پانتومیم یکی از پایه‌هایی است که دیگر پایه نیست!

فرانک آرتا در شرق نوشت: به‌ تازگی برنامه‌ای تحت عنوان «عصر جدید» از شبکه سوم سیما پخش می‌شود که بحث‌های زیادی را در شبکه‌های مجازی و میان مخاطبان به راه انداخته است. اولین قسمت این برنامه به تهیه‌کنندگی «احسان علیخانی» ۲۷ بهمن 1397 پخش شد. این برنامه در قالب مسابقه، قصد کشف استعداد‌ها را دارد و داوران آن رؤیا نونهالی، امین حیایی، آریا عظیمی‌نژاد و سیدبشیر حسینی هستند. احسان علیخانی هم اجرای آن را به عهده گرفته است.

از همان روز اول که چنین برنامه‌ای شکل گرفت، همگان می‌دانستند که این برنامه در حقیقت دنباله‌رو و رونوشتی از یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های استعدادیابی در جهان با نام‌هایی مانندAmerica’s Got Talent ،‌American Idol است که ایده آن از سوی «سایمون کاول» انگلیسی مطرح و در آمریکا تهیه و اجرا شده و بعدا در برخی از کشورها از این ایده استقبال شد و تلویزیون‌های هر یک از کشورها به فراخور محیط فرهنگی- اجتماعی خود چنین برنامه‌هایی را راه‌اندازی کرده‌اند. جالب این است که داوران این برنامه هر کدام در جایگاه خود افراد سرشناس و موفقی هستند که مردم با آنها آشنایی دارند، اما در برنامه «عصر جدید» با نگاهی به ترکیب هیئت داوران به یک نکته عجیب می‌توان برخورد کرد، آن هم حضور شخصی به نام سیدبشیر حسینی است.

ظاهرا این داور که جزء فارغ‌التحصیلان دانشگاه امام صادق(ع) است، از دوستان علی فروغی، ‌مدیر شبکه سوم سیما است که طبق شنیده‌ها نقش «سوپاپ اطمینان» در این برنامه را بازی می‌کند تا از خروج ریل‌های مورد نظر مدیر شبکه در این برنامه از سوی دیگران ممانعت کند!

هرچند چنین نگاهی از اساس محل اشکال است؛ چراکه ظاهرا به سه داور دیگر چندان اعتمادی نیست. به‌هرحال، چنین نگاهی از اعماق تفکر دوست و غیردوست ریشه گرفته است! اما عجیب اینکه اگر زمانی خود این «سوپاپ اطمینان» دچار نشتی شود، ‌کار کلا از ریل خارج خواهد شد که ظاهرا چنین چیزی عملا در این برنامه اتفاق افتاده است!

بدین شکل که مخاطبان تلویزیون چندان با نام و عملکرد سیدبشیر حسینی آشنایی نداشتند، جز در یک مورد که همانا اظهارنظر ایشان درباره ارتباط مسائل جنسی با فوتبال بود که آقای حسینی در یکی از برنامه‌های تلویزیونی به ایراد سخن پرداخته و بدون توجه به عمق سخنان فروید، ‌پدر علم روان‌کاوی،‌ به گونه‌ای این مسئله را مطرح کرد که اصل مطلب مخدوش شد و بعدا مورد نقد افراد زیادی قرار گفت.

اما بخش قابل تامل این است که روش و منش او در برنامه دافعه ایجاد می‌کند و گیرایی لازم برای جذب مخاطب را ندارد! جدا از آن، اخیرا اظهارنظر او درباره هنر «پانتومیم» ‌اوج کج‌سلیقگی ایشان بود؛ در یکی از برنامه‌ها بعد از اجرای پانتومیم اولین شرکت‌کننده‌ و چراغ قرمز (رأی منفی) سیدبشیر حسینی، احسان علیخانی دلیلش را از او پرسید و «دکتر» پاسخ داد: «با اینکه من دکترای ارتباطات دارم، اما هیچ ارتباطی با این کار برقرار نکردم. پانتومیم اصلا مال ما نیست! تمام ادا و اجرای روی این صحنه به ما نشان می‌دهد که پانتومیم مال ما نیست! اساسا دوره «پانتومیم» به سر آمده و الان عصر زبان است و نسل جدید این را نمی‌پسندد. تلویزیون جای پانتومیم نیست و این هنر ارتباطی با فرهنگ ما ندارد. پانتومیم نوعی بازگشت به عقب است و این هنر محبوب نسل جدید نیست!».

این موضوع به جدل لفظی علیخانی و عظیمی‌نژاد با دکتر بشیر حسینی منجر شد. علیخانی در پاسخ او گفت: «پانتومیم جزء یکی از پایه‌های محکم هنرهای نمایشی است...» که «دکتر» جواب داد: «پانتومیم یکی از پایه‌هایی است که دیگر پایه نیست!». عظیمی‌نژاد هم عنوان کرد: «پانتومیم جزء هنرهایی است که ما به آن احترام می‌گذاریم» و احسان علیخانی ادامه داد: «با این استدلال که سینما و ‌تئاتر هم مال ما نیست». آریا عظیم‌نژاد هم ادامه داد: «با این نگاه دیگر خیلی از چیزها مال ما نیست!».

در ادامه «دکتر» با تأکید بر اینکه گفته‌هایش مبنای علمی دارد، ‌خاطرنشان کرد: «ما در ریشه سینما هیچ مشکلی نداریم. لذا فرهنگمان راحت با آن کنار آمد. ما در ریشه صنعت تصویر هیچ مشکلی نداریم، اما اشکال ندارد، می‌تواند برای یک مخاطب خاص باشد. اما قطعا و اصلا چنین کاری با چنین اجرائی نمی‌تواند محبوبیت پیدا کند!».

طبیعی است یک داور باید مانند یک معلم نسبت به موضوعی که اظهار نظر می‌کند، تسلط داشته باشد. با این نگاه، آقای حسینی باید بیشتر بیاموزند تا اینکه دیگران را قضاوت کنند. ظاهرا هدف نهایی تفکر امثال بشیر حسینی دیده‌شدن به هر قیمتی است. در‌حالی‌که کشف استعدادها به هوش و دانش وافی و کافی نیاز دارد.

گفتنی است مارسل مارسو، بازیگر فرانسوی و از نامدارترین هنرمندان معاصر رشته پانتومیم بوده که در زمان حیاتش همواره مورد تشویق و تحسین دنیای هنر نمایش قرار گرفت. به اجرای «نمایش » بدون کلام، «پانتومیم» گفته می‌شود و سرآغاز آن به روم باستان و نمایش‌های آکروباتیک برمی‌گردد. پانتومیم بیش از اينكه مكتب يا سبك باشد، يك علم است که از دوران كلاسيك تا مدرن‏، هنر پایه‌ای محسوب می‌شده و از مباحث تخصصي تئاتر و به‌ویژه بازیگری است.

مجموعه برنامه «عصر جدید» با موضوع استعدادیابی در حوزه‌های ورزشی، سرگرمی و هنری با اجرای احسان علیخانی در ۵۲ قسمت ۷۰ دقیقه‌ای به روی آنتن می‌رود.