کلیات
وزارت نیرو از وزارتخانههای ایران است، که در زمینه تولید و توزیع انرژی الکتریکی و نگهداشت تأسیسات، همچنین منابع آب و تجهیزات مربوطه میپردازد. نیروگاههای برق، سدهای برق ابی و شبکههای برقرسانی زیر مدیریت وزارت نیرو قرار دارند.
وزیران نیرو جمهوری اسلامی ایران
- عباس تاج (۲۹ بهمن ۱۳۵۷ – ۱۴ آبان ۱۳۵۸)
- حسن عباسپور (۲۶ آبان ۱۳۵۸ – ۷ تیر ۱۳۶۰)
- حسن غفوریفرد (۲۶ مرداد ۱۳۶۰ – ۶ آبان ۱۳۶۴)
- محمدتقی بانکی (۶ آبان ۱۳۶۴ – ۲۳ خرداد ۱۳۶۶)
- بیژن نامدار زنگنه (۲۹ شهریور ۱۳۶۷ – ۲۹ مرداد ۱۳۷۶)
- حبیبالله بیطرف (۲۹ مرداد ۱۳۷۶ – ۲ شهریور ۱۳۸۴)
- پرویز فتاح (۲ شهریور ۱۳۸۴ – ۱۲ شهریور ۱۳۸۸)
- مجید نامجو (۲۴ آبان ۱۳۸۸ – ۲۴ مرداد ۱۳۹۲)
- حمید چیتچیان (۲۴ مرداد ۱۳۹۲ – ۲۹ مرداد ۱۳۹۶)
- رضا اردکانیان (۷ آبان ۱۳۹۶ – ۳ شهریور ۱۴۰۰)
- علیاکبر محرابیان (۳ شهریور ۱۴۰۰ – تاکنون)
تاریخچه
آغاز تشکیل وزارت آب و برق (که بعدها به وزارت نیرو تغییر نام و وظیفه پیدا کرد) از اولین نظامنامه مؤسسه برق تهران مصوب بیست و پنجم مهر ماه ۱۳۱۵ که به منظور برق رسانی به منازل و معابر شهر تهران تأسیس شده بود؛ و قانون اجازه تأسیس بنگاه آبیاری مصوب بیست و نه اردیبهشت سال ۱۳۲۲ که وظیفهاش توسعه و اصلاح امور آبیاری کشور بود؛ به وجود آمد.
وضعیت ساختار اداری دولت پس از مشروطه تا سال ۱۳۴۲ که وزارت آب و برق تأسیسشد، همیشه بگونهای بوده که ضرورت تمرکز مربوط به امور آب و برق و انرژی در یک مجموعه منسجم احساس میشد. به وجود آمدن تأسیسات سدهای مخزنی در نقاط مختلف کشور (لار، لتیان، درودزن، زرینه رود، و…) قانون اجرای انتقال برق از طریق خطوط هوایی(۲/۳/۱۳۳۹) و وجود چندین دستگاه که متکفل مسئله آب رسانی و برق رسانی بودهاند نیز هیچگاه راهگشای حل معضلات جامعه نبودهاست.
بنابراین، دیدگاههای جدیدی که دخالت مؤثرتر دولت در امور زیربنایی در بخشهای آب، برق و انرژی را ضروری میدانست؛ همچنان سبب به وجود آمدن طیف وسیعی از دستگاههای اجرایی موازی و مشترک گردید که به نحوی به مسئله تأمین برق و آب (آشامیدنی، کشاورزی و سایر مصارف) مشغول بودند. اما مشکل اساسی این بود که این دستگاهها از نظام و انسجام و هماهنگی خاصی برخوردار نبودند. به همین دلیل این معضل دولتمردان را برآن داشت تا با تأسیس یک سازمان که بتواند وظایف ارائه خدمات آب و برق را درسراسر کشور برعهده بگیرد؛ موافقت کنند و همین تفکر در نهایت منجر بهتأسیس «وزارت آب و برق» شد.
لایحه قانون تأسیس وزارت آب و برق مصوب بیست و ششم اسفند ۱۳۴۲ در واقع نقطه پایانی به تمامی سرگردانهایی بود که هم مصرفکنندگان آب و برق داشتند و هم شرکتهایی که در این زمینه فعالیت میکردند.
وزارت آب و برق از سازمان آب تهران، بنگاه برق تهران، بنگاه مستقل آبیاری، اداره کل لولهکشی آب تهران، آب و برق خوزستان، آب و برق کرج و اداره حفاظت از تأسیسات سدهای لار و لتیان ویا سایرسازمانهای دولتی که برای احداث و بهرهبرداری از سدها و منابع آب و برق کشور به وجود آمده بودند؛ تشکیل شد. به این وسیله هم مصرفکنندگان آب و برق و هم شرکتها و سازمانهای متولی این دو صنعت صاحب یک وزارت خانه با شرح وظایف مشخص شدند.
قانون تأسیس وزارت نیرو در بیست و هشتم بهمن ۱۳۵۳ به تصویب رسید که هدف آن حداکثر استفاده ازمنابع انرژی و آب کشور و همچنین تهیه و تأمین انرژی و آب برای انواع مصارف عمومی شهروندان عنوان شد.
با تأسیس وزارت نیرو تمامی اختیارات وزارت آب و برق به وزارت نیرو منتقل شد و حتی بر اساس ماده ۹ این قانون سازمان انرژی اتمی ایران از سازمانهای زیرمجموعه وزارت نیرو محسوب شد و در اصلاح ماده ۱ قانون وزارت نیرو در بیستم اردیبهشت ۱۳۵۷، احداث، تکمیل و بهرهبرداری از نیروگاههای اتمی نیز از وظایف اصلی وزارت نیرو تلقی شد. براساس ماده ۸ این قانون شرکت ملی نفت ایران نیز موظف شد که برنامههای تولید، پالایش و توزیع نفت و گاز را دراختیار وزارت نیرو قرار دهد. هرچند پس از پیروزی انقلاب اسلامی و توجه به توسعه و ضرورت استفاده گسترده از انرژی اتمی، «سازمان انرژی اتمی» مستقل و از وزارت نیرو منفک شد.
با پایان یافتن جنگ هشت ساله تحمیلی عراق علیه کشور ایران بازسازی و اجرای طرحهای عمرانی شدت بیشتری گرفت و دولت و مجلس شورای اسلامی نیز توجه خود را به تصویب قوانین و اجرای طرحهای عمرانی معطوف داشتند. وضعیت بهداشت محیط شهرها و الزام و ضرورت جمعآوری، انتقال و ساماندهی فاضلاب و تأسیسات آب رسانی شهرها و واحدهای صنعتی، مقدمات تصویب قوانینی را در این زمینه به وجود آورد. برهمین اساس قانون تشکیل «شرکتهای آب وفاضلاب» درتاریخ چهارم اسفند ۱۳۶۹ تصویب و ابلاغ شد. براساس این قانون ایجاد وبهرهبرداری از شبکههای توزیع آب شهری و جمعآوری و انتقال و تصفیه فاضلاب شهرها برعهده شرکتهای مستقلی با عنوان شرکتهای آب وفاضلاب استانی که زیر نظر وزارت نیرو انجام وظیفه میکنند؛ گذاشته شد.
بخشی از امورات عمرانی مربوط آبرسانی روستاها و جمعآوری و دفع فاضلابهای روستایی هنوز تا این تاریخ دراختیار وزارت نیرو قرار نگرفته بود و کماکان برعهده وزارت جهاد سازندگی بود. به منظور یکپارچه سازی وظایف و واگذاری کلیه خدمات آب و برق به مردم ایران، بنا به تصویب هیئت وزیران در مردادماه ۱۳۸۱ وظایف آب وفاضلابهای روستایی نیز به وزارت نیرو واگذار شد. همچنین برق رسانی به روستاها نیز برعهده وزارت نیرو گذاشته شد.
به این وسیله کلیه وظایف تأمین و آبرسانی به شهرها و روستاها، ایجاد شبکهها و تصفیه خانههای فاضلاب شهری و روستایی و تأمین و توزیع برق به شهرها و روستاها، و مطالعه واستفاده از انرژیهای تجدید پذیر ازجمله اساسیترین وظایف وزارت نیرو است که هماکنون در حال انجام است.
وظایف
مهمترین وظیفه وزارت نیروی ایران عبارتاند از:
- حفاظت، نگهداری، بهرهبرداری و بهبود کمی و کیفی منابع آبهای سطحی و زیرزمینی.
- رضایت و اقناع مردم با تأمین، تصفیه و توزیع مناسب آب بهداشتی سالم و دائمی برای انواع مصارف.
- بالا بردن بهداشت محیط شهرها و روستاها با طراحی و اجرای شبکههای جمعآوری و تصفیه خانههای فاضلاب.
- تأمین نیازهای انرژی با کیفیت مطلوب و تمام وقت برای انواع مصارف شهروندان
- دیدگاه بلند مدت (دورنگر) به صیانت از منابع آب و انرژی و انتقال آن به نسلهای آینده.
وظایف وزارت نیرو در قانون تأسیس آن که در تاریخ ۲۸/۱۱/۱۳۵۳ به تصویب مجلس سنای وقت رسید، مشخص شدهاست. اما با گذشت زمان و وقوع انقلاب اسلامی ایران و سایر قوانین اصلاحیه که در تاریخچه به آنها اشاره شد؛ دچار تغییرات شدهاست؛ ولی هماکنون (سال ۱۳۸۶) شرح وظایف وزارت نیرو در شش محور قابل تعریف است.
ج- بخش برق
- سیاستگذاری، برنامهریزی، اجرا و توسعه طرحهای تولید، انتقال و توزیع انرژی برق در شهرها و روستاهای سراسر کشور
- بررسی و تدوین پیشنهادهای لازم در زمینه راهبردها، سیاستها، برنامهها، قوانین و آییننامههای صنعت برق و تعرفههای بهای مصرف و اشتراک برق بهطور سالیانه جهت ارائه به دولت و مجلس واجرای آنها
- برنامهریزی جهت انجام طرحهای تحقیقاتی و پژوهشی مرتبط با فعالیت شرکت و هماهنگی و برنامهریزی آموزشی به منظور ارتقاء سطح علمی کارکنان صنعت برق کشور
- جذب سرمایههای داخلی و خارجی و ایجاد زمینههای لازم برای مشارکت بخش خصوصی در اجرای طرحهای تولید و انتقال برق در سراسر کشور.
- عضویت در کمیته و کنوانسیونهای جهانی انرژی و کسب و تبادل اطلاعات لازم به منظور استاندارد کردن و ارتقاء فعالیتهای صنعت برق کشور
- هدفمند کردن میزان مصرف برق و یارانهها برابر استانداردهای جهانی
- سیاست گزاری، نظارت و هماهنگی بین شرکتهای زیرمجموعه به منظور اجرای به موقع طرحهای برق در راستای پیشبرد اهداف کلان صنعت برق کشور
د- بخش انرژیهای تجدید پذیر
- تعیین سیاستهای کلان انرژی
- برنامهریزی و اجرای طرحهای انرژیهای تجدیدپذیر با توجه به ویژگی هر منطقه از کشور
- مطالعه، تحقیق و پژوهش به منظور شناسایی توان مناطق کشور در استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر
- مطالعه و تحقیق واجرای طرحهای بهینهسازی مصرف انرژی در کشور
ه - بخش پشتیبانی فنی و مهندسی
- انجام طرحهای تحقیقاتی و پژوهشی به منظور بالا بردن توان داخلی جهت ساخت و تولید کالاها و قطعات تأسیسات آبی وبرقی درکشور
- مدیریت بر ساخت و تولید قطعات مورد نیاز تأسیسات و طرحهای آب و برق در داخل کشور
- صدور خدمات فنی و مهندسی به سایر کشورها برای اجرای طرحهای آب و برق.
و- بخش برنامهریزی و نیروی انسانی
- تدوین سیاستها و راهبری منابع انسانی به منظور تقویت مطالعات و برنامهریزی جهت ارائه الگوی مناسب مدیریتی
- مطالعه و تحقیق به منظور بهکارگیری فناوری اطلاعات در صنعت آب و برق
- سیاستگزاری و برنامهریزی به منظور انجام پژوهش و تحقیقات، همچنین ایجاد زمینههای لازم آموزشی، تربیت و جذب نیروی انسانی متخصص در صنعت آب وبرق
- تدوین برنامه بلندمدت و راهبردی، تلفیق برنامههای کوتاه مدت و میان مدت بخشهای مختلف صنعت آب و برق و ارائه لایحه بودجه وزارت نیرو
- ارتباط مناسب و مستمر با مجلس شورای اسلامی به منظور توجیه و تصویب لوایح و قوانین مورد نیاز وزارت نیرو
ساختار سازمانی
وزارت نیرو یک سازمان چند وجهی است. به عبارت دیگر وظایف مدیریت چند صنعت بزرگ کشور در این وزارتخانه انجام میشود. صنعت آب، صنعت برق، صنعت فاضلاب و صنعت انرژی تجدید پذیر. به همین دلیل ساختار آن به تناسب وظایف بسیار حیاتی و مهمی که دارد، دارای پیچیدگیهای خاص خود است. به عنوان مثال تمام بخشهای زیرمجموعه وزارت نیرو که وظیفهشان ارائه خدمات آب و برق و فاضلاب است و در استانها به عنوان نماینده وزارت نیرو انجام وظیفه میکنند؛ به صورت شرکتی اداره میشوند نه اداره کل یا سازمان؛ و همین موضوع یکی از موارد خاص این وزارت خانهاست که ساختار سازمانی آن را از سایر وزارت خانهها جدا میکند. توجه به عدم تمرکز و تفویض اختیار به شرکتها برای انجام عملیات لازم یکی از ویژگیهای شاخص وزارت نیرو است. در یک زاویه کلی و دور چارت وزارت نیرو به شرح زیراست.
ساختار وزارت نیرو براساس تفکیک وظایف حاکمیتی و تصدیگری (ستاد و صف) طراحی شدهاست و حوزهای وزارت نیرو هر کدام وظایف و محدوده مشخصی را دارند.
{الف- سطح یک (سطح حاکمیتی)}
حوزه ستادی که وظایف حاکمیتی و سیاستگزاری را برعهده دارد. این حوزه از شش معاون وزیر و ۲۴ دفتر تشکیل شدهاست و دارای ساختار سازمانی زیر است:
- معاون تحقیقات و منابع انسانی
- معاون برنامهریزی و اقتصادی
- معاون پشتیبانی، حقوقی و امور مجلس
- معاون برق و انرژی
- معاون آب وفاضلاب
- معاون وزیر و رئیس سازمان انرژیهای تجدیدپذیر و بهرهوری انرژی برق (ساتبا)
در گام دوم انقلاب، زیرساختهای حیاتی کشور نیازمند وزیری دانشمند، جهادی و کارکشته است
وزیر پیشنهادی نیرو، بدون داشتن صلاحیتهای فنی و شناختی لازم برای سکانداری این وزارتخانه کلیدی، میتواند دولت ابراهیم رئیسی را در کوتاه مدت و بلندمدت با چالشهای بزرگی روبه رو کند. در مجلس نیز تردید و نگرانیهای جدی نسبت به وزیر پیشنهادی نیرو به چشم میخورد.
کد خبر: ۱۰۷۱۹۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۰۲
فراکسیون نمایندگان شمال کشور، با اعلام حمایت از علی اکبر محرابیان؛ وزیر پیشنهادی نیرو برای دولت سیزدهم تاکید کردند که وی توانمندی و تسلط لازم برای حضور و مدیریت در وزارت نیرو را دارد.
کد خبر: ۱۰۷۱۶۳۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۰۱
نائب رئیس اتاق بازرگانی تهران؛
نائب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران با استقبال از معرفی علیاکبر محرابیان به عنوان وزیر پیشنهادی نیرو از سوی آیتالله سیدابراهیم رئیسی رییس جمهوری، وی را فردی مشورتپذیر از بخش خصوصی توصیف کرد.
کد خبر: ۱۰۷۰۲۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۲۵
مدیرعامل شرکت صنعتی و معدنی چادرملو عنوان کرد:
مدیرعامل شرکت معدنی و صنعتی چادرملو گفت: مشکلات مربوط به قطعی برق و تاثیرات منفی که در صنعت فولاد بر جای گذاشته است از دو جنبه قابل بررسی است، در واقع این موضوع هم در در حوزه سرمایه گذاری و هم در حوزه نگهداری به موقع و تعمیرات واحدهای نیروگاهی قابل تامل است.
کد خبر: ۱۰۶۶۳۹۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۰۵
سخنگوی صنعت برق گفت: قطعا کسانی که بخواهند سودجویی کنند به هر نحوی که منفعت بیشتری داشته باشد، به سمتش خواهند رفت و ممکن است این فرض تا حدی درست باشد.
کد خبر: ۱۰۶۶۲۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۰۴
معاون آبرسانی سازمان آب و برق خوزستان، خبر انتقال آب آشامیدنی از سدهای خوزستان به عراق، کویت و یا هر کشور دیگری را تکذیب کرد.
کد خبر: ۱۰۶۵۹۱۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۰۳
ورناصری:
عضو کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به اقداماتی که میتوان برای جلوگیری از ادامه بیآبی در استان خوستان انجام داد، گفت: باید جلوی اجرای سیاستهای غلطی وزارت نیرو گرفته شود.
کد خبر: ۱۰۶۵۱۷۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۹
معاون اول رییس جمهوری از مردم و واحدهای صنعتی بزرگ به دلیل صرفه جویی در مصرف برق قدردانی کرد.
کد خبر: ۱۰۶۳۱۵۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۹
کد خبر: ۱۰۶۳۱۴۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۹
رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: یکی از بحثهای مهم در خاموشیها بحث استخراج رمزارزها بوده که قرار شد تمام مجوزها تا اطلاع ثانوی لغو شود و نظارت دقیقی با تدابیر اتخاذ شده در این حوزه صورت گیرد
کد خبر: ۱۰۶۲۵۳۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۶
کمبود تولید برق سبب شد؛
شرکت توانیر به جای تلاش برای توقف فعالیت های ماینرهای تولید ارز دیجیتال به خصوص آن دسته که به صورت غیر قانونی و پنهان در حال تولید ارز دیجیتال هستند و برق بسیاری را می بلعند، دستور توقف فعالیت شرکت های فولادی و سیمانی را صادر کرد.
کد خبر: ۱۰۶۲۴۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۶
جهانگیری:
معاون اول رییس جمهوری گفت: وزارت نیرو به همه اطمینان داد که به مراکز ضروری و مهم مثل بیمارستانها تا این لحظه نه خاموشی داده و نه خاموشی خواهد داد.
کد خبر: ۱۰۶۲۳۵۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۵
یک عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: به نظر می رسد مدیریت خاموشی ها نیز از کنترل مدیران مجموعه وزارت نیرو خارج شده و عدم برنامه ریزی منظم و منسجم برای خاموشی ها عملا مردم را دچار مشکل کرده است.
کد خبر: ۱۰۶۲۰۸۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو هشدار داد.
موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو اعلام کرد: به دلیل وقوع بارش، احتمال وقوع سیلاب در استان سیستان و بلوچستان و مناطق جنوبی استان خوزستان تا روز سهشنبه وجود دارد.
کد خبر: ۱۰۶۱۹۱۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۳
سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در یکصد و هشتاد و یکمین نشست عادی خود با پخش نماهنگی از حضور چندساله بیژن زنگنه در وزارتخانه های نفت و نیرو ایران قدردانی کرد.
کد خبر: ۱۰۶۱۳۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۰
میزان ظرفیت تولیدی نیروگاههای هستهای کشور در حالی هزار مگاوات است که حجم ظرفیت تولید برق هستهای مورد انتظار رهبر معظم انقلاب 20 تا 30 برابر بیشتر از این ظرفیت فعلی کشور است.
کد خبر: ۱۰۶۰۵۲۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۰۶
سخنگوی صنعت برق کشور دلیل خروج نیروگاه اتمی بوشهر را از مدار، نقص فنی عنوان کرد.
کد خبر: ۱۰۵۹۳۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۳۱
این روزها بحث بر سر NFTها یا همان توکنهای غیرقابل معاوضه (Non-Fungible Token) زیاد است. حال اگر میخواهید بدانید که NFT واقعا چیست، آنگاه این مطلب برای شما مفید خواهد بود.
کد خبر: ۱۰۵۵۰۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۸
جدول زمانبندی خاموشیهای احتمالی برق پایتخت در پنجم خرداد ماه ۱۴۰۰ منتشر شد.
کد خبر: ۱۰۵۴۳۸۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۵
رئیس کارگروه استخراج رمزارز انجمن بلاکچین ایران گفت: وزارت نیرو به دلیل سوء مدیریت، عدم سرمایهگذاری نتوانسته برق مورد نیاز کشور را تامین کند.
کد خبر: ۱۰۵۴۰۸۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۳