کلیات
جنایتهای ناموسی یا قتل ناموسی به ارتکاب خشونت و اغلب قتل زنان یک خانواده به دست مردان خویشاوند خود گفته میشود. این زنان به علت «ننگین کردن شرافت خانواده خود» مجازات میشوند. این ننگ موارد گوناگونی را شامل میشود از جمله خودداری از ازدواج اجباری، قربانی یک تجاوز جنسی بودن، طلاق گرفتن (حتی از یک شوهر ناشایست)، رابطه با جنس مخالف، یا ارتکاب زنا. برای اینکه فردی قربانی جنایتهای ناموسی شود، فقط اینکه گمان برده شود او آبروی خانواده را بر باد دادهاست کافیست. این سوءظنها معمولاً بر احساسات و ادراک مردان استوار هستند تا بر حقیقت عینی.
تاریخچه
قتلهای مبتنی بر شَرَف، از زمان تمدن روم باستان رواج داشتهاست، جایی که بزرگان یا مردان ارشد خاندان، حق داشتند جان یک همسر زناکار یا دختر مجردی که رابطه جنسی برقرار کرده بود را بستانند. مارکوس کاتو، دولتمرد رومی گفتهاست: «اگر شما همسرتان را در حال زنا گرفتار کنید، میتوانید با کشتنش او را مجازات کنید؛ اما اگر مرتکب زنا شوید او اجازه ندارد حتی انگشتش را بهشما بزند، چون قانون این است».
اعتقاد به این اصل که شوهر حق دارد همسر بیوفای خود را بههمراه فاسقش بکشد، پیش از رومیان و در قوانین حمورابی، نِسیلیم و آشوری قابل مشاهدهاست. در قوانین حمورابی و آشوری به این موضوع که بکارت زن متعلق به خانوادهاش است هم اشاره شدهاست.
آزتکها برای زنای محصنه مجازات مرگ بهشیوه خفه کردن یا سنگسار را در نظر گرفته بودند که معمولاً شامل لِه کردن سر مجرم بود. با این حال، این حکم تنها پس از اثبات جرم قابل اجرا بود و مردی که همسرش را در حال خیانت میدید، اجازه نداشت او را بکشد. او موظف بود منتظر محاکمه بماند و در غیر اینصورت خودش را بکشد. اینکاها دست و پای زناکارها را به یک دیوار میبستند و آنها را رها میکردند تا از گرسنگی جان بدهند. قوانین اینکاها، این اجازه را به مردان میداد تا در صورتی که همسرشان را مظنون به زنا بدانند، او را بکشند، اما زنها چنین حقی نداشتند و زنی که همسرش را به دلیل زنا میکشت، از پا آویزان و رها میشد تا جان بدهد.
قتل ناموسی در اروپای قرون وسطایی هم وجود داشته و زنان زناکار بههمراه شریک جنسیشان با سنگسار کردن مجازات میشدهاند. در دوره حکمرانی دودمان چینگ در چین، پدران و همسران حق داشتند دخترانی را که باعث «بیآبرویی» شده بودند را بکشند.
شیوع
جنایتهای ناموسی صورتی از خشونت علیه زنان محسوب میشوند. بر اساس آمار صندوق جمعیت سازمان ملل، سالانه حدود ۵۰۰۰ زن در قتلهای ناموسی کشته میشوند.
این در حالیست که بسیاری از گروههای فعال در زمینه حقوق زنان در خاورمیانه و جنوب غربی آسیا رقم قربانیان این قتلها را حداقل ۲۰٬۰۰۰ در سال برآورد میکنند.
بیشتر اینان ساکن غرب آسیا، شمال آفریقا و بخشهایی از جنوب آسیا هستند. در سال ۱۹۹۹ حداقل ۱۰۰۰ زن به این شکل در پاکستان به قتل رسیدند. بر اساس این آمار، این جرایم بیشتر در کشورهای اسلامی رخ میدهند در حالی که به گفته رهبران مذهبی، هیچ ریشهای در اسلام ندارند.
ایران
قتل ناموسی در برخی شهرهای ایران هم رایج است. حدود ۲۰ درصد از کل قتلها و ۵۰ درصد از قتلهای خانوادگی در ایران به مسائل جنسی و ناموسی مربوط میشوند. «خبر آنلاین» در سال ۱۳۹۵ و در گزارشی به نقل از سرهنگ مصطفایی معاون جنایی پلیس آگاهی کشور درصد مشخص قتلهای ناموسی در ایران را سالانه ۱۸.۸ عنوان کرده بود.
به عقیده برخی از فعالان حقوق زنان، این «مشکل جدی و هنوز مهارنشده» ریشه در قوانین مردسالارانه ایران دارد. بر اساس ماده ۶۳۰ قانون مجازات اسلامی «هرگاه مردی زنش را با مرد دیگری در بستر ببیند و علم به عدم مخالفت زن داشته باشد، میتواند هردوی آنها را بکشد» و ماده ۲۲۰ آن قانون هم تصریح کرده که «پدر و جد پدری به خاطر کشتن فرزند قصاص نمیشوند».
یک مرد ۷۵ ساله در آبادان دختر ۲۱ ساله خود را به دلیل موارد ناموسی به قتل رساند، خانواده دختر جوان هیچگونه شکایتی ندارند.
کد خبر: ۱۲۳۰۶۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۹
فاطمه برحی ۲ روز پس از عقد اجباری با پسرعمویش از آبادان گریخت و به مشهد رفت، اما پس از یک سال در اتفاقی هولناک توسط شوهرش به قتل رسید.
کد خبر: ۱۱۷۱۶۱۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۲۸
طیبه تنها اینفلوئنسر زنی در عراق نیست که زنکشی به دلایل "ناموسی" و همچنین انگیزههای سیاسی، جان آنها را گرفته است. ایمان سامی مغدید -که با نام ماریا نیز شناخته میشود- در اسفند/ مارس سال گذشته توسط بستگانش به ضرب گلوله کشته شد.
کد خبر: ۱۱۶۳۲۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۱۹
دختر ۱۷ساله اهوازی به دلیل موارد ناموسی توسط پدرش با چاقو به قتل رسید. جنازه این دختر جوان جلوی در خانه شیخ طایفه کشف شد.
کد خبر: ۱۱۵۳۲۰۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۹/۱۳
رفتار قاتل پس از ارتکاب جنایت، نشانگر عمق یک فاجعه جدید است؛ زیرا عامل این قتل ناموسی همانند دیگر قاتلان در پروندههای مشابه، فکر نمیکند؛ بلکه برخلاف آنها سعی دارد اقدام خود را با تهیه فیلم، به رخ همه بکشد!
کد خبر: ۱۱۰۳۴۰۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۸
معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده در واکنش به قتل ناموسی عروس اهوازی در توییتی نوشت: یکی چون شهید حججی بابت حفاظت از ناموس سر می دهد و دیگری به نام ناموس داعش وار جنایت میکند.
کد خبر: ۱۱۰۳۳۵۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۸
لبخند نامتعادل مرد جوان که رو به دوربین گوشیهای موبایل جنایت هولناک خود را نمایش میدهد؛ تصاویر تکاندهنده قتل زن نوجوان اهوازی، تمام کشور را در شوک فرو برد و پس از دو روز از این قتل همچنان فضای اهواز از بهت آن سنگین است.
کد خبر: ۱۱۰۳۳۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۱۸
دادستان عمومی و انقلاب رفسنجان با اعلام آغاز تحقیقات پلیس درباره ابعاد و علت قتل دختر ۲۲ ساله افغانستانی در این شهرستان که به احتمال زیاد قتل ناموسی بوده، جزییات این رویداد را توضیح داد و گفت که پدر این دختر متواری است.
کد خبر: ۱۰۸۲۲۸۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۲۴
فرمانده انتظامی شهرستان کنگان خبر وقوع قتل ناموسی در شهر بنک از توابع این شهرستان را که اخیرا توسط شبکههای معاند در فضای مجازی منتشر شده است را تشریح کرد.
کد خبر: ۱۰۰۶۵۰۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۱۲
فرشته دختر ۱۸ ساله در رشت به دلیل اختلافاتی که پدر و برادرش با هم داشتند در آتش کینه آنها سوخت و جان داد.
کد خبر: ۹۸۱۶۳۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۱۱
صادق زیباکلام فعال سیاسی با اشاره به موضوع قتل رومینا اشرفی دختر تالشی که به دست پدرش کشته شد، ابراز داشت:پرداختن به این نوع معضلات اجتماعی را برخی افراد سیاهنمایی تلقی میکنند.
کد خبر: ۹۸۱۰۰۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۳/۰۸
کد خبر: ۸۹۵۰۶۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۲/۰۸