ممنوعیت صادرات گوجه فرنگی؛ تصمیمی که نوش دارو پس از مرگ سهراب است
چند روزی است که افزایش قیمت رب گوجه فرنگی خبرساز شده است و یکی از شرکت های تولیدکننده این محصول اعلام کرده است که در شهریور ماه در مقایسه با مرداد ماه سال جاری قیمت این محصول 121 درصد رشد داشته است! در مورخه 2 مهر 1397 وزارت صمت برای کنترل این شرایط صادرات گوجه فرنگی که ماده اولیه و عمده تولید رب گوجه فرنگی است را ممنوع اعلام کرد. تصمیمی که به نظر می رسد کمی دیر اتخاذ شد!
به گزارش تابناک اقتصادی، چند روزی است که قیمت رب گوجه فرنگی خبرساز شده است. شرکت کشت و صنعت شهداب ناب خراسان در صورتجلسه مورخه 1 شهریور ماه 1397 خود آورده است که نرخ فروش قطعی هر کیلوگرم رب گوجه فرنگی در مرداد ماه 7200 تومان بوده است که این نرخ فروش در شهریور ماه به 15900 تومان رسیده است. یعنی نرخ فروش قطعی هر کیلوگرم رب گوجه فرنگی طی یک ماه 121 درصد رشد داشته است. پرسشی که در ذهن بسیاری از مردم شکل گرفته است این است که چرا قیمت محصولی مانند رب گوجه فرنگی که بیشتر مواد آن در داخل تولید می شود باید به این میزان افزایش یافته باشد؟
پاسخ برخی به این پرسش این است که افزایش صادرات رب گوجه فرنگی به دلیل به صرفه بودن صادرات نسبت به عرضه داخلی آن به کمبود عرضه در بازار داخلی منجر شده است و همین عامل باعث رشد قیمت رب گوجه فرنگی شده است. آمار گمرک پیرامون صادرات رب گوجه فرنگی این موضوع را رد می کند. در 5 ماهه نخست سال گذشته ارزش صادرات رب گوجه فرنگی 73 میلیون و 254 هزار و 993 دلار بوده است که این میزان در 5 ماهه نخست سال جاری به 67 میلیون و 558 هزار و 637 دلار کاهش یافته است. پس چه عاملی باعث افزایش قیمت رب گوجه فرنگی شده است؟
پاسخ این پرسش به قیمت و میزان صادرات عمده ترین ماده تولید رب گوجه فرنگی، باز می گردد. طبق گزارش بانک مرکزی پیرامون متوسط قیمت خرده فروشی برخی از مواد خوراکی در تهران، در هفته منتهی به 23 شهریور 1397 قیمت هر کیلوگرم گوجه فرنگی در تهران 3915 تومان بوده است که این قیمت در مقایسه با هفته مشابه سال قبل 81.7 درصد رشد داشته است. اما دلیل این رشد قیمت گوجه فرنگی که در داخل تولید می شود و وابستگی چندانی به افزایش نرخ ارز هم ندارد، چیست؟ عده ای معتقدند سطح زیر کشت گوجه فرنگی در سال جاری در مقایسه با سال گذشته کاهش یافته است، اما باید گفت که این موضوع ممکن است صحیح باشد اما سرنخ اصلی این ماجرا به صادرات بی رویه گوجه فرنگی در 5 ماهه نخست سال جاری باز می گردد. آمارهای گمرک جمهوری اسلامی ایران نشان می دهد که در 5 ماهه نخست سال جاری 112 میلیون و 85 هزار و 848 دلار گوجه فرنگی صادر شده است که این میزان در مقایسه با ارزش صادرات گوجه فرنگی در مدت مشابه سال گذشته، 220 درصد رشد داشته است.
البته در مورخه 2 مهر 1397 خبری مبنی بر اینکه وزارت صنعت، معدن و تجارت جهت جلوگیری از افزایش قیمت گوجه فرنگی و رب گوجه فرنگی طی بخشنامه ای صادرات گوجه فرنگی را تا اطلاع ثانویه ممنوع اعلام کرد، منتشر شد. در این بخشنامه آمده بود: به پیوست تصویر نامه شماره 170779 / 60 مورخ 27/ 06/ 1397 مقام عالی وزارت درخصوص ممنوعیت صادرات گوجه فرنگی ارسال [می شود] و به اطلاع می رساند: صادرات گوجه فرنگی از تاریخ ابلاغ نامه فوق الذکر تا اطلاع ثانوی ممنوع می باشد. خواهشمند است مراتب یادداشت و به متقاضیان اعلام شود.
در پایان باید گفت اینکه صادرات گوجه فرنگی توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت جهت افزایش عرضه آن در بازار داخلی و متعادل شدن قیمت آن ممنوع اعلام شد، کار خوبی است اما این تصمیم وزارت صمت نوش دارو پس از مرگ سهراب است. هم اکنون در بسیاری از مناطق کشور از جمله شمال خراسان رضوی به دلیل سردی هوا برداشت گوجه فرنگی تقریباً به اتمام رسیده است. این تصمیم باید در اواخر تیر ماه اتخاذ می شد تا از صادرات بی رویه این محصول و متعاقب آن افزایش قیمت گوجه فرنگی و رب گوجه فرنگی جلوگیری می شد. بررسی آمارهای صادرات و واردات و همچنین میزان سطح زیر کشت محصولات در شرایط کنونی می تواند باعث تصمیم گیری درست و به موقع وزارت صمت پیرامون ممنوعیت یا عدم ممنوعیت صادرات یک محصول کشاورزی شود.
این ممنوعیت ها فقط به صادرات ضرر میزند. مثلا نرخ گوشت در استرالیا از ایران هم گرانتر است پس چرا آنها صادرات گوشت را ممنوع اعلام نمیکنند؟ هر روز یک قانون من در آوردی جدید که در هیچ اقتصادی در دنیا سابقه ندارد.