نشست های محرمانه تهیه کنندگان برای برخورد با منابع مالی مشکوک
شماری از تهیه کنندگان سینما در نشستی با مسئولان سینمایی، خواستار مشارکت در احراز صلاحیت تهیه کنندگان و پروژه هایی شدند که با عقبه مالی سنگین، رویکردی متفاوت در پیش گرفتند. این تهیه کنندگان با اشاره به تبعات ورود این سرمایه ها به ایران، این مطالبه را برای حفظ سلامت صنفشان و کلیت سینما ضروری می دانند.
پس از آنکه سرمایه گذاران برخی پروژه های سینمایی و شبکه نمایش خانگی با اتهام عدم سلامت مالی مواجه شدند و این اتهام عملاً متوجه سینمای ایران شد، برخی تهیه کنندگان سینما در جریان نشستی با مسئولان سینمایی، خواستار عدم صدور مجوز برای پروژه هایی شدند که فاقد هویت مالیِ سلامت هستند.
ظاهراً قرار نیست ابعاد چنین نشست هایی جنبه علنی بیابد و هم تهیه کنندگان و هم مسئولان امر به دنبال رسانه ای شدن این ماجرا نیستند؛ اما شنیده های «تابناک» حکایت از آن دارد که پس از ایجاد برخی حواشی درباره عقبه مالی برخی پروژه ها، ملاحظات تازه ای در نظر گرفته شده تا از وقوع حواشی مشابه جلوگیری کند؛ حواشی که می تواند در بلندمدت یک نسبت ناروای دیگر را به سینمای ایران بچسباند.
البته این موضوع را می توان بسیار فراگیرتر بررسی کرد، زیرا همان گونه که «تابناک» پیشتر گزارش داد، وضعیت مالی بسیاری از فیلم های سینمایی به اندازه «شهرزاد» مشکوک و توجیه ناشدنی است. در سال های اخیر، تولید فیلم سینمایی با بودجه کمتر از یک میلیارد تومان ـ و در سال جاری با کمتر از یک و نیم میلیارد تومان ـ تقریباً غیرممکن است و طبیعتاً فیلم سینمایی که چنین هزینه تولیدی داشته باشد، باید دو و نیم تا سه برابر هزینه تولیدش فروش داشته باشد تا سرمایه گذاری اولیه بازگردد و سپس نوبت به سوددهی می رسد.
مطابق با فرمول مرسوم، 47.5 درصد فروش به صاحب سینما، 47.5 درصد به تهیه کننده و 5 درصد باقی مانده به عنوان عوارض به شهرداری می رسد. از رقم 47.5 درصدی که به تهیه کننده می رسد، حدود 20 درصد به پخش کننده فیلم سینمایی تعلق می گیرد و در نهایت درصد قابل توجهی نیز به عنوان هزینه تبلیغات کسر می شود که در نهایت چیزی حدود 35 درصد کل فروش نصیب تهیه کننده می شود. بهترین فیلم ها در شبکه نمایش خانگی، 300 میلیون تومان فروخته می شود و به همین دلیل، این بخش نیز سهم بزرگی از هزینه تولید را پوشش نمی دهد و حداکثر دستمزد یکی از ستاره های فیلم سینمایی را تأمین می کند.
با این اوصاف، اگر یک فیلم سینمایی با هزینه یک میلیارد تومان تولید شده باشد، باید حدود سه میلیارد تومان بفروشد تا هزینه تولیدش بازگردد. به همین ترتیب، اگر یک فیلم سینمایی با دو میلیارد تومان سرمایه گذاری تولید شده باشد، باید حدود شش میلیارد تومان فروش داشته باشد تا بتواند هزینه تولیدش را از گیشه بازگرداند. طبیعتاً اگر فیلم سینمایی سه میلیارد تومان هزینه تولید داشته باشد، نیاز به حدود نه میلیارد تومان فروش داشته باشد تا هزینه تولیدش را در گیشه بازگرداند.
بر اساس همین شیوه محاسبات ساده، فیلمی که بیش از پنج میلیارد تومان فروش داشته باشد، بازگرداندن هزینه تولیدش از گیشه سینمای ایران غیرممکن است، چون باید به فروشی بیش از 15 میلیارد تومان برسد و رکورد «فروشنده» اصغر فرهادی را بشکند. البته فروش بین المللی نیز می تواند به بازگرداندن بخشی از هزینه تولید فیلم های سینمایی کمک کند؛ اما در شرایطی که معمولاً چنین امکانی برای عمده فیلم های سینمایی فراهم نمی شود، باید درباره واقعیت های سینمای ایران منطبق بر وضعیت موجود سخن به میان آورد.
با این محاسبات و همچنین در نظر گرفتن ملاحظاتی نیز «خواب پول» در سینمای ایران، تعداد فیلم هایی که در سال های اخیر به سوددهی رسیده ـ در هر سال ـ به سختی به تعداد انگشتان دو دست می رسد. با وجود این، اغلب تهیه کنندگانی که در سال های اخیر، آثارشان به سوددهی نرسیده، از صحنه حذف نشده اند و به راحتی فیلم های بعدی شان را ساخته اند. اگر قرار باشد، پرسشی مطرح شود، باید از همه این عزیزان پرسید، چرا حاضر به چنین ایثاری هستند و با ساخت هر فیلم سینمایی می پذیرند که ضرری چند صد میلیونی یا میلیاردی را متحمل شوند و در این مسیر یک قدم عقب نمی نشینند؟!
