کلیات
بورس کالای ایران ( Iran Mercantile Exchange) به داد و ستد نقد، نسیه و سلف انواع محصولات صنعتی و کشاورزی در ایران میپردازد و راهاندازی معاملات ابزارهای مشتقه و به ویژه قراردادهای آتی را در برنامههای پیش روی خود دارد.
نیاز به ایجاد بازار شفاف جهت تسهیل معاملات و کشف نرخ قیمت کالاهای اساسی و مواد اولیه واسطهای بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا، ایجاد ابزارهای مدیریت ریسک قیمت و تأمین مالی بازار کالایی و تضمین تعهدات طرفین معامله به منظور دستیابی به اثرات مثبت این مهم در توسعه اقتصادی، دولت و مجلس شورای اسلامی را بر آن داشت تا بستر قانونی لازم جهت تأسیس و راه اندازی بورسهای کالایی را در ایران فراهم سازند. در پی این امر، سازمان کارگزاران بورس فلزات تهران در شهریور ماه سال ۱۳۸۲ به عنوان اولین بورس کالای کشور فعالیت خود را آغاز کرد و پس از آن نیز سازمان کارگزاران بورس کالای کشاورزی در شهریور ماه سال ۱۳۸۳ شروع به فعالیت نمود. با بازنگری و تصویب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۸۴ و تصمیم شورای عالی بورس، سرانجام بورسهای فلزات و کشاورزی در یکدیگر ادغام و بورس واحدی با عنوان بورس کالای ایران تشکیل شد و از ابتدای مهرماه سال ۱۳۸۶ فعالیت خود را آغاز کرد. طبق قانون بازار اوراق بهادار کلیه معاملات در بورس کالای ایران تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار انجام میشود. از بنیانگذاران بورس کالا میتوان به دکتر سید ابراهیم عنایت اشاره کرد که پیشکسوت بازار سرمایه محسوب میشوند.
روشها و ابزارهای معاملاتی بورس کالای ایران
· بازار فیزیکی
معاملات کالای فیزیکی در بورس کالای ایران به روش مزایده انجام میشود. مزایده یا حراج به نوعی از معامله گفته میشود که در ابتدا فروشنده حداقل قیمتی را که حاضر است کالای خود را بفروشد اعلام میکند. سپس خریداران در صورت تمایل، قیمتی بالاتر از قیمت نهایی را جهت خرید پیشنهاد میکنند. در نهایت کالا به پیشنهاد دهنده بالاترین قیمت فروخته میشود. در واقع حراج، سازوکاری برای دادوستد کالا بر پایه انطباق سفارشهای خرید و فروش مشتریان با در نظر گرفتن اولویت قیمت و زمان است.
انواع قراردادهای مورد معامله در بازار فیزیکی:
- قرارداد نقدی: قراردادی است که طی آن پرداخت بهای کالای مورد معامله و تحویل آن در هنگام معامله انجام میشود.
- قرارداد نسیه: قراردادی است که طی آن کالا در هنگام معامله تحویل و بهای آن در تاریخ سررسید پرداخت میگردد.
- قرارداد سلف: قراردادی است که طی آن کالا با قیمت معین در زمانی مشخص در آینده تحویل گردیده و بهای آن در هنگام معامله پرداخت میگردد.
معاملات در بازار فیزیکی در دو رینگ داخلی و صادراتی صورت می پذیرد.
- رینگ داخلی عبارت است از جلسه معاملاتی بورس برای معامله کالاهایی که مقصد آنها صرفاً بازار هدف داخل ایران است.
- رینگ صادراتی عبارت است از جلسه معاملاتی بورس برای معامله کالاهایی که مقصد آنها صرفاً بازار هدف بینالمللی است.
· بازار فرعی
در این بازار کالاهایی که به دلایلی نظیر عدم تداوم عرضه، نیاز به بازدید حضوری کالا جهت احراز کمیت و یا کیفیت توسط متقاضی خرید، قابل اتکا نبودن نرخ کشف شده در بورس به واسطه سهم پایین معامله در بورس نسبت به کل بازار محصول و درخواست تسویه خارج از پایاپای معامله توسط عرضهکننده امکانپذیرش و معامله در بازار فیزیکی را ندارند قابل پذیرش و معامله میباشد و همانند بازار فیزیکی امکان معامله انواع قراردادها در دو رینگ داخلی و صادراتی بر روی سه دسته محصولات صنعتی و معدنی، فراوردههای نفتی و پتروشیمی و محصولات کشاورزی وجود دارد.
· بازار مشتقه
این بازار شامل معاملات قراردادهای آتی و اختیار معامله میباشد:
- قرارداد آتی: فروشنده متعهد میشود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمتی که الان تعیین میکنند بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد میشود، آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند و برای جلوگیری از امتناع طرفین از انجام قرارداد، طرفین به صورت شرط ضمن عقد متعهد میشوند مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بورس بگذارند و متعهد میشوند متناسب با تغییرات قیمت آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند و اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات، بخشی از وجه تضمین هر یک از طرفین را در اختیار دیگری قرار دهد و او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سررسید با هم تسویه کنند. مشخصات این قرارداد بر روی یک دارایی مشخص، یکسان میباشد و توسط بورس پیشنهاد و به تصویب هیئت پذیرش میرسد.
- قرارداد اختیار معامله: تفاوت این اوراق با معاملات آتی در این است که در قرارداد آتی دو طرف متعهد به خرید و فروش دارایی در سررسید هستند اما در این اوراق یک نفر متعهد است (فروشنده اختیار که پول آن را گرفتهاست) و دیگری دارای اختیار (خریدار اختیار که پول آن را به فروشنده داده است). فروشنده اوراق متعهد میشود در صورت درخواست خریدار، تعداد مشخصی از دارایی پایه را به قیمت اعمال (قیمت معین معامله در آینده که الان تعیین شدهاست) معامله کند. برای جلوگیری از امتناع فروشنده اختیار از انجام تعهدش، فروشنده مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بورس قرار میدهد و متناسب با تغییرات قیمت اوراق اختیار معامله، آن را تعدیل کند. اوراق اختیار در بازار ثانویه قابل خرید و فروش میباشند. اوراق اختیار معامله میتواند به دو نوع اختیار فروش یا اختیارخرید تقسیم گردد. در اختیار خرید، خریدار حق خرید یک کالا را در آینده از فروشنده اختیار دارد و فروشنده اختیار متعهد است در صورت درخواست خریدار کالا را به قیمت توافق شده به او بفروشد. در اختیار فروش، خریدار حق فروش یک کالا را در آینده به فروشنده اختیار دارد و فروشنده اختیار متعهد است در صورت درخواست خریدار کالا را به قیمت توافق شده از او بخرد.
· بازار مالی
- قرارداد سلف موازی استاندارد: فروشنده کالا در قالب این اوراق، همانند قرارداد سلف بهای کالایی را که در آینده تحویل خواهد داد، به صورت نقد دریافت میکند. این اوراق برخلاف قرارداد سلف، بازار ثانویه دارد و دارنده اوراق میتواند قبل از سررسید این اوراق را در بورس به فروش رساند.
- گواهی سپرده کالایی: گواهی سپرده کالایی ورقه بهاداری است که موید مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالای سپرده شده به انبار پذیرش شده در بورس کالا است و پشتوانه آن قبض انبار صادر شده توسط انباردار است. انباردار پس از ارزیابی کمی و کیفی کالای مشتری برای وی قبض انبار صادر مینماید. مشتری با سپرده کردن این قبض نزد اتاق پایاپای، میتواند این گواهی سپرده کالایی را که به پشتوانه قبض انبار صادر میشود در بازار ثانویه معامله نماید. مالک گواهی در طول مهلت نگهداری کالا، هر زمان که خواست میتواند به انبار مراجعه و کالا را از انبار تحویل گیرد.
- صندوق سرمایهگذاری کالایی: صندوق کالایی با جذب سرمایه از طریق فروش واحدهای سرمایهگذاری، منابع جذب شده را بر روی اوراقبهادار مبتنی بر کالا سرمایهگذاری میکند. صندوق کالایی به سرمایهگذاران این امکان را میدهد که به جای خرید و نگهداری کالای مورد نظر و تحمل هزینههای حمل و نقل، انبارداری و خسارتهای احتمالی آن، اوراق این صندوقها را خریداری نمایند. به عبارت دیگر، این صندوقها بخش قابل ملاحظهای از وجوه گردآوری شده خود را به سرمایهگذاری در کالایی خاص اختصاص میدهند و علاقهمندان به سرمایهگذاری در آن کالای خاص اقدام به خرید واحدهای این صندوقها میکنند.
با عرضههای پُرحجم فولاد مبارکه در بورس کالا در روز دوشنبه ۲۵ مهر، قیمت ورق گرم در بازار داخلی با کاهش قابل توجهی مواجه شد. قیمت معاملاتی در مقایسه با قیمت کشف شده در ۲۹ شهریور امسال، ۱۰.۵ درصد کاهش را نشان میدهد.
کد خبر: ۱۱۴۵۷۷۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۲۶
بورس کالا شرایط چگونگی خرید لاماری ایما را که قرار است روز نخست آبان روی تابلو عرضه شود، اعلام کرد. همچنین اطلاعیه جدید دیگری نیز در زمینه شرایط جدید خرید وانت کارا که قرار است ۲ آبان عرضه شود، منتشر شد.
کد خبر: ۱۱۴۵۷۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۲۶
توسط شرکت کارگزاری بانک رفاه کارگران
سامانه ثبتنام غیرحضوری در بورس کالا توسط شرکت کارگزاری بانک رفاه کارگران راهاندازی شد.
کد خبر: ۱۱۴۵۴۸۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۲۴
تالار سیمان بورس کالا امروز (یکشنبه) میزبان عرضه یک میلیون و ۲۳۶ هزار ۳۸۸ تن سیمان است.
کد خبر: ۱۱۴۵۴۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۲۴
مدیریت بازارهای مشتقه و صندوق کالایی بورس کالا اعلام کرد: قرارداد اختیار معامله مبتنی برقرارداد آتی زعفران نگین با سر رسید دی ۱۴۰۱؛ روز ۱۶ آبان راه اندازی میشود.
کد خبر: ۱۱۴۵۴۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۲۴
اطلاعیههای منتشر شده نشان میدهد که مجتمع صنعتی آرین پارس موتور با خودروی لاماری به عنوان ششمین خودروساز در راه بورس کالا است و قرار است ۲۰۰ دستگاه خودروی لاماری ایما در اول آبان ماه سال جاری عرضه شود.
کد خبر: ۱۱۴۵۳۸۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۲۴
گزارش آماری اوراق مبتنی بر کالا در هفته سوم مهر؛
بازار گواهی سپرده در هفته سوم مهر شاهد دست به دست شدن نزدیک به ۱۲ میلیون و ۲۲۲ هزار ورقه بهادار مبتنی بر کالا به ارزش بیش از ۳۶۹ میلیارد تومان بود. سکه از لحاظ ارزش و سیمان از لحاظ حجم، برتر از سایر داراییها، در مقام نخست ایستاد.
کد خبر: ۱۱۴۵۲۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۲۳
تابلوی معاملات بورس کالا ی ایران چهارشنبه ۲۰ مهر میزبان عرضه ۵۰ کامیون کشنده گروه بهمن دیزل است.
کد خبر: ۱۱۴۴۷۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۲۰
مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو در برنامه صف اول
مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو ضمن تاکید بر تولید اقتصادی و حفظ حقوق سهام داران و ذی نفعان، تصریح کرد: مادامی که قیمت تمام شده تولید محصول از قیمت فروش بالاتر باشد، سفته بازی و تقاضای کاذب در بازار وجود خواهد داشت و برای رفع این مشکل باید تقاضای کاذب را از میان ببریم و به تقاضای واقعی برسیم.
کد خبر: ۱۱۴۴۶۱۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۱۹
بورس دیروز هم قرمزپوش به کار خود پایان داد تا سهامداران چشم به روز معاملاتی آینده بدوزند. امروز بورس در حالی آغاز به کار میکند که ممکن است این ده خبر بر روی روند آن تاثیرگذار باشند.
کد خبر: ۱۱۴۴۵۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۱۹
در هفته گذشته به ثبت رسید؛
در هفته منتهی به ۱۵ مهر ۲ میلیون و ۳۰۹ هزار تن انواع کالا به ارزش ۱۵ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان در بازار فیزیکی بورس کالا دادوستد شد که نسبت به هفته گذشته از لحاظ حجم رشد ۱۷ و از لحاظ ارزش رشد ۳۴ درصدی را تجربه کرد.
کد خبر: ۱۱۴۴۱۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۱۷
بورس کالا ی ایران از پذیرش ۸ کالا و محصول متعلق به ۱۰ شرکت در بازار اصلی و فرعی بورس کالا خبر داد.
کد خبر: ۱۱۴۳۹۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۱۶
امیر میرمنصف، رئیس سازمان فروش و خدمات پس از فروش گروه بهمن گفت: خودروهای عرضه شده در بورس کالا را زودتر از موعد به خریداران تحویل داده ایم که این موضوع رضایت آن ها را در پی داشته است.
کد خبر: ۱۱۴۳۶۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۱۳
عرضه خودرو در بورس کالا پس از کشمکشهای بسیار در نهایت در دولت سیزدهم با تلاش وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان بورس به نتیجهای مثبت رسید و پس از چند سال صحبت و وعده بالاخره امسال اجرایی شد و تاکنون چندین بار عرضه خودروها در بورس کالا انجام شده است، حال سوال اینجاست که در صورت تاخیر تحویل خودرو به خریداران در بورس کالا چه خواهد شد؟
کد خبر: ۱۱۴۳۱۱۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۱۰
کد خبر: ۱۱۴۳۰۱۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۰۹
تالار حراج باز بورس کالا ی ایران امروز (چهارشنبه) میزبان عرضه ۳۰ هزار تن وکیوم باتوم بود.
کد خبر: ۱۱۴۲۵۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۰۶
طی یک ماه رقم خورد:
در شهریور امسال، ۹ میلیون و ۸۵۷ هزار و ۶۲ تن انواع کالا به ارزش بیش از ۷۰ هزار میلیارد تومان در بازار فیزیکی بورس کالا ی ایران مورد دادوستد قرار گرفت.
کد خبر: ۱۱۴۲۵۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۰۶
رئیس سازمان فروش و خدمات پس از فروش گروه بهمن عرضههای جدید را در بورس کالا تشریح کرد.
کد خبر: ۱۱۴۲۵۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۰۶
شهرداری تهران بعد از خرید برخی از اقلام مورد نیاز پروژهها و عرضه املاک مازاد خود در بورس کالا ، در برنامه جدید خود که در دستورکار قرار داده، فروش ضایعات در بورس کالا را با ضایعات آهنی کلید زد.
کد خبر: ۱۱۴۲۵۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۰۶
نایب رئیس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرو محرکه گفت: خودرو باید در حاشیه بازار به فروش رود و قیمت آن بر اساس عرضه و تقاضا تعیین شود.
کد خبر: ۱۱۴۲۵۵۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۷/۰۶