بازدید 24230
پژوهشگر حوزه اقتصادی در گفت‌وگو با تابناک اقتصادی پاسخ داد

کالابرگ یا یارانه نقدی؛ علم اقتصاد چه می‌گوید؟

یک کارشناس اقتصادی معتقد است: اقتصاد رفتاری با کالابرگ موافق‌تر است، اما از نگاه اقتصاد خرد، تجربه نشان داده است هرگونه مداخله از این جنس یعنی کالابرگ یا مداخله قیمتی کارآیی ندارد و به شدت رد می‌شود. منظور از مداخله قیمتی همان قیمت گذاری دستوری است که کاهش رفاه حاصل از این نوع رفتار بسیار زیاد است.
کد خبر: ۱۱۲۴۳۶۵
تاریخ انتشار: ۲۴ خرداد ۱۴۰۱ - ۱۰:۴۷ 14 June 2022

کالابرگ یا یارانه نقدی؛ علم اقتصاد چه می‌گوید؟

تابناک اقتصادی: در حالی که قرار بود سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی، معیشت مردم را بهبود ببخشد، با کسری بودجه ارزی حاصل از اعطای ارز ۴۲۰۰ تومانی، موتور رشد فزاینده تورم سریع‌تر شد و سیاست حمایتی با ارز ۴۲۰۰ تومانی و اعطای یارانه به کالا، تورم را تشدید و سفره مردم را کوچک‌تر از قبل کرد. استقراض از بانک مرکزی و خرید ارز بازار آزاد برای اعطای ارز ۴۲۰۰ تومانی در سال ۱۳۹۹ نیز از موارد دیگری بود که تورم اقتصاد ایران را به رقم کم‌سابقه ۵۰ درصد رساند.

منشا همه این معضلات نیز به سیستم معیوب حمایت از مصرف‌کننده برمی‌گردد، زیرا برای حمایت از مصرف‌کننده، به جای یارانه مستقیم به مصرف‌کننده، یارانه به کالا و به ابتدای زنجیره پرداخت می‌شود و در نتیجه در هر نقطه از زنجیره توزیع، امکان قاچاق یا انحراف وجود دارد.

اعطای یارانه ارزی به ابتدای زنجیره ارز ۴۲۰۰ در دولت روحانی و ارز چندنرخی در کشور ما، چندین بار به وقوع پیوسته است و در هر نوبت نیز بدون پرداخت یارانه برای حفظ معیشت مردم، پایان می‌یافت.

با وجود این دولت سیزدهم، نه تنها معیشت مردم را بازیچه سیاسی‌کاری‌های خود نکرد، بلکه با ارائه برنامه زمان‌بندی مناسب، سازوکار حمایت از سبد معیشت خانوار را تغییر داد و از اعطای ارز چندنرخی در اقتصاد و یارانه به کالاها، یارانه ارزی معیشتی مردم را به مستقیم به خود مردم منتقل کرد.
 
 
امیرمحمد تهمتن پژوهشگر حوزه اقتصادی درباره نقش اعطای ارز ۴۲۰۰ تومانی در ایجاد فساد و رانت در زنجیره تولید کالا به تابناک اقتصادی گفت: شواهد مختلف در دنیا نشان داده است که مدیریت باید از جنس تامین کنندگی باشد و نه مداخله، به این معنا که ما در علم اقتصاد براین باوریم که بازار می‌تواند کار کند و پیامد‌های اجتماعی خوبی رقم بزند، مگر در چند مورد که آن موارد هم استثنا هستند، در واقع اصل بر این است که بازار کار کرده و تامین و بهینه اجتماعی را به هم نزدیک کند.

وی با اشاره به اینکه دولت باید تنظیم گری داشته باشد، گفت: منظور از تنظیم گری مداخله نیست. در علم اقتصاد ما معتقدیم که دولت و حاکمیت باید نقش داور را داشته باشد و قواعد و چهارچوب‌های زمین بازی را برای بازیکنان اقتصادی تعیین کند، اما متاسفانه شرایط پیش آمده در کشور، نتیجه مداخله دولت و حاکمیت است نه تنظیم گری. این مداخله به پشتوانه درآمد‌های نفتی به شکل نگه داشتن دستوری قیمت‌ها بود و رفته رفته با شدت گرفتن تحریم‌ها و بازار کم درآمد نفتی، تصمیمات دولت را به سمت تک نرخی کردن ارز سوق داد، زیرا دولت دیگر توان پاسخگویی برای پایین نگه داشتن قیمت‌ها را نداشت.

تهمتن اضافه کرد: دولت برای اینکه بتواند از نظر مالی یارانه‌های عظیمی که به کالا‌ها و خدمات مختلف از جمله نان، گندم، برق، گاز، آب و... پرداخته می‌شود را تامین کند، پول چاپ کرد که این اقدام در عرصه‌های مختلف اثر منفی گذاشت و مهمترین تاثیر آن هم گرفتن قدرت تصمیم گیری از بخش خصوصی بود.  

وی اضافه کرد: به دلیل وجود مشکلات متعدد، انگیزه سرمایه گذاری در بخش خصوصی کم و باعث شد به رغم وجود پتانسیل‌ها و زیرساخت‌ها در کشور، انگیزه سرمایه گذاری کسب‌وکار‌ها درخارج از کشور بیشتر شود و ما شاهد بهره‌وری پایین نیروی کار و سرمایه و در نهایت خروج و مهاجرت نخبگان از کشور باشیم. در نهایت همه این عوامل دست به دست هم داد و باعث تضعیف و آسیب پذیری تولید در کشور شد.

وی اقدام دولت سیزدهم در سازوکار انتقال یارانه کالا‌های اساسی به خود مصرف کننده را اقدام پسندیده‌ای دانست و افزود: آن شکل یارانه دادن که ما در دولت‌های قبل تجربه کردیم را شاید بتوان در دنیا بی‌نظیر دانست، زیرا نتیجه آن تورم افسار گسیخته فعلی است که رفته رفته آسیب‌های خود را بیشتر آشکار کرده است. اصلاح نظام یارانه، علاوه بر منفعت بردن بیشتر مردم به دلیل پرداخت یارانه مستقیم به آن‌ها، برای رشد تولید و بهره‌وری اقتصاد نیز بسیار مثبت خواهد بود.

تهمتن یارانه را در جهت حمایت از فقرا عنوان کرد و افزود: یارانه یک مکانیسم است که شرایط را برای افراد و اقشار آسیب پذیر و ضعیف‌تر جامعه بهتر و مطلوب‌تر کند، ولی ما شاهد دریافت تمامی قشرها از یارانه ارز ترجیحی و انواع یارانه‌ها  بودیم. باتوجه به ایدئولوژی که حاکمیت و دولت دارد، شاید این اقدام توجیه شود، اما خوشبختانه در این دولت ما شاهد اصلاح در نحوه توزیع یارانه هستیم.

وی در پاسخ به این که آیا یارانه باید به افراد داده شود یا خیر؟ گفت: پرداخت یارانه به افراد از جنبه اقتصاد خرد بهتر است و به جای اینکه دولت در قیمت‌ها دست کاری کند، معادل ریالی و تومنی افزایش قیمت‌ها را به صورت یارانه به مردم بپردازد. علم اقتصاد این حرکت را تایید می‌کند، چون در علم اقتصاد ما بر این باوریم که قیمت‌ها مهمترین عاملی هستند که در بازار اثر می‌گذارند و به هیچ وجه دستکاری در قیمت‌ها نباید اتفاق بیفتد، دست کاری در قیمت باعث می‌شود مصرف کننده و تولیدکننده راه خود را گم کنند و اساسا مکانیزم بازار مختل شود.

تهمتن افزود: هدف سیاست گذاری حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی هدف بسیار مبارکی است، زیرا می‌خواهد اصلاحات اقتصادی انجام دهد تا همزمان با حفظ رفاه مردم، حال اقتصاد را خوب کند، اما آیا به این فکر شده است که رقم یارانه به بهبود معیشت مردم کمک خواهد کرد یا خیر؟ آیا باید به سرپرست خانوار پرداخت شود و یا خانم خانوار؟ زیرا به دلیل کنترل بیشتر هزینه‌ها توسط خانم ها، شاید پرداخت این مبلغ به آن‌ها بیشتر به معیشت کمک خانوار کند.

وی درباره نحوه پرداخت یارانه نقدی به افراد گفت: مهمترین سوال این است که این یارانه به صورت نقدی یا اعتبار پرداخت شود؟ افراد با دریافت اعتبار، می‌توانند وام دریافت کنند تا بتوانند کالای با دوام مثل چرخ خیاطی یا وسیله کشاورزی تهیه کنند که منجر به اشتغال زایی شود. برای بهبود معیشت خصوصا روستائیان بهترین راه کمکی است که منجر به ایجاد اشتغال شود؛ باید به همه این موارد توجه داشت.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: اگر سیاست گذار دغدغه اصلاح اقتصادی همراه با حفظ رفاه مردم را دارد، علوم رفتاری یک نقطه شرط برای آن می‌گذارد که آیا این پرداخت و راهکار‌ها منجر به بهبود شرایط می‌شود یا خیر. اگر این سوال را از یک اقتصاددان نئوکلاسیک بپرسید حتما پاسخ خواهد داد که بله افراد منافع خود را مدنظر دارند و بهترین تصمیم را برای خود می‌گیرند و بهتر است تصمیم گیری و چگونگی خرج شدن آن را به خودشان بسپاریم، اما از دیدگاه علوم رفتاری اینطور نیست و معتقدند که انسان‌ها ممکن است که خطا در انتخاب داشته باشند.

تهمتن با اشاره به ضعف‌های سازوکار کالابرگ الکترونیک و دلایل ارجح دانستن آن گفت: اقتصاد رفتاری با کالابرگ موافق‌تر است، اما از نگاه اقتصاد خرد، تجربه نشان داده است هرگونه مداخله از این جنس یعنی کالابرگ یا مداخله قیمتی کارآیی ندارد و به شدت رد می‌شود. منظور از مداخله قیمتی همان قیمت گذاری دستوری است که کاهش رفاه حاصل از این نوع رفتار بسیار زیاد است.

وی تصریح کرد: علم اقتصاد نشان می‌دهد که اعطای سهمیه و یا سهمیه بندی به صورت کالابرگ باعث می‌شود رفاه مطلوب و مورد نظر به وجود نیاید. قیمت‌ها در مسیر صعودی حرکت می‌کنند و دادن کالابرگ به بهترشدن شرایط کمک نمی‌کند. معتقدم بهترین راه اصلاح ارز ۴۲۰۰ تومانی، اعطای یارانه به شکل اعتبار است که درباره آن توضیح دادم.
 
سلام پرواز
خیرات نان
بلیط اتوبوس
تبلیغات تابناک
اشتراک گذاری
برچسب ها
مطالب مرتبط
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۱
در انتظار بررسی: ۴۳
انتشار یافته: ۲۱
حقوق بازنشستگی امده بدون افزایش
چرا؟؟؟؟
افزایش خرداد را ادعا می‌کنند نا ۲۵ خرداد
افزایش فروردین و اردیبهشت را تیر و مرداد
خجالت داره این گونه عمل کردن
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۵:۵۳ - ۱۴۰۱/۰۳/۲۴
علم اقتصاد می گوید هیچ کدام
رابطه عادی با دنیا
تخته کردن درب 10 هزار شعبه بیهوده بانکی و فرستادن کارمندان آنها به خانه
صفر کردن سود بانکی
آتش زدن چاپخانه پول بانک مرکزی
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۶:۰۵ - ۱۴۰۱/۰۳/۲۴
سهم مردم از ثروت ملی باید بصورت نقدی آن هم به، همه مردم داده بشه ، ثروت ملی مثل ارث پدر میمونه باید بصورت مساوات بین ورثه تقسیم بشه
دولت به جز افزایش هر روزه قيمتها کار دیگه ای انجام داده ؟
علم اقتصاد می گوید مردم کشوری با منابع طبیعی و ثروت مانند ایران، باید حداقل مانند مردم امارات رفاه داشته باشند نه کوپن و افزایش روزانه قیمت ها
یارانه که وضعیتش مشخصه بهر حال با این مقدار غیرواقعی کمکی به کسی نمی کنه کالابرگ هم کاری نمی کنه چون اونایی که در راس تصمیم گیری هستند توان و علم استفاده صحیح از ان را ندارند فقط یک نمایش و یک کار مقطعی را می خواهند انجام دهند اینکار نیاز به هزاران ساعت کارکارشناسان واقعی و دانشمند داره برنامه ریزی طولانی مدت لازم داره چطور در عرض چند ماه انهم کسانی که سابقه مرتبط اصلا نداشته و یا اطلاعات سطحی دارند این شرایط را بمردم تحمیل می کنند؟!!
كالا برگ يا يارانه نقدي ؟ علم اقتصاد چه مي گويد ؟!
--------------
-- ها ؟ ... حسين آقا ؟ ... نظرت چيه ؟ .. كالا برگ يا علم اقتصاد ؟ ... كدام يكي ؟
-- معلومه برادر ! هر چه كه علم اقتصاد بگه من در بست قبول دارم ! بي برو بر گرد ! فرمايش علم اقتصاد مطاعه ! ... تاكيد مي كنم كه علم اقتصاد ، نه هر اقتصاد داني ! ... أخه ميدوني حبيب آقا اقتصاد دان داريم تا اقتصاد دان ! بعضي از اقتصاد دانها كه اقتصاد را خراب مي كنن ، مي خوان ابروي علم اقتصاد را درست كنن يهو ميزنن چشمش را هم كور مي كنند ، از اين نوع افراد زياد داريم ! در همه زمانها و مكانها ! من ميگم اقتصاد داني مثل مرحوم « آدام اسميت » باشه كه ميگن پدر علم اقتصاد بوده !! ...چند تا علم اقتصاد باشن كه اگر پدر علم اقتصاد نباشند ، حداقل فرزندش باشن ؟ بله ؟.. حبيب آقا ؟!
اساس و قلب اقتصاد وابسته به نظام مالیاتی است
مالیات باید با توجه به سودی که کسب می شود انجام شود و همه چیز در آن خلاصه شود حتی یارانه ها و کمک های نقدی و غیر نقدی دولت تا هزینه های سرباری کاهش یابد
بطور عرف باید ۲۰ درصد حاصل از سود کسب و کارها به مالیات اختصاص یابد اما دولت در عمل و پنهانی بیش از ۲۰ درصد مالیات می گیرد و توجهی هم به سود ندارد
بطور نرمال و طبیعی یک کالا هنگام عرضه و فروش ۲۰ درصد سود به آن تعلق می گیرد و اگر دولت ۲۰ درصد از سود حاصله را برداشت کند در واقع هنگام فروش کالا دولت باید ۴ درصد از مبلغ فروش را مالیات بگیرد اما چرا دولت مالیات ارزش افزوده ۹ درصد حاصل از فروش کالا می گیرد و در کنار آن مالیات سالیانه هم می گیرد بسیار بالا و غیر منطقی است و باعث هم فرار مالیاتی و ضربه به اقتصاد می شود و لذا می بینیم که در یک جای اقتصاد ورشکستگی و در جای دیگر رانت و سود بادآورده داریم که باعث فاصله طبقاتی و ضربه به تولید و اشتغال می شود

اگر از لحاظ شرعی بخواهیم به موضوع نگاه کنیم خدا در قرآن اشاره دارد به این موضوع که اگر از چیزی و یا تجارتی سودی کسب کردید باید بدانید که ۲۰ درصد سود (توجه کنید ۲۰ درصد سود نه ۲۰ درصد کل فروش) از آن بیت المال است که باید مصرف عموم مردم و درراه ماندگان و محتاجان و کم کردن فاصله طبقاتی شود
و ملک و دارایی که ۲۰ درصد سود آن مالیات داده شده است نباید مشمول مالیات مجدد شود مگر آنکه مجددا سودی از آن کسب شود و باید توجه کنیم که افزایش کالا بخاطر تورم و کاهش ارزش پول ملی سود تلقی نمی شود و نشانه راکت بودن و حفظ ارزش دارایی است
دلارهای راکت و واقع در گاوصندوق ها نشانه بدی برای اقتصاد کشور است و این موضوع خواست کسانی است که دلار را بر دنیا حاکم کرده اند و یکی از سیاست های پنهان آنها راکت کردن این دلارها در بین جهان سومی ها است تا بتوانند نقدینگی کشور خودشان را کاهش و تورم را کنترل کنند و پول و دلار بدون پشتوانه بیشتری چاپ و از آن سود و جنگ افروزی های بیشتری برپا کنند
دولت باید کاری کند که با سیاست های تشویقی و سود دلاری این دلارها از این گاوصندوق ها خارج و در توسعه کشور قرار گیرد
پاسخ ها
ناشناس
| United States of America |
۱۳:۲۱ - ۱۴۰۱/۰۳/۲۴
هیچ دلاری در گاوصندوق نیست
گول اصطلاحات و خالی بندی های امثال همتی را نخورید
اصطلاح دلار خانگی را هم اقای نوبخت جا انداخت در سال ۹۱ بعد از جهش ارزی دوره آقای احمدی نژاد
مردم اوضاعش مناسب نیست
نکته ای که هست هر فردی یک پس انداز با ارزش دارد اعم از طلا و با دلار منتهی به هیچ عنوان ان را به داخل کارهای تجاری نمیبرد چون برای یک وقت اضطراری اش ان را(آقایون آمدند جمعیت ۸۵ میلیونی ایران را ضربدر اندوخته مثلا 2۰۰۰ دلاری هر فرد کرده اند و ادعا می‌کنند فلان رقم ارز خانگی)
ایشون همچین دفاعی از عملکرد دولت نکرده که شما در مقدمه آوردید؛ فقط گفته یک سیاست دولت از سیاست مشابه دولت قبلی بهتره. از بقیه‌ش انتقاد کرده؛ اینم بگید.
آدم عاقل لقمه را دور سرش نمی‌چرخاند! آدم عاقل به فکر نتیجه هست. چند دهه است که داریم یارانه پرداخت می‌کنیم. تا الآن به جز فقر و فلاکت چه چیزی نصیبمون شده؟ از این همه پرداخت یارانه به اشکال مختلف که برخی از اونها مثل ارز ۴۲۰۰ تومانی و اخیراً طرح کالابرگ که فقط باعث فساد و دزدی هستند، چه نتیجه‌ای حاصل شده؟
کار عاقلانه اینه که یارانه‌ها به طور کامل حذف بشود. به جای پرداخت یارانه، دولت و مسئولین به فکر سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و ایجاد فضای مناسب برای کار و فعالیت سالم باشند. مردم باید خودشون کار کنند و خرج خودشون را دربیاورند. این‌جوری هم پیشرفت حاصل میشه و هم فساد نداریم و هم هیچکسی احساس نمی‌کنه حقش ضایع شده.
چه اقتصاد دان هایی !؟
به دلایل زیر کالابرگ بهتر از یارانه نقدی است:
۱. با تخصیص کالابرگ برای کالاهای اساسی، قدرت چانه زنی دولت در خرید این کالاها از برندهای مورد نظر افزایش می یابد و با هزینه کمتری قادر به خرید مایحتاج اساسی مردم خواهد بود.
۲. هدف اصلی از استراتژی های یارانه نقدی و کالابرگ، جلوگیری از قاچاق (افزایش تقاضا) و پاسخ به کمبود عرضه است. با تخصیص کالابرگ به هر قلم از کالاهای مورد نیاز، عرضه و تقاضای واقعی ان قلم کالا تنظیم می شود ولی یارانه نقدی، عرضه و تقاضای کالاهای جانشین آن کالا را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. برای مثال، یارانه نقدی برای جبران قیمت گندم، می تواند منجر به افزایش تقاضای برنج به عنوان کالای جانشین گردد و این باعث افزایش بیشتر قیمت برنج نبز می گردد در صورتی که تغییر قیمت برنج اصلا هدف گذاری نشده بوده است.
اگه به نظرات این کارشناس خوب دقت شود معضل فعلی ناشی از کمبود ورود ارز به کشور هست حال علت کمبود ارز چیه نبود تجارت گسترده کشور با این همه منابع با دنیا هست حال بماند که بخشی از همین ارزی که به سختی تامین میشه به راحتی در کشورها افریقایی و اروپایی و آسیایی برای اموری هزینه میشه که هیچ آورده اقتصادی برای مردم کشور نداره مهم اینه که همه مسئولان میدانند مشکل کجاست ولی جرات مصالحه nدر راستای منافع اقتصادی مردم ایران رو ندارند
علم اقتصاد میگوید مسئولین اقتصادی کشور را به دریا بریزید !!
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۴:۰۹ - ۱۴۰۱/۰۳/۲۴
بهترین کامنت
پرداخت یارانه نقدی به صورت موقت ،برای رهایی اقتصاد از رانت های دولتی و اعمال نظر بنگاه های اقتصادی درسیاست های اقتصادی بسیار بهتر از چرخه بیمار ومعیوب کالابرگ است که سالهاست تاریخ مصرف آن گذشته است
یارانه نقدی بهتره.
یارانه نقدی مردم ایران را به تشویق جهت تولیدات مواد غذایی میکند.
اینجوری روستاییان در تولید محصولات کشاورزی خود کفا میشوند.
من خانمی را میشناسم که از ۵۰ متر مربع زمینِ کنار خانه خود که قبلاً بلا استفاده بود، اکنون آن را تبدیل به پرورشِ چند تا مرغ کرده و از ته مانده غذاهای همسایه ها به عنوان غذای مرغ استفاده میکند و از هیچ "دان مرغ" یا خوراک طیور استفاده نمی کند و بقیه همسایه ها نیز از تخم مرغ و گوشت این مرغ ها، بهره می برند.
در مورد کدوم علم اقتصاد صحبت میکنه؟؟؟؟؟؟
علم اقتصاد رو گذاشتن کنار و از علم هردمبیلی استفاده میکنند . البته همشون دکترای علم اقتصاد دارند . به این نتیجه رسیده اند که مطالبی که اینا در دوره تحصیلات عالیه و تکمیلی خوانده اند بهتر جواب میده و اصولا علم اقتصاد کلاسیک به درد نمیخوره
فقط فقط یارانه نقدی،،،،،
برچسب منتخب
# ماه رمضان # عید نوروز # جهش تولید با مشارکت مردم # دعای روز هجدهم رمضان # شب قدر