پرتاب ماهواره به مدار ۳۶ هزار کیلومتری تا سال ۱۴۰۴
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، مرتضی براری در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما با بیان اینکه مدار ۳۶ هزار کیلومتر مدار راهبردی وکلید موفقیت کشور در حوزه نظامی، اقتصادی و امنیتی است افزود: نقشه راه صنعت فضایی کشور قرار دادن ماهواره در مدار ۳۶ هزار کیلومتری در بازه زمانی ۱۰ ساله است، اما رئیس جمهور تأکید دارد این زمان کاهش یابد و ما به رغم پیچیده بودن این مسیر همه تلاش خود را انجام می‌دهیم که در زمان کوتاه تری به این مدار دست یابیم.
وی گفت: بسیاری از طراحی‌ها و فناوری‌ها را برای رسیدن به این مدار آغاز کرده ایم و اکنون طراحی پایگاه این پرتاب کامل شده و به سرعت ساخت آن آغاز می‌شود.
براری افزود: در زمینه ماهواره بر نیز برای فرستادن ماهواره به این مدار تحقیقات آغاز شده است و بلوک انتقال مداری سامان آزمایش‌های نهایی خود را می‌گذراند.
وی گفت: این بلوک، ماهواره را از مدار ۴۰۰ کیلومتر به مدار ۷ هزار کیلومتر، سامانه دوی آن ماهواره را از ۴۰۰ کیلومتر به ۱۰ هزار کیلومتر و در نهایت ماهواره را به مدار ۳۶ هزار کیلومتر منتقل می‌کند.
براری تأکید کرد: تلاش می‌کنیم در سریع‌ترین زمان به این مدار دست یابیم.
وی گفت: از سال ۹۵ برنامه‌های فضایی، بخش بخش شد و هر دستگاه برنامه خود را به طور مستقل انجام می‌دهد و کشور بدون برنامه جامع فضایی بود.
براری با بیان اینکه در شورای عالی فضای مجازی ۹ عضو حقوقی از جمله رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح، رئیس سازمان صدا و سیما، رئیس سازمان برنامه و بودجه و وزرای علوم، صنعت، راه، ارتباطات و دفاع و ۳ عضو حقیقی وجود دارند، افزود: اکنون تکلیف همه این دستگاه‌ها مشخص شده و همه برنامه شفاف دارند.
وی گفت: رئیس جمهور تأکید دارد سند جامع ۱۰ ساله فضایی کشور دوباره تدوین و در جلسه اسفند این سند بررسی و تصویب شود.
براری افزود: اکنون برنامه فضایی کشور تا پایان سال ۱۴۰۱ تدوین شده و زمان پرتاب ماهواره‌ها تا پایان سال مشخص است.
وی گفت: باید زمینه ورود بخش خصوصی را به صنعت فضایی فراهم کنیم، زیرا از نظر نیروی متخصص در منطقه رتبه نخست و در دنیا رتبه ۱۱ تا ۱۳ را داریم و متخصصان بسیار ارزشمندی در کشور هستند.
براری افزود: ایجاد زمینه اشتغال موجب می‌شود نیروی متخصص بیشتری در دانشگاه‌ها پرورش یابد.
وی گفت: زیرساخت‌های بسیاری از خدمات در دنیا در حال انتقال به فضاست مانند توسعه منظومه‌های ماهواره‌ای که نسل پنجم ارتباطات سیار و اینترنت پهن باند به آن بستگی دارد و کل اقتصاد این بخش را جذب می‌کنیم.
براری افزود: البته کشور‌هایی در حال ایجاد منظومه‌های ماهواره‌ای برخلاف معاهدات سازمان ملل و در پی تسلیحاتی کردن فضا و انتقال سامانه‌های نظامی به مدار‌ها هستند.
وی گفت: کشور‌های توسعه یافته به شدت در پی محدود کردن دسترسی دیگر کشور‌ها به فضا هستند، زیرا هر جا عرصه اقتدار باشد آن‌ها می‌خواهند دیگران را محدود کنند.
براری افزود: از جمله مصوبات جلسه شورای عالی فضایی، فعال کردن دیپلماسی فضایی و حضور مؤثر در سازمان‌های بین المللی برای جلوگیری از ایجاد این محدودیت‌ها بود.
وی گفت: با توجه به اینکه عرصه فضایی، موتور محرک علم فناوری است نخواهیم گذاشت جلوی توسعه کشور‌ها در عرصه فضایی گرفته شود.
براری افزود: به عنوان نمونه امریکا در سال ۱۹۶۱ و در بدترین شرایط اقتصادی هیجده و نیم میلیارد دلار در صنعت فضایی سرمایه گذاری کرد.
وی با بیان اینکه در چرخه صنعت فضایی، فناوری‌ها داخلی است گفت: دقت تصویر در نخستین ماهواره تصویربرداری‌ای که ساختیم هزار متر به صورت سیاه و سفید بود و امروز ماهواره‌ای ساخته ایم که وضوح تصویر در آن ۵ متر به صورت سیاه و سفید است و ساخت دوربین با وضوح ۵ متر به صورت رنگی را آغاز کرده ایم.
براری با بیان اینکه فناوری فضایی بسیار پیچیده است و ماهواره باید در حدود یک ساعت و نیم اختلاف دمای ۳۰۰ تا ۴۰۰ درجه‌ای را تحمل و در امواج مغناطیسی فعالیت کند افزود: در یکی از ماهواره‌های ما ۶۴ هزار قطعه به کار رفته است.
وی اضافه کرد: ۸۷ زیرسیستم در بخش ماهواره وجود دارد که ۸۲ زیرسیستم به طور کامل بومی است و ۵ زیرسیستم نیز در برنامه دو ساله بومی سازی می‌شود.
براری گفت: ۷۶ درصد صنعت فضایی در دنیا در اختیار بخش خصوصی است و تلاش می‌کنیم نقش بخش خصوصی را در برنامه فضایی کشور پررنگ کنیم.
وی افزود: اکنون کنسرسیومی از شرکت‌های دانش بنیان خصوصی برای ایجاد منظومه‌های ماهواره‌ای و طراحی و ساخت آن‌ها ایجاد شده است.
براری گفت: در لایه اپراتوری نیز بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در حوزه ماهواره‌های سنجشی و مخابراتی ابراز علاقه کرده است.
وی افزود: در حوزه بالادست برخی شرکت‌های خصوصی توانایی ساخت ماهواره را دارند.
براری گفت: اکنون توانایی پایش اطلاعات ماهواره‌ای در بخش‌های مختلف را داریم که نمونه آن پایش دشت مغان در زمینه مصرف سموم و صرفه جویی ۵ میلیارد تومانی استفاده از سموم در این عرصه بود.
وی افزود: حتی می‌توانیم به کشاورزان میزان رطوبت زمین آن‌ها را گزارش دهیم و درباره آب‌های سطحی مدیریت مصرف آب، بحث جنگل کاری و ... نیز به دستگاه‌های گوناگون گزارش ارائه دهیم.
براری گفت: در فناوری فضایی از متخصصان بومی در صنعت بالادست و پایین دست استفاده و روزانه با کمک شرکت‌های دانش بنیان داده‌های فضایی را رصد می‌کنیم.
وی افزود: اکنون یک شرکت دانش بنیان با پایش ۶۰ هزار هکتار زمین کشاورزی به صاحبان آن خدمات ارائه می‌دهد.
براری گفت: در برخی کشور‌ها بهره وری کشاورزی با استفاده از صنعت ماهواره ۲۰ درصد افزایش یافته است.
وی افزود: اکنون ۴۰ شرکت استارت آپ در حوزه آب و هوایی در کشور فعال هستند.
براری گفت: اقتصاد ماهواره‌های تصویربرداری در دنیا ۴۲ و چهار دهم میلیارد دلار به صورت مستقیم و ارزش افزوده آن ۷ برابر این رقم است.
وی افزود: همه تلاش ما پیشرفت متوازن در بالادست و پایین دست صنعت فضایی است.
براری گفت: ارتفاع ۸۵ کیلومتری به بالا، فضا و پس از آن فاصله ۸۵ تا ۲۰۰ کیلومتر زیرمداری محسوب می‌شود که صنعت حمل و نقل از این مدار استفاده می‌کند.
وی با بیان اینکه از ۲۰۰ کیلومتر تا ۲ هزار کیلومتر مدار لئو و از ۲ هزار کیلومتر تا ۳۶ هزار کیلومتر مدار مئو و ژئو نام دارد افزود: تاکنون ۴ ماهواره امید، نوید، فجر و رصد را در مدار ۳۰۰ کیلومتری قرار داده ایم و سال گذشته نیز ماهواره نور در مدار ۴۳۰ کیلومتری قرار گرفت.
براری گفت: همه تلاش ما این است که در سریع‌ترین زمان در مدار ۵۰۰ تا هزار کیلومتری که بیشترین فعالیت ماهواره‌ها در فضا در این ارتفاع است حضور یابیم.
سید احمد حسینی سخنگوی گروه فضایی وزارت دفاع نیز در این برنامه گفت: صد کشور در فضا ماهواره دارند که از این تعداد ۵۰ کشور ماهواره می‌سازند و فقط ۱۰ کشور توان پرتاب ماهواره‌ها را دارند.
وی با بیان اینکه بیشترین اقتصاد در پایین دست صنعت فضایی قرار دارد افزود: گلوگاه صنعت فضایی بحث پرتاب و پرتابگر است و اگر پرتاب را تثبیت نکنیم دیگر فعالیت‌های ما ابتر می‌ماند.
حسینی گفت: تمرکز در زمینه پرتاب از اوایل دهه ۸۰ در کشورمان آغاز و با طرح ماهواره بر سفیر تعریف شد و در بازه زمانی کوتاه به نتیجه رسید.
وی با بیان اینکه در ۱۴ بهمن ۸۷ نخستین ماهواره بومی کشور با نام امید با پرتابگر سفیر در مدار قرار گرفت افزود: پس از آن ۴ ماهواره دیگر را در مدار قرار دادیم و تعدادی پرتاب تحقیقاتی نیز انجام شد.
حسینی گفت: ناموفق بودن پرتاب‌ها در صنعت فضایی طبیعی است و به عنوان نمونه در دهه ۱۹۵۰ امریکا در یک سال ۱۰ پرتاب ناموفق داشت و کره جنوبی نیز اخیراً پرتابگر بومی خود را که بیش از ۱ میلیارد دلار برای آن هزینه کرده بود به فضا فرستاد، اما ماهواره در مدار قرار نگرفت.
وی افزود: باید به دفعات، پرتاب‌های آزمایشی انجام و ماهواره بر تثبیت شود که بتوان با آن ماهواره را در فضا قرار داد.
حسینی گفت: پس از ماهواره بر سفیر که حداکثر ۵۰ کیلوگرم محموله حمل می‌کرد ماهواره بر سیمرغ ساخته شد که ۴ برابر سفیر بود و موتور استارت آن می‌تواند ۱۴۴ تن وزن را بلند کند در حالی که وزن خود ماهواره ۸۰ تن است.
وی افزود: در دنیا ۶ کشور در کلاس ماهواره بر سیمرغ پایگاه فضایی دارند و پایگاه فضایی ما به نام حضرت امام (ره) به صورت کاملا بومی و بدون هیچ مشاوره خارجی و حتی بدون یک بازدید یا یک برگ اطلاعات ساخته شد.
حسینی گفت: اکنون به صورت کاملا بومی هم ماهواره و هم پایگاه پرتاب را طراحی می‌کنیم و می‌سازیم.
وی افزود: صنعت فضایی کشور سرریز فناوری و تجربیات صنایع موشکی ماست و این موضوع موجب شده است در صنعت فضایی راه‌های میانبُر را به دست آوریم.
حسینی گفت: برخی کشور‌ها از پرتاب ماهواره به فضا تا رسیدن آن به مدار ۳۶ هزار کیلومتر ۴ ـ ۵ سال فاصله داشتند، اما برخی نیز ۱۵ سال زمان برده است.
وی افزود: دانش و نیروی انسانی برای صنعت فضایی اکنون در اختیار ماست بلکه در چند سال اخیر به حوزه فضایی بی مهری شد به طوری که در دانشگاه‌ها رشته هوافضا برای ورودی‌های جدید جذابیت نداشت.
حسینی گفت: اکنون ظرفیت کافی و زیرساخت‌های لازم برای صنعت فضایی مناسب و تنها مسأله، حمایت و منابعی است که باید برای ورود شرکت‌های دانش بنیان به صنعت فضایی اختصاص دهیم.
وی افزود: ماهواره سازی در شبکه بزرگی از شرکت‌های دانش بنیان و دانشگاه‌ها انجام می‌شود که اگر منابع تأمین شود می‌توانیم به فعالیت‌ها شتاب دهیم.
حسینی گفت: موازی کاری‌ها به رغم کمبود منابع در دوران رخوت صنعت فضایی وجود داشت و به عنوان نمونه در حوزه ماهواره‌های سنجشی چند مرکز مشغول بودند در حالی که یکی از حوزه‌ها ماهواره‌های سنجشی است.
وی افزود: با برنامه یکپارچه‌ای که تدوین شده است این مسأله حل می‌شود و باید به حوزه تثبیت پرتابگر‌ها توجه جدی کنیم.
حسینی گفت: در همه دنیا پایگاه‌های فضایی به طور کامل تحت رصد و شناسنامه دار هستند و فعالیت آن‌ها آشکار است.
وی افزود: حتی مونتاژ ماهواره بر‌ها نیز در این پایگاه‌ها انجام می‌شود و هیچ کدام از تجهیزات آن‌ها برای مسائل جنگی نیست و موضوع به طور کامل صلح آمیز است.
حسینی گفت: کشور‌های غربی، چون با پیشرفت و توسعه ملی ما مخالف هستند در صنعت هسته‌ای بهانه جویی می‌کنند.
وی افزود: اکنون امریکایی‌ها نیروی نظامی فضایی ایجاد کرده اند و اهمیت مسائل نظامی و امنیتی در فضا کم نیست و کشور‌ها به این سمت حرکت می‌کنند.
حسینی گفت: دقیق‌ترین اندازه گیری‌ها و بهره برداری از سامانه جی. پی. اس برای حوزه نظامی امریکا استفاده می‌شود و لایه‌های بعدی را برای بخش‌های تجاری استفاده می‌کنند.
وی افزود: اگر در آینده کشوری در فضا حضور نداشته باشد نمی‌تواند امنیت ملی خود را به صورت کامل پوشش دهد.
حسینی گفت: باید منابع در صنعت فضایی به صورت اثربخش و چند بعدی استفاده شود.
وی افزود: ماهواره مصباح را با ایتالیا همکاری کردیم، اما پرتاب نشد و ماهواره سینا را روس‌ها در سال ۸۴ پرتاب کردند، اما در اختیار ما نگذاشتند.
حسینی گفت: در حوزه فضایی از همکاری بین المللی استقبال می‌کنیم، اما منتظر کمک دیگران نیستیم و با ظرفیت‌های داخلی به نقطه‌ای که باید برسیم می‌رسیم.
