چرا گرایش به دین در جامعه افت کرده است؟
به گزارش «تابناک»، عباس عبدی در اعتماد نوشت: دینداری و گرایش به دین در ایران در مسیر تضعیف شدن است. باید به علت‌یابی این روند پرداخت، زیرا توقف این روند یا بازگرداندن آن بدون شناسایی علل آن ممکن نیست.
اولین و مهم‌ترین علت، نقض استقلال نهاد ترویج‌گر و مُبلِّغ دین است. این نهاد که روحانیت همراه دیگر منادیان دینداری هستند، در عمل استقلال کافی برای دعوت مردم به دینداری را ندارند و بیش از هر زمانی وابسته به نهاد قدرت شده‌اند و صد البته که کارکرد نهاد قدرت دعوت به دینداری نیست، بلکه اجرای نظم اجتماعی و عدالت است.
دعوت به دینداری از سوی نهاد سیاست به‌شدت تحت‌تاثیر قدرت و زور و سپس عملکرد این نهاد در برقراری نظم و عدالت قرار می‌گیرد و از آنجا که این دو کار ویژه سیاست در ایران با اختلال جدی مواجه شده، وابستگی نهاد دین به آن نیز موجب تضعیف نهاد دین شده و از آنجا که بنیان دین، عقیده است و آن را نمی‌توان با قدرت ترویج کرد، لذا بنیان مذکور دچار مشکل جدی شده است.
نکته دوم، صفر و یکی کردن دینداری بر اساس فقه و کلام رسمی است. داستان شبان و موسی در مثنوی مولوی بسیار آموزنده است. روح دین نزد آن چوپان بود، ولی نگاه رسمی موسی آن رویکرد را کفرآمیز می‌دانست و خداوند موسی را از این رویکرد نهی کرد. متاسفانه این رویکرد پیش از انقلاب نبود، به همین علت آموزه‌های دینی و دعوت به آن جذابیت داشت.
پس از انقلاب و به مرور نه تنها رویکرد صفر و یکی برای دیندار تلقی کردن دیگران در نگاه رسمی غالب شد، بلکه این رویکرد بسیار سطحی و مبتذل نیز بود و به جای دین به معنای عقیده و عمل صالح، منحصر شد به اطلاع از آموزه‌های فقهی بی‌ارتباط با متن زندگی؛ اینکه مثلا کفن چند تکه است؟! از این مرحله به بعد حقیقت دین به حاشیه رفت و ظواهر و اطلاعات فقهی جایگزین واقعیت دین شد و این به جای آنکه راهی برای سعادت اخروی باشد، تبدیل به راهی برای کسب رانت‌های دنیوی شد.
ذات دین به جای آنکه هدف شود، قلب واقعیت و تبدیل به ابزار و وسیله شد و این بدترین سقوط آن بود. در فرآیند صفر و یکی، افراد بسیاری از دایره دین اخراج شدند و این برچسب‌زنی موجب کوچک شدن مجموعه دینداری رسمی و هر کس به بهانه‌ای اخراج شد، و اتفاقا دینداران واقعی زودتر از دیگران خود را از حوزه دینداری رسمی خارج کردند.
نتیجه به آنجا رسیده است که فلان ورزشکار یا مدیر در جلسه‌ای که دور میز نشسته‌اند نماز می‌خواند؟! کاری که مراجع تقلید هم نمی‌کنند. بنیان دین از درون به برون کوچ کرد، از باطن به ظاهر آمد، از عمق به سطح، از اخلاق به احکام، از پارسایی به ریا در آمد. صورت دین بر ذات آن غلبه کرد و احکام بر اخلاق تفوق یافت. آموزش کلاس‌محور احکام، وجه غالب در شیوه ترویج و گسترش دین شد، در حالی که عدالت و اخلاق و التزام رهبران سیاسی و دینی به این دو گزاره بنیان ترویج دین است. به نام دین خواستند که سیاست را در دل خود هضم کنند، غافل از آنکه سیاست هضم‌شدنی نبود و دین را به رنگ خود در آورد.
به عبارت دیگر کوچ اصلی دین از فرهنگ و اخلاق به قدرت صورت گرفت. مجازات جانشین محبت شد. فلسفه و کلام اسلامی به روضه تبدیل شدند. همزمان نوعی تشیع مناسکی و افراطی به مرور جایگزین گرایش وحدت‌بخش دینی شد. چه در تقابل با دراویش، یا دیگر گروه‌های اسلامی و چه حتی در خصوص گروه‌های مذهبی غیر اسلامی. مناسکی و شکل‌گرایی رو به افزایش دینی در کوتاه‌مدت مسحورکننده است ولی در ادامه، چون خوره و از درون، دین را پوک میکند.
می‌گویند کشیش صومعه‌ای گربه‌ای داشت که با آن مانوس بود هرگاه برنامه دعا داشت برای جلوگیری از مزاحمت گربه آن را به درختی می‌بست. سال‌ها بعد که کشیش فوت کرد بستن آن گربه به درخت در هنگام مناجات، جزو مناسک دعا شد. به همین راحتی مناسک شکل گرفته و فرد را با ذات دین بیگانه میکند.
بالاخره علت دیگری که ضربه مهلکی به دین بود، عملکرد عمومی دولت‌هایی است که در پشت دین سنگر گرفتند؛ عملکردی که بیانگر موفقیت نسبی در مقایسه با سایر جوامع و کشور‌ها نیست و نوعی احساس عقب افتادن را به شهروند ایرانی می‌دهد که برای او قابل قبول نیست. به ویژه که اغلب مسوولان اصلی آن را روحانیون تشکیل می‌دهند و هر جا کم می‌آورند از اسلام مایه می‌گذارند.
مجموعه این عوامل و شاید هم در کنار عوامل دیگر موجب تضعیف آن جایگاه رفیع فرهنگی دهه ۱۳۵۰ و ۱۳۶۰ شده و این روند در دهه اخیر نیز شدت گرفته است، چرا که مجموعه عوامل مزبور این برداشت را ایجاد کرده که گرایش رسمی از دین مدافع عقلانیت و علم نیست، به ویژه که گزاره‌های شبه‌علم را ترویج می‌کنند. برای تقویت جایگاه دین چاره‌ای نیست جز اینکه عوامل مزبور درست شوند.
درسته دقیقا با اجبار و زور ریشه دین رو توی ایران دارید ازبین میبرید برادر منتفکر، بازم به اصل مشکل اشاره نکردی! اصل قضیه در پایان دوران مدرنیته و شروع پسامدرنیته س. وقت این صبتا تموم شده بدون شک در رابطه با آقای عبدی (فارغ از زندگی و کردارشون در گذشته و زمانی که دانشجوی انقلابی بودن به اصطلاح و عقاید رادیکال داشتن)، باید پذیرفت که در حال حاضر، بزرگترین تئوریستین جریان اصلاحات در ایران هستن و امیدوارم بخاطر آینده ایران و آینده نسل‌هایی که اکنون وجود دارن، نقطه نظرات و راهکارها و اندیشه های ایشون، حقیقتا جدی گرفته بشه دین به این دلیل به حاشیه رفته که مسئولینی که جامه روحانیت به تن دارند به مردم دروغ می گیوند شماها یک نگاهی به عزاداری محرم کنید هیچ روحانی درهیات ها یا در مساجدنمیبینی در همین شب های قدر ببینید این همه روحانی داریم چرا تو مساجد نیستن چون حکومت با افراط جامعه را دین زده کرده. 
| 
عوامل متعددی هست. یکیش این افراط و تندروی ها هست. یکی دیگش عدم پایبندی خود مسولان و خانواده هاشون و ... به شعار ها و چیزهایی که برای مردم ممنوع هست! علت اصلی فقر است | دقیقا چون دین خیلی گران شده
بخاطر رفتار متنا قض و عملکرد مدعیان دین خخخ. میگم چطوره برای عدم گرایش به دین! هم مثل حجاب دوربین بذارین!! خخخخخخخ تنتیجه ادغام دین و سیاست ، تضعیف دیننتیجه دخالت روحانیون در سیاست و حکومت ، انزجار از دین
علت اصلی این است که "شخص" جایگزین "منبع" شده! به این حدیث دقت کنید: وَ قَالَ أَمِيرُ اَلْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ : مَنْ أَخَذَ دِينَهُ مِنْ أَفْوَاهِ اَلرِّجَالِ أَزَالَتْهُ اَلرِّجَالُ وَ مَنْ أَخَذَ دِينَهُ مِنَ اَلْكِتَابِ وَ اَلسُّنَّةِ زَالَتِ اَلْجِبَالُ وَ لَمْ يَزُلْ:
از امام صادق(عليه السّلام)روايت شده كه امير المؤمنين على(عليه السّلام)فرموده است: هر كس دين خود را از دهان رجال (دینی) فرا گرفته باشد،همان رجال (دینی) (دین) او را زايل مى‌كنند و هر كس دين خود را از كتاب و سنت فرا گرفته باشد، كوهها زايل مى‌شود اما او زايل نمى‌شود.
چون هر چی مومن می‌بینیم که اتفاقا جای مهر روی پیشونی دارن یا اختلاسگر هستن یا مفسدان یا رانت خوار وام هزار میلیاردی میگرن به ناحق تو ادارات استخدام میشن فرزندانشون بناحق وارد دانشگاه میشن خیلی وقته تعریف دین عوض شده. دین به مجموعه گزاره هایی که به حفظ جان و مال و ناموس و آبرو و عقل از طریق نظم و عدالت اجتماعی است گفته میشه بهتر اقای عبدی بدانه که دین تازه وارد مسیر اصلی خودش شده و این دست اندازها هم به زودی یکی یکی برطرف میشه | البته این تعریف مسلمانان نوع دومه یعنی خشن شاید بهتر بپذیرد دین دیگه جوابگوی نیازهای انسان و سوالات انسان نیست این مواردی هم که ذکر کردید بخشی از این ماجراست خیلی حالبه عباس عبدی آدمی که خودش بی دین و غربگراست اومده و اظهار نظر میکند شک کنید که از زمانیکه مسئولان غربگرا (دولت روحانی) و اصلاح طلبان مملکت را بدست گرفتند بی دینی زیاد شد در ضمن شما خودت آقای عبدی از غربزده ها هستید پس اضهار نظر نکن آقای عبدی امثال شما و همفکرانتان سهمی بزرگ در ایجاد انحراف ، تردید و دوگانگی باورهای دینی و حجاب نسل جوان دارید پشت هر چیزی که زور باشه، همین میشه مردم دولت دینی می خواستنددین دولتی حاکم شد این سوال را اگر از یک بچه بپرسن می گوید من هر کاری پدر و مادرم انجام بدهند از آنها یاد میگیرم دین در کشور ما هم همینجوره مردم به مسئولان نگاه می کنند و دین داری را از بالایی ها و مرتبطین با دین یاد می‌گیرند حالا با هر روش و برخوردی یکی ازعللش نظردادن افرادی مثل آقای عبدی هست چون مردم میبینن اینایی که ادعای دین دارن چجوری زندگی مردم رو با شعار و فساد نابود کردن نه احکام باید فدای اخلاق وعدالت شود ونه اخلاق وعدالت فدای احکام. فعلا که جان و مال و ناموس و آبرو و عقل و نظم و عدالت اجتماعی، توسط مدعیان دین از بین رفته و هرروز اوضاع بدتر میشه هر چه علم جلوتر بیاد دین میره عقبتر. اگر دنبال رونق دین هستید مثل طالبان و داعش عمل کنید ادممممم گررررررسنه دین و ایماااان نداره تماااامحالا هی بگید دین و حجاب
دین دیگر کارکرد خود را در جامعه مدرن از دست داده است! و دین کاران دکانداران اند دین دستاویزی برای عده ای برای رسیدن به امیال خودشون شده اغلب مسوولان اصلی آن را روحانیون تشکیل می‌دهند و هر جا کم می‌آورند از اسلام مایه می‌گذارند.