ابزارهای ایران برای استفاده از دیپلماسی نوروزی
به گزارش تابناک به نقل از خبرآنلاین، بهرام امیر احمدیان در خصوص ابزارهای موجود برای بهره گیری از دیپلماسی نوروزی گفت: باید انتشاراتی موجود باشد تا راجع به این ویژگی ها صحبت شود. ایجاد شبکه تلویزیونی در زمان نوروز به منظور مبادله برنامه ها می تواند یک گام مهم باشد. در این بین ممکن است برخی از محتواها با اصول ما سازگاری نداشته باشند اما جنبه های دیگری نیز موجود هستند که می توان به آنها پرداخت. تولیدات تلویزیونی ایران مانند سریالهایی که در سالهای قبل ساخته شده می تواند در اختیار دیگر کشورها قرار گیرد. یا از همه مهمتر اینکه برنامه های مشترک تولید کنیم. موضوعاتی که در دیپلماسی فرهنگی به کار گرفته می شود می تواند امتیازات دیگر اقتصادی را برای کشورها فراهم آورد. همانطور که اشاره کردم نوروز تنها به جنبه های فرهنگی منتهی نمی شود بلکه ابعاد اقتصادی آن نیز از اهمیت بسزایی در روابط کشورها برخوردار است که در نهایت می تواند جنبه های سیاسی را نیز در بر بگیرد. از این منظر نگاه به نوروز نگاه به پدیده ای است که وحدانی بوده و پرستش یزدان پاک با توجه به سفره هفت سین و نعماتی که خداوند به ما اعطا کرده هسته اصلی آن را شکل می دهد. به قول زرتشت که می گوید کسی که گندم می کارد راستی می افشاند، در دین مبین اسلام نیز پیامبر بزرگ اسلام (ص) نیز می فرمایند «نان را گرامی بدارید». گندم و سبز کردن آن فلسفه زیبایی دارد و باید این سمبل ها و مناسک را در نوروز پاس بداریم. اگر به آنها توجه نکنیم دیگر چیزی از نوروز باقی نمی ماند. جنبه های سمبلیک و نمادین به علاوه جنبه های عملی نوروز می تواند موجبات همگرایی منطقه ای را نیز فراهم بیاورد. ملت های همسایه ما در این برهه زمانی تشنه آن هستند تا ببیند چگونه می توانند به یکدیگر نزدیک شوند و همکاری های خود را بسط و گسترش دهند. برای نزدیک شدن به کشورها نیازمند آن هستیم تا رفت و آمدها تا حد ممکن تسهیل شود. زمانی که در کشورهای همسایه حضور داشتم از نزدیک شاهد برگزاری مراسم، جشن ها و مناسک بودم که همگی بسیار ارزشمند و قابل احترام هستند. مراسم فرهنگی قابل ستایشی که در آن هیچ نمادی از کفر و بی دینی دیده نمی شود. حتی امام جعفر صادق (ع) همواره تأکید داشتند که مراسم نوروز باید حفظ و حراست شود. یکی دیگر از مسائلی که باید آن را مدنظر داشته باشیم این است که برگزاری مراسم نوروز هیچ تضادی با شعائر دینی ما ندارد و لازم است که هر چه بیشتر بدان توجه شود. ضمن اینکه باید تأکید داشته باشیم و مطرح کنیم اگر این جشن از هزاران سال گذشته تا کنون پابرجا مانده است و با تداوم یافتن روز به روز پایه های آن قوی تر و محکم تر می شود جنبه های فرهنگی و انسانی آن موجب شده است. به همین دلیل است که ثبت نوروز به عنوان یک میراث ناملموس فرهنگی در یونسکو به ثبت رسیده و روز اول فروردین در تقویم این سازمان را به عنوان روز جهانی نوروز می شناسند و کشورهای دیگر نیز آن را پذیرفته اند. زمانی که تعداد زیادی مهاجر از منطقه ما به سمت اروپا رفتند آداب و رسوم خود را به آن کشورها معرفی و برگزار می کنند که یکی از آن مراسم و آیین ها که جنبه های تصویری، سینماتیک و عبادی دارد و همگی در آن مستتر هستند، و اینها همه مراسم نوروز است.
این کارشناس افزود: نوروز از آنجا یک عید شناخته شده و جهانی است که حتی شهرت آن در کاخ سفید نیز رفته است و از آنجایی که ایرانیان مقیم در ایالت های مختلف آمریکا زندگی می کنند به نیابت از آنها در کاخ سفید سفره ای هفت سین چیده می شود. نباید به این موضوع از جنبه های سیاسی نگاه کرد بلکه جنبه های فرهنگی و دیپلماسی فرهنگی آن مطرح است که خواستار نمایش آن هستند. اگر شاهد آن هستیم که در کشورهای بازمانده از اتحاد جماهیر شوروی، پنج کشور آسیای مرکزی به اضافه جمهوری آذربایجان عید باستانی نوروز جشن گرفته می شود به دلیل دولت های آن کشور است که در این بین نقشی اساسی را ایفا می کنند. شهرها تزئین می شوند، مراسم مختلف مانند آتش بازی برگزار شده و سفره های هفت سین در مناطق مختلف چیده می شوند که جلوه زیبایی به شهر می دهد.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه باید از این آیین فرهنگی - انسانی برای همگرایی بیشتر بین کشورها در منطقه بهره ببریم اضافه کرد: فقط کافی است تا ما بخواهیم. البته به شرط آنکه بخواهیم در داخل نیز این دیپلماسی را رعایت کنیم. به جای آنکه «سال نو» گفته شود باید این فرهنگ جا بیفتد که به آن «عید نوروز» بگوییم. به جای اینکه شهرداری تهران در بیلبوردها «جشن بهار» بنویسد باید بنویسد «عید نوروز»، «جشن نوروز» و نوروز را تداعی کند. بهار یک فصل است که شامل سه ماه یعنی نود روز است. اما جشن نوروز تنها دو هفته است. پس ضرورت دارد تا جشن نوروز و یا عید نوروز با دیگر عبارات جایگزین شود. در هیچ یک از کشورهای منطقه که نوروز را همچون جشن ملی گرامی می دارند شاهد نیستم که به آن «جشن بهار» بگویند. به بیان دیگر وقتی شهرداری تهران از کلمات دیگر استفاده می کند در واقع این آیین را زیر پا می گذارد. در مورد «سیزده بدر» نیز چنین است و نباید بگذاریم نامش تغییر پیدا کند. کاربرد واژه «جشن طبیعت» بجای سیزده بدر در اینجا معنی ندارد چرا که طبیعت همیشه وجود دارد و در زمستان نیز طبیعت وجود دارد. تمام فصل ها و روزهای خداوند از زیبایی خاص خود برخوردار است و باید پرسید چرا که هنگامی که به «سیزده بدر» می رسیم از آن به عنوان «روز طبیعت» یاد می کنند؟! گویی عنادی در این بین وجود دارد.
وی در پایان با انتقاد از کسانی که معتقدند عید غدیر باید جایگزین عید نوروز شود گفت: عید نوروز برای خود تقویمی شمسی است و عید غدیر به صورت چرخشی در حال تغییر است. ضمن اینکه به اهمیت دیپلماسی نوروزی و فرهنگی اشاره کردیم و گفتیم که خواستار همگرایی بیشتر با دیگر کشورهایی هستیم که نوروز را جشن می گیرند تا از منافع اقتصادی، سیاسی و غیره آن بهره مند شویم. درست نیست که ما عنصری وحدت بخش را نادیده گرفته و آن را کنار بگذاریم. این در حالی است که ما مسلمانان شیعه «عید سعید غدیر خم» را نیز جشن می گیریم و برای شیعیان بسیار عزیز و مبارک است. اما جایگزین کردن آن با عید نوروز به هیچ وجه نمی تواند اقدام درستی باشد. ما در ایران هم سنت های ایرانی و هم سنت های اسلامی را با یکدیگر داریم. ما به همه عناصر تا کنون احترام گذاشته و خواهیم گذاشت، چرا که هیچ یک از آنها با هم مغایرتی ندارند. وقتی از حضرت علی (ع) صحبت می کنیم و می گوییم یا علی مدد از او می خواهیم که یاری گر ما باشد. در عین حال ملتی هستیم که نوروز را نیز جشن می گیریم. پس نمی توان گفت که نوروز را نباید جشن گرفت و تنها اعیاد اسلامی جشن گرفته شود. ایران ملتی است که به هر دو ایام احترام خاص دارد، ما هم ایرانی هستیم و هم مسلمان. به عبارت دیگر «ایرانی مسلمان» هستیم و نه «مسلمان ایرانی». به این دلیل که ما از ابتدا سرزمین داشتیم و در آن ادیان متفاوتی ظهور کرده اند. سرزمینی که پذیرای زرتشت و سپس دین اسلام بود. بنابراین اسلام یک اندیشه، دین مبارک و ایدئولوژی محسوب می شود که ایرانی های بسیاری از آن استقبال کردند و به آن گرویدند. از همین رو می گوییم ایران اسلامی نه اسلام ایرانی به خاطر اینکه اسلام ایرانی یک عبارت دیگر با معنای متفاوت دیگر است. در افغانستان و پاکستان که همسایگان نزدیک ما هستند عید نوروز جشن گرفته می شود. در ترکمنستان، تاجیکستان، قزاقستان، قرقیزستان و جمهوری آذربایجان و حتی ترکیه نیز جشن بر پا می شود. در بحرین شیعیان جشن می گیرند، در عراق و اقلیم کردی نیز همینطور. استفاده از ظرفیت های دیپلماسی نوروزی می تواند پیوندهای ناگسستنی بین ایران و این کشورها به وجود آورد. عناصری که دیپلماسی نوروزی را تقویت می کنند نباید تضعیف بلکه مستحکم تر کرد چرا که موجب تقویت دیپلماسی عمومی نیز خواهد شد و به سیاست خارجی ما نیز کمک خواهد کرد. هر کشوری که از چنین ویژگی منحصر به فردی برخوردار است باید به خود ببالد و نهایت بهره را از آن ببرد.
