر داده اند.
کد خبر: ۱۰۹۹۴۵۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۶
درباره چگونگی ساخت واژههای بغداد ، بیدخت و بیستون و اینکه چرا «بیستان» به بیستون تبدیل شده، میخوانیم.
کد خبر: ۱۰۹۸۹۵۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۴
چند ساعت پس از حمله راکتی به سفارت آمریکا در منطقه سبز بغداد ، منابع خبری از شنیده شدن صدای یک انفجار مهیب در منطقه دیگری از بغداد ، پایتخت عراق خبر میدهند.
کد خبر: ۱۰۹۸۹۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۴
منابع خبری از دو حمله به کاروان لجستیک ائتلاف آمریکا در عراق ظرف یک ساعت خبر دادند.
کد خبر: ۱۰۹۷۹۷۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۱۹
منابع خبری یکشنبه شب گزارش دادند، جمع کثیری از مردم عراق با حرکت به سمت محل وقوع جنایت ترور شهید سلیمانی در فرودگاه بین المللی بغداد در مراسمی که به این مناسبت برپا شده، حضور یافتند.
کد خبر: ۱۰۹۶۷۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۱۳
سازمان بسیج مردمی عراق (حشد الشعبی) از برگزاری مراسم تشییع نمادین پیکر سردار سپهبد شهید «قاسم سلیمانی» فرمانده پیشین سپاه قدس و «ابو مهدی المهندس» معاون الحشد الشعبی که در عملیات تروریستی آمریکای جنایتکار به شهادت رسیدند، در بغداد خبر داد.
کد خبر: ۱۰۹۵۷۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۰۸
منابع خبری عراق از ورود «رستم قاسمی» وزیر راه و شهرسازی ایران به بغداد خبر دادند.
کد خبر: ۱۰۹۵۲۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۰۵
وزیر امور خارجه در صفحه اینستاگرام خود گزارشی از ملاقات و رایزنیهای اخیرش با فواد حسین - وزیر خارجه عراق - که به ایران سفر کرده است، منتشر کرد.
کد خبر: ۱۰۹۴۸۶۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۰۳
سازمان الحشد الشعبی شامگاه جمعه با کشف و شناسایی انبار مهمات و تجهیزات نظامی، از خنثی سازی نقشه حمله نیروهای باقی مانده گروهک تروریستی داعش به بغداد خبر داده است.
کد خبر: ۱۰۸۹۹۱۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۵
یک منبع امنیتی امروز، یکشنبه از وقوع انفجاری در مرکز بغداد خبر داد.
کد خبر: ۱۰۸۶۳۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۱۶
هیئت نمایندگی سازمان ملل در عراق به خشونتها و درگیریهای روز جمعه نیروهای امنیتی و معترضان به نتایج انتخابات در بغداد واکنش نشان داد و خواستار خویشتنداری هر یک از طرفها شده است.
کد خبر: ۱۰۸۶۰۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۱۵
نخست وزیر عراق دوشنبه شب بازداشت مغز متفکر و عامل بمب گذاری فاجعه بار ۲۰۱۶ (۱۳۹۵) در بازار الکراده بغداد را تأیید کرد.
کد خبر: ۱۰۸۲۹۴۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۲۷
فرماندهی پلیس عراق با صدور بیانیهای از کشف ۱۴ گلوله توپخانه اتریشی در منطقه «جابر الانصاری» در جنوب شرق این کشور خبر داد.
کد خبر: ۱۰۸۰۲۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۱۳
مستند سینمایی «فالکن» به کارگردانی سیدمحمد مهدی پور یزدان پرست روی آنتن شبکه افق میرود.
کد خبر: ۱۰۷۷۱۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۸
تیم دفاع مدنی عراق از وقوع آتشسوزی در بیمارستان التاج در مرکز بغداد خبر داد.
کد خبر: ۱۰۷۴۱۵۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۱۳
عضو سابق شورای رهبری در رژیم پیشین بعث عراق که در فهرست ۵۵ نفره مقامهای رژیم صدام تحت پیگرد آمریکا در سال ۲۰۰۳ در ردیف هجدهم قرار داشت، امروز (دوشنبه) در بیمارستانی در بغداد بر اثر بیماری و کهولت سن جان داد.
کد خبر: ۱۰۷۳۰۸۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۰۸
سخنگوی وزارت خارجه در نشست هفتگی خود بیان کرد که در حاشیه نشست بغداد گفتگویی با عربستان صورت نگرفته است.
کد خبر: ۱۰۷۲۹۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۰۸