۱۴ نکته درباره چندهمسری از نگاه علی مطهری

علی مطهری با اشاره به موضوع چندهمسری گفت: مسئله چندهمسری چیزی نیست که برای آن کارگاه ترویج درست کنیم و همه مردان را به آن ترغیب نماییم، بلکه باید به طور طبیعی مردانی که شرایط آن را دارند و از طرفی همسرانی دارند که فلسفه این حکم را می‌دانند که برای حل یک معضل اجتماعی است، به تکلیف خود عمل کنند و حکومت اسلامی نیز می‌تواند در تشخیص صلاحیت آن مردان دخالت کند.

علی مطهری، نماینده تهران در یادداشتی که در اختیار ایسنا قرار داد درباره تعدد زوجات یا چند همسری گفت:
درباره تعدد زوجات یا چند همسری که اخیراً در رسانه‌ها مطرح شده است و برخی از بانوان درون دولت مانند سرکار خانم ابتکار نیز در رد آن اظهارنظر کرده‌اند، چند نکته قابل ذکر است:

۱. تک همسری حالت طبیعی‌تر و بهتر است.

۲. چند همسری از حقوق زن است نه مرد.

۳. در اثر تلفات بیشتر مردان از زنان در اثر جنگ‌ها و حوادث ناشی از کار و این که مقاومت جنس ذکور در مقابل بیماری‌ها از جنس اناث کمتر است، معمولاً در اجتماعات مختلف تعداد زنانِ در سنین ازدواج از مردانِ در سنین ازدواج بیشتر است و اگر این قانون را مردود بدانیم تعدادی از بانوان از حق تأهل که یک حق طبیعی است محروم می‌شوند.

۴. چند همسری برای هر مردی جایز نیست بلکه باید شرط عدالت، توانایی مالی و توانایی جسمی را داشته باشد. بسیاری از مردان که شرایط لازم را نداشته‌اند و اقدام به این کار کرده‌اند و مثلاً با اختیار کردن همسر دوم، همسر اول را فراموش کرده و حقوق او را ضایع کرده‌اند این حکم حکیمانه را بدنام کرده‌اند. این‌ها از ابتدا حق این کار را نداشته‌اند.

۵. مقصود از شرط عدالت، متساوی بودن محبت قلبی نسبت به زوجات نیست، زیرا محبت قلبی یک امر اختیاری نیست.

۶. حکومت اسلامی می‌تواند در این موضوع دخالت کند و فقط به مردانی اجازه این کار را بدهد که شرایط آن را دارا هستند.

۷. این قانون برای حل مشکل افزون بودن زنان آماده ازدواج به مردان آماده ازدواج و در واقع برای حل یک معضل اجتماعی وضع شده و مردان و همسران اولی می‌توانند دست به این اقدام بزنند که فلسفه این قانون را می‌دانند و از سطح آگاهی خوبی از معارف اسلامی برخوردارند. در واقع برای برخی مردان واجد شرایط و همسران اولشان این موضوع یک تکلیف و به تعبیری واجب کفایی است.

۸. نباید چند همسری را هوسرانی تلقی کرد، زیرا در ازدواج، مرد تعهدات سنگینی را می‌پذیرد و اگر اهل هوسرانی باشد تن به ازدواج مجدد نمی‌دهد خصوصاً که معمولاً راه هوسرانی برای افراد متمول باز است.

۹. چندهمسری قبل از اسلام در دنیا از جمله ایران خودمان به شکل شدیدتری وجود داشته، اسلام آن را محدود و مقید کرد، محدود به چهار همسر و مقید به شرط عدالت و توانایی مالی و توانایی جسمی.

۱۰. اکنون نیز چند همسری در بسیاری از اجتماعات بشری عملاً وجود دارد و مردانی با چندین زن ارتباط جنسی دارند بدون آنکه تعهدات ازدواج را قبول کرده باشند. اسلام می‌گوید هرگونه ارتباط جنسی مرد با زن باید با قبول تعهدات و صرفاً در چارچوب ازدواج باشد.

۱۱. مسئله چندهمسری چیزی نیست که برای آن کارگاه ترویج درست کنیم و همه مردان را به آن ترغیب نماییم، بلکه باید به طور طبیعی مردانی که شرایط آن را دارند و از طرفی همسرانی دارند که فلسفه این حکم را می‌دانند که برای حل یک معضل اجتماعی است، به تکلیف خود عمل کنند و حکومت اسلامی نیز می‌تواند در تشخیص صلاحیت آن مردان دخالت کند.

۱۲. اگر روشنفکری کنیم و این حکم را نپذیریم زنانی که از حق تأهل محروم شده‌اند از جامعه انتقام می‌گیرند و در بسیاری از خانواده‌ها اختلال ایجاد می‌کنند.

۱۳. افرادی که قبول این حکم برایشان سنگین است با مقیاس فردی می‌سنجند نه با مقیاس اجتماع. این‌ها بگویند قبولش برای من سخت است، ولی حکم اسلام را زیر سؤال نبرند یا توجیه نکنند که مثلاً این حکم مربوط به جامعه آن روز است و دنیای مدرن نمی‌پذیرد. اتفاقاً بشر امروز بیشتر از بشر دیروز به این حکم نیازمند است.

۱۴. کسانی را که علاقه‌مند هستند اطلاعات بیشتری درباره فلسفه تعدد زوجات پیدا کنند به کتاب «نظام حقوق زن در اسلام» اثر استاد شهید آیت‌الله مطهری ارجاع می‌دهم. همچنین کتاب دیگری از ایشان به نام «نظام خانوادگی اسلام» که ظرف ده روز آینده از طرف انتشارات صدرا از چاپ خارج می‌شود.